Báo chí trong thời đại kỹ thuật số
(HanoiTV) - Nghề báo luôn phát triển theo nhịp điệu đổi mới của công nghệ. Trên thực tế, tốc độ các công nghệ mới phát triển cho thấy sự thay đổi liên tục trong cách thức sản xuất và phổ biến thông tin.
Sự xuất hiện của một hệ sinh thái truyền thông mới
Như trong bất kỳ thị trường nào tuân theo quy luật cung và cầu, ngành công nghiệp thông tin về cơ bản bị tác động bởi sự phát triển của mục đích sử dụng và thói quen tiêu dùng.
Hướng tới "Web First" và "Mobile First"
Trong vài năm, khả năng tiếp cận thông tin trên internet và qua điện thoại thông minh đã tăng lên đều đặn, đẩy báo chí viết xuống vị trí thứ tư và cuối cùng. Theo báo cáo mới nhất của "Digital News report France" được công bố năm 2019, 69% lượt truy cập thông tin được thực hiện trên các trang tin tức trực tuyến, bao gồm 42% trên mạng xã hội, trong khi 59% lượt truy cập này được thực hiện qua điện thoại thông minh .
Các số liệu đang gia tăng ở cấp độ toàn cầu trong hai năm Covid vừa qua và các đợt giãn cách liên tiếp.
Từ khám phá trực tiếp đến gián tiếp
Thay vì thu thập thông tin bằng cách tham khảo trực tiếp các trang web được cung cấp bởi các phương tiện truyền thông tin tức, người dùng Internet có được thông tin thông qua các cảnh báo nhận được và các đề xuất thuật toán trên mạng xã hội hoặc bằng cách tham khảo các trang web tổng hợp nội dung như Google Tin tức. Do đó, các nền tảng phân phối này ngày càng có vị trí quan trọng trong hệ sinh thái truyền thông. Chúng ta hãy nhớ lại ảnh hưởng của Facebook hay Twitter đối với hai cuộc bầu cử tổng thống Mỹ trước đây.
Mối quan hệ mới đối với việc sản xuất thông tin
Mối quan hệ mới này theo thời gian cũng đã có tác động thay đổi cách thức hình thành và sản xuất thông tin. Thực tế, một số tòa soạn đã phải suy nghĩ lại và đưa ra các định dạng mới, phong phú hơn, đa phương tiện hơn .
Tính linh hoạt và tính cá nhân hóa
Để đáp ứng các yêu cầu của những thay đổi này và đáp ứng những kỳ vọng mới của độc giả, nhà báo web hiện đảm nhận nhiều vai trò hơn so với trước đây. Mặc dù các nguyên tắc cơ bản của nghề nhà báo vẫn giữ nguyên, nhưng nhà báo web phải có khả năng thông thạo các tác phẩm báo chí khác nhau (ảnh, video, trực quan hóa dữ liệu, v.v.).
Hơn nữa, khi các tòa soạn trả lương ngày càng ít hơn, một số nhà báo nắm bắt cơ hội do Web cung cấp để phát triển tính độc lập và danh tiếng của chính họ. Nhiều nhà báo có những trang FaceBook hay Fanpage hoặc Instragram lên tới hàng triệu người theo dõi, nhờ cách thức tổng hợp tin tức hằng ngày.
Nhưng sự gia tăng của tốc độ thông tin một lần nữa đặt ra câu hỏi về việc tôn trọng đạo đức trong xử lý thông tin. Giống như tin sốt dẻo, cuộc chạy đua về tính ưu việt của thông tin đôi khi không cho phép đủ thời gian để xác minh. Các nhà báo cũng đang phải đối mặt với sự cạnh tranh mới và lấy cảm thấy từ những công dân đang thử nghiệm một số ấn phẩm nhất định.
Hơn nữa, trong thời đại “tin giả”, sự tham gia của tất cả các bên liên quan là điều cần thiết. Điều này đòi hỏi sự điều tiết của chính phủ đối với các nền tảng kỹ thuật số, sự kiểm duyệt hiệu quả hơn của các mạng xã hội thông qua các thuật toán đạo đức hơn mà ít tập trung hơn vào sở thích, và cuối cùng là sự tham gia của xã hội dân sự, cụ thể là thông qua việc thiết lập các công cụ cho phép sau này đánh giá độ tin cậy của nội dung.
Trong xã hội đương đại của chúng ta, hệ sinh thái truyền thông là một trong những sinh vật sống động, sẽ tiếp tục phát triển song hành với sự phát triển của công nghệ. Tuy nhiên, điều cơ bản hơn là mỗi cá nhân có thể thực hiện vai trò của mình và đóng góp vào việc bảo tồn các quyền tự do cá nhân và tập thể của chúng ta.