Nếu với các dự án tương tự, chúng ta cần thời gian 3 - 4 năm để hoàn thành, thì với dự án 500kV mạch 3 đoạn Quảng Trạch - Phố Nối, với hơn 7 tháng thi công, dự án đã về đích. Điều gì đã làm nên những bước đi thần tốc như vậy?  "Nguồn lực bắt nguồn từ tư duy, động lực bắt nguồn từ sự đổi mới, sức mạnh bắt nguồn từ nhân dân". Thành công của các dự án này chính là phát huy được sức mạnh tổng hợp.

Lời hiệu triệu của Thủ tướng

Tinh thần là vượt nắng thắng mưa, ăn tranh thủ - ngủ khẩn trương, làm 3 ca 4 kíp, xuyên tết xuyên ngày nghỉ, chỉ bàn làm, không bàn lùi… đó là tinh thần chung, tinh thần tổng tiến công, là truyền thống ngành điện của chúng ta rồi.

Đó là lời của người đứng đầu Chính phủ đã chia sẻ, khi nhắc đến Cuộc hành quân Bắc tiến mang tên 500kV Mạch 3. Đây là công trình của những kỳ tích hợp thành lịch sử,  là kỳ tích từ sức mạnh của cả dân tộc, từ sự vào cuộc quyết liệt của hệ thống chính trị, đến sự đồng thuận của nhân dân.

Hơn 1 năm trước, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo giao nhiệm vụ triển khai thi công các Dự án đường dây 500kV mạch 3 từ Quảng Trạch - Quảng Bình, đến Phố Nối - Hưng Yên. Và lịch sử lần nữa đã chứng minh sức mạnh phi thường của ý chí và niềm tin, bằng sự thần tốc được trao truyền từ lịch sử. Chính Phủ, các bộ ngành, địa phương và nhân dân lần nữa đứng cùng hàng ngũ các cán bộ công nhân ngành Điện lực Việt Nam, “chỉ bàn làm, không bàn lùi”.

Từ rất lâu rồi, mới có một dự án trọng điểm quốc gia, nơi mà triệu trái tim người Việt đều dõi theo, ngóng trông tiến độ và ngày về đích.

Có được điều đó, cũng bởi chưa khi nào người dân được thấy sự lãnh đạo, chỉ đạo tập trung quyết liệt, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị cho một dự án mà như thể dành cho một cuộc tổng tiến công, với những bước đi táo bạo, thần tốc đến thế. Với các dự án 500kV mạch 3 Quảng Trạch – Phố Nối, với thời gian thi công vẻn vẹn 7 tháng thì đó còn là sự sát sao, chỉ đạo một cách khoa học, bài bản, sự tăng cường giám sát, kiểm tra, đôn đốc, động viên, chia sẻ ở tất cả các cấp, các ngành liên quan với ngành điện.

Ở những bước đi đầu tiên, Thủ tướng Chính phủ đã sớm phê duyệt chủ trương đầu tư của các dự án để ngành điện hoàn thành sớm các thủ tục chuẩn bị đầu tư và khởi công dự án. Chỉ trong vòng 5 tháng từ khi bắt đầu triển khai, mọi thủ tục đầu tư đã hoàn thành, trong đó Dự án đường dây 500kV NMNĐ Nam Định 1 – Thanh Hóa được phê duyệt ngày 24/10/2023, Dự án đường dây 500kV Quảng Trạch - Quỳnh Lưu được phê duyệt ngày 1/12/2023, Dự án đường dây 500kV NMNĐ Nam Định 1 – Phố Nối được chấp thuận điều chỉnh chủ trương đầu tư ngày 8/12/2023. Đây là các dự án đạt kỷ lục về hoàn thiện thủ tục đầu tư với thời gian ngắn nhất của ngành điện từ trước tới nay.

