Hạnh phúc lớn nhất ‘là chị đã có anh Văn’

Cuối năm 1946, hôn lễ của Đại tướng Võ Nguyên Giáp và bà Đặng Bích Hà được tổ chức đơn giản ở một ngôi nhà trên phố Hàng Bài, do bác sĩ Trần Duy Hưng, Chủ tịch Ủy ban Hành chính Hà Nội, làm chủ hôn. Tuy tuổi tác cách biệt nhưng ông bà đã luôn là những người bạn tri âm, tri kỷ cho đến những ngày cuối cùng của cuộc đời.

Bà Đặng Bích Hà, sinh năm 1928, tại Thanh Chương (Nghệ An). Cha bà là Giáo sư Đặng Thai Mai, nhà giáo, nhà văn, nhà phê bình văn học nổi tiếng. Ông từng giữ các chức vụ quan trọng như: Bộ trưởng Bộ Giáo dục, Viện trưởng đầu tiên của Viện Văn học Việt Nam.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp vốn là đồng chí, đồng nghiệp với ông Đặng Thai Mai. Phu nhân Bích Hà từng kể, khi mới 6-7 tuổi, thời điểm cả gia đình Giáo sư Đặng Thai Mai mới ra sinh sống tại Hà Nội, bà đã được Đại tướng Võ Nguyên Giáp đèo đi chơi đến sân vận động Hàng Đẫy. Một hôm bỗng dưng ông đùa: "Anh sẽ cưới Hà bằng một đĩa xôi và một con gà". Hơn 10 năm sau, câu nói ấy đã trở thành sự thật.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp và bà Đặng Bích Hà thời trẻ. Ảnh: Tài liệu của Đại tá Nguyễn Huy Văn.

Trước đó, trong suốt thời gian hoạt động và làm việc từ năm 1931 đến năm 1941 tại Vinh, Đại tướng Võ Nguyên Giáp sống tại nhà của Giáo sư Đặng Thai Mai. Ông coi bà Bích Hà như một người em nhỏ, luôn chiều chuộng và chăm sóc. Sau này, khi Đại tướng Võ Nguyên Giáp lập gia đình với người vợ đầu - bà Nguyễn Thị Quang Thái, cả gia đình bà Bích Hà đều rất yêu quý bà Quang Thái, coi bà như người thân trong nhà.

Năm 1943, bà Bích Hà theo trường học tản cư về Thanh Hóa cho đến 1945 mới quay về Hà Nội. Năm 1945, hai người gặp lại sau khi Đại tướng Võ Nguyên Giáp đang chịu nỗi đau trong cuộc đời. Vợ ông, cũng là người đồng chí cách mạng Nguyễn Thị Quang Thái đã bị bắt và mất trong nhà tù Hỏa Lò. Vừa thương, vừa kính phục ông, bà Bích Hà đã chia sẻ, đồng hành, rồi dần dần hai người nảy sinh tình cảm.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp cùng vợ là bà Đặng Bích Hà. Ảnh chụp năm 1958 tại số 30 Hoàng Diệu, Hà Nội. Ảnh tư liệu của gia đình.

Cuối năm 1946, gia đình Giáo sư Đặng Thai Mai đồng ý tổ chức lễ cưới cho Võ Nguyên Giáp và Đặng Bích Hà. Hôn lễ nhỏ tổ chức đơn giản ở một ngôi nhà trên phố Hàng Bài, do bác sĩ Trần Duy Hưng - Chủ tịch Ủy ban Hành chính Hà Nội, làm chủ hôn. Tuy tuổi tác cách biệt nhưng ông bà đã luôn là những người bạn tri âm, tri kỷ cho đến những ngày cuối cùng của cuộc đời.

Bà Đặng Thị Hạnh, em gái của phu nhân Đặng Bích Hà, kể: “Trong gia đình tôi, chị Hà là con đầu, rất thông minh và bộc lộ sự thông minh ấy ra ngoài nhiều. Ba tôi kỳ vọng là chị có thể đi học tiếp nhưng do điều kiện khách quan nên mãi sau chị mới đi học đại học. Những người bạn của gia đình biết chị ấy từ lâu đều thấy chị Hà rất thông minh. Mọi người đều nghĩ rằng chị ấy có thể có một sự nghiệp riêng. Tất nhiên về sau chị vẫn là một nhà sử học, vẫn là một Phó Giáo sư nhưng người ta kỳ vọng hơn. Nhưng đối với chị Hà, điều ấy không quan trọng và thực ra bây giờ về ý nghĩa cuộc đời chị ấy mà nói thì chị ấy đúng là nơi nương tựa rất vững cho anh Văn trong mọi điều kiện. Chúng tôi đều thấy được ý nghĩa của cuộc đời chị ấy là gặp và có được anh Văn, sống bên cạnh và giúp đỡ được anh Văn”.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp cùng phu nhân bên mâm cơm giản dị. Ảnh: Trần Hồng.

