Cốm Mễ Trì: Mỗi hạt cốm, một câu chuyện
Những ngày này tiết trời Thủ đô đã dần se lạnh báo hiệu mùa của nhiều món quà đặc trưng của Hà Nội đã bắt đầu. Trong số rất nhiều món ăn ngon, dân dã, nổi tiếng của mùa thu Hà Nội, không thể không kể đến cốm - món quà quê kết tinh từ những bàn tay tảo tần và tài hoa của những người nông dân Hà Nội.
Hạt cốm xanh mướt, óng ánh như những viên ngọc nhỏ, mang theo vị ngọt thanh của lúa nếp non và hương thơm dịu nhẹ của lá sen. Mỗi hạt cốm đều chứa đựng biết bao câu chuyện: câu chuyện về những người nông dân cần mẫn gieo trồng, chăm sóc lúa nếp; câu chuyện về những đôi tay khéo léo của người làm cốm, tỉ mỉ rang, giã, sàng từng hạt; câu chuyện về những gánh hàng rong len lỏi khắp phố phường, mang hương cốm đến mọi nhà...
Cứ vào thời điểm tháng 9, tháng 10, người dân làng Mễ Trì lại tất bật chuẩn bị cho vụ cốm lớn nhất trong năm. Đến Mễ Trì vào mùa cốm, bạn sẽ nhận ra được ngay hương thơm đặc biệt của hạt thóc rang trên chảo ở các lò cốm hay cả mùi thơm ngọt ngào của các sợi rơm xanh biếc dùng để gói cốm. Những nhịp chày giã cốm nhịp nhàng; những đôi bàn tay sàng, sẩy cốm thoăn thoắt tạo nên những thanh âm nhộn nhịp, đặc trưng của làng cốm.
Những hạt cốm dẻo với sắc xanh đặc trưng vẫn còn lưu giữ vị ngọt, bùi của lúa non mới thanh mát, dịu ngọt; là thức quà dân dã và bình dị của mùa thu Hà Thành. Tại làng Mễ Trì vẫn còn hàng chục hộ dân giữ nghề và truyền nghề cho thế hệ sau. Riêng với hộ sản xuất của ông Nguyễn Tiến Hòa, chủ một trong những cơ sở sản xuất cốm ở Mễ Trì, Hà Nội, gia đình ông là đời thứ 5 làm cốm.
Để đảm bảo chất lượng mỗi mẻ cốm, ông Hòa đều ra tận cánh đồng, lựa chọn từng chuyến lúa non. Các bông lúa bắt đầu hoe hoe vàng, chỉ mươi ngày nữa là gặt rộ, cũng là lúc người nông dân chọn ngắt từng bông dài, hạt mẩy về chế biến làm cốm. Theo ông Hòa, muốn cốm ngon thì phải cắt lúa đúng lúc, nếu để lúa già thì hạt cốm không được xanh và sẽ cứng, gãy nát.
Trong quy trình làm cốm, chảo rang cốm phải làm từ gang đúc. Cốm được rang bằng củi lửa nhỏ tới vừa. Ban đầu, thóc còn ướt nên phải để lửa thật lớn. Sau đó, phải hạ lửa, nếu để lửa to, cốm sẽ chín không đều, thậm chí bị cháy. Đặc biệt, ở làng cốm Mễ Trì, người dân thường chỉ rang cốm bằng bếp củi.
"Bởi vì đun củi mới là gọi là nghề cốm, đun củi thì mới là cốm ngon chứ còn đun than thì không thể đun được. Lúc cao, lúc thấp, nhiệt độ không thể đủ để cho những hạt thóc chín lên được", ông Hòa chia sẻ.
Thóc rang gần xong, người làm cốm phải thử tách vỏ một số hạt. Dựa vào kinh nghiệm lâu năm, họ có thể nhận biết thóc đã chín đúng độ hay chưa. Theo ông Hòa, công đoạn này yêu cầu kỹ tính nhất.
