Bạch Mã, một trong những ngôi đền thiêng ở Hà Nội
Đền Bạch Mã xưa thuộc phường Hà Khẩu, tổng Hữu Túc, huyện Thọ Xương, phủ Hoài Đức, là cửa sông Tô Lịch thông với sông Hồng, còn nay là số nhà 76 - 78 phố Hàng Buồm (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội).
Là một trong trong những địa danh lịch sử nổi tiếng và linh thiêng tại Hà Nội, đền Bạch Mã được mệnh danh là "trấn Đông thành Thăng Long", là điểm đến để rất nhiều du khách tham quan tìm hiểu. Với hơn 1.000 năm tuổi, đền Bạch Mã là di tích lịch sử văn hóa đặc biệt, là một trong những chứng tích quan trọng về lịch sử, văn hóa, kiến trúc nghệ thuật cũng như đời sống tinh thần của Hà Nội ngay trong lòng phố cổ.
Theo một số tài liệu ghi lại, đền Bạch Mã có từ năm 866, thờ thần Long Đỗ - vị thần đã làm thất bại các pháp thuật của viên quan đô hộ thời Bắc thuộc là Cao Biền, chính Cao Biền cũng phải phong thần Long Đỗ làm "Đô phủ thành hoàng thần quân".
Tuy nhiên, theo dòng lịch sử, tìm hiểu về "Thăng Long tứ trấn", ta có thể tìm hiểu từ khi Vua Lý Thái Tổ dời đô, khi Thăng Long trở thành kinh đô của một nước độc lập và như vậy Đền Bạch Mã lại có một sự tích khác.
Đền có tên Bạch Mã tức là ngựa trắng - biểu tượng thần thoại của mặt trời xuất phát từ tích xưa. Năm 1010, vua Lý Thái Tổ quyết định dời đô ra Đại La và đổi tên thành Thăng Long. Khi dựng thành, không hiểu vì sao cứ xây lên rồi lại đổ. Vua liền sai người tới cầu đảo, chợt thấy ngựa trắng từ trong đền đi ra, đi quanh một vòng, đi đến chỗ nào thì để lại dấu chân đến đó, rồi trở lại vào trong đền thì biến mất. Vua liền theo dấu chân ngựa mà đắp thì dựng được thành, nên thờ làm thành hoàng Thăng Long.
Tạ ơn thần linh trợ giúp, vua bèn tôn phong thần Long Đỗ làm "Quốc đô Định bang Thành Hoàng Đại Vương" và cho gọi tên ngôi đền thờ thần là "Bạch Mã linh từ" tức là đền thiêng ngựa trắng.
Đền Bạch Mã đã trải qua nhiều lần tôn tạo, trùng tu. Cuối thế kỷ 17, đền được tôn nền cũ và mở rộng. Năm 1781, chúa Trịnh cho dân các giáp Mật Thái, Bắc Thượng, Bắc Hạ thuộc phường Hà Khẩu chung quanh đền Bạch Mã được sắm sửa tế lễ, không cần chịu các hình thức sưu dịch khác.
Năm 1829, đền được tu sửa thêm phần hoa mỹ. Năm 1839, văn chỉ được dựng ở cánh tả, còn phương đình dùng làm nơi cúng lễ các tuần tiết. Diện mạo ngày nay của đền Bạch Mã thể hiện phong cách kiến trúc đặc trưng của thế kỉ 19 thời Nguyễn. Điểm nhấn rất riêng của ngôi đền cổ này chính là mái vòm hình mai con cua, có tác dụng khép kín các đơn nguyên kiến trúc.
Trong không gian linh thiêng ấy, đền Bạch Mã lưu giữ 15 văn bia với nội dung đề cập sự tích của đền, thần, nghi lễ cúng thần và các lần trùng tu tôn tạo. Đồng thời nhiều hiện vật quý cũng có mặt tại đây như cỗ Long ngai có hàng chữ ghi tên vị thần được thờ chính ở đây là "Long Đỗ Thần quân quảng lợi Bạch mã Đại Vương", bức hoành phi "Đông trấn linh từ", đồ thờ gồm các vũ khí thời cổ như xích, đao, thương, câu liêm… được sơn son thếp vàng, chạm trổ cầu kỳ.
Hiện đền Bạch Mã vẫn giữ nguyên cấu tạo nhưng được sắp xếp lại theo cấu trúc Tam nguyên đồng hóa, tức là thêm điện thờ Phật và Mẫu. Hàng năm, cứ đến ngày 13/2 âm lịch, phố Hàng Buồm trở nên nhộn nhịp bởi hội đền Bạch Mã.
Ngày 18/1/2022, Thăng Long tứ trấn gồm bốn di tích tiêu biểu, trấn giữ bốn phương Đông, Tây, Nam, Bắc của kinh thành Thăng Long xưa, trong đó có đền Bạch Mã được Thủ tướng Chính phủ ký quyết định xếp hạng Di tích Quốc gia đặc biệt.
