Dấu ấn thời gian qua 5 cửa ô Hà Nội
Ngoài Ô Quan Chưởng hiện còn khá vẹn nguyên, các cửa ô còn lại chỉ còn tên gọi, thay vào đó là những tuyến phố sôi động bán mua, tấp nập người xe. Thủ đô phát triển, ngày một hiện đại, không gian kiến trúc cửa ô rộng mở, vượt lên không gian 36 phố phường. Nhưng 5 cửa ô một thời sẽ mãi sâu đậm trong ký ức người Hà Nội.
5 cửa ô và ký ức người Hà Nội
Khái niệm của ô từ thời xưa đó là cửa qua thành đất ngoài cùng bao bọc lấy Kinh thành Thăng Long và đó chính là cửa ngõ đi ra vào thành và các cổng này được xây dựng tại các điểm giao thương nơi có nhiều người dân qua lại và buôn bán.
Vào năm 1831, khi vua Minh Mạng cho thành lập "Tỉnh Hà Nội", thì khu vực "tỉnh thành" (tức nội thành) đã được vẽ bản đồ. Ở tấm bản đồ do hai ông Lê Đức Lộc và Nguyễn Công Tiến dựng khi ấy, ghi rõ tên (chữ Hán) và vị trí của 16 cửa ô là Yên Hoa, Yên Tĩnh, Thạch Khối, Phúc Lâm, Đông Hà, Trừng Thanh, Mỹ Lộc, Đông Yên, Tây Luông, Nhân Hoà, Thịnh Lãng, Yên Ninh, Kim Hoa, Thịnh Quang, Thanh Bảo, Thuỵ Chương. Thế nhưng, bản đồ "Tỉnh, thành Hà Nội" vẽ năm 1866 đời Tự Đức chỉ còn 15 cửa ô, không còn ô Nhân Hòa.
Thân thương những hình ảnh năm cửa ô ngày ấy, bây giờ
Trong giai đoạn giải phóng Thủ đô, đường tiến quân của nhân dân ta chia thành hai hướng, đó là Ô Cầu Giấy và Ô Cầu Dền. Điều này cho thấy rằng trong mọi giai đoạn lịch sử của đất nước, Ô Cầu Dền luôn là một trong những địa điểm quan trọng và đặc biệt đối với Thủ đô. Ngày nay, nơi đây đã trở thành những nút giao thông hiện đại với nhịp đèn xanh, đỏ, những cửa tiệm giao thương buôn bán sầm uất giữa phồn hoa đô thị giao cắt ngã tư phố Huế, Trần Khát Chân, Đại Cồ Việt, Bạch Mai.
Ngôi nhà số 9 phố Bạch Mai là nơi gia đình chị Trịnh Kim Ngân sinh sống từ những năm 1936. Đến nay, chị tiếp quản lại ngôi nhà để kinh doanh. Với chị, Ô Cầu Dền ngày xưa mãi là những ký ức đẹp gắn với tuổi thơ nơi chị trưởng thành và lớn lên.
Chị Trịnh Kim Ngân, phường Cầu Dền, quận Hai Bà Trưng chia sẻ: "Sau năm 1993, Nhà nước mở con đường Đại Cồ Việt, năm 1996 thì mở tiếp đường Trần Khát Chân và khu vực này ngày càng phát triển và không còn bóng dáng của cửa ô xưa."
Ba thế hệ đều sinh ra lớn lên tại Ô Chợ Dừa, ông Nguyễn Văn Hùng cũng đã chứng kiến quá trình phát triển từ một ô chợ nhỏ với những con đường hẹp trở thành ngã 7 với mật độ giao thông lớn, nối các tuyến giao thông trọng điểm tại Thủ đô.
Ông Nguyễn Văn Hùng, phường Ô Chợ Dừa, quận Đống Đa cho biết: "Ngày xưa Ô Chợ Dừa rất nhỏ nhưng lại không tắc đường. Còn đường bây giờ đã quá đẹp, đẹp nhất quận Đống Đa".
Qua sự biến thiên của thời gian, những cửa ô xưa nơi đất Kinh kỳ dần chìm trong ký ức. Chỉ còn lại duy nhất Ô Quan Chưởng là cửa ô duy nhất của kinh thành Thăng Long còn giữ lại được kiến trúc, dáng vẻ xưa cũ.