Mễ Trì những ngày này, chỉ cần đi tới đầu làng đã thấy hương cốm tỏa ra thơm ngọt. Nghe đến cốm, người ta dễ dàng nghĩ đến những hạt cốm xanh non, được gói bởi những lá sen đượm hương ngan ngát, bên ngoài được buộc bằng đôi cọng rơm nếp khô.
Qua bao công đoạn xay, giã, dần, sàng, hạt cốm cũng thành hình. Cốm bọc sen, món quà của thiên nhiên ban tặng cho người Hà Nội là biểu tượng của mùa thu, của tình yêu quê hương. Nói đến cốm không thể bỏ qua lá sen, thứ lá mang lại cho cốm hương vị đặc biệt của mùa thu. Lá sen to, có hương thơm thoang thoảng. Chính vì thế mà lá sen được dùng để gói cốm.
Những chiếc lá sen xanh mướt, căng tròn như những chiếc thuyền nhỏ, chứa đựng cả một mùa thu đượm hương cốm bên trong. Hương cốm được giữ kín trong lá sen hòa quyện với hương sen để khi thực khách mở ra sẽ cảm nhận được sự kết tinh của trời đất. Với ông Hòa và người dân làng Mễ Trì, lá sen mang đến vẻ đẹp tinh tế, chỉ khi bọc trong lá sen, cốm mới giữ được hương vị đặc trưng. Bên ngoài được buộc bằng rơm tươi, tạo ra sự dân dã, bình dị.
Cốm thành phẩm sẽ được gói trong một lớp lá sen và một lớp lá dáy hoặc lá dong giềng. Lá sen giúp cốm thêm thơm ngon, lá dáy lại giúp cốm không những giữ được độ tươi mà còn giữ cho cốm thêm dẻo, mềm. Gói cốm xanh không chỉ mang theo truyền thống làng nghề Mễ Trì và còn gói trọn hương vị thơm mát của mùa thu Hà Nội.
Thu về, Hà Nội khoác lên mình tấm áo vàng rực rỡ. Giữa không gian ấy, hương cốm lại càng trở nên quyến rũ lạ thường. Cốm Mễ Trì một món quà quý giá mà thiên nhiên ban tặng, không chỉ là niềm tự hào của người Hà Nội mà còn là nguồn sống của biết bao gia đình nông dân.
Hạt cốm như hàng triệu viên ngọc nhỏ e ấp mà tỏa hương, là tinh hoa của đất trời qua bàn tay chăm chút của người nông dân. Cốm Mễ Trì không chỉ là món ăn ngon mà còn là biểu tượng văn hóa của Hà Nội. Tuy nhiên, theo năng tháng, nghề làm cốm đang dần mai một. Trước thực tế đó, ông Hòa cùng người dân làng Mễ Trì vẫn đang ngày ngày cố gắng giữ nghề.
"Nghề cốm của chúng tôi hiện tại vẫn phát huy đều. Làng nghề cốm Mễ Trì cũng được công nhận là di sản, một làng nghề văn hóa. Nên chúng tôi lúc nào cũng phải giữ phong cách làng nghề truyền thống dù nó có vất vả nhưng vẫn giữ lại cho thế hệ con cháu. Không bao giờ mình để mất đi được. Mất thì mất đi bao công sức từ thời các cụ", ông Hòa chia sẻ thêm.
Cốm bọc lá sen, một thức quà giản dị mà ý nghĩa. Mỗi sớm mai, khi những tia nắng đầu tiên chiếu rọi xuống làng Mễ Trì, hương thơm của cốm đã lan tỏa khắp nơi. Tiếng chảo rang nổ lách tách, tiếng nói cười rôm rả của người làm cốm hòa quyện vào nhau tạo nên một câu chuyện thú vị của mùa thu. Mỗi hạt cốm đều mang trong mình tâm huyết của người dân làng Mễ Trì, là kết quả của biết bao mồ hôi công sức.
