Dấu ấn Liên Xô trong quy hoạch Hà Nội
Các chuyên gia Liên Xô bắt đầu để lại dấu ấn lên quy hoạch xây dựng và quản lý phát triển đô thị Hà Nội cách đây 60 năm, không chỉ ở thiết kế những công trình đơn lẻ mà còn ở tổng thể quy hoạch của thành phố.
Từ những bản quy hoạch đầu tiên
KTS. Đào Ngọc Nghiêm – Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, nguyên Giám đốc Sở Quy hoạch - Kiến trúc Hà Nội cho hay, tính đến nay, Hà Nội có 7 lần phê duyệt quy hoạch chung và 4 lần điều chỉnh địa giới. Trong đó nhiều lần thành phố nhận được sự giúp đỡ trực tiếp của chuyên gia Liên Xô, đặc biệt trong giai đoạn 1954 – 1989.
Khi tiếp quản Thủ đô năm 1954, Hà Nội chỉ rộng vỏn vẹn 152 km2, gồm 8 quận, huyện với dân số 370.000 ở nội thành và 160.000 ở ngoại thành. Nhu cầu xây dựng các công trình của thành phố thời điểm này bắt đầu lớn. Tuy nhiên, xác định không thể xây dựng manh mún như trước đây, Hà Nội tính tới quy hoạch đô thị với tầm nhìn dài hạn.
Năm 1956 - 1960
Năm 1956, được sự giúp đỡ của chuyên gia Liên Xô, các kiến trúc sư Việt Nam đã nghiên cứu và đưa ra sơ phác “Quy hoạch xây dựng Thủ đô Hà Nội”. Mặc dù mới chỉ ở dạng sơ đồ, song phương án có một số điểm đáng chú ý và được sử dụng để tham khảo cho quy hoạch tổng thể Thủ đô sau này.
Giai đoạn 1960 -1972
Năm 1960, với sự hỗ trợ trực tiếp từ các chuyên gia cao cấp của Viện quy hoạch Matxcơva, lần đầu tiên đồ án “Quy hoạch tổng mặt bằng Thủ đô Hà Nội”, hay còn gọi là Quy hoạch chung Hà Nội được hoàn thành. Lúc này, với vai trò Thủ đô, Hà Nội đã mở rộng địa giới hành chính lên tới 584 km2. Sau phê duyệt, quy hoạch lần thứ nhất được ứng dụng từ năm 1962 cho tới năm 1974.
Trong bản quy hoạch này, thành phố định hướng phát triển chủ yếu ở khu vực phía Nam sông Hồng và một phần khu phía Bắc là Gia Lâm, Đông Anh. Chủ yếu ở phía Tây Bắc là các khu Phú Thượng, Xuân La, Xuân Đỉnh, Cổ Nhuế; phía Tây là khu vực Cầu Giấy, Dịch Vọng, Yên Hoà, Trung Hoà; Tây Nam chủ yếu dọc theo Quốc lộ 6; phía Nam là khu vực Giáp Bát, một phần khu vực Định Công.
“Quy hoạch 1962-1974 xác định Thủ đô cần phát triển công nghiệp, Hà Nội từ thành phố tiêu thụ chuyển dần sang sản xuất. Đây là giai đoạn đánh dấu bước đầu thành phố đi theo con đường công nghiệp hoá”, ông Nghiêm nhớ lại.
Giai đoạn 1972 - 1982
Giai đoạn tiếp theo từ 1972 đến 1982, Hà Nội có thêm 4 lần quy hoạch, trong đó có một lần điều chỉnh quy hoạch mặt bằng năm 1976. Tất cả đều có sự tham gia hỗ trợ của chuyên gia Liên Xô. Đặc biệt, kết hợp với các chuyên gia thuộc Viện Quy hoạch Lêningrat, Quy hoạch tổng thể Thủ đô Hà Nội đến năm 2000 hoàn thành và được phê duyệt ngày 24/4/1981. Đây là quy hoạch tổng thể được nghiên cứu hoàn chỉnh, xác định định hướng phát triển và các chỉ tiêu tính toán quan trọng trong 20 năm (1981-2000). Quy hoạch dự kiến phát triển xây dựng hạn chế trong 4 quận nội thành: Hoàn Kiếm, Ba Đình, Đống Đa, Hai Bà Trưng. Thành phố giai đoạn này sẽ mở rộng về phía Đông Anh, Gia Lâm.
