Hình tượng rồng từ góc nhìn di sản
Từ nguồn gốc Con Rồng Cháu Tiên thiêng liêng của huyền sử, hình tượng Rồng đã gắn bó trong suốt chiều dài lịch sử của văn hóa Việt Nam, từ những ngày đầu dựng nước, trải qua các triều đại phong kiến, tiếp tục được kế thừa và để lại những dấu ấn đậm nét trong đời sống văn hóa hiện đại.
Qua những cổ vật, hiện vật được phát hiện, lưu trữ trong Bảo tàng lịch sử Quốc gia, bảo tàng Hà Nội, Hoàng thành Thăng Long và những câu chuyện văn hóa của đời sống đương đại, hình tượng Rồng từ góc nhìn di sản ngày Tết sẽ chuyển tài một vài câu chuyện thú vị, giúp khán giả có thêm góc nhìn về hình tượng Rồng nhân dịp năm mới Giáp Thìn.
Những chiếc qua đồng, Hộ tâm phiến hay tấm che ngực là những hiên vật thời Đông Sơn, cách đây khoảng hơn 2000 năm, đang được trưng bày tại bảo tàng Lịch sử Quốc gia. Hình ảnh giao long được khắc họa rõ nét. Đây được coi là hai trong số các hiện vật quý cho thấy hình tượng rồng (giao long) xuất hiện rất sớm trong đời sống sinh hoạt của người Việt cổ.
Trong 10 thế kỷ đầu công nguyên, hình tượng giao long hay những hình tượng rồng buổi sơ khai xuất hiện trên hiện vật còn lưu giữ được đến nay không nhiều. Nhưng những dấu ấn về hình tượng rồng đã cho thấy ý nghĩa và tầm quan trọng của nó trong đời sống văn hóa người Việt.
Chuông Thanh Mai được trưng bày bảo tàng Hà Nội là bảo vật quốc gia, được đánh giá là chiếc chuông cổ nhất Việt nam với hình tượng rồng khắc họa rõ nét.
Những cổ vật được tìm thấy và được lưu giữ trong các bảo tàng là những minh chứng rõ ràng về sự xuất hiện của hình tượng rồng trong đời sống người dân từ buổi sơ khai.
Hình tượng rồng đã xuất hiện sớm từ buổi đầu dựng nước, tồn tại và phát triển liên tục qua các thời kỳ.
Với truyền thuyết Con Rồng, cháu Tiên mà tất thảy mỗi chúng ta đều được biết đến, được nghe kể từ khi còn nhỏ, rồng là niềm tự hào về dòng giống, cội nguồn của người Việt cho đến tận hôm nay. Đặc biệt là có 3 móng thì sang thời Lê Sơ, hình tượng rồng đã có nhiều thay đổi rõ ràng hơn, gửi gắm những mong ước về sự phồn thịnh, may mắn, hạnh phúc, bình an và sự trường tồn của dân tộc.
Rồng thời Lý mềm mải uyển chuyển với chin khúc uốn. Có những hình tượng rồng gắn với lá đề. Đó là sự dung nạp, hòa hợp giữa phật giáo và nho giáo. Rồng thời Trần có tạo hình mạnh mẽ hơn nhưng chủ yếu, rồng thời Lý Trần vẫn là hình tượng rồng 3 móng.
Thời Lê Sơ, rồng vẫn luôn có mặt ở vị trí xứng đáng của mình. Thời kỳ này, hình tượng rồng phổ biến trên các bia đá. Do được tạo tác trên chất liệu này nên hầu hết các hình rồng đến nay còn tương đối nguyên vẹn. Điển hình là đôi rồng đá ở Điện Kính Thiên - Hoàng thành Thăng Long, rồng đá trên bia tiến sĩ ở Văn Miếu - Quốc tử Giám
Từ thời Lê Sơ trở đi, hình tượng rồng đã có sự thay đổi, thể hiện uy quyền của nhà vua. Trên rất nhiều các hiện vật cung đình, hay trong các hiện vật được khai quật, xuất hiện các hình tượng rồng 4 móng, 5 móng. Rồng thời Lê được thể hiện trong nhiều tư thế khác nhau: rồng tượng trưng cho quyền uy của nhà vua với thân lượn hai khúc lớn, chân có năm móng sắc nhọn quắp lại.