Trong nhịp sống hiện đại, cốm Mễ Trì vẫn giữ được vị trí đặc biệt trong lòng người Hà Nội. Mặc dù có nhiều loại bánh kẹo, đồ ăn nhanh xuất hiện, nhưng hương vị thơm ngon, mộc mạc của cốm vẫn luôn có sức hấp dẫn riêng. Cốm không chỉ là một món ăn, mà còn là biểu tượng của văn hóa truyền thống, là một phần ký ức tuổi thơ của người Hà Nội.
TIN LIÊN QUAN
Ý KIẾN
Việc Quốc hội thông qua Luật Thủ đô (sửa đổi) tạo thêm hành lang pháp lý, cơ chế đặc thù vượt trội để Hà Nội có những điều kiện thuận lợi, phát triển công nghiệp văn hóa.
Những ngày này, ngôi làng làm hương nổi tiếng ở Phú Xuyên tất tật hơn bình thường, bởi chỉ còn chưa đầy 1 tháng nữa là đến Tết Nguyên đán - dịp mà nhu cầu sử dụng hương thơm trong cúng lễ của người dân tăng cao. Những người dân làng hương Văn Trai Thượng đang cần mẫn ngày đêm để làm ra những nén hương thơm đáp ứng nhu cầu của thị trường trong dịp đón chào năm mới.
Mùa đông đến, những con phố Hà Nội vốn nhộn nhịp bỗng trở nên trầm lắng, mang một màu sắc riêng vô cùng đặc biệt. Nhiều cây bàng cổ thụ trên khắp các con phố như Phan Đình Phùng, Hoàng Diệu đang thay màu lá.
Hàng Cân là một phố nhỏ nằm trong khu 36 phố phường. Tuy phố này không dài, nhưng lúc nào cũng nhộn nhịp và tràn đầy sức sống từ sáng sớm.
Với người Việt Nam, Hà Nội vừa là Thủ đô, vừa là mảnh đất trữ tình yêu thương từ hàng ngàn năm trước. Bốn mùa ở Hà Nội chậm rãi luân phiên nhau, gieo vào lòng người những nỗi nhớ. Mỗi một mùa làm cho ta cảm nhận về cuộc sống khác nhau và một cách yêu Hà Nội khác nhau
Hà Nội bước qua năm 2024 với nhiều công trình mới mang theo khát vọng phát triển, đánh dấu bước chuyển mình mạnh mẽ trong hạ tầng giao thông, môi trường đô thị và công nghiệp văn hóa, góp phần thiết thực nâng cao chất lượng đời sống người dân.
Hà Nội xác định, phát triển an sinh xã hội là ưu tiên hàng đầu của chính quyền nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân. Năm 2024, thành phố triển khai hàng loạt chương trình hỗ trợ người nghèo, người có hoàn cảnh khó khăn, các đối tượng dễ bị tổn thương. Bằng những chính sách như trợ cấp xã hội, hỗ trợ nhà ở, đào tạo nghề nhằm tạo điều kiện cho người dân có cơ hội phát triển kinh tế bền vững.
Hà Nội tiếp tục khẳng định là điểm đến du lịch an toàn, thân thiện, chất lượng, hấp dẫn với du khách trong và ngoài nước.
Dưới ánh đèn lung linh, tiếng nhạc rộn ràng, từng nhóm du khách đổ về, tìm kiếm những không gian ở bên nhau, để trò chuyện và tận hưởng những khoảng thời gian quý giá của năm cũ trước khi bước sang năm mới.
UBND quận Hoàn Kiếm chính thức công bố bộ nhận diện thương hiệu, bộ tiêu chuẩn và danh mục di sản ẩm thực Hoàn Kiếm. Sự kiện đánh dấu thành quả đầu tiên của Đề án "Phát triển và quảng bá di sản văn hóa ẩm thực quận Hoàn Kiếm phục vụ phát triển du lịch đến năm 2025, định hướng 2030".