Trong trí nhớ của bà Bích Hà: “Gia đình tôi vốn là một gia đình trí thức, kinh tế rất bình thường, không giàu có. Lương giáo sư cũng cao nhưng ba tôi chủ trương không bao giờ xây nhà trong khi tất cả các ông giáo trường Thăng Long đều có nhà. Số tiền lương đó, ba tôi dùng để nuôi học sinh Nghệ An đi học. Khi đó, trong nhà tôi lúc nào cũng có dăm anh học trò. Chính vì điều đó mà gia đình tôi sống rất đơn giản, cũng khá đầy đủ chứ không đến mức khổ. Trong bối cảnh gia đình như thế, tất cả chúng tôi đều có cuộc sống giản dị và với chị Hà, điều đó cũng không thay đổi cả khi đã trở thành vợ của một vị Đại tướng lừng danh.

Khi đi sơ tán ở trên Việt Bắc, chị tôi cũng sinh hoạt như mọi người. Khi chưa có con, chị Hà cũng phải đi lấy củi và đi lấy nứa về để dựng lán như mọi người. Trong quan hệ bè bạn, chị Hà rất đơn giản. Chị ấy sống nhiều với các gia đình dân tộc thiểu số trên Việt Bắc. Và cho đến khi về Hà Nội cũng như bây giờ khi tuổi đã cao, chị Hà vẫn giữ nếp sống bình dị như vậy”.

Mối tình hơn 70 năm của Đại tướng Võ Nguyên Giáp và bà Đặng Bích Hà 

Bà Đặng Bích Hà và Đại tướng Võ Nguyên Giáp có 4 người con là Võ Hòa Bình, Võ Hạnh Phúc, Võ Điện Biên và Võ Hồng Nam. Bà luôn dành tình cảm yêu thương, đối xử với bà Võ Hồng Anh (đã từ trần) - con gái của Đại tướng Võ Nguyên Giáp và bà Nguyễn Thị Quang Thái - như những người con mình sinh ra.

"Anh Văn là người thương yêu Võ Hồng Anh hết mực. Cũng có thể vì thế mà anh Văn từng có một sự lo lắng nào đó về việc vợ kế đối với con riêng của mình như thế nào. Và có lẽ chị Hà cũng nhận thấy sự lo lắng đó của anh Văn mà hết lòng chăm sóc cho Võ Hồng Anh. Chính cái đó đã làm cho anh Văn vui, hiểu vợ hơn và càng yêu thương nhau hơn. Anh Văn hạnh phúc vì có được một người vợ như chị Hà", Đại tá Nguyễn Huyên, thư ký của Đại tướng Võ Nguyên Giáp chia sẻ.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp và phu nhân Đặng Bích Hà cùng xem ảnh. Ảnh: Trần Hồng.

Hơn 70 năm là bạn đời, bà Đặng Bích Hà đã trở thành hậu phương vững chắc của Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Bà Bích Hà từng chia sẻ, dù hay vắng nhà nhưng Đại tướng chưa bao giờ để vợ con phải có cảm giác lo lắng, hụt hẫng. Ông thường dành vài phút để viết những dòng thư ngắn gọn gửi ra cho bà và các con để hỏi thăm sức khỏe và động viên tinh thần học tập, công tác.

Những ngày sức khỏe của Đại tướng Võ Nguyên Giáp yếu dần, hầu hết thời gian của ông đều ở trong viện, tuần nào bà Bích Hà cũng vào thăm chồng, cùng ông chuyện trò, chia sẻ.

Từ sau ngày Đại tướng Võ Nguyên Giáp qua đời vào năm 2013, bà Đặng Bích Hà sống lặng lẽ bên con cháu. Mối tình bình dị và sâu đậm của ông bà vẫn được nhắc tới trong những bài báo, áng văn, trở thành biểu trưng cho những điều bình dị nhưng thiêng liêng và bền bỉ.

