Hình tượng Rồng trong mỹ thuật đương đại
Từ hàng ngàn năm nay, hình tượng rồng đã gắn liền với đời sống văn hoá, tâm linh của người Việt. Đặc biệt, trong lĩnh vực mỹ thuật hình tượng rồng đóng một vai trò vô cùng quan trọng và được thể hiện rất phong phú với nhiều góc độ khác nhau, tất cả đều làm nổi bật lên ý chí, khát vọng vươn lên của dân tộc...Ngày nay, trong cuộc sống hiện đại hình tượng rồng vẫn tiếp tục được các thế hệ nghệ sĩ trẻ theo đuổi, sáng tạo để hình tượng rồng tiếp tục tỏa sáng và trở nên gần gũi với đời sống.
Xuất hiện trong mỹ thuật Việt từ hàng ngàn năm trước, phổ biến nhất trong khoảng thế kỷ thứ X đến XIX, đến ngày nay, hình tượng Rồng vẫn tiếp tục được áp dụng, kế thừa, phát huy trong mỹ thuật hiện đại. Những nghệ sĩ trẻ hiện nay vẫn tiếp tục sáng tạo hình tượng Rồng với những thay đổi, từ tạo hình, bố cục, chất liệu với cách thể hiện mới mẻ, sinh động, hiện đại nhưng vẫn tôn trọng truyền thống với những góc nhìn mới mẻ phù hợp với đời sống đương đại ngày nay.
Nằm trong bộ linh vật 12 con giáp, Rồng là vật đứng đầu mang nhiều ý nghĩa thiêng liêng. Từ xa xưa dân tộc Việt luôn tự hào và kiêu hãnh với nguồn gốc của tổ tiên mình là “con Rồng cháu Tiên”.
Nhìn từ góc độ văn hóa, hình tượng Rồng gợi nhiều cảm hứng sáng tạo, nhất là trong nghệ thuật tạo hình của người Việt, được các họa sĩ, nhà thiết kế thể hiện trong hội hoạ, điêu khắc và nghệ thuật ứng dụng… Hòa vào dòng chảy của mỹ thuật đương đại, các họa sĩ sáng tác dòng tranh hiện thực vẫn giữ lối đi riêng, mang đến sự sống động qua từng ý tưởng, màu sắc và chất liệu.
Năm 2024 là năm Giáp Thìn, một lần nữa hình tượng Rồng lại trở thành nguồn cảm hứng sáng tạo cho các nghệ sĩ với đôi bàn tay khéo léo, cùng trí tưởng tượng và tài năng của mình. Những người nghệ sĩ đã tạo nên nhiều tác phẩm sinh động, độc đáo trên nhiều chất liệu, giúp cho người xem hiểu thêm về hình tượng Rồng trong lịch sử và văn hóa Việt Nam. Hình tượng rồng Việt đã hiện diện đa dạng trong mọi mặt đời sống xã hội từ kiến trúc, trang phục, đồ mỹ thuật ứng dụng cho đến sinh hoạt lễ hội.
Để chào đón năm Giáp Thìn nhiều nghệ nhân đã lấy nguồn cảm hứng từ hình tượng con Rồng để đem đến các tác phẩm nghệ thuật giới thiệu đến với công chúng. Hình tượng con Rồng được các hoạ sĩ thể hiện trên chất liệu gốm mang phong cách thiết kế truyền thống đặc trưng kết hợp với những cách nhìn mới, không gò mình vào một khuôn dáng hay hình thức nào mà hoàn toàn tự do, sáng tạo. Đôi khi là những chiếc vẩy, cái đuôi, đôi mắt rồng, hay chỉ là tư thế uốn lượn của linh vật này, nhưng đều toát lên một vẻ đẹp mới, mang đến khát vọng về sự tốt đẹp, an lành của năm mới.
Những ngày này các lò gốm ở Bát Tràng liên tục cho ra mắt nhiều bộ sưu tập rồng độc bản gốm có giá trị. Kỳ linh Giáp Thìn hay Long phi vận hội là một trong những bộ sưu tập độc đáo năm 2024.
