Cốm Mễ Trì: Mỗi hạt cốm, một câu chuyện
Những ngày này tiết trời Thủ đô đã dần se lạnh báo hiệu mùa của nhiều món quà đặc trưng của Hà Nội đã bắt đầu. Trong số rất nhiều món ăn ngon, dân dã, nổi tiếng của mùa thu Hà Nội, không thể không kể đến cốm - món quà quê kết tinh từ những bàn tay tảo tần và tài hoa của những người nông dân Hà Nội.
Hạt cốm xanh mướt, óng ánh như những viên ngọc nhỏ, mang theo vị ngọt thanh của lúa nếp non và hương thơm dịu nhẹ của lá sen. Mỗi hạt cốm đều chứa đựng biết bao câu chuyện: câu chuyện về những người nông dân cần mẫn gieo trồng, chăm sóc lúa nếp; câu chuyện về những đôi tay khéo léo của người làm cốm, tỉ mỉ rang, giã, sàng từng hạt; câu chuyện về những gánh hàng rong len lỏi khắp phố phường, mang hương cốm đến mọi nhà...
Cứ vào thời điểm tháng 9, tháng 10, người dân làng Mễ Trì lại tất bật chuẩn bị cho vụ cốm lớn nhất trong năm. Đến Mễ Trì vào mùa cốm, bạn sẽ nhận ra được ngay hương thơm đặc biệt của hạt thóc rang trên chảo ở các lò cốm hay cả mùi thơm ngọt ngào của các sợi rơm xanh biếc dùng để gói cốm. Những nhịp chày giã cốm nhịp nhàng; những đôi bàn tay sàng, sẩy cốm thoăn thoắt tạo nên những thanh âm nhộn nhịp, đặc trưng của làng cốm.
Những hạt cốm dẻo với sắc xanh đặc trưng vẫn còn lưu giữ vị ngọt, bùi của lúa non mới thanh mát, dịu ngọt; là thức quà dân dã và bình dị của mùa thu Hà Thành. Tại làng Mễ Trì vẫn còn hàng chục hộ dân giữ nghề và truyền nghề cho thế hệ sau. Riêng với hộ sản xuất của ông Nguyễn Tiến Hòa, chủ một trong những cơ sở sản xuất cốm ở Mễ Trì, Hà Nội, gia đình ông là đời thứ 5 làm cốm.
Để đảm bảo chất lượng mỗi mẻ cốm, ông Hòa đều ra tận cánh đồng, lựa chọn từng chuyến lúa non. Các bông lúa bắt đầu hoe hoe vàng, chỉ mươi ngày nữa là gặt rộ, cũng là lúc người nông dân chọn ngắt từng bông dài, hạt mẩy về chế biến làm cốm. Theo ông Hòa, muốn cốm ngon thì phải cắt lúa đúng lúc, nếu để lúa già thì hạt cốm không được xanh và sẽ cứng, gãy nát.
Trong quy trình làm cốm, chảo rang cốm phải làm từ gang đúc. Cốm được rang bằng củi lửa nhỏ tới vừa. Ban đầu, thóc còn ướt nên phải để lửa thật lớn. Sau đó, phải hạ lửa, nếu để lửa to, cốm sẽ chín không đều, thậm chí bị cháy. Đặc biệt, ở làng cốm Mễ Trì, người dân thường chỉ rang cốm bằng bếp củi.
"Bởi vì đun củi mới là gọi là nghề cốm, đun củi thì mới là cốm ngon chứ còn đun than thì không thể đun được. Lúc cao, lúc thấp, nhiệt độ không thể đủ để cho những hạt thóc chín lên được", ông Hòa chia sẻ.
Thóc rang gần xong, người làm cốm phải thử tách vỏ một số hạt. Dựa vào kinh nghiệm lâu năm, họ có thể nhận biết thóc đã chín đúng độ hay chưa. Theo ông Hòa, công đoạn này yêu cầu kỹ tính nhất.
Mễ Trì những ngày này, chỉ cần đi tới đầu làng đã thấy hương cốm tỏa ra thơm ngọt. Nghe đến cốm, người ta dễ dàng nghĩ đến những hạt cốm xanh non, được gói bởi những lá sen đượm hương ngan ngát, bên ngoài được buộc bằng đôi cọng rơm nếp khô.