PGS, TS. Đặng Thị Hạnh, em gái bà Đặng Bích Hà kể về người chị cả của mình: “Một lần, tôi đến thăm chị là khi anh Văn đã phải vào Viện 108 để dưỡng bệnh và chị cũng đã trở nên ít nói. Thấy chị ngồi xếp những chồng báo, tôi hỏi chị: “Ý nghĩa hạnh phúc lớn nhất của đời chị là gì? Chị Hà đáp lại ngay: “Là chị đã có anh Văn”. Tôi nghĩ rằng đó là một điều tất nhiên bởi được sống với một người đặc biệt như anh Văn thì đó là hạnh phúc lớn của chị tôi”.

Bà Đặng Bích Hà, phu nhân Đại tướng Võ Nguyên Giáp, đã qua đời vào rạng sáng ngày 17/9, hưởng thọ 96 tuổi. Thông tin này được ông Võ Hồng Nam, con trai út của Đại tướng, xác nhận với báo chí.

User
Ý KIẾN

Tối 19/9, Hội đồng Lý luận phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương đã tổ chức Lễ trao tặng thưởng tác phẩm lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật chất lượng cao xuất bản năm 2023.

Chiều 19/9, tại Trụ sở Trung ương Đảng, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đã tiếp thân mật Đại sứ Cuba tại Việt Nam Orlando Nicolas Hernandez Guillen.

Thời gian gần đây, khi các tân sinh viên bắt đầu làm thủ tục nhập học, lợi dụng thời điểm này các đối tượng xấu lợi dụng sự thiếu kinh nghiệm, chủ quan của các bạn trẻ để gửi các tin nhắn lừa đảo đóng học phí.

Cục Quản lý thị trường Hà Nội vừa chỉ đạo xử lý nghiêm các hành vi găm hàng, tăng giá bất hợp lý, nhất là mặt hàng lương thực, thực phẩm, nhu yếu phẩm thiết yếu, phục vụ nhu cầu tiêu dùng của người dân trong thời gian sau bão số 3.

Cán bộ, công chức, viên chức vi phạm nồng độ cồn, ngoài bị xử phạt hành chính sẽ bị thông báo về cơ quan để kỷ luật.

Vào rạng sáng 19/9, trên cao tốc Vĩnh Hảo – Phan Thiết đã xảy ra vụ tai nạn nghiêm trọng giữa hai xe khách khiến hai người tử vong và nhiều người bị thương.

Ở các diễn đàn giao thông, nhiều người để lại bình luận phản ánh tình trạng các tài xế của nhà xe Phương Trang thường xuyên đi ẩu, chạy quá tốc độ, vi phạm luật giao thông.

Trung tâm Quản lý và Điều hành giao thông thành phố Hà Nội sẽ triển khai thẻ vé tháng ảo từ ngày 20/9.

Tại điểm trung chuyển xe buýt Nhổn, thuộc địa bàn phường Minh Khai quận Bắc Từ Liêm, khu vực ngồi chờ xe buýt của hành khách thường xuyên bị chiếm dụng làm nơi bán hàng, kê bàn ghế hay dừng đỗ xe máy.

La Niña có thể kéo dài từ vài tháng đến hai năm, và sự xuất hiện của nó thường được dự báo trước bởi các cơ quan khí tượng thông qua việc theo dõi và phân tích dữ liệu nhiệt độ biển và các yếu tố khí hậu khác.

Gần một tuần hưởng ứng lời kêu gọi của lãnh đạo thành phố Hà Nội, các cấp chính quyền, lực lượng chức năng và người dân Thủ đô đã chung tay dọn dẹp hậu quả bão số 3.

Nằm trong khuôn viên tòa biệt thự Pháp cổ ở góc phố Trần Hưng Đạo - Hàng Bài, cây si khổng lồ có tuổi đời hàng trăm năm tuổi, từ lâu đã được coi là một trong những di sản văn hóa, kiến trúc độc đáo của Thủ đô. Tuy nhiên trong cơn bão số 3 vừa qua, cây si lâu niên này đã bị bật gốc. Nhằm bảo tồn nguyên vẹn quần thể công trình có giá trị này, các cơ quan chức năng đã nỗ lực hồi sinh cây si cổ thụ hiếm có này.

Sáng 19/9, Phòng Cảnh sát giao thông – Công an thành phố Hà Nội đã tổ chức Lễ phát động ủng hộ đồng bào các tỉnh bị thiệt hại do cơn bão số 3 gây ra.

Chiều 19/9, Văn phòng Trung ương Đảng ra thông cáo báo chí về ngày làm việc thứ hai Hội nghị Trung ương 10 khóa XIII.