Ông Nguyễn Tuấn Tùng - Chủ tịch HĐTV EVNNPT cho biết: "Đối với các dự án đầu tư truyền tải điện trước đây, giải phóng mặt bằng luôn là khâu khó nhất và chậm nhất vì công trình đường dây truyền tải là công trình dạng tuyến trải dài qua nhiều địa bàn, địa hình khác nhau… Với dự án này, chỉ trong 2 tháng toàn bộ mặt bằng đã được bàn giao. Có được điều đó, trước hết là sự vào cuộc và chỉ đạo quyết liệt, thường xuyên của người đứng đầu Chính phủ và sự quản tâm phối hợp chặt chẽ của các cấp chính quyền và nhân dân 9 tỉnh nới các dự án đi qua."

Ông Nguyễn Đình Sơn, xã Thượng Tân Lộc, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An cho biết: "Cái ấn tượng nhất của đơn vị khoan nhồi thi công là vào tháng 3, khi đó trời mưa, anh em phải lội bùn, quần áo nhem nhuốc. Tôi xả nước sạch trong trang trại để họ tắm. Mà anh em công nhân cũng như con mình, phải tạo điều kiện để họ làm cho tốt, sớm hoàn thành dự án."

Một cuộc di dân thần tốc cũng đã diễn ra trong những ngày tháng các dự án 500kV mạch 3 Quảng Trạch – Phố Nối triển khai. 5.248 hộ gia đình, 96 tổ chức bị ảnh hưởng, trong đó có 167 hộ gia đình phải di dời tái định cư thuộc đồng bào các dân tộc của 211 xã, phường, thị trấn của 43 huyện, thị xã thuộc 9 tỉnh có đường dây đi qua đã nhường 1,83 triệu m2 đất. Toàn bộ vị trí móng đã được bàn giao cho nhà thầu thi công trong tháng 3/2024 và toàn bộ hành lang tuyến đã được bàn giao trong tháng 5/2024 để các đơn vị tham gia dự án tăng tốc thi công. Vậy mới thấy, khi lòng dân đã thuận, thì không gì là không thể.

Ông Lê Trọng Ba, thị trấn Hậu Hiền, huyện Thiệu Hóa, tỉnh Thanh Hóa: "Chưa cần đền bù mà chúng tôi cũng đã tìm nơi để di chuyển nhà đi chỗ khác, để cho công trình lưới điện của nhà nước được thuận buồm, được tốt đẹp. Tôi di dời nhà trước, tôi phá nhà trước, khoảng thầm 2 tháng sau là được."

Trích phỏng vấn ông Mai Xuân Liêm – Phó Chủ tịch tỉnh Thanh Hóa: "Đây là công trình trọng điểm quốc gia, Thanh Hóa đã bàn giao sớm các vị trí móng cột và các khoảng néo thuộc hành lang tuyến, và chúng tôi xác định khi triển khai dự án thì địa phương phải tập trung, xung kích."

Bộ Công Thương cùng Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp 2 tuần/lần họp Ban Chỉ đạo để đôn đốc địa phương vào cuộc ủng hộ dự án. Lãnh đạo của các địa phương, nơi có dự án đi qua cũng thường xuyên đến công trường để đôn đốc các huyện, xã đẩy nhanh tiến độ mặt bằng và động viên các nhà thầu thi công. 4 lần Thủ tướng thị sát công trường với 5 lần chủ trì các cuộc họp chuyên đề về dự án đường dây 500kV Quảng Trạch - Phố Nối. Và có lẽ là không biết bao lần, những cuộc gọi hỏi thăm, chỉ đạo trực tiếp của người đứng đầu Chính phủ với lãnh đạo các bộ, ngành, lãnh đạo địa phương có liên quan trực tiếp, đã cho thấy sự quan tâm sát sao và những ngày tháng mong mỏi, đứng ngồi không yên của những con người đang đứng ở nơi đầu sóng ngọn gió.