TIN LIÊN QUAN
Ý KIẾN
Những tài liệu, hình ảnh quý về thành Cổ Loa đang được trưng bày tại Khu di tích Cổ Loa - huyện Đông Anh đã mang đến cho khách tham quan cái nhìn khái quát về giá trị lịch sử, văn hóa của thành Cổ Loa xưa. Triển lãm do Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long - Hà Nội, Ban quản lý Khu di tích Cổ Loa tổ chức.
Tại Nhà rông Kon Klor, thành phố Kon Tum, Hội Nghệ sĩ múa Việt Nam phối hợp cùng UBND tỉnh Kon Tum tổ chức Lễ khai mạc Tuần lễ Múa Việt Nam 2024 - Vietnam Dance Week 2024 với chủ đề “Dòng sông ánh sáng”. Tại lễ khai mạc, Ban tổ chức đã công diễn vở múa đương đại SeSan.
UBND tỉnh Bắc Ninh vừa có tờ trình gửi Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đề nghị công nhận ấn vàng Hoàng đế chi bảo là Bảo vật Quốc gia.
Với ý nguyện “Sách để lại cho chúng ta tri thức, nhưng sách còn có thể để lại cả một rừng cây xanh”, sáng nay, 14/10, buổi ra mắt sách của hai cố tác giả Nguyễn Kim Ánh và Nguyễn Anh Vũ đã diễn ra với sự góp mặt của nhiều nhà văn, nhà thơ là những người bạn thân thiết mang đến những câu chuyện, kỷ niệm quý giá.
UBND thành phố Hà Nội vừa ban hành Kế hoạch số 294 về việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa trên địa bàn thành phố đến 2025 và các năm tiếp theo.
Tối qua, 12/10, Đài Hà Nội tổ chức chương trình 'Dòng thời gian - Bài ca đi cùng năm tháng' số 4 với chủ đề 'Tiếng mưa Thu', với sự góp mặt của nhiều nghệ sĩ nổi tiếng.
Với những người yêu thích văn hoá, lịch sử, thì chương trình thực cảnh “Chuyện phố Hàng” tại Ngôi nhà di sản 87 Mã Mây sẽ mang đến một trải nghiệm mới về văn hoá của khu phố cổ Hà Nội.
Khi hiểu về phát triển công nghiệp văn hóa, nhiều người mới chỉ nghĩ đến việc khai thác thế mạnh về văn hóa di sản vật thể, phi vật thể của Thủ đô. Trong khi đó, có một lĩnh vực nhiều tiềm năng khác không thể không kể đến, đó là giá trị to lớn của văn hóa ẩm thực mang thương hiệu Hà thành.
Tại Bảo tàng Mỹ thuật Quốc gia Việt Nam đã khai mạc Triển lãm nghệ thuật Việt Nam - Hồng Kông (Trung Quốc). Sự kiện do Hội Nghệ sĩ trẻ quốc tế Hồng Kông tổ chức với nhiều tác phẩm đặc sắc của các nghệ sĩ Hồng Kong (Trung Quốc) và Việt Nam.
Sáng nay (12/10), Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội đã tổ chức Lễ tổng kết và Trao thưởng Cuộc thi “Gia đình đọc sách - Phát triển tủ sách gia đình kết nối yêu thương”.
UBND huyện Thường Tín và Sở Công Thương Hà Nội vừa phối hợp tổ chức Festival làng nghề và Triển lãm các sản phẩm OCOP, thủ công mỹ nghệ truyền thống.
Sự tinh tế trong thưởng thức nghệ thuật của người Hà Nội được thể hiện rõ nét qua các sự kiện văn hóa và lễ hội nghệ thuật được tổ chức trong tháng 10, nhằm chào mừng kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô.
UBND quận Tây Hồ vừa khai mạc Triển lãm ảnh nghệ thuật “Tây Hồ - Đất và Người” năm 2024 tại phố đi bộ Trịnh Công Sơn.
Sở Công Thương Hà Nội vừa tổ chức lễ trao giải Cuộc thi Thiết kế mẫu sản phẩm thủ công mỹ nghệ Hà Nội năm 2024, vinh danh 90 sản phẩm xuất sắc, mang đậm dấu ấn nghệ thuật, văn hóa và có tính ứng dụng cao trong đời sống đương đại.
Đam mê, gắn bó với nghề truyền thống, nghệ nhân tiêu biểu Bùi Thị Minh đã cho ra đời nhiều tác phẩm đúc đồng, phát huy truyền thống nghề của tổ tiên.
Triển lãm mang tên “Hồn của Đất” đã diễn ra tại Bát Tràng, Gia Lâm, kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô và 65 năm Ngày Bác Hồ về thăm Bát Tràng.
