Phóng viên: Thưa Đại sứ! Ngài đánh giá thế nào về tầm quan trọng và ý nghĩa chuyến thăm của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đến Cuba sắp tới đối với quan hệ hữu nghị đặc biệt Việt Nam - Cuba?

Đại sứ Lê Quang Long: Nhận lời mời của Bí thư thứ Nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch nước Cộng hoà Cuba Miguel Díaz-Canel Bermúdez và Phu nhân, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, Chủ tịch nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam Tô Lâm và Phu nhân sẽ thăm cấp Nhà nước Cộng hoà Cuba. Chuyến thăm của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đến Cuba có ý nghĩa hết sức quan trọng. Đây là chuyến thăm nước ngoài thứ hai và là chuyến thăm Cuba đầu tiên của đồng chí Tô Lâm trên cả hai cương vị Tổng Bí thư và Chủ tịch nước, thể hiện sự coi trọng cao độ của Đảng, Nhà nước Việt Nam đối với việc phát triển quan hệ hữu nghị đặc biệt Việt Nam – Cuba, cũng như tái khẳng định mạnh mẽ sự ủng hộ nhất quán của Việt Nam đối với sự nghiệp cách mạng chính nghĩa của nhân dân Cuba anh em. Chuyến thăm mang ý nghĩa biểu tượng lịch sử đồng thời sẽ mở ra một giai đoạn mới trong quan hệ hợp tác và hữu nghị đặc biệt hai nước với những kết quả thiết thực và bền vững hơn.

Chuyến thăm diễn ra vào thời điểm then chốt đối với mỗi Đảng, mỗi nước và quan hệ Việt Nam – Cuba. Việt Nam đang đẩy mạnh thực hiện thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ mà Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đề ra; tiến hành tổng kết 40 năm đổi mới và từng bước chuẩn bị cho Đại hội XIV. Cuba đang nỗ lực triển khai Nghị quyết Đại hội VIII của Đảng Cộng sản Cuba và Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội đến năm 2030 và quá trình “cập nhật hoá mô hình kinh tế - xã hội xã hội chủ nghĩa”.

Quan hệ đoàn kết anh em và hợp tác toàn diện Việt Nam – Cuba thời gian qua tiếp tục được củng cố và tăng cường trên tất cả các kênh và các lĩnh vực, sự ủng hộ và hỗ trợ lẫn nhau được duy trì tích cực cả ở cấp độ song phương và đa phương.

Chuyến thăm của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đến Cuba lần này là dịp lãnh đạo cấp cao hai Đảng, hai nước thông báo cho nhau về tình hình mỗi Đảng, mỗi nước và những vấn đề quốc tế cùng quan tâm; tiếp tục đi sâu trao đổi chiến lược, xác định các định hướng, biện pháp lớn thúc đẩy quan hệ hai Đảng, hai nước Việt Nam – Cuba phát triển toàn diện, thực chất và bền vững hơn; tăng cường hợp tác và ủng hộ lẫn nhau tại các tổ chức quốc tế và diễn đàn đa phương vì hạnh phúc của nhân dân hai nước, vì sự nghiệp bảo vệ, xây dựng chủ nghĩa xã hội ở mỗi nước, vì hoà bình và tiến bộ của nhân loại. Chuyến thăm cũng hướng tới kỷ niệm 65 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Cuba vào năm 2025.

Phóng viên: Thưa Đại sứ! Ngài có thể chia sẻ những nội dung điểm nhấn trong chuyến thăm lần này của đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm?

Đại sứ Lê Quang Long: Chuyến thăm cấp Nhà nước Cộng hoà Cuba của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm được hai bên Việt Nam và Cuba hết sức coi trọng, thu xếp chuẩn bị kỹ lưỡng cả về chương trình và nội dung.