Để khích lệ toàn công trường nỗ lực, cố gắng, quyết tâm cao nhất để đưa dự án về đích, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam và EVN đã phát động đợt thi đua 120 ngày đêm trên công trường Dự án đường dây 500 kV mạch 3 (kể từ 01/3 - 30/6/2024) với chủ đề “Năm nhất: Tiến độ nhanh nhất; Chất lượng tốt nhất; An toàn - Tiết kiệm nhất; Sáng tạo nhất; Chăm lo đời sống tốt nhất nhằm tạo khí thế sôi nổi trên công trường. Các cấp công đoàn đã dành nguồn lực lớn để thăm hỏi, động viên, khích lệ các lực lượng tham gia dự án hăng say lao động, nỗ lực thi công để đưa dự án về đích. Màu áo xanh tình nguyện của Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh cũng đã tỏa đi trên khắp các công trường mạch 3. 300 đội thanh niên tình nguyện với 4000 đoàn viên thanh niên đã hỗ trợ trong tuyên truyền, giải phóng mặt bằng, hỗ trợ di dời nhà cửa, vật kiến trúc dưới đường dây điện để đảm bảo an toàn. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Hội Phụ nữ Việt Nam thường xuyên thăm hỏi, động viên, tích cực tham gia công tác hậu cần, đảm bảo lương thực, thực thực phẩm cho kỹ sư, công nhân tham gia dự án.

30 năm sau trục truyền tải Bắc Nam 500kV mạch 1, lực lượng quân đội, đặc biệt là Quân khu 3, quân khu 4 đã hỗ trợ ngày công tham gia vận chuyển vật tư thiết bị, kéo dải dây, góp phần hoàn thành dự án trọng điểm quốc gia. Lực lượng Công an tại các tỉnh cũng luôn đảm bảo an ninh trật tự trong quá trình thi công.

Xác định tinh thần khó khăn mấy cũng phải làm, vượt nắng thắng mưa, chỉ bàn tiến, không bàn lùi, với truyền thống của quân đội, nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, bộ tư lệnh QK4 đã huy động hàng vạn ngày công từ bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương, dân quân tự vệ, để góp phần đảm bảo tiến độ của dự án.

Đây thực sự là một cuộc ra quân mạnh mẽ, quyết liệt, góp sức mạnh cho sự thần tốc của công cuộc chi viện ánh sáng này.

Tinh thần thời đại đã và đang được lan tỏa trên những công trường. Khi tất cả cùng chung hàng ngũ, chung lý tưởng dựng xây, chúng ta có gì? Và đây là điều chúng ta có. 139.000 tấn cột thép đã được dựng lên trong hơn 7 tháng, so với 60.000 tấn cột thép trong 2 năm của đường dây 500kV Bắc Nam mạch 1. Chỉ vừa đây thôi, Dự án đường dây 500kV mạch 3 cung đoạn Pleiku - Mỹ Phước - Cầu Bông dài 437 km thi công trong gần 3 năm, Dự án đường dây 500kV mạch 3 cung đoạn Vũng Áng - Quảng Trạch - Dốc Sỏi - Pleiku 2 dài 740km cũng cần gần 4 năm thi công. Khởi đầu từ mùa xuân với phát súng lệnh ngày 18/1/2024 đã về đích sau hơn 7 tháng thi công. Bước đi thần tốc ấy, đã mở ra trang sách mới trong lịch sử ngành điện Việt Nam nói riêng, và lịch sử phát triển đất nước hôm nay.

Ông Phạm Lê Phú - TGĐ EVNNPT khẳng định: "Với sự chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ: Chỉ bàn làm, không bàn lùi, EVNNPT đã huy động lực lượng từ 4 công ty truyền tải, 2 ban quản lý dự án và công ty dịch vụ kỹ thuật. Trên công trường của chúng tôi có trên 2000 công nhân, kỹ sư của tổng công ty truyền tải. Với sự huy động lực lượng trong nội bộ Tcty, chúng tôi cùng nhà thầu đã cô gắng hoàn thành đường dây 500kV mạch 3 theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng, đảm bảo cung ứng điện cho năm 2024 và những năm sau đó."