“Ở những giai đoạn Hà Nội khó khăn nhất, các chuyên gia quốc tế, đặc biệt trong đó có Liên Xô đã hỗ trợ Hà Nội có những quy hoạch tốt. Chính chuyên gia Liên Xô đã giúp Hà Nội đổi mới phương thức làm quy hoạch theo nguyên lý ổn định: lấy người dân làm gốc, lấy phát triển kinh tế làm nền tảng. Bên cạnh đó, phải biết bảo tồn, phát huy giá trị di sản đô thị”, KTS. Đào Ngọc Nghiêm chia sẻ.
Tới giá trị di sản từ khu tập thể lắp ghép
Ngoài hỗ trợ các quy hoạch tổng thể, ảnh hưởng của chuyên gia Liên Xô đối với cảnh quan đô thị Hà Nội được thể hiện rõ nét trong xây dựng các khu tập thể, chung cư.
Trước năm 1975, Hà Nội xây dựng tập thể cũ bằng gạch nhỏ, đổ bê tông, tốn vật liệu và mất rất nhiều thời gian. Với sự trợ giúp của chuyên gia Liên Xô, Trung Tự là khu tập thể đầu tiên của Hà Nội được xây dựng ứng dụng kỹ thuật lắp ghép tấm lớn. Sau đó, các khu tập thể Thanh Xuân, Giảng Võ và rất nhiều khu tập thể của thủ đô được xây theo kỹ thuật mới này.
“Với lợi thế vượt trội về thời gian lắp ghép nhanh, hợp lý trong huy động nhân lực, giai đoạn 1975-1986, tốc độ xây dựng nhà ở, đặc biệt là nhà tập thể tại Hà Nội tăng mạnh nhất. 200 dự án phát triển nhà ở, 74 khu tập thể với hơn 20 triệu m2 nhà ở của thành phố được xây dựng bằng kỹ thuật lắp ghép tấm lớn và theo mô hình nhà ở khép kín. Điều này giúp giải quyết nhanh chóng nhu cầu về chỗ ở tăng cao do sự gia tăng dân số mạnh mẽ của Thủ đô thời kỳ trước đổi mới”, KTS. Đào Ngọc Nghiêm thống kê.
Trong trí nhớ của người Hà Nội, các khu tập thể lắp ghép mang đậm dấu ấn của các kiến trúc sư Liên Xô, với đặc trưng của một lối sống Hà Nội trong những năm tháng bao cấp.
Những công trình kiến trúc đặc biệt
Sau khi Chủ tịch Hồ Chí Minh qua đời, Trung ương Đảng và Chính phủ ta đã đề nghị Trung ương Đảng và Chính phủ Liên Xô cử chuyên gia giúp đỡ thiết kế, cung cấp vật tư, xây dựng lăng để giữ gìn lâu dài thi hài Bác.
Lăng Bác được chính thức khởi công xây dựng ngày 2/9/1973 trên nền cũ của tòa lễ đài giữa Quảng trường Ba Đình, nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh chủ trì các cuộc mít tinh lớn và đọc bản Tuyên ngôn Độc lập. Đây là một trong những công trình kiến trúc đặc biệt mang tầm vóc quốc gia, thể hiện sự hợp tác, giúp đỡ chí tình của Liên Xô đối với Đảng, Chính phủ và nhân dân Việt Nam.