Bốn cửa ô còn lại như Ô Đống Mác, Ô Cầu Dền, Ô Cầu Giấy, Ô Chợ Dừa giờ đây đã thay da đổi thịt, được thay thế bởi các công trình hiện đại nhằm mục đích phát triển Thành phố ngày một văn mình, giàu mạnh, đời sống nhân dân trở nên đủ đầy hơn. Thế nhưng hào khí ngày quân ta tiến vào 5 cửa ô để tiếp quản Thủ đô vẫn còn vẹn nguyên trong ký ức và trái tim mọi người con của đất Kinh kỳ, để mỗi người khi nhìn lại chặng đường lịch sử vẻ vang đó, sẽ thêm tự hào và cảm thấy may mắn khi được sống tại Hà Nội - thành phố vì hòa bình, lương tri và phẩm giá con người.
Trưng bày Hà Nội và những cửa ô
Cửa ô Hà Nội đã đi vào thơ ca, nhạc họa, như một chứng nhân lịch sử chứng kiến bao đổi thay của Thăng Long - Hà Nội. Hình ảnh cửa ô khắc sâu trong tâm trí của bao thế hệ người Hà Nội, dù họ còn sinh sống trên mảnh đất thân yêu này hay đã tỏa đi khắp bốn phương trời.
Với tâm trạng của người con Hà Nội, những người nặng lòng với Hà Nội yêu dấu, hôm nay, giữa những ngày mùa thu tháng 10 lịch sử, Khu di sản Hoàng thành Thăng Long đã khai mạc Trưng bày tài liệu lưu trữ với chủ đề "Hà Nội và những Cửa ô".
Buổi trưng bày do Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội phối hợp với Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I (Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước) và Trung tâm lưu trữ lịch sử Thành phố (Sở Nội vụ Hà Nội) tổ chức nhân dịp kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954- 10/10/2024).
Nơi đây trưng bày những tờ bản đồ cổ nhất của Hà Nội. Số khác là những bản đồ do người Pháp vẽ khi đến Việt Nam và bắt đầu chiếm đóng Hà Nội. Lúc ấy, Hà Nội còn rất nhiều sông, hồ. Những tấm bản đồ và quy hoạch sau đó cho thấy, người Pháp đã lấp nhiều hồ để xây dựng phố phường, dần thay thế các ruộng làng ngoại ô.
Trưng bày "Hà Nội và những Cửa ô" giới thiệu khoảng 170 tài liệu, ảnh, gồm 3 chủ đề: "Cửa ô xưa", "Cửa ô chiến thắng" và "Cửa ô Hà Nội hôm nay".
"Cửa ô xưa" là hình ảnh của Thành Thăng Long qua bao thăng trầm, biến đổi, là kiến trúc, vai trò, công năng của các cửa ô Hà Nội. Dưới sự tác động của người Pháp trong quá trình quy hoạch Hà Nội vào cuối thế kỷ XIX và đầu thế kỷ XX, các cửa ô Hà Nội đã dần bị phá hủy. Hiện nay, cửa Ô Quan Chưởng là chứng tích còn lại duy nhất, đây là nơi lưu dấu về sự tồn tại và hình dáng của các cửa ô Thăng Long - Hà Nội xưa.
"Cửa ô chiến thắng" kể lại câu chuyện lịch sử các đoàn quân, các chiến sĩ Trung đoàn Thủ đô từ các cửa ô xưa tiến về giải phóng Thủ đô vào tháng 10/1954, đặc biệt là lễ chào cờ chiến thắng tại sân vận động Cột Cờ ngày 10/10/1954. Đây là mốc son hào hùng của dân tộc tròn 70 năm trước.
Chủ đề "Cửa ô Hà Nội hôm nay", làm nổi bật sự thay đổi diện mạo của Hà Nội sau những thay đổi địa giới hành chính; những định hướng quy hoạch Thủ đô đã giúp Hà Nội phát triển trong công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa; được UNESCO trao tặng danh hiệu "Thành phố vì hòa bình"; là thành viên của mạng lưới thành phố sáng tạo.
Trưng bày "Hà Nội và những Cửa ô" đưa chúng ta về với những ký ức của Thăng Long - Hà Nội qua hình ảnh của những cửa ô thân thuộc. Đây là bộ sưu tập tư liệu quý giá, hiện đang lưu trữ tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia I, Viện Viễn Đông bác cổ Pháp tại Việt Nam, Trung tâm lưu trữ lịch sử thành phố Hà Nội.
Trưng bày diễn ra ngoài trời đến hết ngày 30/10 tại sân Điện Kính Thiên - Hoàng Thành Thăng Long Hà Nội.