Theo thời gian, hình tượng rồng đã có nhiều thay đổi, phù hợp với hình thái đất nước và thể hiện uy quyền của nhà vua. Không chỉ trong đời sống chính trị trốn cung đình, rồng đã ngày càng trở nên gần gũi hơn trong đời sống văn hóa, trong mỹ thuật, điêu khắc. Tạo hình rồng luôn là hình tượng cao quý và tiêu biểu nhất của nền mỹ thuật dân tộc.
Không chỉ xuất hiện trong các hiện vật chốn cung đình, hình tượng rồng còn được hiển hiện trong đời sống văn hóa, tinh thần của nhân dân như nhạc lễ tứ quý.
Với những bộ cổ phục được phụng dựng tỉ mỉ và công phu, hình tượng rồng được thể hiện rõ nét trên các hoa văn trang trí.
Theo các nhà nghiên cứu văn hóa dân gian, biểu tượng rồng trong cung đình được quy định một cách nghiêm ngặt, khắt khe về cách thể hiện, trang trí; còn trong đời sống dân gian, rồng được thể hiện một cách đa dạng, phóng khoáng và sinh động. Hình tượng rồng trở nên gần gũi hơn với cuộc sống đời thường thông qua sự sáng tạo của lớp lớp các thế hệ người Việt.
Con rồng là một hình tượng có vị trí đặc biệt trong văn hóa, tín ngưỡng tâm linh của dân tộc Việt Nam. Hình tượng rồng Việt vì thế hiện diện đa dạng trong mọi mặt đời sống xã hội từ kiến trúc, trên trang phục, đồ mỹ thuật ứng dụng. Hơn 100 hiện vật đang được trưng bày tại Bảo tàng Hà Nội trong những ngày xuân mới Giáp Thìn là những kết tinh của tinh thần dân tộc, sự sáng tạo và khát vọng của tuổi trẻ.
Những chú rồng sặc sỡ được làm bằng vải, bằng gốm sứ, những chiếc quạt, đèn bàn, những bức tranh,…. là những sản phẩm làng nghề, sản phẩm thủ công mỹ nghệ được giới thiệu tới công chúng thủ đô theo nhiều kiểu dáng, chất liệu khác nhau. Rõ ràng, hình tượng rồng đã sống trong đời sống người dân tự bao giờ và ngày càng trở nên có ý nghĩa hơn đối với những người Việt trẻ khi thể hiện những sáng tạo của mình.
TIN LIÊN QUAN
Ý KIẾN
Thời gian gần đây, hoạt động nghệ thuật vì môi trường có xu hướng nở rộ. Các vấn đề môi trường như rác thải, ô nhiễm, biến đổi khí hậu,... đã được nhiều văn nghệ sĩ quan tâm, sáng tạo, đưa vào tác phẩm nghệ thuật.
Triển lãm 3D trực tuyến đặc biệt "Hỡi đồng bào Thủ đô!" sẽ chính thức khai mạc vào 14h ngày 20.9 tại Hà Nội.
Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam (VICAS) phối hợp cùng Nhà xuất bản Kim Đồng và Lân Tinh Foundation giới thiệu triển lãm đặc biệt mang tên "Từ Đôrêmon tới Doraemon: 30 năm hành trình mèo máy ở Việt Nam".
Lễ hội Thiết kế sáng tạo năm 2024 dự kiến sẽ diễn ra từ ngày 9 đến 17/11, với nhiều hoạt động sáng tạo tại các không gian di sản văn hóa và làng nghề truyền thống trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Tại Không gian Văn hóa sáng tạo Tây Hồ, UBND quận Tây Hồ phối hợp với Trung tâm xúc tiến đầu tư, thương mại, du lịch thành phố đã tổ chức nhiều hoạt động vui trung thu ý nghĩa cho trẻ em trong khuôn khổ chương trình “Đêm hội Trăng rằm và xúc tiến thương mại gắn kết du lịch và văn hóa địa phương”.
Nhà văn Nguyễn Ngọc Tư là một trong những tác giả được vinh danh tại giải thưởng Văn học Điền Trì do Tạp chí Văn học Điền Trì (Trung Quốc) tổ chức.