Ngoài ra, còn nhiều công trình kiến trúc mang tầm vóc quốc gia được xây dựng tại Hà Nội, với sự hỗ trợ của kiến trúc sư Liên Xô. Tiêu biểu là Cung Văn hoá lao động hữu nghị Việt-Xô đã tồn tại suốt 34 năm và trở thành một trong những công trình kiến trúc mang tính biểu tượng, gắn liền với tình hữu nghị Việt – Xô.
Cầu Thăng Long bắc qua sông Hồng, là đường nối sân bay quốc tế Nội Bài với nội thành Hà Nội. Công trình thế kỷ của tình hữu nghị Việt - Xô được khởi công xây dựng năm 1974 và khánh thành năm 1985. Với quy mô 2 tầng, 25 nhịp cầu chính, đây là cây cầu có quy mô lớn vào loại bậc nhất Đông Nam Á thời bấy giờ, đồng thời có thời gian thi công lâu nhất của Hà Nội.
Bên cạnh đó, công viên Lê Nin, bệnh viện Hữu Nghị Việt Xô… đều là những công trình kiến trúc lớn có sự chung tay hỗ trợ của các chuyên gia tới từ xứ sở Bạch Dương.
Từ năm 1954-1982, chuyên gia Liên Xô đã giúp Hà Nội trong Quy hoạch xây dựng và quản lý phát triển đô thị. Được thể hiện rõ thông qua 5 vấn đề lớn:
- Chuyển giao nguyên lý, lý thuyết quy hoạch mới.
- Đào tạo nguồn nhân lực mới cho Việt Nam nói chung, và Hà Nội nói riêng.
- Ứng dụng khoa học công nghệ và chuyển giao kỹ thuật xây dựng mới hiện đại. Nhờ đó, Hà Nội đứng đầu cả nước trong ứng dụng khoa học kỹ thuật mới trong xây dựng.
- Trực tiếp giúp đỡ thiết kế các công trình kiến trúc điển hình, mang tầm vóc quốc gia.
- Công tác quy hoạch Thủ đô.
Thực hiện: Lệ Cẩm
Đồ họa: Thanh Nga
TIN LIÊN QUAN
Ý KIẾN
Trên tuyến đường Lý Thánh Tông hiện đang có rất nhiều hố ga bị mất nắp, như những cái bẫy chờ người đi đường. Tình trạng này đã diễn ra từ lâu nhưng cho đến nay vẫn chưa được xử lý, đã có những vụ tai nạn giao thông xảy ra tại đây.
Hưởng ứng phong trào thi đua hành động để Thủ đô “sáng – xanh – sạch – đẹp”, nhân dân ở nhiều quận, huyện đã tích cực tham gia tổng vệ sinh, duy trì đường phố thông thoáng, sạch đẹp và an toàn.
Bên cạnh hệ thống giao thông liên huyện, các trục tỉnh lộ và quốc lộ liên tục được nâng cấp, cải tạo, thời gian qua, huyện Phú Xuyên cũng chú trọng vào các dự án giao thông nội đồng, các trục liên xã.
Sáng 21/12, nhân kỷ niệm 52 năm Chiến thắng "Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không", Ủy ban Hòa bình thành phố Hà Nội phối hợp với Thành hội Phật giáo Hà Nội tổ chức lễ cầu siêu và dâng hương tại Đài tưởng niệm phố Khâm Thiên.
Thực hiện phong trào thi đua "Sáng - Xanh - Sạch - Đẹp" trên toàn TP. Hà Nội, sáng 21/12, Ban Tổ chức và 16 thí sinh tham dự vòng Chung kết “Tiếng hát Hà Nội 2024”, cùng CTCP Công nghệ xanh GODA đã tham gia tổng vệ sinh sân chơi Công viên rừng Phúc Tân (quận Hoàn Kiếm).
Việc sắp xếp đơn vị hành chính là một nhiệm vụ quan trọng, gắn liền với thực hiện đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, tinh giản biên chế, cải cách chế độ tiền lương.