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm dự kiến sẽ lần lượt có các cuộc hội đàm, hội kiến với các đồng chí lãnh đạo cao nhất của Đảng và Nhà nước Cuba, tái khẳng định mối quan hệ hữu nghị đặc biệt và đoàn kết thuỷ chung giữa Việt Nam và Cuba, quyết tâm kế thừa và phát huy di sản quan hệ mà Chủ tịch Hồ Chí Minh và Tổng Tư lệnh Fidel Castro Ruz, các lãnh đạo và nhân dân của hai nước qua các thế hệ vun đắp, gìn giữ và phát triển. Hoạt động chung giữa hai lãnh đạo cấp cao nhất của hai nước cũng được hai bên tích cực thu xếp tối đa để tăng cường trao đổi sâu các nội dung mang tính chiến lược và có ý nghĩa thiết thực.

Trong chuyến thăm có sự tham gia của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Chính phủ, Quốc hội, bộ trưởng nhiều bộ, ngành của Việt Nam, lãnh đạo hai nước sẽ cùng đánh giá về thực trạng quan hệ hợp tác toàn diện song phương, tập trung trao đổi và thống nhất những định hướng và biện pháp nhằm tiếp tục nâng cao hiệu quả của các cơ chế hợp tác đã được thiết lập trên các kênh quan hệ Đảng, Nhà nước, các bộ/ngành, tổ chức chính trị - xã hội, địa phương và doanh nghiệp hai nước. Theo đó, quan hệ giữa hai Đảng là nền tảng chính trị, quan hệ ngoại giao - đối ngoại, quốc phòng - an ninh là các trụ cột, quan hệ kinh tế - thương mại, đầu tư là động lực, quan hệ hợp tác giữa các địa phương, giao lưu nhân dân là chất xúc tác, gắn kết.

Lãnh đạo hai nước quan tâm tăng cường hợp tác trên các lĩnh vực ưu tiên, nhất là nông nghiệp, chế biến thực phẩm, dược phẩm, công nghệ sinh học, y tế, năng lượng, viễn thông, du lịch, xây dựng, giao thông vận tải, công nghệ cao, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo; đặc biệt coi trọng hợp tác sản xuất nông nghiệp giữa hai nước nhằm hỗ trợ Cuba gia tăng sản lượng và năng lực sản xuất, bảo đảm an ninh lương thực; khuyến khích doanh nghiệp hai nước mở rộng hợp tác đầu tư trong các lĩnh vực ưu tiên nói trên. Các cơ quan hữu quan của hai bên nỗ lực tìm giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, tạo dựng môi trường đầu tư thuận lợi cho doanh nghiệp, dự án hợp tác của hai nước. Chuyến thăm được kỳ vọng sẽ tạo động lực mạnh mẽ để hai nước nâng cao kim ngạch và đa dạng hoá thương mại song phương, đưa quan hệ kinh tế thương mại và đầu tư song phương lên ngang tầm mối quan hệ chính trị tốt đẹp.

Trong khuôn khổ chuyến thăm, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm tham dự hoạt động gặp gỡ hữu nghị với Viện Cuba Hữu nghị với các dân tộc, Hội Hữu nghị Cuba - Việt Nam, nhân sĩ, trí thức và các cựu học sinh Cuba từng công tác, học tập tại Việt Nam, gặp cộng đồng người Việt Nam đang công tác, học tập tại Cuba.

Nhân dịp này, hai bên sẽ ra Tuyên bố chung Cấp cao, ký kết các văn kiện hợp tác quan trọng trên kênh Đảng, Nhà nước và hợp tác địa phương. Các cuộc gặp làm việc song phương giữa các ban, bộ/ngành, tổ chức chính trị - xã hội cũng sẽ diễn ra bên lề chuyến thăm. Quốc hội hai nước đã tiến hành phiên họp lần thứ nhất Uỷ ban hợp tác liên nghị viện Việt Nam – Cuba để triển khai Nghị định thư hợp tác giữa Quốc hội Việt Nam và Quốc hội Chính quyền Nhân dân Cuba ký tháng 4/2023.