Công trường mạch 3 những ngày nắng lửa, mưa tuôn. Lời hiệu triệu của người đứng đầu Chính phủ trở thành kim chỉ nam trên toàn tuyến. Sau những thuận lợi ban đầu, chúng ta chính thức bước vào công cuộc chinh phục mà con đường trước mắt, không hề bằng phẳng. 500kV mạch 3 Quảng Trạch – Phố Nối là dự án có khối lượng thi công rất lớn, trong đó khối lượng đào đất là hơn 2,5 triệu m3, đổ hơn 705.000 m3 bê tông, gần 70.000 tấn cốt thép móng; lắp dựng 139.000 tấn thép cho 1177 vị trí cột; 513 khoảng néo hành lang tuyến với chiều dài tuyến 519 km, kéo 26 sợi dây dẫn, dây chống sét, cáp quang với tổng gần 14.000 km. Đặc biệt tuyến đường dây có 49 khoảng néo vượt quốc lộ, cao tốc; 41 khoảng néo vượt sông và vượt hồ lớn; 295 vị trí thi công trên núi; 239 vị trí móng cọc ở vùng đồng ruộng, ao hồ, đầm lầy, địa chất yếu, nhiều vị trí cột cao và nặng. Phương án “4 tại chỗ” đã được triển khai, bao gồm: Lực lượng lao động tại chỗ, nguyên vật liệu tại chỗ, máy móc – phương tiện tại chỗ và hậu cần tại chỗ. Sự thiếu hụt về nguồn lực nhân công có tay nghề lắp dựng cột, rải kéo dây cùng với địa hình tuyến đường dây dây trải dài qua núi cao, sông sâu.. thi công trong điều kiện khí hậu khắc nghiệt cảu thời tiết mùa mưa lũ ở miền Bắc và miền Trung thực sự là những trở ngại thách thức lòng người, sức người.

Rôi đây, những cái tên khó quên đối với đội ngũ cán bộ, công nhân, kỹ sư trực tiếp tham gia dự án, như vị trí 28, thuộc gói thầu số 12, cung đoạn 28-32 tuyến Quảng Trạch Quỳnh Lưu, với lượng đất đá san gạt lên đến hơn 72.000m3; hay vị trí 36, thuộc gói thầu số 10, cung đoạn 30-38, tuyến Quỳnh Lưu, Thanh Hóa, với thời gian phá đá 3 tháng, khối lượng san gạt khoảng 16.000 m3 đá xanh… sẽ trở thành những thử thách mà họ buộc phải chinh phục thành công.

Ông Nguyễn Trọng Tuấn - Đại diện Nhà thầu Alpha Nam cho biết: "Hồi xưa một công trình đường dây 500 làm từ 3-4 năm, mà giờ rút gọn lại chỉ có 6 tháng thì áp lực của nhà thầu, khi cả toàn tuyến, cả mạch, các con người xây lắp dồn vào 100% cũng không thể đáp ứng hết được hoàn toàn. Nhà thầu cũng tìm cách huy động nhân lực địa phương, bằng mọi cách khắc phục, dù biết là khó khăn nhưng cố gắng khắc phục bằng được."

Tinh thần vượt nắng, thắng mưa trở thành yếu tố tiên quyết, vượt mọi thách thức. Và càng khó khăn bao nhiêu, càng thấy sức vóc người Việt phi thường đến nhường nào. Dọc dải miền Trung khắc nghiệt, về đến miền Bắc, địa hình càng phức tạp, cảnh trí đất nước càng hùng vĩ, đã góp âm hưởng vào sự hào sảng trong nỗi gian lao và niềm tự hào của những người trực tiếp tham gia dự án.

Tuyến đường dây có 7 vị trí cột cao 145 mét và nặng 426 tấn. Đây là những cột vượt sông, vượt hồ, thi công gặp nhiều thách thức. Do độ cao và trọng lượng của ống thép lớn, quá trình thi công cần sự hỗ trợ của nhiều loại máy móc hiện đại như các máy cẩu loại 400 tấn. Cùng với máy tời thủy lực, máy lao và sự phối hợp nhịp nhàng của công nhân để di chuyển và lắp đặt các ống thép vào cột bởi càng lên cao, việc thi công càng trở nên khó khăn, đặc biệt trong điều kiện thời tiết gió to.