Ở mảng tranh sơn mài, 5 năm trở lại đây cái tên Nguyễn Tấn Phát như một từ khóa ‘hot’ trên mạng xã hội. Rồng cũng là nguồn cảm hứng để nghệ nhân Nguyễn Tấn Phát cho ra mắt bộ sưu tập 1.000 tác phẩm để chào đón Tết Giáp Thìn 2024 với tên gọi "con Rồng cháu Tiên", được làm từ nhiều chất liệu như gỗ, sơn mài, gốm, kim loại kết hợp với nghệ thuật sơn mài.
Bằng chính tài năng điêu khắc sơn mài của mình khi tạo tác hình tượng Rồng, thay vì tạo tác trên gốm, nghệ nhân Nguyễn Tấn Phát ở Đường Lâm, Sơn Tây lại giới thiệu tới công chúng những tượng Rồng bằng gỗ được sơn mài tỉ mỉ, đẹp mắt. Tính ứng dụng của bộ sản phẩm này rất cao khi có thể làm đồ trang trí, đế đốt trầm.
Một trong những sản phẩm độc bản rất giá trị trong bộ sưu tập của nghệ nhân trong bộ sưu tập Rồng năm 2024 là chiếc ghế hình con rồng với 5 móng vững chãi và mạnh mẽ, đuôi rồng như lá bồ đề, tư thế uốn lượn mang đậm ý nghĩa về văn hóa cội nguồn của người Việt Nam. Điều đó cho thấy, trải qua thời gian hình tượng Rồng đã đi sâu vào đời sống, ứng dụng trên nhiều sản phẩm phục vụ nhu cầu thiết yếu của con người.
Hình tượng Rồng trong văn hóa Việt Nam không chỉ đơn thuần là một biểu tượng văn hóa mà còn mang những giá trị tinh thần sâu sắc và ý nghĩa nhân văn, thể hiện sự nối kết giữa con người và thiên nhiên, tôn vinh lòng tự hào của người Việt trong tiến trình chinh phục tự nhiên và xã hội. Biểu tượng Rồng qua thời gian và không gian lịch sử đóng vai trò quan trọng trong việc định hình, kiến tạo và phát huy bản sắc đa dạng và phong phú của văn hóa Việt Nam trong quá khứ, hiện tại và hội nhập văn hóa thế giới.
Bước sang năm 2024, qua góc nhìn và nét vẽ của các nghệ sĩ trẻ, linh vật Rồng trở nên độc đáo, ấn tượng, với nhiều góc nhìn thú vị, vui vẻ cho cộng đồng người yêu sáng tạo trước thềm Tết đến Xuân về. Triển lãm vẽ rồng dành cho người trẻ được tổ chức tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám đưa người xem có góc nhìn mới, linh vật rồng trở nên độc đáo, ấn tượng là sự kế thừa hình tượng con rồng từ truyền thuyết, từ lịch sử mỹ thuật để đem vào sử dụng trong mỹ thuật hiện đại.
80 tác phẩm độc đáo vừa được trưng bày tại triển lãm tranh “Vẽ con Rồng” là thành quả sáng tạo của hơn 75 họa sĩ trẻ với góc nhìn mới lạ. Đó là những con Rồng rất gần gũi, thân thương từ những góc độ lịch sử, như truyền thuyết Lạc Long Quân và u Cơ, đến những triều đại lịch sử Lý, Trần, Lê, Nguyễn; đặc biệt có những tác phẩm lại thể hiện hình ảnh con Rồng gắn với đời thường cuộc sống đương đại.
Từ hình ảnh con Rồng trong truyền thuyết qua các triều đại lịch sử, mỹ thuật đương đại đã biến những con rồng trở nên thân thuộc hơn, dung dị và đầy sức sống, nhất là trong không gian di tích, hay trong tranh, trong gốm, điêu khắc…. Qua góc nhìn sáng tạo của các nghệ sĩ, linh vật Rồng trở nên độc đáo, ấn tượng, với một sức sống mới. Các tác phẩm được thể hiện đa dạng chất liệu, đa dạng góc nhìn và phong cách, giúp lan tỏa giá trị không chỉ đến những người làm nghệ thuật, mà còn hướng đến sự đón nhận của công chúng và cộng đồng người yêu sáng tạo.