TIN LIÊN QUAN
Ý KIẾN
Chương trình “Đêm hội Áo dài 2024” đã mang đến những bộ sưu tập áo dài ấn tượng, lan tỏa niềm tự hào dân tộc và góp phần thắt chặt mối quan hệ hữu nghị giữa Việt Nam và bạn bè quốc tế.
Hội chợ Làng nghề Việt lần thứ 20 và Hội thi sản phẩm làng nghề Hà Nội năm 2024 vừa diễn ra tại Trung tâm Triển lãm Hội chợ 489 Hoàng Quốc Việt, quy tụ tinh hoa làng nghề của gần 100 đơn vị đến từ 31 tỉnh, thành phố.
Sáng 6/10, huyện Phúc Thọ long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 1985 năm Ngày Hai Bà Trưng hội quân, lập đàn thề, tế cờ khởi nghĩa và công bố điểm du lịch Di tích quốc gia đặc biệt đền Hát Môn.
Bộ sưu tập gần 300 cổ vật của các hội viên, nhà sưu tập trên địa bàn thành phố Hà Nội sắp ra mắt công chúng tại Bảo tàng Hà Nội nhân kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô.
Đầu máy tự lực số hiệu 141-179 là một trong rất ít đầu máy xe lửa chạy bằng hơi nước mang dấu ấn “Made in Viet Nam” còn sót lại.
Lễ hội Áo dài Du lịch 2024 đã chính thức khai mạc, mở ra cho du khách trong và ngoài nước một không gian văn hóa nghệ thuật mang đậm nét truyền thống. Thông qua tà áo dài, Lễ hội góp phần quảng bá và phát triển du lịch Hà Nội nói riêng và du lịch Việt Nam nói chung.
Chương trình Lễ hội Áo dài Du lịch Hà Nội 2024 đang diễn ra với nhiều sự kiện hấp dẫn. Đây không chỉ là nơi tôn vinh vẻ đẹp duyên dáng của người phụ nữ Việt qua tà áo dài truyền thống mà còn mang đến một không gian văn hóa độc đáo với các gian hàng trưng bày đầy sáng tạo.
Lễ trao giải thưởng và khai mạc Triển lãm ảnh nghệ thuật Việt Nam năm 2024 đã diễn ra tại khu di tích Văn Miếu-Quốc Tử Giám (Hà Nội), vinh danh 33 tác phẩm nhiếp ảnh xuất sắc và trưng bày 250 tác phẩm phục vụ công chúng thưởng lãm.
Sáng nay 5/10, ngày thứ 2 diễn ra Lễ hội Áo dài Du lịch 2024, chương trình nghệ thuật tổng hợp đồng diễn dân vũ và Carnaval Áo dài do Hội Liên hiệp Phụ nữ Hà Nội phối hợp với Sở Du lịch Hà Nội tổ chức đã diễn ra tại Trung tâm di sản Hoàng Thành Thăng Long và một số tuyến phố phụ cận.
Công ty Cổ phần Bảo tàng cầu Long Biên, Hội Quy hoạch và Phát triển đô thị Việt Nam, Hội Liên lạc người Việt Nam ở nước ngoài và Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I đã phối hợp tổ chức Lễ ra mắt cuốn sách “Cầu Long Biên - cây cầu huyền thoại”, do Nhà xuất bản Mỹ thuật ấn hành, nhân kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô.
Tối 4/10, chương trình khai mạc Lễ hội Áo dài Du lịch Hà Nội 2024 với chủ đề "Hà Nội - Tinh hoa Áo dài" đã diễn ra tại Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long, Hà Nội.
Lễ hội Áo dài Du lịch Hà Nội 2024 với chủ đề "Hà Nội - Tinh hoa Áo dài" đã khai mạc tối 4/10, nhằm tôn vinh và bảo tồn nét đẹp văn hóa của tà áo dài truyền thống Việt Nam, biến áo dài thành sản phẩm quà tặng lưu niệm ấn tượng cho du khách quốc tế.
Thứ trang phục lịch lãm sang trọng ấy từng có thời là thường phục của những phụ nữ thành thị. Trong không gian Hà Nội, ở những nơi phù hợp, với những vị trí công việc phù hợp, hẳn đã đến lúc áo dài hòa vào đời sống thường nhật.
Khai mạc Lễ hội Áo dài Du lịch Hà Nội 2024 được tổ chức vào 20h tối nay (4/10) tại sân khấu Quảng trường Đoan Môn, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long, Hà Nội. Với chủ đề "Hà Nội - Tinh hoa Áo Dài", chương trình sẽ làm sống lại một phần hình ảnh của thủ đô Hà Nội 70 năm lịch sử. Đây là một trong các sự kiện đặc biệt chào mừng kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954-10/10/2024).