Các dự án đường dây 500kV mạch 3 Quảng Trạch - Phố Nối sở hữu khối lượng cột thép khổng lồ. Ngoài việc huy động tối đa năng lực của các nhà sản xuất cột trong nước còn phải nhập khẩu một phần từ nước ngoài. Trong quá trình triển khai một số gói thầu cung cấp cột thép còn chậm, thiếu động bộ gây ảnh hưởng không nhỏ đến tiến độ thi công các dự án.

Mỗi phát sinh lại thêm 1 lần độ khó tăng lên nhiều lần. Ngành điện thường xuyên kiểm tra các nhà máy, đồng thời cắt cử cán bộ chuyên trách cùng với đơn vị tư vấn thiết kế thường xuyên bám trực tại nhà máy để đôn đốc, hỗ trợ và kiểm soát chặt chẽ công tác gia công hoàn thiện, đóng gói trước khi vận chuyển ra công trường của nhà thầu. Công tác nghiệm thu được đẩy mạnh, thanh toán giai đoạn để các nhà thầu có thêm kinh phí tăng cường nhân lực gia công khẩn trương hoàn thiện cung cấp cột đồng bộ.

Ngay sau khi khởi công các Dự án, Các Lãnh đạo ngành điện thường xuyên bám sát công trường. Các ban Điều hành, Ban Tiền phương thường trực 24/7 tại công trường, một mặt kịp thời tháo gỡ các khó khăn cho nhà thầu, mặt khác kiểm tra giám sát và quyết liệt điều hành, đôn đốc các nhà thầu tập trung, ưu tiên mọi nguồn lực cho các Dự án đường dây 500kV mạch 3 đúng theo tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Có lẽ phải đặt chân đến Công trường mạch 3 những ngày tháng 6, tháng 7 năm 2024 mới phần nào hiểu được lời thơ của người đi trước: “Trường Sơn Đông nắng, Tây mưa/ Ai chưa đến đó như chưa rõ mình”. Những con đường công vụ vừa mới  hoàn thành, qua một đêm mưa, tất cả trở về con số 0. Mạch 3 sẽ không quên những ngày phải nhờ đến sức thồ của ngựa, để đưa dầu, đưa nước đến vị trí cột. Thiên nhiên thử thách lòng người, lòng người cũng nhiều phen vượt qua giới hạn của chính mình, vượt nắng, thắng mưa, đưa dự án về đích.

Bên này thị xã nắng cháy, bên kia công trường mưa tuôn. Hay những ngày gió Lào táp bỏng rát những thân cột trên những điểm cao cheo leo, không khí ngột ngạt, dường như đông đặc, khó thở. Ấy vậy mà các cán bộ, công nhân, kỹ sư vẫn làm việc liên tục 24/7, xuyên lễ - Tết, triển khai 3 ca, 4 kíp, ăn tranh thủ - ngủ khẩn trương… Những bữa ăn vội, những bữa ăn ngay trên cột, giữa chảo lửa miền Trung, thậm chí là giấc ngủ giữa mây trời… là những hình ảnh đã không còn xa lạ trên công trường mạch 3.

Ngành điện đã phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương và quyết liệt yêu cầu các nhà thầu thực hiện huy động tối đa doanh nghiệp, cá nhân tại địa phương có đủ năng lực tham gia các hạng mục phù hợp như cung ứng vật liệu xây dựng, máy thi công các loại, cọc bê tông, lao động phổ thông đào đúc móng cột, phối hợp thực hiện công tác đền bù thi công… để đẩy nhanh tiến độ. Trong thời gian cao điểm, công trường đã huy động và duy trì khoảng 15.000 kỹ sư, công nhân. Chủ đầu tư đã có nhiều sáng tạo, huy động thợ có tay nghề từ tất cả các đơn vị Truyền tải điện và điện lực trong cả nước, khắc phục các khó khăn về nhân lực thi công tại các vị trí cột cao, tham gia dựng cột, kéo dây, đi khung định vị… đẩy nhanh tiến độ cùa dự án. Đó chính là lý do vì sao trên công trường các dự án đường dây 500kV mạch 3 Quảng Trạch – Phố Nối, chúng ta đã bắt gặp màu áo cam đến từ khắp mọi miền Tổ quốc.