Ngồi trên những chiếc xe Jeep cổ điển, gió lùa qua tóc, bạn sẽ có cơ hội trải nghiệm thủ đô không chỉ qua các địa danh nổi tiếng mà còn qua những câu chuyện lịch sử và văn hóa thú vị.
Chỉ còn vài ngày nữa mới đến tháng Chạp nhưng những vườn quất ở Tứ Liên đã bắt đầu nhộn nhịp. Những vườn quất sai trĩu trịt đã được người trông nom chằng buộc để giữ dáng cho cây.
46 địa chỉ ẩm thực đủ tiêu chuẩn phục vụ khách du lịch trên địa bàn quận Hoàn Kiếm đã được UBND quận Hoàn Kiếm lập danh sách và công bố để quảng bá di sản ẩm thực và hoạt động du lịch.
Sự kiện công bố bộ nhận diện thương hiệu, bộ tiêu chuẩn và danh mục di sản ẩm thực Hoàn Kiếm đã đánh dấu thành quả đầu tiên của Đề án “Phát triển và quảng bá di sản văn hóa ẩm thực quận Hoàn Kiếm phục vụ phát triển du lịch đến năm 2025, định hướng 2030”.
Phở bò là đại diện duy nhất của Việt Nam xuất hiện trong bảng xếp hạng 100 món ăn ngon nhất thế giới năm 2024 do Taste Atlas công bố mới đây.
Với nhiều người Hà Nội, hương vị ấm nóng của bát cháo lòng trong buổi sáng mùa đông giá lạnh đã trở thành thứ không thể thiếu, gắn với nhịp sống bình dị mà dân dã.
Thời tiết chuyển dần sang Đông, cũng là lúc những cánh đồng hoa cải ở ngoại thành Hà Nội đồng loạt bung nở, trải một màu vàng rực rỡ.
Văn hóa Hàn Quốc, từ ẩm thực đến các lễ hội, đang dần hòa nhập và tạo nên dấu ấn riêng tại Hà Nội. Có hẳn một khu phố được gọi là Korean Town của người Hàn ở Mỹ Đình.
Mùa đông năm nay không rõ rệt. Nó đến muộn, không lạnh sâu, thoắt hanh rồi thoắt ẩm, thoắt sương rồi thoắt nắng, bao trọn vẻ đẹp cả bốn mùa. Như thể mùa đông chỉ vội vàng ghé qua...
Phở, từ khi được bán tại những gánh hàng rong giản dị đã trở thành một phần văn hóa Việt. Câu chuyện về phở đã được làm sống động bởi những nghệ nhân phở gia truyền, những người gìn giữ và phát huy giá trị ẩm thực độc đáo của phở qua nhiều thế hệ.
Những phong bao lì xì - biểu tượng của sự may mắn ngày đầu năm giờ đây đã có diện mạo bắt mắt, nhưng vẫn lưu giữ được ý nghĩa đặc biệt của dịp Tết cổ truyền.
Những ngày cuối năm, phố Hàng Quạt khoác lên mình một diện mạo sống động hơn. Âm thanh của cuộc sống hòa với những điều xưa cũ trên con phố, tạo nên một không gian đầy hoài niệm, một nét đẹp văn hóa truyền thống ko dễ bị phai mờ giữa cuộc sống hiện đại.
Hơn nửa thế kỷ trôi qua, cửa hàng kem 35 Tràng Tiền đã trở thành một phần ký ức không thể thiếu của bao thế hệ người Hà Nội. Dù là mùa đông lạnh giá hay mùa hạ oi ả, ai qua đây cũng không thể không dừng chân, thưởng thức một cây kem Tràng Tiền ngọt ngào.