Sáng 4/10, Triển lãm “Thành tựu kinh tế, văn hoá, xã hội của thành phố Hà Nội 70 năm xây dựng và phát triển” đã chính thức được khai mạc tại Bảo tàng Hà Nội.
Nhân kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô, sáng 4/10 tại không gian bích họa Phùng Hưng, Ban quản lý hồ Hoàn Kiếm và phố cổ Hà Nội đã phối hợp với Tạp chí Xưa và nay, cùng các họa sĩ tổ chức chương trình "Ký ức Hà Nội" sắp đặt, tái hiện không gian Hà Nội mùa thu năm 1954.
Hội LHPN huyện Ứng Hòa đã vận động hội viên tham gia chụp ảnh với trang phục áo dài tại các địa danh và làng nghề, nhằm quảng bá tới du khách trong nước và quốc tế biết về truyền thống lịch sử cũng như làng nghề truyền thống lâu đời trên quê hương Ứng Hòa.
Ngày 3/10, UBND Thành phố Hà Nội phối hợp với Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn khai mạc Hội chợ Làng nghề lần thứ 20 năm 2024 và trao giải Hội thi sản phẩm làng nghề thành phố Hà Nội năm 2024.
Đầu máy tự lực số hiệu 141-179 - một trong rất ít đầu máy xe lửa chạy bằng hơi nước mang dấu ấn “made in Viet Nam” sắp được trưng bày tại Bảo tàng Hà Nội.
Nhiều năm qua, nhà sưu tập Thúy Anh đã bền bỉ tổ chức chuỗi hoạt động về văn hóa, nghệ thuật thông qua các cuộc triển lãm, mạn đàm về mỹ thuật, văn hóa, văn chương, nhằm lan tỏa không gian, giá trị của văn hóa, con người Việt Nam.
Nhân dịp Kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô, Bảo tàng Hà Nội sẽ phối hợp với Hội cổ vật Thăng Long trưng bày chuyên đề “Văn minh sông Hồng đến Hà Nội phố”, trưng bày giới thiệu bộ sưu tập gần 300 cổ vật của các hội viên các nhà sưu tập trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Lễ hội Áo dài Du lịch Hà Nội 2024 sẽ khai mạc vào tối 4/10 tới tại Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long, Hà Nội. Đây là sự kiện thường niên và năm nay đánh dấu lần tổ chức thứ ba kể từ năm 2022.
Kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô, Trung tâm Lưu trữ Quốc gia 1 - Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước phối hợp với Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long - Hà Nội, Sở Nội vụ Hà Nội tổ chức Trưng bày tài liệu lưu trữ với chủ đề “Hà Nội và những cửa ô”, nhằm giới thiệu lịch sử của các cửa ô Hà Nội gắn liền với lịch sử của Thăng Long - Hà Nội.
Trung tâm Thông tin Du lịch - Cục Du lịch quốc gia Việt Nam vừa công bố chương trình hợp tác năm 2024 trong khuôn khổ Đề án “Biến tấu vạn nguyên liệu, nấu triệu món Việt” nhằm thúc đẩy du lịch và văn hóa ẩm thực Việt Nam.
Tại di tích tháp Pô Sah Inư, thành phố Phan Thiết (Bình Thuận) vừa diễn ra Lễ công bố Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về việc công nhận bảo vật quốc gia đối với Linga vàng Bình Thuận và Khai mạc Lễ hội Kate năm 2024.
Chỉ cần chậm lại một chút, sẽ cảm nhận được ẩn sâu dưới vẻ sôi động là một Hà Nội khác – một Hà Nội với chiều sâu văn hóa và di sản phong phú.
Tối 1/10, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam đã khai mạc triển lãm “Bản diện kim cương II” của họa sĩ Đinh Quang Tỉnh. Triển lãm độc đáo giới thiệu đến công chúng 80 tác phẩm chân dung về các văn nghệ sỹ danh tiếng của Việt Nam, do họa sĩ sáng tác trong nhiều năm.
Triển lãm ảnh “Hà Nội trong tôi” diễn ra tại không gian phố đi bộ hồ Hoàn Kiếm, nằm trong loạt sự kiện chào mừng Kỷ niệm 70 năm ngày Giải phóng Thủ đô.
Nhân dịp kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô, tại khu phố cổ Hà Nội sẽ diễn ra chuỗi hoạt động văn hoá ý nghĩa phục vụ người dân và du khách tìm hiểu về lịch sử Hà Nội.