Tối nay (10/10), UBND thành phố Hà Nội đã tổ chức Chương trình nghệ thuật đặc biệt "Hà Nội - Bản hùng ca phố" tại Khu Di sản thế giới Hoàng thành Thăng Long, chào mừng kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô.
Kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô, Ban quản lý hồ Hoàn Kiếm và phố cổ Hà Nội phối hợp cùng hai nhiếp ảnh gia Andy Soloman và Lê Bích tổ chức Triển lãm ảnh “Hà Nội một thời để nhớ” tại Trung tâm Giao lưu văn hóa Phố cũ - 46 Hàng Bài.
Kẻ Mọc (làng Mọc Quan Nhân - nay thuộc phường Nhân Chính, quận Thanh Xuân, Hà Nội) trước đây vốn được biết đến là một trong những “cái nôi” âm nhạc truyền thống bậc nhất của đất Hà thành, ngày nay đang được Nghệ nhân Phan Thị Kim Dung cùng CLB Dân ca làng Mọc nối tiếp gìn giữ.
Ban Quản lý hồ Hoàn Kiếm và Phố cổ Hà Nội phối hợp cùng Hội khoa học lịch sử Việt Nam – Tạp chí Xưa và Nay tổ chức triển lãm ảnh với chủ đề “Hà Nội ngày tiếp quản” và chiếu phim tư liệu “Ký ức Hà Nội” tại Trung tâm thông tin văn hóa Hồ Gươm – 2 Lê Thái Tổ.
Hà Nội - mảnh đất nghìn năm văn hiến, tụ hội tinh hoa, là nơi khơi nguồn cảm hứng cho biết bao văn nhân, nghệ sĩ.
Báo Nhân dân đã tổ chức lễ khai mạc triển lãm tương tác Cột cờ Hà Nội và giới thiệu phụ san đặc biệt gồm một trang nội dung về Cột cờ Hà Nội và một trang cắt dán mô hình thông qua mã QR.
Chương trình thực cảnh “Chuyện phố Hàng” - show diễn lấy ý tưởng từ 36 phố phường Hà Nội xưa vừa ra mắt công chúng Thủ đô vào tối 9/10 tại Ngôi nhà di sản 87 Mã Mây, quận Hoàn Kiếm.
Cột cờ Hà Nội còn có tên khác là Kỳ đài Hà Nội, nằm trong khuôn viên của Bảo tàng Quân sự Việt Nam, trên đường Điện Biên Phủ, quận Ba Đình, Hà Nội.
Sáng 9/10, tại Thư viện Quốc gia Việt Nam, Bộ TT&TT phối hợp Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ VH-TT&DL, UBND TP. Hà Nội và Hội Xuất bản Việt Nam tổ chức Triển lãm Sách chào mừng Kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô. Tới dự có Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Minh Hải.
Tranh của Bùi Xuân Phái, Trần Đình Thọ, Nguyễn Văn Tỵ và nhiều danh hoạ khác được giới thiệu đến công chúng yêu nghệ thuật trong Triển lãm chuyên đề “Hà Nội - Sức sống và niềm tin” khai mạc sáng 8/10 tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam.
Trưng bày “The La - Ngàn năm canh cửi” của nghệ nhân Lê Đăng Toản, người tiếp nối và gìn giữ tinh hoa nghề dệt the - lụa làng La Khê đã khai mạc sáng 9/10 tại Di tích quốc gia đặc biệt Văn Miếu - Quốc Tử Giám.
Đại diện Ủy ban Quốc tế Đại lễ Vesak Liên hợp quốc ngỡ ngàng trước vẻ đẹp của núi Bà Đen (Tây Ninh) trong chuyến khảo sát các điểm tham quan dành cho phật tử trong Đại lễ Vesak 2025.
Ngày 8/10, Lễ trao giải Bùi Xuân Phái - Vì tình yêu Hà Nội lần thứ 17 năm 2024 diễn ra tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám đã trao 4 giải thưởng, trong đó Giải thưởng lớn được trao cho Giáo sư, tiến sĩ, Kiến trúc sư Hoàng Đạo Kính - một “hiệp sĩ của những di tích kiến trúc”.
Kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ Đô và 65 năm Chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm Bát Tràng, Bảo tàng Hồ Chí Minh phối hợp với Làng gốm Bát Tràng và Hội Mỹ thuật Việt Nam tổ chức Triển lãm “Hồn của Đất - gốm sứ mỹ nghệ Bát Tràng”. Tới dự có Phó chủ tịch UBND thành phố Hà Minh Hải.
Nhân dịp kỉ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô, sáng nay (8/10), Bảo tàng Hà Nội phối hợp với Hội Cổ vật Thăng Long – Hà Nội tổ chức trưng bày chuyên đề “Văn minh sông Hồng đến Hà Nội phố”.
Kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội, Ban Quản lý Khu di tích Cổ Loa tổ chức trưng bày “Cổ Loa - Dấu ấn lịch sử và văn hoá”.
Ngoài Ô Quan Chưởng hiện còn khá vẹn nguyên, các cửa ô còn lại chỉ còn tên gọi, thay vào đó là những tuyến phố sôi động bán mua, tấp nập người xe. Thủ đô phát triển, ngày một hiện đại, không gian kiến trúc cửa ô rộng mở, vượt lên không gian 36 phố phường. Nhưng 5 cửa ô một thời sẽ mãi sâu đậm trong ký ức người Hà Nội.
Kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô, tại Di tích lịch sử Nhà tù Hỏa Lò diễn ra cuộc trưng bày chuyên đề “Bàng ơi", mang đến nhiều cảm xúc cho công chúng.
Diễn ra trong 5 ngày từ 2-6/10, những hoạt động văn hóa nghệ thuật, không gian triển lãm trưng bày phong phú của Việt Nam đã thu hút sự quan tâm của đông đảo người dân địa phương và bạn bè quốc tế tại Làng Pháp ngữ.
Chương trình “Đêm hội Áo dài 2024” đã mang đến những bộ sưu tập áo dài ấn tượng, lan tỏa niềm tự hào dân tộc và góp phần thắt chặt mối quan hệ hữu nghị giữa Việt Nam và bạn bè quốc tế.
Hội chợ Làng nghề Việt lần thứ 20 và Hội thi sản phẩm làng nghề Hà Nội năm 2024 vừa diễn ra tại Trung tâm Triển lãm Hội chợ 489 Hoàng Quốc Việt, quy tụ tinh hoa làng nghề của gần 100 đơn vị đến từ 31 tỉnh, thành phố.
Sáng 6/10, huyện Phúc Thọ long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 1985 năm Ngày Hai Bà Trưng hội quân, lập đàn thề, tế cờ khởi nghĩa và công bố điểm du lịch Di tích quốc gia đặc biệt đền Hát Môn.
Bộ sưu tập gần 300 cổ vật của các hội viên, nhà sưu tập trên địa bàn thành phố Hà Nội sắp ra mắt công chúng tại Bảo tàng Hà Nội nhân kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô.
Đầu máy tự lực số hiệu 141-179 là một trong rất ít đầu máy xe lửa chạy bằng hơi nước mang dấu ấn “Made in Viet Nam” còn sót lại.
Sáng 5/10, tại Hoàng Thành Thăng Long, Hội Lien hiệp phụ nữ thành phố tổ chức đồng diễn dân vũ và carnaval áo dài “Phụ nữ Thủ đô hội nhập và phát triển” năm 2024 với chủ đề “Duyên dáng Áo dài Hà Nội”.
Lễ hội Áo dài Du lịch 2024 đã chính thức khai mạc, mở ra cho du khách trong và ngoài nước một không gian văn hóa nghệ thuật mang đậm nét truyền thống. Thông qua tà áo dài, Lễ hội góp phần quảng bá và phát triển du lịch Hà Nội nói riêng và du lịch Việt Nam nói chung.
Chương trình Lễ hội Áo dài Du lịch Hà Nội 2024 đang diễn ra với nhiều sự kiện hấp dẫn. Đây không chỉ là nơi tôn vinh vẻ đẹp duyên dáng của người phụ nữ Việt qua tà áo dài truyền thống mà còn mang đến một không gian văn hóa độc đáo với các gian hàng trưng bày đầy sáng tạo.
Lễ trao giải thưởng và khai mạc Triển lãm ảnh nghệ thuật Việt Nam năm 2024 đã diễn ra tại khu di tích Văn Miếu-Quốc Tử Giám (Hà Nội), vinh danh 33 tác phẩm nhiếp ảnh xuất sắc và trưng bày 250 tác phẩm phục vụ công chúng thưởng lãm.
Sáng nay 5/10, ngày thứ 2 diễn ra Lễ hội Áo dài Du lịch 2024, chương trình nghệ thuật tổng hợp đồng diễn dân vũ và Carnaval Áo dài do Hội Liên hiệp Phụ nữ Hà Nội phối hợp với Sở Du lịch Hà Nội tổ chức đã diễn ra tại Trung tâm di sản Hoàng Thành Thăng Long và một số tuyến phố phụ cận.
Công ty Cổ phần Bảo tàng cầu Long Biên, Hội Quy hoạch và Phát triển đô thị Việt Nam, Hội Liên lạc người Việt Nam ở nước ngoài và Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I đã phối hợp tổ chức Lễ ra mắt cuốn sách “Cầu Long Biên - cây cầu huyền thoại”, do Nhà xuất bản Mỹ thuật ấn hành, nhân kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô.
0