Phóng viên: Việt Nam hiện là một trong những đối tác thương mại hàng đầu của Cuba ở châu Á. Đại sứ có thể cho biết hai bên cần làm gì, nỗ lực ra sao để tiếp tục đưa hợp tác kinh tế - thương mại, đầu tư song phương đạt những thành tựu mới?

Đại sứ Lê Quang Long: Việt Nam và Cuba có nhiều dư địa và tiềm năng hợp tác kinh tế - thương mại và đầu tư. Lãnh đạo Đảng và Nhà nước luôn quan tâm định hướng, chỉ đạo các cơ quan hữu quan của Việt Nam và trong các trao đổi, lãnh đạo hai nước đều nhất trí hai bên ưu tiên tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc và tạo điều kiện thuận lợi nhằm từng bước nâng cao quan hệ hợp tác trong các lĩnh vực này lên xứng tầm với mối quan hệ chính trị gắn bó, tin cậy giữa hai nước.

Phiên họp lần thứ 41, Ủy ban liên chính phủ Việt Nam – Cuba tháng 4 vừa qua đã xác định chương trình, kế hoạch và các biện pháp nhằm cụ thể hoá Chương trình nghị sự kinh tế song phương đến năm 2025, bao trùm gần 20 lĩnh vực, trong đó có hợp tác kinh tế - thương mại - đầu tư, sản xuất nông nghiệp và lương thực, thực phẩm, xây dựng, năng lượng tái tạo, y tế, công nghệ sinh - dược, khách sạn, khoa học – công nghệ, tài chính, ngân hàng, xây dựng, giao thông, văn hoá, thể thao, du lịch.

Bất chấp những khó khăn, thách thức lớn của thị trường nước bạn do bị bao vây cấm vận ngặt nghèo, sự khác biệt về cơ chế giữa hai nước và tác động tiêu cực của kinh tế thế giới, các dự án đầu tư/liên doanh của Tổng công ty Viglacera, Công ty Thái Bình và Công ty Agri VMA tại ZED Mariel vẫn duy trì sản xuất, kinh doanh. Hiện nay, có 7 dự án do doanh nghiệp Việt Nam đầu tư tại ZED Mariel trong các lĩnh vực: cơ sở hạ tầng khu công nghiệp, sản xuất vật liệu xây dựng, sản xuất bột giặt, bỉm tã lót, năng lượng mặt trời, thức ăn chăn nuôi và sản xuất lúa gạo; góp phần cung cấp hàng hóa cho thị trường Cuba và tạo công ăn việc làm cho người dân địa phương.

Trong chuyến thăm lần này của lãnh đạo cấp cao Việt Nam, dự kiến Chính phủ Cuba sẽ thông báo phê duyệt hai dự án đầu tư mới của doanh nghiệp Việt Nam tại Cuba - tiếp tục khẳng định vai trò và vị thế của Việt Nam là nhà đầu tư lớn nhất của khu vực châu Á – châu Đại dương tại Cuba. Ngoài ra, một số doanh nghiệp của Việt Nam đang quan tâm, nghiên cứu đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp và sản xuất hàng tiêu dùng tại Cuba – phù hợp với ưu tiên của Cuba nhằm thực hiện “Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội đến năm 2030”.

Cuba đang kêu gọi các doanh nghiệp Việt Nam gia tăng hiện diện và tham gia vào các dự án hợp tác, đầu tư tại Cuba nhằm tăng cường sản xuất, bảo đảm an ninh lương thực và hướng tới xuất khẩu, nhất là các dự án trong lĩnh vực nông nghiệp, chăn nuôi, năng lượng. Trong các cuộc trao đổi, lãnh đạo cấp cao Cuba đều khẳng định sẽ tạo mọi điều kiện thuận lợi, cơ chế chính sách ưu đãi cho doanh nghiệp Việt Nam đầu tư tại Cuba.