Sáng 21/12, Quận ủy - HĐND - UBND - Uỷ ban MTTQ quận Hoàn Kiếm đã tổ chức Lễ kỷ niệm ngày thành lập Quân đội Nhân Dân Việt Nam và tri ân những đóng góp to lớn của các anh hùng liệt sĩ, thương binh, bệnh binh trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc.
Thời gian qua, được sự quan tâm của thành phố Hà Nội, huyện Mỹ Đức đã đầu tư, xây dựng, nâng cấp, cải tạo hàng chục km đường giao thông liên xã, liên huyện.
Hội Liên hiệp Phụ nữ quận Ba Đình vừa tổ chức ra quân tổng vệ sinh môi trường, xây dựng mô hình “Đoạn đường, tuyến phố không rác” chào năm mới 2025.
Thời điểm này, nhiều địa phương trên cả nước bắt đầu tổ chức Đại hội cấp cơ sở, để chuẩn bị cho Đại hội Đảng bộ các tỉnh, thành phố nhiệm kỳ 2025-2027.
Những thông điệp rất gần gũi ngay trong cuộc sống của từng gia đình, những mối quan hệ với hàng xóm, khu chung cư,... đó là những đề tài được nhấn mạnh trong “Hội thi Bí thư chi bộ giỏi quận Long Biên năm 2024”. Cuộc thi diễn ra sôi nổi, hấp dẫn và lan tỏa nhiều ý nghĩa.
UBND quận Ba Đình đã tổ chức Ngày hội Văn hóa quân - dân năm 2024 nhân kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam và 35 năm Ngày hội Quốc phòng toàn dân.
Sáng 21/12, nhân Kỷ niệm 52 năm Chiến thắng "Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không", Ủy ban Hòa bình thành phố Hà Nội, đơn vị thành viên của Hội liên hiệp các tổ chức Hữu nghị Hà Nội đã phối hợp với Thành hội Phật giáo Hà Nội tổ chức lễ cầu siêu và dâng hương tại Đài tưởng niệm Khâm Thiên, tưởng nhớ những người con của Hà Nội đã thiệt mạng trong đợt thảm sát bằng máy bay ném bom B52 mùa đông năm 1972.
Chi cục Phòng, chống tệ nạn xã hội đã tổ chức Lễ kỷ niệm 30 năm Ngày thành lập vào sáng 20/12. Những kết quả cụ thể, thiết thực và liên tục bền bỉ trong suốt 30 năm qua của Chi cục đã góp phần quan trọng trong việc đảm bảo an sinh xã hội, an ninh trật tự và phát triển Thủ đô và đất nước.
Thời gian qua, UBND quận Ba Đình đã triển khai nhiều việc làm cụ thể, thiết thực với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị cùng đông đảo các tầng lớp nhân dân quyết tâm đẩy mạnh và lan tỏa phong trào bảo vệ môi trường xanh - sạch - đẹp.
Năm 2024, quận Hoàn Kiếm thu ngân sách ước đạt trên 21.800 tỷ đồng, đạt 117% dự toán, bằng 133% so cùng kỳ.
Tết Dương lịch 2025, Hà Nội sẽ tổ chức bắn pháo hoa tại 5 điểm ở các quận Hoàn Kiếm, Hà Đông, Nam Từ Liêm, thị xã Sơn Tây và huyện Đông Anh.
Đây là thông tin được đưa ra tại Hội nghị giao ban trực tuyến của Thường trực Thành ủy - HĐND - UBND TP với các quận, huyện, thị xã diễn ra chiều nay, 20/12.
Sở Giao thông Vận tải Hà Nội vừa có thông báo hướng dẫn phân luồng giao thông để đảm bảo nhu cầu đi lại của nhân dân, hạn chế tối đa tình trạng ùn tắc trong dịp nghỉ Tết Dương lịch, Tết Nguyên đán và mùa Lễ hội Xuân Ất Tỵ năm 2025.
Hà Nội sẽ tổ chức bắn pháo hoa tại 5 điểm dịp Tết Dương lịch năm 2025 và 30 điểm dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025 .
