Giếng cổ trong lòng Thủ đô
Hiện nay, Hà Nội đã có nhiều sự thay đổi và phát triển với những công trình hiện đại. Thế nhưng đâu đó trong lòng phố vẫn còn lưu giữ những công trình xưa cũ, gợi nhớ về Hà Nội của một thời. Một trong số đó là những chiếc giếng cổ.
Tuy giờ đây, hầu hết các hộ gia đình đều đã sử dụng hệ thống nước máy. Thế nhưng giữa khu phố cổ tấp nập, những chiếc giếng có tuổi đời hàng trăm năm vẫn được người dân gìn giữ và sử dụng như một thói quen sinh hoạt đã có từ lâu. Đây cũng là cách mà người Hà Nội lưu giữ lại một phần ký ức Hà Nội xưa.
Trước đây khi chưa có nước máy, phố cổ Hà Nội vẫn phải dùng đến nước giếng khơi. Khắp Hà Nội khi đó có rất nhiều những chiếc giếng như thế để phục vụ nhu cầu sinh hoạt của người dân.
Ngày ấy, mỗi con phố ở Hà Nội đều có giếng, đa phần đường kính nhỏ, chỉ hơn 1m và thường nằm ở khoảng sân sau hoặc sân giữa - nơi diễn ra các sinh hoạt chung của một hoặc vài ngõ nhỏ để phục vụ việc cung cấp nước sinh hoạt cho nhiều hộ dân sinh sống tại phố cổ thời bấy giờ.
Năm 1995, bà Phạm Thị Minh cùng gia đình chuyển từ phố Quán Sứ sang sinh sống tại khu tập thể nhỏ nằm trong ngõ 15 Phủ Doãn, quận Hoàn Kiếm. Trong kí ức của bà Minh khi đó, chiếc giếng ngày xưa đến nay vẫn giữ nguyên cấu trúc, không có nhiều thay đổi hay cải tạo như nhiều chiếc giếng cổ khác tại Hà Nội hiện nay.
Đó là chiếc giếng nằm trong sân của khu tập thể, miệng giếng có đường kính khoảng 80 cm, thành xây cao khoảng 50 cm so với mặt đất. Có chăng sự khác biệt của chiếc giếng xưa so với ngày nay đó là thành giếng đã bị nứt nẻ do sử dụng trong thời gian dài.
Bà Minh chia sẻ, không ai biết rõ giếng cổ này có lịch sử từ bao giờ, khi chuyển về ngõ 15 Phủ Doãn, bà Minh đã thấy mọi người sử dụng nước giếng để phục vụ cho việc ăn uống, sinh hoạt hằng ngày.
"Nước trong lắm. Nếu mà mất điện, mất nước thì các nơi xung quanh đều vào đây xin. Ngày xưa thì dân ở đây làm gì có nước, hiếm nước lắm. Nói chung là nước giếng này lấy buổi sáng thì trong, còn buổi chiều buổi tối thì lấy để tắm giặt", bà Minh kể.
Nhớ về một thời dậy sớm lấy nước giếng để cả nhà có nước sinh hoạt, bà Minh kể, gia đình bà khi đó có 8 người, mỗi ngày, bà đều dậy từ 5 giờ sáng xuống sân của khu tập thể lấy nước. 6 xô nước được bà Minh xách từ tầng 1 lên tầng 2 nơi gia đình bà sinh sống để dùng trong sinh hoạt, ăn uống trong một ngày.
Dù thời đó phải đi xách nước giếng hàng ngày từ sáng sớm để dùng, thế nhưng với bà Minh, nước giếng vẫn là nguồn nước trong và mát hơn cả dù hiện nay nước máy xuất hiện đã thay đổi thói quen sử dụng nước giếng của người dân.
Trong bài viết “Giếng cổ giữa lòng Hà Nội” của tác giả Vũ Toàn có đoạn viết: “Cách đây khoảng 50 năm, có lẽ những chiếc giếng luôn được xem là một phần không thể thiếu của người dân Hà Nội. Bởi đó không chỉ là nơi lấy nước đơn thuần mà còn là chốn lý tưởng cho đám trẻ con tụ tập, là nơi trai gái trao nhau cái nhìn tình tứ mỗi lần gánh nước, rửa rau, và đây cũng là nơi các bà nội trợ sẻ chia câu chuyện đời thường không hồi kết. Đặc biệt hơn, thời khó khăn, tủ lạnh tủ đông chưa có, giếng còn là một "thiết bị" để cánh đàn ông ướp lạnh những chai bia, các bà các mẹ bảo quản những chiếc bánh chưng trong ngày Tết Nguyên Đán.”