Nhiều con phố, các điểm tham quan du lịch nổi tiếng của Hà Nội đã được trang hoàng lộng lẫy, tạo nên một không gian vừa quen thuộc, vừa mới mẻ, ngập tràn không khí mùa Noel.
Khi cái lạnh se sắt len lỏi vào từng góc phố thủ đô, những hàng chè nóng đã trở thành một lựa chọn đầy thú vị, một món quà ăn không thể thiếu trong nhịp sống của người dân.
Giáng sinh đang rất gần. Phố Hàng Mã, Nhà thờ Lớn hay những khu vực trung tâm đều trở thành những điểm được du khách đổ về tham quan, chụp ảnh và tận hưởng bầu không khí vui tươi, ấm áp của dịp lễ hội cuối năm.
Những bề bộn của cuộc sống có thể làm cái 'chất' Hà Nội bị pha loãng hơn. Tuy nhiên, trong sự thay đổi ấy, vẫn có những giá trị cốt lõi được giữ gìn và tiếp nối qua các thế hệ. 'Chất' người Hà Nội, dù có biến chuyển, vẫn là thứ không thể mất đi, chỉ cần thời gian và sự bồi đắp đúng cách để trở lại mạnh mẽ hơn trong một Hà Nội hiện đại và năng động.
Càng tới gần ngày Giáng sinh, phố phường của quận trung tâm Hoàn Kiếm được trang trí nhiều sắc màu lung linh, ngập tràn không khí lễ hội vui tươi.
Hà Nội trở lạnh trong những ngày cuối năm cũng là lúc người dân chuẩn bị cho lễ Giáng sinh và thời khắc chuyển giao giữa năm cũ - năm mới. Khắp đường phố, không khí Giáng sinh ngập tràn, đặc biệt là con phố Hàng Mã, nơi được mệnh danh là "thủ phủ" của đồ trang trí, đồ chơi lễ hội.
Bước ra từ cuộc chiến khốc liệt, hơn ai hết, những cựu chiến binh hiểu rõ giá trị của hòa bình cho Tổ quốc và giá trị của yên bình với mỗi người. Bình yên của người cựu chiến binh, chẳng cần to tát hay xa vời, chỉ là những buổi chiều đi bộ trên phố phường tấp nập, nhìn nắng nhạt xuyên qua những tán cây.
Nói đến nhiếp ảnh về Hà Nội thì không thể không nói tới nhà nhiếp ảnh gia Nguyễn Hữu Bảo. Ông đã tạo dựng được tên tuổi bằng một phong cách chụp riêng về Hà Nội mà thời gian càng trôi qua, người xem càng thấy giá trị của từng khung hình.
Giáng Sinh đang đến gần, không khí lễ hội tràn ngập khắp nơi, đặc biệt tại Nhà thờ Lớn Hà Nội, nơi đây đã được trang hoàng lộng lẫy, thu hút du người dân và du khách đến tham quan, thưởng thức không khí đặc biệt mùa lễ hội.
Với nghệ nhân Nguyễn Đức Bình, giò chả Ước Lễ không chỉ là một món ăn mà còn chứa đựng trong đó tinh hoa văn hóa. Hơn 40 năm qua, ông đã góp phần gìn giữ, lưu truyền nét tinh hoa ẩm thực này một cách vừa khoa học lại đầy chất nghệ thuật.
Với nhiều người, việc dạy và học ngoại ngữ là một cách để nhìn cuộc sống và thế giới rộng mở hơn. Bên cạnh đó, ngoại ngữ còn giúp mỗi người hiểu chính mình, hiểu mọi người một cách sâu sắc hơn.