Sáng 20/12, UBND quận Ba Đình tổ chức hội nghị giao chỉ tiêu Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, dự toán thu chi ngân sách nhà nước, biên chế hành chính, sự nghiệp và phát động phong trào thi đua năm 2025.
Tuổi trẻ Học viện Hậu cần phối hợp với Tuổi trẻ Quận đoàn Long Biên vừa tổ chức chương trình giao lưu tọa đàm đặc biệt “Khát vọng cống hiến và trưởng thành trong đoàn viên thanh niên”.
Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội vừa phê duyệt 191 tuyến đường, phố đủ điều kiện trông giữ xe tại một phần lòng đường.
Tại cuộc họp Ban Thường vụ Thành ủy để nghe báo cáo và cho ý kiến chỉ đạo về vụ cháy xảy ra tại số nhà 258 đường Phạm Văn Đồng, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Bùi Thị Minh Hoài yêu cầu Ban Cán sự Đảng UBND TP nhanh chóng chỉ đạo công tác cứu chữa nạn nhân vụ cháy xảy ra tại đường Phạm Văn Đồng, đang được điều trị tại bệnh viện.
Để chuẩn bị tốt cho Tết dương lịch và Tết âm lịch Ất Tỵ, sáng 19/12, Phó Chủ tịch UBND thành phố Vũ Thu Hà chủ trì họp trực tuyến với các quận, huyện, thị xã, quán triệt lĩnh vực văn hóa - xã hội, trong đó tập trung vào công tác quản lý lễ hội, an toàn thực phẩm và dịch bệnh trên toàn thành phố.
Chuẩn bị cho dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, chiều 19/12, Chủ tịch LĐLĐ thành phố Hà Nội Phạm Quang Thanh đã đi thăm và tặng quà công nhân lao động Công ty TNHH Hệ thống dây Sumi - Hanel thuộc khu công nghiệp Sài Đồng, quận Long Biên.
Sáng 19/12, HĐND quận Thanh Xuân khóa VI, nhiệm kỳ 2021-2026 đã tổ chức kỳ họp thứ 15 (kỳ họp thường lệ cuối năm 2024). Ủy viên ban Thường vụ Thành ủy, Bí thư Quận ủy Bùi Huyền Mai tham dự.
Từ lâu, nhân dân phường Định Công, quận Hoàng Mai vẫn duy trì hoạt động “Ngày cuối tuần xanh”, nhằm làm cho đường phố xanh - sạch - đẹp, hình thành nếp sống văn minh, có trách nhiệm hơn với cộng đồng.
Tối qua, 18/12, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội Nguyễn Văn Phong dự Ngày hội Quốc phòng toàn dân năm 2024 tại phường Vĩnh Phúc, quận Ba Đình, Hà Nội.
Cùng với công tác khắc phục sự cố, cần huy động mọi nguồn lực nhằm cứu chữa nạn nhân vụ cháy. Đây là yêu cầu của Hà Nội nhằm đảm bảo điều kiện chữa trị tốt nhất cho các bệnh nhân.
Hà Nội vừa công bố mức hỗ trợ cho các nạn nhân tử vong và bị thương trong vụ cháy tại đường Phạm Văn Đồng, quận Bắc Từ Liêm.
Thông tin từ Bệnh viện 198 – Bộ Công an, đến 17h chiều nay (19/12), đã xác minh được danh tính của toàn bộ 11 nạn nhân tử vong trong vụ cháy quán cà phê trên đường Phạm Văn Đồng (Hà Nội).
Ngày 19/12, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND thành phố, Phó trưởng đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội Nguyễn Ngọc Tuấn đã đến hiện trường và chỉ đạo giải quyết, khắc phục hậu quả vụ cháy tại số 258 Phạm Văn Đồng, phường Cổ Nhuế 2, quận Bắc Từ Liêm.
Hà Nội vừa công bố mức hỗ trợ cho các nạn nhân tử vong và bị thương trong vụ cháy tại đường Phạm Văn Đồng, quận Bắc Từ Liêm.