Có thể thấy, những chiếc giếng không chỉ là nơi phục vụ cho sinh hoạt của người dân mà đó còn là sợi dây gắn kết vô hình giữa những người dân trong khu dân cư với nhau. Và chiếc giếng cổ tại ngõ 15 phố Phủ Doãn cũng không phải ngoại lệ. Theo lời kể của bà Minh, có những ngày khu dân cư bị mất nước, chiếc giếng không chỉ là nơi cung cấp nước tạm thời cho các hộ dân mà khi đó giếng còn là nơi gắn kết người dân trong cộng đồng dân cư với nhau. Không chỉ vậy, nước giếng cũng được mệnh danh là một "bài thuốc dân gian" được nhiều người áp dụng.
Hiện nay, khu phố cổ vẫn còn một số chiếc giếng nằm rải rác trong nhiều con ngõ. Có những chiếc giếng được che lại, hoặc ít nước, hoặc không có nước nên người dân không còn sử dụng bởi giờ đây đã có sự tiện lợi từ nước máy. Một vài chiếc giếng còn sót lại như chiếc giếng nằm trong ngõ 15 Phủ Doãn vẫn được người dân dùng hằng ngày như một thói quen khó bỏ. Nhưng giờ đây, nhu cầu dùng nước giếng của người dân cũng đã có những sự thay đổi.
Chiếc giếng nhỏ bé nằm lọt thỏm trong con ngõ giữa phố cổ nhưng lại có nhiều ý nghĩa với những người Hà Nội giống như bà Phạm Thị Minh. Giếng khơi không chỉ lưu giữ kí ức về một thời khó khăn mà còn tạo nên sự gắn kết vô hình giữa mọi người.
Trước sự phát triển nhanh và hiện đại, không ít công trình ở Hà Nội đã không còn được gìn giữ nguyên vẹn, nhường chỗ cho những công trình hiện đại và khang trang hơn. Thế nhưng, những chiếc giếng khơi mát lành còn sót lại giữa lòng Thủ đô vẫn gợi cho chúng ta nhớ về một thói quen sinh hoạt xưa, một nét đẹp văn hóa một thời ở đất Thăng Long.
Những chiếc giếng đã gắn bó với nhiều thế hệ người dân ở phố cổ. Dù hiện nay, khi nhà nhà đều sử dụng nước máy thì giếng cổ vẫn được xem là một điểm nhấn đặc trưng của Hà Nội, nhắc nhớ về một thời khó khăn, vất vả nhưng vô cùng sẻ chia, chan chứa tình của người hàng phố.
TIN LIÊN QUAN
Ý KIẾN
Công viên địa chất toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn, tỉnh Hà Giang là một trong những điểm đến về du lịch nổi tiếng của Việt Nam. Tuy nhiên, những năm qua việc cải tạo, sửa chữa các điểm du lịch ở đây chưa có tính liên kết, một số điểm du lịch đang có dấu hiệu quá tải… Trước thực trạng đó, huyện Đồng Văn đã xây dựng phương án cải tạo, chỉnh trang một cách đồng bộ nhằm thúc đẩy phát triển du lịch bền vững.
Trở về từ chiến khu Việt Bắc, nơi đầu tiên mà Bác Hồ dừng chân là căn nhà của cụ Nguyễn Thị An tại làng Phú Gia (nay là phường Phú Thượng, quận Tây Hồ). Đến nay, ngôi nhà này trở thành Di tích lịch sử cấp Quốc gia và là "địa chỉ đỏ" giáo dục tinh thần yêu nước cho thế hệ trẻ.
Khu Di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch là di tích lịch sử văn hoá cấp quốc gia đặc biệt. Trong một sớm mùa thu nắng đẹp của Hà Nội, hãy trải nghiệm không gian Khu di tích Phủ Chủ tịch, dạo chơi trong vườn Bác, thăm Nhà sàn và Ao cá Bác Hồ, tìm về dấu chân Bác tại những không gian mộc mạc, giản dị mà vô cùng thân thương, ấm áp.