Trải qua những năm tháng lịch sử, Hà Nội ngày nay đang trở thành một thành phố hiện đại đầy năng động. Tuy nhiên, có những dấu ấn của Hà Nội xưa vẫn còn được lưu giữ cho tới nay trong ngôi nhà cổ số 87 Mã Mây.
Trong khuôn khổ Chương trình hợp tác truyền thống giữa Thành phố Hà Nội và Vùng Ile-de-France từ năm 2007, sáng 1/10, Trung tâm bảo tồn di sản Thăng Long - Hà Nội và Đô thị cổ Provins ký kết thỏa thuận hợp tác lần thứ hai.
Hội đồng thẩm định của tỉnh Thừa Thiên Huế vừa thống nhất hồ sơ đề nghị công nhận Bảo vật quốc gia đối với 4 hiện vật.
Nhiều hoạt động, chương trình như triển lãm, biểu diễn nghệ thuật, du lịch thực cảnh… sẽ được tổ chức tại các điểm di tích trên phố cổ Hà Nội những ngày tới.
Thủ đô Hà Nội là “cái nôi” của hơn 1.350 làng nghề và làng có nghề, hội tụ 47/52 nghề truyền thống của cả nước. Đây là dư địa lớn để thành phố phát triển Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP).
Phó Chủ tịch UBND thành phố Vũ Thu Hà vừa ký ban hành Kế hoạch số 279 về việc tổ chức Tuần lễ hưởng ứng học tập suốt đời năm 2024.
Thời gian qua, điện ảnh đóng góp không nhỏ trong việc quảng bá danh lam thắng cảnh và giá trị văn hóa của Việt Nam ra thế giới. Hiện ngành du lịch đang tập trung quảng bá xúc tiến du lịch kết hợp với điện ảnh nhằm thu hút các đoàn làm phim thế giới.
Hà Nội đã chuẩn bị sẵn sàng cho chương trình "Ngày hội Văn hóa vì hòa bình" được tổ chức tại hồ Hoàn Kiếm vào ngày 6/10 tới. Đây là một sự kiện văn hóa quan trọng, nằm trong chuỗi các hoạt động kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô và là dấu ấn đặc biệt để quảng bá văn hóa Hà Nội, đồng thời thúc đẩy phát triển du lịch.
Chương trình "Long Biên ký ức hào hùng - Di sản văn hóa - Bản sắc Hà Thành" do quận Long Biên tổ chức để lại nhiều ấn tượng sâu đậm trong khán giả, đồng thời quyên góp được hơn 100 triệu đồng hỗ trợ đồng bào vùng bão lũ.
Sáng 29/9, quận Hoàng Mai đã tổ chức Lễ đón nhận bằng công nhận danh hiệu nghề truyền thống Hà Nội - nghề kim hoàn Đậu bạc Định Công.
Quận Hoàng Mai vừa tổ chức lễ đón nhận Bằng công nhận Nghề truyền thống Hà Nội - Nghề đậu phụ Mơ Mai Động.
Thực hiện kế hoạch của thành phố Hà Nội về phát triển mô hình đọc sách trên địa bàn giai đoạn 2021 - 2025, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội đã tổ chức hoạt động thư viện lưu động nhằm phục vụ nhu cầu đọc của nhân dân, nhất là các em thiếu nhi.
Nằm ở trung tâm Hồ Hoàn Kiếm, từ lâu Tháp Rùa đã trở thành hình ảnh quen thuộc với người dân Thủ đô Hà Nội nói riêng và người dân Việt Nam nói chung.
Nhằm chung tay bảo vệ môi trường sống, rất nhiều viêc làm thiết thực được triển khai đã mang lại hiệu quả cao trong việc đảm bảo mỹ quan đô thị và từng bước thay đổi nhận thức của người dân trong việc bảo vệ môi trường.
Liên đoàn Lao động và Hội Liên hiệp phụ nữ quận Ba Đình đã tổ chức Chung kết Hội thi “Nữ sứ giả du lịch Ba Đình” năm 2024.
Sáng 27/9, Tạp chí Người Hà Nội đã tổ chức Lễ tổng kết và trao giải Cuộc thi viết "Hà Nội & Tôi", tại Phố sách Hà Nội 19/12.
Tối 27/9, UBND thành phố Hà Nội phối hợp Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức khai mạc Hội sách Hà Nội lần thứ IX - năm 2024, chào mừng Kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô, 25 năm Hà Nội được UNESCO vinh danh là “Thành phố vì hòa bình”.
0