Sáng 19/12, HĐND huyện Gia Lâm khóa XX, nhiệm kỳ 2021-2026 đã khai mạc kỳ họp thứ 19. Kỳ họp sẽ diễn ra trong hai ngày 19 và 20/12.
Sáng 19/12, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố Hà Nội Nguyễn Lan Hương tới Bệnh viện E để thăm hỏi các nạn nhân của vụ cháy xảy ra tối 18/12 tại nhà số 258 đường Phạm Văn Đồng.
Tại phiên họp giải trình về công tác quy hoạch, quản lý đất đai, trật tự xây dựng khu vực bãi sông, ngoài đê trên địa bàn thành phố do Thường trực HĐND thành phố Hà Nội tổ chức, các đại biểu nêu rõ thực trạng tự do chuyển đổi mục đích sử dụng đất tại khu vực ngoài đê, bãi sông Hồng và sông Đuống. Một số hộ dân còn xây nhà vi phạm trên mặt đê hoặc giáp bờ sông, dẫn đến mất an toàn trong hành lang thoát lũ.
Sáng nay (19/12), dưới sự điều hành của Chủ tịch HĐND thành phố Nguyễn Ngọc Tuấn, Thường trực HĐND thành phố Hà Nội tổ chức phiên họp giải trình về công tác quy hoạch, quản lý đất đai, trật tự xây dựng khu vực bãi sông, ngoài đê trên địa bàn thành phố. Theo đó các đại biểu đặc biệt quan tâm đến tiến trình thực hiện mục tiêu quản lý đê điều, hành lang thoát lũ.
Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội Nguyễn Văn Phong đến dự Ngày hội Quốc phòng toàn dân năm 2024 tại phường Vĩnh Phúc, quận Ba Đình, Hà Nội vào tối 18/11.
Sáng 19/12, Thành uỷ Hà Nội tổ chức Hội nghị sơ kết 5 năm thực hiện Quy định số 124-QĐ/TW, ngày 2/2/2018 của Ban Bí thư Trung ương Đảng khoá XII; tổng kết 15 năm triển khai phong trào thi đua “Dân vận khéo”.
UBND thành phố Hà Nội vừa ban hành Công văn số 4277/UBND-NC chỉ đạo giải quyết, khắc phục hậu quả cháy quán cà phê tại số 258 Phạm Văn Đồng, phường Cổ Nhuế 2, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội.
Sáng nay (19/12), Thường trực HĐND thành phố đã tổ chức phiên họp giải trình về công tác quy hoạch, quản lý đất đai, trật tự xây dựng khu vực bãi sông, ngoài đê trên địa bàn thành phố. Chủ tịch HĐND thành phố Nguyễn Ngọc Tuấn điều hành phiên giải trình.
Sáng nay (19/12), Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy, Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội Bùi Thị Minh Hoài cùng lãnh đạo thành phố đã đến Bệnh viện E thăm hỏi, động viên các nạn nhân của vụ cháy tại quán quán cà phê tại Bắc Từ Liêm.
Sáng 19/12, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy, Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội Bùi Thị Minh Hoài cùng lãnh đạo thành phố đã đến Bệnh viện E thăm hỏi, động viên các nạn nhân của vụ cháy tại quán cà phê tại Bắc Từ Liêm.
Lãnh đạo Hà Nội giao Giám đốc Công an thành phố chủ trì, phối hợp với Chủ tịch quận Bắc Từ Liêm và các đơn vị khẩn trương điều tra, làm rõ nguyên nhân vụ cháy, trách nhiệm của tổ chức, cá nhân vụ cháy tại phường Cổ Nhuế 2.
Sức tiêu thụ nông sản thực phẩm dịp cuối năm trên thị trường Hà Nội dự báo có thể tăng 20 - 30%. Các doanh nghiệp đã sớm chủ động xây dựng nguồn cung nông sản, không để xảy ra tình trạng thiếu - thừa cục bộ.
0