Ở Hà Nội có một nơi vẫn còn lưu giữ nguyên vẹn hình ảnh của cuộc tổng khởi nghĩa 79 năm trước - như một "chứng nhân" của mùa thu năm ấy, đó là Quảng trường Nhà hát Lớn mà ngày nay mang tên Quảng trường Cách mạng Tháng Tám, hay Quảng trường 19/8.
Vào dịp nghỉ lễ Quốc khánh năm nay, Bảo tàng Lịch sử Quốc gia sẽ là một điểm đến ý nghĩa với du khách khi có thể tìm hiểu văn hoá Chăm-pa qua những hiện vật đặc sắc.
Ý tưởng phục dựng “Bát cảnh Tây Hồ” nhằm tạo ra những điểm đến hấp dẫn có thể coi là hướng đi độc đáo mà quận Tây Hồ đang dày công nghiên cứu.
Nhà lưu niệm 90 Thợ Nhuộm, nơi Tổng Bí thư đầu tiên của Đảng Trần Phú soạn Luận cương Chính trị, là một trong những di tích cách mạng quan trọng của Thủ đô Hà Nội.
Đây là cây bồ đề được Chủ tịch Hồ Chí Minh và ông Rajendra Prasad - vị Tổng thống đầu tiên của Cộng hòa Ấn Độ trồng vào tháng 3/1959.
Trong số hàng chục di tích nổi tiếng ở Đường Lâm, có lẽ chùa Mía là di tích cổ nhất, đẹp nhất, tạo ấn tượng sâu đậm nhất trong lòng khách thập phương.
Trong kỳ họp thứ 46 vừa qua, UNESCO đã thông qua đề xuất của Việt Nam về định hướng, tầm nhìn nghiên cứu, bảo tồn và phát triển Di sản thế giới Khu Trung tâm Hoàng thành Thăng Long.
Đình Nam Hương - ngôi đình cổ hàng trăm năm tuổi, từ lâu đã trở thành một trung tâm sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng của người dân Hà Nội, nơi lưu giữ những giá trị văn hóa lịch sử của Thủ đô.
Hiện nay, Hà Nội đã có nhiều sự thay đổi và phát triển với những công trình hiện đại. Thế nhưng đâu đó trong lòng phố vẫn còn lưu giữ những công trình xưa cũ, gợi nhớ về Hà Nội của một thời. Một trong số đó là những chiếc giếng cổ.
Chùa Nghiêm Phúc tọa lạc tại thôn Thuần Mỹ, xã Trạch Mỹ Lộc, huyện Phúc Thọ, Hà Nội, có tuổi đời trên 500 tuổi. Dù đã trải qua nhiều lần trùng tu song kiến trúc của chùa vẫn được bảo tồn nguyên vẹn với kết cấu tường đá ong.
Đường Lâm - tên nôm na gọi là Kẻ Mía - là quê hương của nhiều danh nhân như vua Ngô Quyền, Bố cái Đại Vương Phùng Hưng, Thám hoa Giang Văn Minh, bà Man Thiện - mẹ của Hai Bà Trưng, bà Chúa Mía - vương phi của Chúa Trịnh Tráng, Phan Kế Toại - Phó Thủ tướng Việt Nam Dân chủ Cộng hòa trong 4 nhiệm kỳ...
Sau khi hoàn thành việc trùng tu, di tích Hải Vân Quan mở cửa đón khách từ 1/8 và thu hút hàng nghìn lượt khách đến thăm mỗi ngày. Trong ba ngày đầu mở cửa, Hải Vân Quan đón 8.700 lượt khách.
Trong số các hoa văn và hoạ tiết đã được sử dụng để trang trí trên trán bia và diềm bia Tiến sĩ, hình tượng rồng luôn được dành một vị trí hết sức trang trọng.
Bắt đầu từ hôm nay 1/8, Di tích quốc gia Hải Vân quan sẽ mở cửa đón khách tham quan sau thời gian dài đóng cửa trùng tu.
Sau gần sáu thập niên tồn tại, bức phù điêu "Bắt sống phi công Mỹ" dự kiến sẽ được quận Tây Hồ (Hà Nội) chỉnh trang, tu bổ, tôn tạo trong năm nay.
Tại kỳ họp gần đây nhất của UNESCO diễn ra tại New Deli, Ấn Độ, Thủ đô Hà Nội của Việt Nam đã được ghi nhận là điển hình trong hợp tác bảo tồn di sản.