Qua bao công đoạn xay, giã, dần, sàng, hạt cốm cũng thành hình. Cốm bọc sen, món quà của thiên nhiên ban tặng cho người Hà Nội là biểu tượng của mùa thu, của tình yêu quê hương. Nói đến cốm không thể bỏ qua lá sen, thứ lá mang lại cho cốm hương vị đặc biệt của mùa thu. Lá sen to, có hương thơm thoang thoảng. Chính vì thế mà lá sen được dùng để gói cốm.
Những chiếc lá sen xanh mướt, căng tròn như những chiếc thuyền nhỏ, chứa đựng cả một mùa thu đượm hương cốm bên trong. Hương cốm được giữ kín trong lá sen hòa quyện với hương sen để khi thực khách mở ra sẽ cảm nhận được sự kết tinh của trời đất. Với ông Hòa và người dân làng Mễ Trì, lá sen mang đến vẻ đẹp tinh tế, chỉ khi bọc trong lá sen, cốm mới giữ được hương vị đặc trưng. Bên ngoài được buộc bằng rơm tươi, tạo ra sự dân dã, bình dị.
Cốm thành phẩm sẽ được gói trong một lớp lá sen và một lớp lá dáy hoặc lá dong giềng. Lá sen giúp cốm thêm thơm ngon, lá dáy lại giúp cốm không những giữ được độ tươi mà còn giữ cho cốm thêm dẻo, mềm. Gói cốm xanh không chỉ mang theo truyền thống làng nghề Mễ Trì và còn gói trọn hương vị thơm mát của mùa thu Hà Nội.
Thu về, Hà Nội khoác lên mình tấm áo vàng rực rỡ. Giữa không gian ấy, hương cốm lại càng trở nên quyến rũ lạ thường. Cốm Mễ Trì một món quà quý giá mà thiên nhiên ban tặng, không chỉ là niềm tự hào của người Hà Nội mà còn là nguồn sống của biết bao gia đình nông dân.
Hạt cốm như hàng triệu viên ngọc nhỏ e ấp mà tỏa hương, là tinh hoa của đất trời qua bàn tay chăm chút của người nông dân. Cốm Mễ Trì không chỉ là món ăn ngon mà còn là biểu tượng văn hóa của Hà Nội. Tuy nhiên, theo năng tháng, nghề làm cốm đang dần mai một. Trước thực tế đó, ông Hòa cùng người dân làng Mễ Trì vẫn đang ngày ngày cố gắng giữ nghề.
"Nghề cốm của chúng tôi hiện tại vẫn phát huy đều. Làng nghề cốm Mễ Trì cũng được công nhận là di sản, một làng nghề văn hóa. Nên chúng tôi lúc nào cũng phải giữ phong cách làng nghề truyền thống dù nó có vất vả nhưng vẫn giữ lại cho thế hệ con cháu. Không bao giờ mình để mất đi được. Mất thì mất đi bao công sức từ thời các cụ", ông Hòa chia sẻ thêm.
Cốm bọc lá sen, một thức quà giản dị mà ý nghĩa. Mỗi sớm mai, khi những tia nắng đầu tiên chiếu rọi xuống làng Mễ Trì, hương thơm của cốm đã lan tỏa khắp nơi. Tiếng chảo rang nổ lách tách, tiếng nói cười rôm rả của người làm cốm hòa quyện vào nhau tạo nên một câu chuyện thú vị của mùa thu. Mỗi hạt cốm đều mang trong mình tâm huyết của người dân làng Mễ Trì, là kết quả của biết bao mồ hôi công sức.
Trong nhịp sống hiện đại, cốm Mễ Trì vẫn giữ được vị trí đặc biệt trong lòng người Hà Nội. Mặc dù có nhiều loại bánh kẹo, đồ ăn nhanh xuất hiện, nhưng hương vị thơm ngon, mộc mạc của cốm vẫn luôn có sức hấp dẫn riêng. Cốm không chỉ là một món ăn, mà còn là biểu tượng của văn hóa truyền thống, là một phần ký ức tuổi thơ của người Hà Nội.
TIN LIÊN QUAN
Ý KIẾN
Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam chính là một trong những nơi lưu giữ mảnh ghép quá khứ không thể thiếu của người dân nước Việt và nhờ những mảnh ghép ấy mà chúng ta có được ngày hôm nay.