Nhìn lại lịch sử mỹ thuật truyền thống cũng như đương đại, qua nghệ thuật điêu khắc và trang trí đã cho thấy sự cao quý của hình tượng Rồng được sử dụng nhiều trong kiến trúc cung đình, đình chùa, trang phục vua chúa.
Ngày nay, hình tượng Rồng vẫn được đưa vào trang trí cho các công trình kiến trúc, hội họa, chạm, khắc nghệ thuật... mang dấu ấn thẩm mỹ, khẳng định vị trí, vai trò riêng và có tính nghệ thuật cao.
Trong đời sống mỹ thuật đương đại, có thể thấy, sự đa dạng về chất liệu và góc nhìn đã mang đến cho hình tượng Rồng một hơi thở mới, một diện mạo Rồng mới trên nền tảng của sự kế thừa và phát huy truyền thống. Và dù ở bất cứ thời điểm nào, hình tượng Rồng vẫn là một phần trong cuộc sống văn hóa của người Việt nói chung và là nét độc đáo khơi nguồn cảm hứng trong mỹ thuật nói riêng.
TIN LIÊN QUAN
Ý KIẾN
Tỉnh Phú Thọ có chủ trương nghiên cứu phương án quy hoạch, kiến trúc xây dựng Tháp Hùng Vương tại khu vực Chợ Trung tâm (cũ), thành phố Việt Trì.
Triển lãm “Sắc thái Tây Hồ” chứa đựng tình yêu của họa sĩ Nguyễn Quốc Thắng với Hồ Tây được trưng bày tại Nhà triển lãm Mỹ thuật 16 Ngô Quyền, Hà Nội.
Tranh gốm sứ không đơn thuần là một hình thức sáng tạo mà còn là một phần linh hồn của dân tộc, mang trong mình giá trị truyền thống lâu đời.
Làng cổ Đường Lâm đã thay đổi nhiều, không chỉ phát triển du lịch mà còn níu giữ du khách một cách ấn tượng thông qua văn hóa ẩm thực truyền thống.
Hai chiếc thuyền cổ vừa được khai quật tại huyện Thuận Thành, Bắc Ninh có kích thước dài tới 17m, còn khá nguyên vẹn, được làm bằng gỗ táu.
Dự án sách "Ký hoạ hương vị phố cổ Hà Nội" ra mắt tại Đình Kim Ngân (số 42- 44 Hàng Bạc) ngày 23/3, nhằm lưu giữ và tôn vinh vẻ đẹp của ẩm thực phố cổ qua lăng kính ký họa.
Các tài liệu và hiện vật đang được trưng bày tại Bảo tàng Tuổi trẻ Việt Nam không chỉ phản ánh những đóng góp quan trọng của tuổi trẻ cả nước trong kháng chiến và thời kỳ đổi mới, mà còn nhằm mục đích giáo dục truyền thống cách mạng.
Một họa sĩ trẻ đã không ngừng sáng tạo, mang những tác phẩm tranh dân gian Hàng Trống và Kim Hoàn đến gần hơn với công chúng.
Những di văn, gia phả và những di vật còn lại tại nhà thờ họ là minh chứng cho những thời kỳ lịch sử, cần được bảo tồn và lưu truyền làm cơ sở phát huy công nghiệp văn hóa.
Các bảo tàng và di tích lịch sử đang "chuyển mình" trở thành điểm đến hấp dẫn, không chỉ là điểm check-in mà còn là nơi để giới trẻ hiểu hơn về lịch sử, văn hóa.
Chương trình “Sáng mãi truyền thống phụ nữ Ba đảm đang” phác họa một trong những phong trào thi đua có sức lan tỏa lớn nhất thế kỷ XX, với hình ảnh người phụ nữ Việt Nam “Anh hùng - Bất khuất - Trung hậu - Đảm đang”.
Chương trình chương trình nghệ thuật chính luận đặc biệt "Sáng mãi truyền thống phụ nữ Ba đảm đang" đã tổ chức thành công trong tối 22/3.
Ngành văn hóa đã chủ động sáng tạo, khai thác các giá trị lịch sử - văn hoá kết hợp với sáng tạo và công nghệ để tạo nên nét đặc sắc riêng, thu hút công chúng và du khách.