Trước sự bào mòn của thời gian, việc trùng tu, bảo tồn các di tích lịch sử là việc làm cấp thiết. Song, tại nhiều địa phương, hàng loạt công trình sau trùng tu, diện mạo mới của các di tích đã vấp phải nhiều ý kiến trái chiều trong dư luận.
Gần 20 năm qua, Bảo tàng Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt, tù đày ở xã Nam Triều, huyện Phú Xuyên đã trở thành địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống yêu nước, tinh thần cách mạng cho lớp trẻ.
Trưng bày “Thắp ngọn lửa hồng”, câu chuyện cảm động về ý chí kiên cường, sự hy sinh anh dũng của những chiến sĩ từng bị địch bắt, giam trong các nhà tù, đang diễn ra tại Di tích nhà tù Hoả Lò.
Lại Đà là một trong bốn làng của xã Đông Hội, huyện Đông Anh - ngoại thành Hà Nội, thuộc xứ Kinh Bắc, phủ Từ Sơn trước kia. Truyền thuyết kể rằng, làng xuất hiện đồng thời với Kinh thành Cổ Loa. Từ một ngôi làng ven đô ngày nào, Lại Đà hôm nay đang đổi thay từng ngày, vươn mình lên phố.
Nằm ở vị trí trung tâm thành phố, Nhà hát Lớn Hà Nội không chỉ là công trình mang kiến trúc Pháp tuyệt đẹp, mà còn là địa danh nổi tiếng, nơi chứng kiến nhiều sự kiện lịch sử quan trọng của đất nước.
Đình Kim Ngân được xây dựng từ thời Hậu Lê, thờ ông tổ bách nghệ tức là ông tổ trăm nghề Hiên Viên.
Đền Phù Đổng gắn liền với truyền thuyết về Thánh Gióng - một trong tứ bất tử của tín ngưỡng dân gian.
Trấn Vũ Quán hay còn gọi là đền Quán Thánh, từ xưa đã nổi danh trấn Bắc trong “Thăng Long tứ trấn” của đất kinh kỳ.
Chèo tàu Tổng Gối không thuộc hệ thống những làn điệu chèo truyền thống mà là nghệ thuật dân gian đặc trưng của vùng đất Tân Hội, có lề lối hát riêng, văn hóa riêng.
Được xây dựng từ cuối thế kỷ 17, đình Chu Quyến mang lối kiến trúc thời Hậu Lê, nổi tiếng là công trình nghệ thuật đỉnh cao về chạm khắc gỗ.
Sau hơn một thế kỷ chứng kiến bao thăng trầm lịch sử của Hà Nội, cầu Long Biên ngày nay là một điểm đến hấp dẫn đối với du khách mỗi khi có dịp đến thăm Thủ đô.
Một số di sản văn hóa và di tích ở Mosul từng bị tàn phá nặng nề bởi cuộc giao tranh giữa lực lượng chính phủ và nhóm phiến quân Nhà nước Hồi giáo (IS) hiện đang được trùng tu.
"Lễ Ban Quạt” - Một nghi lễ độc đáo đã được tái hiện ngay tại Thềm Rồng Điện Kính Thiên cùng với các phong tục Ngày Tết Đoan Ngọ của người Việt.
Yên Trường (xã Trường Yên, huyện Chương Mỹ, Hà Nội) là ngôi làng cổ nổi tiếng còn giữ được những nếp nhà xưa cổ kính và không gian thoáng đãng, yên bình.
Chùa Bối Khê, ngôi chùa gần 700 năm tuổi, nằm ở xã Tam Hưng, huyện Thanh Oai, cách trung tâm Thủ đô khoảng 20km về phía Nam.
Là di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia, làm một trong tứ trấn của kinh thành Thăng Long xưa, Đền Voi Phục không chỉ có giá trị về kiến trúc nghệ thuật mà còn là địa chỉ sinh hoạt văn hóa tâm linh được nhiều người dân Hà Nội tin kính.
Di tích Quốc gia đặc biệt Văn Miếu - Quốc Tử Giám là một trong những quần thể kiến trúc lâu đời và quan trọng bậc nhất Thủ đô Hà Nội. Với những giá trị nổi bật về lịch sử, văn hóa, kiến trúc, nghệ thuật, nơi đây đang trở thành điểm đến hấp dẫn của người dân và du khách.