Để tiếp tục thúc đẩy hợp tác kinh tế - thương mại, đầu tư, hai bên cần tranh thủ tối đa Hiệp định thương mại Việt Nam – Cuba có hiệu lực từ tháng 4/2020 để đưa hàng hoá hai nước thâm nhập thị trường của nhau; tích cực đẩy mạnh xúc tiến thương mại và đầu tư thông qua các hội chợ, triển lãm và diễn đàn đầu tư để kết nối các doanh nghiệp, quan tâm tạo điều kiện để các doanh nghiệp ở các địa phương hai nước trao đổi thông tin về cơ hội hợp tác, từng bước tìm ra cơ chế, cách thức hợp tác thật sự hiệu quả trong các lĩnh vực ưu tiên và thế mạnh của mỗi nước trên cơ sở điều kiện, khả năng và cơ chế đặc thù của mỗi bên.

Tôi tin tưởng rằng với quyết tâm và nỗ lực chung của hai Đảng, hai nước và nhân dân hai nước, quan hệ hợp tác kinh tế-thương mại, đầu tư giữa hai nước sẽ có bước tiến triển và có những thành tựu mới, xứng đáng hơn nữa với tầm mức quan hệ song phương Việt Nam – Cuba hiện nay.

Phóng viên:  Hoạt động hợp tác địa phương và giao lưu nhân dân giữa hai nước không ngừng phát triển. Theo Đại sứ, sự hợp tác này có ý nghĩa như thế nào trong việc tăng cường sự hiểu biết giữa nhân dân hai nước nói riêng, cũng như thúc đẩy quan hệ đoàn kết, hữu nghị Việt Nam – Cuba nói chung?

Đại sứ Lê Quang Long: Đảng, Nhà nước Việt Nam luôn coi trọng, ủng hộ, tạo điều kiện để các địa phương và nhân dân Việt Nam tăng cường các hoạt động giao lưu, hợp tác với các địa phương và nhân dân Cuba; quan tâm bồi dưỡng giáo dục thế hệ trẻ hai nước là lực lượng kế cận trung thành của lịch sử quan hệ đoàn kết và hữu nghị đặc biệt, mẫu mực và thuỷ chung giữa hai dân tộc.

Mặc dù cách xa nhau về địa lý nhưng trong những năm qua, quan hệ giao lưu, hợp tác giữa các địa phương, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân hai nước diễn ra khá sôi động, đạt nhiều kết quả tích cực. Từ năm 2020 đến nay, đã có hơn 20 cuộc trao đổi đoàn giữa các tỉnh, thành phố và các đoàn thể, tổ chức chính trị - xã hội hai nước, với các chương trình trao đổi văn hóa, giáo dục và y tế. Cho đến nay, đã có 5 địa phương của Việt Nam ký kết hợp tác với 6 địa phương của Cuba.

Dự kiến, trong chuyến thăm cấp Nhà nước của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đến Cuba và trong năm 2024 sẽ có thêm các thoả thuận hợp tác địa phương hai nước. Quan hệ giữa các tổ chức chính trị - xã hội hai nước như các tổ chức hữu nghị, Hội Phụ nữ, Công đoàn, Mặt trận Tổ quốc, Đoàn Thanh niên, Hội Nông dân được hai bên duy trì thường xuyên, liên tục và tin cậy lẫn nhau. Chương trình học bổng và trao đổi sinh viên được tiếp nối qua các thế hệ góp phần vào việc xây dựng một thế hệ trẻ hai nước hiểu biết và gắn kết.

Hợp tác địa phương và giao lưu nhân dân tạo ra sự gắn kết mạnh mẽ giữa các thế hệ và văn hóa của hai nước, đồng thời góp phần xây dựng nền tảng vững chắc cho mối quan hệ chính trị và kinh tế giữa hai nước Việt Nam – Cuba.

Phóng viên: Xin cám ơn Đại sứ!