Những công trình tranh bích họa ở các ngõ phố không chỉ giúp làm đẹp mỹ quan đô thị, mà góp phần nâng cao ý thức cho người dân trong việc bảo vệ cảnh quan, môi trường.
“Tuần lễ sách tranh thiếu nhi UK: Khám phá, mơ mộng, sáng tạo” diễn ra từ 21/3 đến 28/3 với nhiều hoạt động giới thiệu các tác phẩm tranh truyện thiếu nhi từ Vương quốc Anh.
Nhà hát Hồ Gươm trở thành điểm hẹn của những tâm hồn yêu nghệ thuật vào tối ngày 20/3, khi Dàn nhạc Giao hưởng Hà Nội mang đến đêm nhạc "Những kiệt tác của Chủ nghĩa Cổ điển và Lãng mạn". ROX Group và MSB là hai đơn vị đồng hành, góp sức đưa tinh hoa âm nhạc đến với khán giả Việt.
Từ những bông hoa xinh đẹp, một nhóm bạn trẻ yêu hoa tại Hà Nội đã xây dựng nên hơn 20 thư viện, tạo ra cơ hội tiếp cận sách cho hàng trăm nghìn em nhỏ trên khắp mọi miền đất nước.
Sở hữu hơn 10.000 đầu sách với đa dạng thể loại, không gian đọc rộng rãi, mở cửa miễn phí, thư viện tư nhân “Ban công của mẹ” ở phố Vĩnh Phúc đã thu hút rất nhiều gia đình và các bạn nhỏ đến đọc và mượn sách.
Đập trứng, nhảy lửa, ăn cơm thịt cừu... là những phong tục độc đáo của Lễ hội năm mới Novruz Bayram, lễ hội truyền thống có nguồn gốc từ xa xưa của người Azerbaijan.
“Open 14” là điểm đến dành cho những ai yêu thích không gian nghệ thuật mở, nơi hội tụ tinh thần sáng tạo và đam mê của nghệ thuật đương đại.
Poster Năm Du lịch quốc gia - Huế 2025 lấy cảm hứng chủ đạo từ các hoạt động diễn ra xuyên suốt trong cả năm, hiện đại và truyền thống theo slogan "Kinh đô xưa, Vận hội mới".
Việt Nam và Cuba sẽ tăng cường hợp tác trong lĩnh vực xuất bản, đặc biệt là mảng sách thiếu nhi, nhằm thúc đẩy giao lưu văn hóa giữa hai quốc gia.
Rất ít người biết đến một xã đảo duy nhất của Hà Nội, đó là xã Minh Châu thuộc huyện Ba Vì.
Những lễ hội làng ngày xuân là dịp để con cháu trong làng gác lại tất bật, bộn bề công việc của nhịp sống mưu sinh thường nhật, chung tay gìn giữ nếp làng.
Hà Nội đã và đang đẩy mạnh quá trình đô thị hóa, đồng thời bảo tồn, phát huy giá trị những di tích tích lịch sử và công trình kiến trúc.
Triển lãm "Không gian trưng bày nội thất Việt” là gợi ý tuyệt vời cho những ai muốn tìm hiểu và khám phá vẻ đẹp truyền thống qua các sản phẩm nội thất.
Cuốn truyện tranh lịch sử “Nguyên Phi Ỷ Lan - phò Vua, giúp nước” được giới thiệu rất hấp dẫn bằng hai ngôn ngữ tiếng Việt và tiếng Anh, trên chất liệu mành tre thư pháp kết hợp giấy cán plastic.
Hà Nội - Thủ đô nghìn năm văn hiến hiện còn lưu giữ rất nhiều di tích lịch sử cách mạng gắn liền với sự phát triển của Thủ đô và đất nước.
Chương trình nghệ thuật "Chào Show" kết hợp âm nhạc dân tộc, hình ảnh, âm thanh và ẩm thực trong một không gian nghệ thuật đương đại.
Tỉnh Phú Thọ đã chuẩn bị hơn 20 hoạt động đặc sắc để chào mừng dịp lễ Giỗ Tổ Hùng Vương diễn ra tại địa phương vào cuối tháng 3, đầu tháng 4 này.