Hồ Gươm vào cuối thu mang một vẻ đẹp dịu dàng và lãng mạn, tiết trời se lạnh, làn gió nhẹ thoảng qua mặt hồ phẳng lặng, lác đác những chiếc lá vàng rơi.
Chụp ảnh đường phố Hà Nội là cách để những người vừa có đam mê với nghệ thuật nhiếp ảnh, vừa có tình cảm với mảnh đất Thủ đô ghi lại những khoảng khắc đời thường nhất của cuộc sống hàng ngày.
Cùng với áo dài và nón lá, guốc mộc từ thời xa xưa đã tạo nên một vẻ đẹp rất Việt. Theo thời gian, guốc mốc dần bị lãng quên. Thế nhưng nhà thiết kế Hoàng Huệ đã đưa guốc mộc từ ký ức trở về cuộc sống ngày nay, với những họa tiết hiện đại, có tính ứng dụng cao.
Không cần phải đợi đến Tết, món bánh chưng rán mâm mang hương vị tuổi thơ của nhiều người giờ đây có thể được thưởng thức mọi lúc, nhưng ngon nhất là trong thời tiết se lạnh của Hà Nội dịp này.
Bãi sông Hồng dưới chân cầu Long Biên gần đây đã đổi thay. Rác thải ô nhiễm tồn đọng lâu ngày được thu dọn để cải tạo, trở thành điểm đến hấp dẫn của người dân và du khách.
Với mạng lưới phủ rộng khắp thành phố, xe buýt giờ đây là một phương tiện giao thông công cộng tiện lợi và an toàn, đặc biệt với những người lớn tuổi ở Hà Nội.
Hơn 40ha trồng đào ở Nhật Tân, làng đào nổi tiếng của Hà Nội, gần như bị cơn bão số 3 (Yagi) phá hủy hoàn toàn.
Nối huyện Đông Anh với quận Long Biên, cầu Đông Trù không chỉ nổi bật bởi vai trò giao thông quan trọng mà còn gây ấn tượng mạnh với thiết kế độc đáo.
Vùng đất bãi trồng hoa dưới chân cầu Long Biên (phường Phúc Xá, quận Ba Đình) đang vào thời điểm đẹp nhất trong năm. Mỗi luống hoa ở đây không chỉ kể câu chuyện về sắc màu của thiên nhiên mà còn là câu chuyện về tình yêu và sự gắn bó của mỗi con người đang sống ở Hà Nội.
Phố sách 19/12 từ lâu đã trở thành địa chỉ quen thuộc với những người mê đọc sách. Con phố xinh xắn làm phong phú thêm đời sống tinh thần cho những người sống, học tập và làm việc ở Hà Nội, nhất là vào các ngày cuối tuần.
Không chỉ là một món ăn quen thuộc, trong tâm thức của nhiều người Hà Nội, tào phớ còn là món ăn gợi nhớ về một miền kí ức. Trong tiết trời đầu đông se lạnh này, đối với không ít người, được thưởng thức một bát tào phớ đúng hương vị Hà Nội dường như là một cái thú không gì có thể tuyệt vời hơn.
Đến với làng Trát Cầu, xã Tiền Phong, huyện Thường Tín, nơi được mệnh danh là thủ phủ của chăn, ga, gối, đệm, ai cũng dễ dàng cảm nhận nhịp sống hối hả và sôi động ở nơi đây khi thời tiết giao mùa.
Sự quyến rũ của Hồ Gươm trong từng khoảnh khắc đã trở thành cảm hứng cho biết bao nghệ sĩ. Trong số đó có nhà báo Hà Hồng, nguyên Trưởng ban Khoa Giáo của Báo Nhân dân, đồng thời là Chủ nhiệm Câu lạc bộ Nhiếp ảnh Báo Nhân dân, một người con Hà Tĩnh nhưng sinh ra và lớn lên tại Hà Nội.
Trong thời đại của công nghệ số, vẫn còn đó những con người yêu một thứ nghệ thuật hoài cổ. Họ là những người đam mê chụp ảnh phim, đặc biệt là những chiếc máy ảnh khổ lớn.
Với mục tiêu thay đổi diện mạo của Thủ đô, thời gian qua thành phố đã đẩy mạnh công tác chỉnh trang đô thị và cải tạo cảnh quan môi trường, mang đến cho người dân một không gian sống chất lượng.