Hướng tới chào mừng 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 - 10/10/2024), tổ hợp Cung Thiếu nhi Hà Nội sẽ được khánh thành vào thứ 7 ngày 21/9.

Nhà máy điện rác Seraphin - nhà máy điện rác thứ hai của Thủ đô Hà Nội sẽ được đưa vào vận hành thử nghiệm từ tháng 12 năm nay.

Bão số 4 kết hợp tác động gió mùa Tây Nam mạnh, nằm trong dải hội tụ nhiệt đới nên có hoàn lưu ảnh hưởng rất rộng, chuyên gia cảnh báo không chủ quan trước cơn bão này.

Hiện nay, một số tuyến đê không thể chống tràn do mực lũ quá lớn, cần được đầu tư nâng cấp, tu bổ để đáp ứng được những diễn biến bất thường của thời tiết.

Các chuyên gia nhận định rằng diễn biến thời tiết phức tạp hiện nay, đặc biệt là sự gia tăng tần suất và cường độ của bão, liên quan đến sự chuyển pha từ El Niño sang La Niña.

Sáng 19/9, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND, Phó trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Nguyễn Ngọc Tuấn đã tiếp công dân theo đơn thư của bà Nguyễn Thị Vân, xã Kim Quan, huyện Thạch Thất và công dân Hà Quang Thuyết, con ông Hà Văn Đạo, ở xã Kim Chung, huyện Đông Anh.

Từ ngày 22 - 24/9/2024, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm sẽ tham dự Hội nghị thượng đỉnh Tương lai, Phiên họp cấp cao Đại hội đồng Liên hợp quốc Khóa 79 và làm việc tại Hoa Kỳ.

Tính đến ngày 19/9, Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố Hà Nội đã tổ chức hai đợt phân bổ cho 12 tỉnh, thành phố với tổng số tiền 81,5 tỷ đồng.

Chiều 19/9, Học viện Chính trị trực thuộc Bộ Quốc phòng Việt Nam đã tổ chức Đại hội Thi đua quyết thắng giai đoạn 2019 - 2024.

Trương Mỹ Lan và các đồng phạm tại Tập đoàn Vạn Thịnh Phát bị cáo buộc chiếm đoạt hơn 445.000 tỷ đồng thông qua việc phát hành trái phiếu khống, rút tiền từ Ngân hàng SCB và chuyển một lượng lớn tiền ra nước ngoài.

Trên địa bàn quận Nam Từ Liêm, tình trạng xe đỗ, dừng sai quy định gây mất ATGT, mất mỹ quan đô thị có chiều hướng tăng và diễn biến phức tạp.

Ngày 18/9, tại khu vực gần cầu Thủ Biên, huyện Bắc Tân Uyên, tỉnh Bình Dương, một lái xe đầu kéo đã bị xe tải hất văng khi vội vàng chạy sang đường mà không chú ý quan sát.

Chiều 19/9, tại họp báo thường kỳ Bộ Ngoại giao, Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Phạm Thu Hằng cho biết các cơ quan đại diện ngoại giao Việt Nam đang tính đến phương án sơ tán công dân khỏi khu vực nguy hiểm.

Một vụ tai nạn giao thông do hai xe khách tông nhau đã xảy ra vào khoảng 0h15 sáng 19/9 trên tuyến cao tốc Vĩnh Hảo - Phan Thiết đoạn qua huyện Bắc Bình, tỉnh Bình Thuận. Hậu quả của vụ va chạm này là hai hành khách trên xe đã tử vong.

Từ ngày 1/10 tới, ngành đường sắt sẽ bắt đầu mở bán vé tập thể tàu Tết 2025 nhằm phục vụ sớm nhu cầu về quê của người lao động, học sinh, sinh viên.

Tại dự thảo Nghị định quy định về hoạt động vận tải đường bộ, Bộ GTVT đã đề xuất sửa một số quy định về niên hạn sử dụng đối với từng loại xe ô tô kinh doanh vận tải.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã kiến nghị Chính phủ chấp thuận đề xuất của UBND TP Hà Nội về dự án đầu tư tuyến đường sắt đô thị số 3, đoạn ga Hà Nội - Hoàng Mai.

Để ứng phó với cơn bão số 4, các đơn vị của Vùng 3 Hải quân đã duy trì lực lượng, phương tiện trực; cơ động tàu thuyền ra khu tránh bão; triển khai các biện pháp bảo đảm an toàn nhà cửa, kho tàng; thành lập các tổ, lực lượng, phương tiện sẵn sàng cơ động thực hiện nhiệm vụ khi có lệnh.