Tình yêu Hà Nội luôn thôi thúc nhà văn, họa sĩ Nguyễn Trương Quý đi tìm và khắc họa những nét riêng về thành phố hơn ngàn năm tuổi suốt hơn hai thập kỷ qua.
Lễ Giỗ Tổ Hùng Vương và Tuần Văn hóa - Du lịch Đất Tổ năm Ất Tỵ 2025 sẽ diễn ra từ ngày 29/3-7/4 (tức từ ngày 1/3-10/3 Âm lịch) tại tỉnh Phú Thọ, nhằm tri ân công đức Tổ tiên, các bậc tiền nhân có công dựng nước và giữ nước.
Triển lãm “Nhất hoa nhất khí” là nơi trưng bày các tác phẩm đặc biệt, theo phong cách nghệ thuật cắm hoa Ikebana.
Một sân khấu bằng kính, nổi giữa mặt hồ, đang tạo sức hút đặc biệt cho không gian Bảo tàng Hà Nội.
Huyện Mỹ Đức đã khai mạc Tuần lễ văn hóa - du lịch xuân hội chùa Hương năm 2025 với chủ đề “Chùa Hương - điểm đến du lịch, văn hóa truyền thống Việt” vào tối 14/3.
Hà Nội có nhiều công trình cổ kính, độc đáo mang đậm dấu ấn thời gian, gợi lên biết bao kỷ niệm đối với những người xa Thủ đô.
UBND huyện Gia Lâm đã tổ chức lễ công bố quyết định công nhận Lễ hội làng Bát Tràng là Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia và khai mạc Lễ hội vào tối 13/3.
Xây dựng các làng nghề thành không gian văn hóa phục vụ phát triển du lịch được coi là định hướng quan trọng, tạo sức bật để vùng nông thôn có nghề trở thành điểm nhấn xanh của Thủ đô.
Ban Quản lý Di tích nhà tù Hỏa Lò đã tổ chức chương trình giao lưu “Dấu ấn vượt thời gian”, nhân kỷ niệm 80 năm cuộc vượt ngục của các chiến sĩ cách mạng tại nhà tù Hỏa Lò (3/1945 - 3/2025).
Việc chuyển thể đưa các tác phẩm văn học kinh điển của Việt Nam lên sân khấu được xem như một nỗ lực đổi mới, giúp học sinh cảm thụ văn học tốt hơn, đem lại sức sống mới cho sáng tạo nghệ thuật Thủ đô.
Công viên Thanh Xuân nằm giữa những khu nhà cao tầng và hệ thống giao thông đông đúc. Nơi đây như một ốc đảo xanh giúp thanh lọc không khí, tạo một không gian xanh thư thái, cân bằng nhịp sống cho nhân dân tại khu vực.
Video clip quảng bá vẻ đẹp du lịch Việt Nam trên YouTube vừa được Bộ Văn hóa, Thể thao và du lịch cho ra mắt.
Không giới hạn trong hoạt động trưng bày, giới thiệu hiện vật, Bảo tàng Hà Nội đang dần trở thành một không gian sáng tạo hấp dẫn khách tham quan.
Trung tâm Bảo tồn Nghệ thuật Biểu diễn Truyền thống Việt Nam vừa được ra mắt với mục tiêu nghiên cứu, bảo tồn và phát huy giá trị các loại hình nghệ thuật truyền thống của dân tộc.
Với thiết kế độc đáo, Bảo tàng Hà Nội không chỉ đơn thuần là nơi lưu giữ các hiện vật lịch sử mà còn là nơi quá khứ và hiện tại giao hòa, tạo nên một bức tranh toàn cảnh về sự phát triển của Hà Nội qua hàng nghìn năm.
Giữ gìn làng nghề không chỉ là bảo tồn văn hóa, mà còn tạo ra giá trị kinh tế mới. Việc gia nhập mạng lưới Thành phố Thủ công Sáng tạo thế giới là cơ hội đưa làng nghề Hà Nội vươn tầm quốc tế, nhưng vẫn giữ được hồn cốt dân tộc.
0