Dọc ngang những tên phố cùng nét đặc trưng riêng biệt đã tạo nên sức hấp dẫn của phố cổ Hà Nội. Hàng Cá là một trong những con phố đã góp phần tạo nên bức tranh nhộn nhịp và đa sắc đó.
Sau khi chịu ảnh hưởng nặng nề của cơn bão số 3 vừa qua, hoa giấy ở làng nghề Phù Đổng, huyện Gia Lâm, đã khoe sắc trở lại. Thời điểm này, người trồng hoa đang tất bận chuẩn bị cho Lễ hội 'Sắc hoa trên miền di sản' được tổ chức thường niên vào tháng 11 hàng năm.
Cũng là quán ăn giống như những cửa hàng khác, thế nhưng quán ăn trong bệnh viện được kiểm soát chất lượng bởi khoa Dinh dưỡng nên việc ăn uống của những người ra vào viện an toàn hơn.
Mỗi khi chiều buông nắng, nếu có dịp đến ngã ba sông Hồng - sông Đuống, bạn sẽ được chứng kiến khung cảnh thiên nhiên thơ mộng.
Dù công việc khá vất vả, nhưng xưởng làm dao kéo của người thợ Hòe Thị (quận Nam Từ Liêm) vẫn luôn đỏ lửa lò mỗi ngày để đáp ứng nhu cầu của người dân Hà Nội.
Hoa ngâu - loài hoa đặc biệt bởi chẳng có cánh mà hoa cứ tròn như hạt, như nụ. Bởi vậy mà các cụ cao niên thường gọi là nụ ngâu, chứ không gọi là hoa ngâu. Những bông hoa nhỏ xíu và chúm chím như nụ cười duyên của nàng thôn nữ.
Thời tiết Hà Nội những ngày này rất thích hợp để những ai có sở thích câu cá thoả mãn niềm đam mê của mình.
Nhật Tân từ lâu đã nổi tiếng với nghề trồng đào. Có nhiều di tích lịch sử cùng cảnh quan hấp dẫn, nơi đây đã được công nhân là khu du lịch cấp thành phố.
Trải qua hàng ngàn năm lịch sử, làng Gạ (phường Phú Thượng, quận Tây Hồ) đã được phù sa của sông Hồng bồi đắp, bởi vậy, lúa nếp làng Gạ rất thơm, nấu xôi đặc biệt ngon. Nhắc đến xôi Phú Thượng là nhắc đến một chất xôi ngon, dẻo, hòa quyện với đỗ lạc và đến nay, làng nghề này vẫn giữ được nghề làm xôi truyền thống.
Giữa nhịp sống hối hả của Hà Nội, người ta vẫn có thể tìm thấy niềm vui trong không gian yên bình, giữa sự náo nhiệt của thành phố. Dù là người trẻ hay người già, dù bất kể lý do nào thì việc tìm đến với hội họa không chỉ giúp thỏa mãn niềm đam mê mà còn là cách để mỗi người tìm thấy sự cân bằng trong cuộc sống.
Trong làn gió thu se lạnh, hoa như một nét chấm phá đầy duyên dáng của Hà Nội, làm say lòng du khách và cả những người đã gắn bó của cuộc đời với Thủ đô.
Ẩn trong những bụi cây, mép nước bên bờ sông Hồng, hay trên những tán cây trong lòng thành phố…những loài chim tìm về sinh sống tạo ra những cảnh quan sinh động cho đô thị. Nhưng chính khi đó cũng thể hiện cách con người đô thị đang ứng xử với tự nhiên.
"Xuống phố 4" - triển lãm tiếp theo trong seri "Xuống phố" đã chính thức khai mạc, đánh dấu sự trở lại của họa sĩ Phạm Bình Chương.
Sau những giờ học tập, làm việc căng thẳng, bận rộn, mỗi người sẽ chọn cho mình một môn thể thao để tập luyện và nâng cao sức khỏe hàng ngày. Và võ chính là môn thể thao được nhiều người trẻ ở Hà Nội yêu thích và tìm đến.
Nhiều vị khách phương xa mới đến Hà Nội đôi ba lần có lẽ sẽ khó để nhận ra giữa không gian ồn ào, tấp nập của Hà Nội hiện đại ngày nay vẫn còn tồn tại những thú vui tao nhã của người Hà Thành. Một trong số đó là nghệ thuật tỉa hoa đu đủ chẻ cánh truyền thống của người Hà Nội.
