Cuộc họp diễn ra dưới sự chủ trì của Malaysia – nước Chủ tịch ASEAN – nhằm mục đích cứu vãn một thỏa thuận ngừng bắn trước đó, sau cuộc xung đột nghiêm trọng nhất trong lịch sử gần đây của hai nước. Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim bày tỏ hy vọng cuộc họp sẽ giúp Thái Lan và Campuchia đàm phán cởi mở, giải quyết khác biệt và đạt được giải pháp công bằng, bền vững.
Ông Anwar viết trên mạng xã hội rằng: “Tôi nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hai bên duy trì tinh thần đối thoại, khôn ngoan và tôn trọng lẫn nhau để chấm dứt căng thẳng và duy trì hòa bình, ổn định khu vực”.
Một nhóm của ASEAN sẽ trình bày kết quả quan sát thực địa và dữ liệu vệ tinh do Mỹ cung cấp cho các bộ trưởng ngoại giao. Đây là cuộc gặp trực tiếp đầu tiên giữa hai chính phủ Thái Lan và Campuchia kể từ khi xung đột bùng phát trở lại vào ngày 8/12. Bộ trưởng Ngoại giao Malaysia Mohamad Hasan bày tỏ hy vọng cuộc họp đặc biệt này sẽ làm mới nỗ lực đưa các khu vực bị ảnh hưởng trở lại ổn định. ASEAN phải làm mọi điều cần thiết để duy trì hòa bình và ổn định khu vực. Mục tiêu không chỉ là hạ nhiệt căng thẳng, mà còn tăng cường xây dựng lòng tin và mở ra các kênh đối thoại bất chấp khác biệt hiện có.
Nỗ lực hòa bình khu vực diễn ra trong bối cảnh Mỹ và Trung Quốc cũng đang tiến hành các động thái ngoại giao riêng nhằm chấm dứt xung đột, nhưng chưa có dấu hiệu thành công. Bangkok và Phnom Penh liên tục cáo buộc nhau gây hấn, dẫn đến sự sụp đổ của lệnh ngừng bắn và thỏa thuận ngừng bắn được củng cố tại Malaysia hồi tháng 10, trong đó hai bên cam kết rà phá mìn và rút quân cùng vũ khí hạng nặng.
Các cuộc đụng độ dữ dội diễn ra tại nhiều điểm dọc theo biên giới đất liền dài 817 km, từ khu vực rừng sâu gần Lào đến các tỉnh ven biển. Bộ Quốc phòng Campuchia tuyên bố Thái Lan đã vi phạm chủ quyền với “hành động vũ trang gây hấn” và cam kết bảo vệ lãnh thổ “bằng mọi giá”. Trong khi đó, cuối tuần qua, Thái Lan cáo buộc Campuchia âm mưu phóng rocket vào một thị trấn biên giới. Bangkok cũng tố cáo Phnom Penh đặt thêm mìn mới vi phạm các cam kết quốc tế, tuy nhiên Campuchia bác bỏ cáo buộc này.