Vào lúc 16h30 ngày hôm nay 19/9, một vụ cháy đã xảy ra tại một xưởng giấy tại số 51 đường Quang Tiến, Nam Từ Liêm. Rất may không có người bị nạn.

Ngày 19/9, Phó chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Bình Đoàn Ngọc Lâm đã ký công điện về việc di dời người dân đến nơi an toàn để ứng phó với bão số 4 và mưa lớn.

Chiều nay (19/9), tại buổi họp báo thường kỳ của Bộ Ngoại giao, Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Phạm Thu Hằng đã cung cấp thông tin về công tác phối hợp với các nước để bảo hộ ngư dân trước cơn bão số 4 Soulik.

Ông Lương Hoài Nam vừa bị tạm hoãn xuất cảnh chỉ vì là người đại diện công ty đang nợ thuế - Bamboo Airways. Nhiều ý kiến cho rằng, cách xử lý trong trường hợp này của cơ quan Thuế “cứng nhắc” vì có thể ảnh hưởng đến hoạt động cũng như nỗ lực trả nợ thuế của doanh nghiệp.

Quá trình khám xét nhà của cựu Bí thư Bến Tre Lê Đức Thọ, Bộ Công an đã phát hiện và thu giữ nhiều tài sản, đồ vật của bị can này, trong đó có 97 miếng vàng nguyên khối và bộ sưu tập 13 đồng hồ hàng hiệu, 134 sổ tiết kiệm.

Trong vòng 24 giờ qua, từ 14 giờ ngày 18/9 đến 14 giờ ngày 19/9, các tỉnh từ Thanh Hóa đến Quảng Ngãi và Kon Tum đã hứng chịu mưa lớn với lượng mưa lên tới hàng trăm mm, gây nguy cơ ngập lụt diện rộng và nguy hiểm do lũ quét, sạt lở đất.

Chung tay với đồng bào cả nước khắc phục hậu quả nặng nề sau thiên tai, sáng nay 19/9, Phòng Cảnh sát giao thông - Công an thành phố Hà Nội đã tổ chức Lễ phát động ủng hộ đồng bào các tỉnh bị thiệt hại do cơn bão số 3 gây ra.

Hà Nội sẽ trích từ Quỹ Cứu trợ Thành phố số tiền 30 tỷ đồng để hỗ trợ nhân dân 12 tỉnh phía Bắc khắc phục thiệt hại do cơn bão số 3 gây ra.

Ngày 18/9, cán bộ, chiến sĩ tàu Cảnh sát Biển SB 6001, Vùng Cảnh sát Biển 2 đã tổ chức cứu hộ, lai dắt tàu cá cùng 12 thuyền viên về bờ an toàn.

Lúc 14 giờ 30 ngày 19/9, Trung tâm Dự báo Khí tượng thuỷ văn Quốc gia cho biết, bão số 4 đã đổ bộ vào đất liền các tỉnh Quảng Bình - Quảng Trị. Sau khi vào đất liền, bão số 4 suy yếu nhanh chóng thành áp thấp nhiệt đới.

Theo dự báo, từ chiều 19/9, bão số 4 sẽ đổ bộ vào khu vực các tỉnh từ Quảng Bình - Thừa Thiên Huế với sức gió giật cấp 10. Hiện tại, Quảng Bình và Quảng trị đang mưa to, có khả năng gây ngập úng, sạt lở đất. Gió lớn quật đổ nhiều cây xanh trên các tuyến đường.

Vào lúc 14h ngày 18/9, tâm bão Soulik (báo số 4) đã đi vào khu vực giữa Quảng Bình và Quảng Trị với sức gió mạnh nhất đạt 74 km/h (cấp 8), gây mưa lớn và cô lập một số khu vực.

Ông Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia cho biết, trưa 19/9, bão số 4 đang nằm trên biển tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị với cường độ cấp 8, cấp 9. Từ 13-15 giờ hôm nay, 19/9 bão số 4 đi vào đất liền Quảng Bình và Quảng Trị; vùng gần tâm bão đi qua có thể có gió cấp 8, cấp 10.

Ngày 19/9, phòng Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội - Công an tỉnh Bình Dương cho biết, đơn vị đã phối hợp Công an TP. Thủ Dầu Một bắt quả tang và tạm giữ 04 đối tượng có hành vi mua bán, vận chuyển trái phép số lượng lớn pháo hoa nổ.