Những lán trại của đội ngũ công nhân xây lắp, những người thợ đường dây, rải rác khắp các dẻo núi cao. Có nhạc sỹ nào đó đã từng viết: “Hôm nay phương Nam, mai về phương Bắc/ Bước chân theo đi, lán trại cùng đi….” Quân đội chúng ta có lực lượng công binh, thì ngành điện cũng có một đội ngũ công binh như thế, một đội quân “đi trước, về sau”. Họ về đây trong những ngày nước rút của dự án, họ có thể chưa từng gặp nhau, chưa từng quen nhau, nhưng mạch 3 đã đưa họ đến gần nhau, như những gia đình thứ 2 trên công trường, phần nào động viên tinh thần anh em sau những ngày tháng xa nhà biền biệt.

Với sự quan tâm chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ, sự giúp đỡ, hỗ trợ của các bộ, ngành liên quan và đặc biệt là sự vào cuộc quyết liệt của các địa phương, ngành điện Việt Nam đã hoàn thành toàn bộ Dự án sau hơn 7 tháng triển khai thi công. Một mốc thời gian thần tốc, thể hiện sự quyết liệt, táo bạo, dám nghĩ, dám làm và dám đi đến cùng từ Chính Phủ đến các các ban ngành và công trường mạch 3.

Thủ tướng nói về việc coi 500kV mạch 3 QT-PN làm dự án kiểu mẫu

Như một sự tình cờ của lịch sử, 30 năm về trước, dự án đường dây 500kV Bắc - Nam mạch 1 đã đóng điện và vận hành hiệu quả suốt dọc dài lịch sử. Đại công trường lịch sử ngày ấy dường như đã truyền lửa cho công trường mạch 3 hôm nay. Tròn 30 năm,  dự án đường dây 500kV Bắc Nam mạch 1 vận hành, đánh dấu quá trình điện khí hóa đất nước thì 30 năm sau, đường dây 500kV mạch 3 Quảng Trạch - Phố Nối chính là dự án kiện toàn năng lực truyền tải của lưới điện 500kV, liên kết các miền, đảm bảo cân đối cung cầu nội vùng, bù đắp thiếu hụt điện năng cục bộ. Chúng ta có mạch đơn gần 1500km, thi công trong 2 năm với muôn vàn khó khăn, thì 30 năm sau, mạch kép với 519km, trong vòng 7 tháng, một cuộc hành quân chi viện năng lượng, ánh sáng cho Miền Bắc đã trở thành mạch kết nối kỳ diệu, kết nối biết bao tâm tư, trông ngóng của người Việt Nam..

Với bản lĩnh, trí tuệ, lòng nhiệt huyết vì dòng điện thiêng liêng của Tổ quốc, đội ngũ cán bộ, kỹ sư, công nhân ngành Điện và các lực lượng tham gia dự án, cuộc hành quân Bắc tiến của đường dây 500kV mạch 3, mà khép lại là cung đoạn Quảng Trạch - Phố Nối đã viết tiếp bản hùng ca về tinh thần cách mạng tiến công thời kỳ đổi mới. Rồi sau đây, sẽ có biết bao công trình khác, tiếp nối bước chân thần tốc của cuộc hành quân Bắc tiến trong công tác đầu tư xây dựng của thế kỷ XXI , cuộc hành quân với sức mạnh vô song, gắn kết bằng tinh thần đoàn kết, bằng ý chí, nội lực, bằng sức mạnh Việt Nam đã và đang được khẳng định qua năm tháng.

Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Tổng công ty truyền tải điện Quốc gia, tự hào đứng trong hàng ngũ đội quân năng lượng, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, thực hiện tốt vai trò của người lính năng lượng trong thời đại mới.