Chùa Trầm là một trong bốn ngôi chùa thiêng liêng thuộc “tứ đại danh thắng xứ Đoài xưa tọa lạc tại xã Phụng Châu, huyện Chương Mỹ. Không chỉ linh thiêng với vẻ đẹp cổ kính mà nơi đây ngày 19/12/1946, Bác Hồ đã đọc lời kêu gọi Toàn quốc kháng chiến - mở đầu cho thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược với quyết tâm “Chúng ta thà hy sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ”.
Khi đi vào cõi vĩnh hằng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại cho đất nước và cho dân tộc một di sản vô giá. Đó là nơi ở và làm việc tại Phủ Chủ tịch, nơi gắn bó với Người trong suốt 15 năm (1954-1969), nơi đã diễn ra nhiều hoạt động quan trọng, nhiều cống hiến cho sự nghiệp cách mạng.
Chiều ngày 23/4 (15/3 Âm lịch), hơn 60 chiếc diều hội tụ tại sân miếu Châu Trần để dự hội thi thả diều làng Bá Dương Nội (xã Hồng Hà, huyện Đan Phượng, Hà Nội). Không chỉ thu hút người dân quanh vùng, không ít người chơi diều từ các địa phương khác và khách du lịch nước ngoài cùng tới chiêm ngưỡng.
Sáng nay (13/4), tại khu di tích chùa Tây Phương, huyện Thạch Thất long trọng tổ chức Lễ khai hội và kỷ niệm 10 năm Chùa Tây Phương được đón nhận Bằng xếp hạng di tích Quốc gia đặc biệt.
Đình Nội Bình Ðà ở xã Bình Minh (huyện Thanh Oai, Hà Nội) là một trong số ít di tích thờ Lạc Long Quân - Quốc tổ dân tộc Việt trên cả nước. Không chỉ có di sản vật thể gồm ngôi đền, lăng mộ Quốc tổ, mà nơi đây còn có cả hệ thống truyền thuyết, lễ hội gắn với truyền thuyết về Lạc Long Quân.
Nằm cách Hà Nội chỉ hơn 10km, bảo tàng là nơi trưng bày khoảng những bức ảnh, 25 pano bài viết và khoảng 150 hiện vật kể câu chuyện về nghề nhiếp ảnh ở Lai Xá - Làng nhiếp ảnh đầu tiên ở Hà Nội. Câu chuyện làng nghề trong bảo tàng được kể từ khi ông tổ nghề Nguyễn Đình Khánh mang nghề nhiếp ảnh về làng, truyền dạy cho các học trò cũng là người trong làng Lai Xá. Từ đó, những người này đã cùng nhau gây dựng nên cả một làng nghề làm nhiếp ảnh.
Cửa Bắc, hay còn gọi là Chính Bắc Môn, là cửa duy nhất còn sót lại của thành cổ Hà Nội thời nhà Nguyễn, được xây dựng từ năm 1805.
Chùa Thầy còn gọi là chùa Cả hay Thiên Phúc Tự, được xây dựng cách đây gần 1000 năm, tọa lạc dưới chân núi Thầy thuộc địa phận xã Sài Sơn, huyện Quốc Oai. Đây là quần thể di tích, danh thắng nổi tiếng của Thủ đô có giá trị văn hóa, lịch sử cùng kiến trúc vô cùng độc đáo.
Sau gần hai năm trùng tu tôn tạo, tòa biệt thự cổ hơn 100 năm tuổi nằm tại số 49 phố Trần Hưng Đạo quận Hoàn Kiếm, Hà Nội đã được hoàn thiện và mở cửa đón du khách đến tham quan tìm hiểu. Đây là công trình được xây dựng từ đầu thế kỷ XX, vẫn còn giữ nguyên được các giá trị kiến trúc.
Tại Khu di tích lịch sử - văn hóa quốc gia đặc biệt Đền Trần - Chùa Phổ Minh, phường Lộc Vượng (thành phố Nam Định) hàng năm có 2 lễ hội quy mô lớn gồm: Lễ hội Trần (tháng 8 âm lịch) và Lễ hội Khai ấn đầu Xuân. Trong đó, Khai ấn Đền Trần đầu Xuân là một trong những lễ hội lớn, có từ lâu đời, hàng năm đều thu hút đông đảo người dân địa phương và du khách thập phương tham dự.
0