Tiếng rao "rươi..." bao năm qua đã trở thành âm thanh quen thuộc với những người dân phố cổ, báo hiệu một mùa rươi đã lại về với người Hà Nội.
Mặc dù còn tồn tại những vấn đề như không gian hạn chế hay an toàn vệ sinh thực phẩm, ẩm thực đường phố vẫn giữ được sức hút mạnh mẽ, tạo nên dấu ấn độc đáo của Thủ đô.
Nếu như người Sài Gòn có thú vui bình dân là uống cafe bệt, thì người Hà Nội có trà đá vỉa hè. Không cầu kỳ trong cách pha chế, không kén chọn khách uống, trà đá vỉa hè thân thiện, bình dị mà giản đơn.
Con phố Gầm Cầu Hà Nội giờ đây có phần yên ắng hơn, nhưng cũng mang đến sự gần gũi và ấm áp trong một không gian đặc biệt giữa lòng Thủ đô sôi động và náo nhiệt.
Nằm giữa hai hồ nước lớn nổi tiếng là hồ Tây và hồ Trúc Bạch, đường Thanh Niên từ lâu được biết đến như một trong những con đường đẹp nhất Thủ đô.
Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam được xây dựng từ năm 1966, với diện tích gần 5000m2. Tòa nhà là một tác phẩm tổng hòa của kiến trúc cổ điển và hiện đại, kết hợp độc đáo giữa phong cách châu Âu với kiến trúc đình làng Việt Nam.
Thủ đô ngàn năm văn hiến luôn giữ một vị trí đặc biệt trong trái tim của người dân Việt Nam, nhất là người dân Hà Nội. Mỗi người chọn cho mình một cách thể hiện khác nhau. Có những người họa sĩ đã dành cả đời mình để lan tỏa tình yêu Hà Nội.
Ăn phở xào phố Hàng Buồm là cách để nhiều người tận hưởng tiết trời lạnh của Thủ đô thêm phần trọn vẹn hơn.
Dự án nghệ thuật công cộng ga Long Biên hoàn thành sau 2 tháng triển khai, cảnh quan khu vực đã hoàn toàn đổi khác với cụm tác phẩm nghệ thuật công cộng đa dạng như tranh 3D, sắp đặt điêu khắc và ánh sáng.
Tiếp nối thành công của lễ hội năm 2023, Lễ hội văn hóa ẩm thực Hà Nội năm 2024 diễn ra trong 3 ngày, ngày 29, 30/11 và 01/12, tại Công viên Thống Nhất, phố Trần Nhân Tông, phường Lê Đại Hành, quận Hai Bà Trưng.
Những làn gió nhẹ từ đâu thoang thoảng, liu riu như hơi thở của ban mai, đang phả vào vạn vật một chút mong manh mùa mới, vừa đủ cái se sắt để cảm nhận rằng trời đã sang mùa.
Cứ 7 giờ tối mỗi ngày, tiếng trống học bài lại vang lên qua Đài truyền thanh xã Vật Lai, huyện Ba Vì, nhắc nhở các em nhỏ tự giác ngồi vào bàn học.
Giữa cái se lạnh buổi sớm của Hà Nội, ca khúc “Nỗi nhớ mùa đông” của nhạc sĩ Phú Quang vang lên bỗng cho ta cảm giác như mùa đông đang tới gõ cửa từng nhà. Khi gió se sắt lùa trên những mái ngói phong rêu, ngồi ở quán quen nơi góc phố, ủ trong tay một thức quà ấm nóng, gợi ký ức mùa xưa... Dường như mùa đông đã về...
Những bãi cỏ lau ven đê và cánh đồng hoa cúc vàng nở rộ ngay dưới chân cầu Long Biên đang là những điểm check-in không thể bỏ qua vào những ngày cuối thu này.
Dưới bàn tay của những nghệ nhân "Vua dép lốp", đôi dép cao su Bác Hồ ngày nay đã có sức sống riêng, mang đậm bản sắc văn hóa đặc trưng của người Việt trong mắt bạn bè quốc tế. Thương hiệu "Vua dép lốp" được biết đến bởi nghệ nhân Phạm Quang Xuân, người đã gắn bó với công việc tái tạo đôi dép Bác Hồ hơn 60 năm qua.
0