Không phải vô cớ mà nhiều người lại mong ngóng Noel đến vậy. Có người nói, đó là bởi Giáng sinh có nhiều hoa và đèn rực rỡ, hay tại bởi không khí vui vẻ, sum vầy mà Giáng sinh đem lại…
Với múa rối nước, người nghệ sĩ phải hoạt động nghệ thuật trong môi trường đặc biệt, có yêu cầu khắt khe hơn so với những hình thức biểu diễn nghệ thuật khác. Để theo đuổi được bộ môn nghệ thuật này, NSƯT Bạch Quốc Khanh - Nhà hát Múa rối nước Thăng Long, không chỉ có hành trình dài học hỏi, trau dồi kiến thức mà còn là cả sự khổ luyện, cùng một tình yêu cháy bỏng với văn hóa truyền thống.
Bên bãi ven sông Hồng có một không gian công cộng kết hợp giữa vườn hoa và khu vui chơi mà những người lớn đã dựng lên từ bãi đất hoang lúc trước ở ven sông. 4 giờ chiều trước cổng trường Tiểu học Phúc Tân, lũ trẻ tan học ùa ra như đàn chim sẻ, từ trường chạy thẳng ra bãi đất sát mé sông ở cuối đường.
Chẳng phải sơn hào hải vị hay những món ăn với nguyên liệu quá cầu kỳ, thức quà bình dị với ngô, khoai, chuối trên các con phố mới là bữa xế quen thuộc của nhiều người ở Hà Nội mỗi khi đông về.
Nếu như trước đây, muốn được chiêm ngưỡng và chụp bức hình với cánh đồng hoa tam giác mạch, mọi người phải đi đến miền cao nguyên đá Hà Giang xa xôi. Thì nay, ngay giữa lòng Thủ đô, ai cũng có thể ngắm nhìn loài hoa hoang dã, độc đáo này.
Ẩm thực Hà Nội từ lâu đã làm say lòng nhiều thực khách không chỉ bởi sự đa dạng trong món ăn mà còn bởi sự tinh tế trong cách thưởng thức. Có những món ăn ở Hà Nội chỉ ngon khi ta thưởng thức vào mùa đông và một trong số đó là món bánh đúc nóng - thức quà thơm ngon, ấm lòng, đơn giản mà khó quên.
Đan Phượng, vùng quê yên bình nằm bên bờ sông Hồng, nơi nhịp sống gắn liền với những cánh đồng, vườn cây và tiếng ong bay rộn ràng mỗi sớm mai. Tháng 12 là thời điểm ong làm tổ để chuẩn bị cho mùa thu hoạch cuối năm.
Mùa đông Hà Nội, dù có cái se lạnh len lỏi qua từng góc phố nhưng vẫn không làm người ta chùn bước ra đường. Giữa tiết trời tưởng như lạnh lẽo, Hà Nội vẫn ấm áp theo cách rất riêng.
Thoát khỏi sự xô bồ, náo nhiệt của ban ngày, Hà Nội buổi tối đẹp theo cách rất riêng. Dưới ánh đèn đêm lung linh, huyền ảo, vẻ đẹp thuần khiết của Hà Nội càng khiến những ai đã gắn bó với thành phố này mãi chẳng thể nào quên. Hồ Gươm được ví như trái tim của Thủ đô Hà Nội, nếu ban ngày là một không gian xanh mướt thì khi màn đêm buông xuống, nơi đây lại trở nên lung linh, huyền ảo.
Bánh đa vừng Lương Quán, xã Việt Hùng, huyện Đông Anh, Hà Nội, là thức quà quê giản dị vẫn được người dân làm ra mỗi ngày.
Suối Yến trong những ngày đầu đông đang trở thành điểm đến yêu thích của nhiều người dân và du khách. Hoa súng nở rộ trong khung cảnh thơ mộng khiến nơi đây như một bức tranh sống động.
Xuất phát từ tình yêu với những họa tiết cổ truyền và ký ức về những chiếc áo bông thời thơ ấu, nhà thiết kế Trịnh Bích Thuỷ đã đem câu chuyện của mình vào các thiết kế áo bông mang âm hưởng đương đại.
0