Chương trình Xúc tiến Du lịch - Điện ảnh Việt Nam tại Hoa Kỳ do Bộ VH-TT&DL tổ chức, dự kiến diễn ra từ ngày 23 - 25/9/2024 tại thành phố San Francisco và thành phố Los Angeles, bang California, Hoa Kỳ với chủ đề “Việt Nam - Điểm đến mới của Điện ảnh thế giới”.
Hôm nay (17/9) là ngày Rằm tháng 8 âm lịch. Không khí Tết Trung thu đã gõ cửa từng ngôi nhà, từ khắp làng quê cho đến những con phố. Tuy nhiên, mỗi thời mỗi khác và Trung thu cũng vậy, đều sẽ có những thay đổi gắn liền với cuộc sống của con người.
Dự kiến diễn ra từ ngày 9 đến 17/11, Lễ hội Thiết kế sáng tạo năm 2024 chủ đề “Giao lộ sáng tạo” do Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội chủ trì, với các hoạt động tại các không gian di sản văn hóa, các làng nghề.
Nhân dịp kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô, UBND quận Hoàn Kiếm phối hợp với Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I xây dựng Triển lãm 3D trực tuyến với tên gọi “Hỡi đồng bào Thủ đô!”.
Hoạt động "Quảng bá, tuyên truyền thương hiệu sơn mài Việt Nam và Triển lãm tranh, sản phẩm sơn mài” vừa được khai mạc vào tối 14/9/2024.
Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch quyết định giao Cục Nghệ thuật biểu diễn phối hợp và chỉ đạo 12 đơn vị nghệ thuật của Bộ xây dựng Kế hoạch tổ chức 6 chương trình nghệ thuật, nhằm quyên góp, ủng hộ đồng bào các tỉnh, thành phố miền Bắc chịu thiệt hại nặng nề do bão, lũ gây ra.
Áo dài là biểu tượng của Việt Nam, cũng đồng thời được ví như "Đại sứ văn hóa" với sứ mệnh lan tỏa, quảng bá văn hóa Việt, thu hút khách du lịch đến với Hà Nội nói riêng và Việt Nam nói chung.
Lễ hội trò chơi với chủ đề "Thắp sáng văn hoá dân gian năm châu" đã được tổ chức tại Trường Tiểu học Lê Quý Đôn nhằm giúp học sinh hiểu thêm về nét đẹp văn hoá của quê hương Việt Nam và các nước trên thế giới.
Chào mừng kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954-10/10/2024), Thành phố Hà Nội tổ chức Chương trình "Những ngày Hà Nội tại tỉnh Điện Biên" diễn ra từ ngày 13-15/9.
Thị xã Sơn Tây nay thuộc thành phố Hà Nội là vùng đất “địa linh nhân kiệt”, có bề dày truyền thống văn hóa, lịch sử. Trong suốt chiều dài phát triển của minh thị xã Sơn Tây luôn giữ vai trò quan trọng, là một trong bốn vùng đất phên giậu của Thăng Long - Hà Nội, là trung tâm của xứ Đoài và nay được coi là thành phố di sản của Thủ đô.
Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội tổ chức chương trình "Vui tết Trung thu 2024" diễn ra từ ngày 6/9 đến ngày 15/9.
Festival thu Hà Nội lần thứ hai năm 2024 sẽ diễn ra tại không gian đi bộ Hồ Hoàn Kiếm và một số điểm đến du lịch của Hà Nội từ ngày 12 đến 15/9.
"Ngày hội Văn hóa vì hòa bình" kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô và 25 năm Hà Nội được UNESCO tặng danh hiệu "Thành phố vì hòa bình" (16/7/1999-16/7/2024) dự kiến sẽ diễn ra vào sáng 6/10/2024.
Ngày hội "Truy tìm Vua Tiếng Việt" vừa được tổ chức trong chuỗi sự kiện "Yêu tiếng quê hương mình" đã quảng bá sâu rộng vẻ đẹp của tiếng Việt, đồng thời quyên góp xây dựng thư viện cho trẻ em vùng cao.
Sau 2 ngày diễn ra sôi nổi, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Lắk đã tổ chức bế mạc Liên hoan Văn hóa Cồng chiêng năm 2024.
Thời gian qua, nhiều người trẻ đã lựa chọn đến tham quan, tìm hiểu những di tích lịch sử của dân tộc, tìm về các chiến công của ông cha để vun bồi tình yêu quê hương, đất nước của chính mình.
Những người trẻ đã có cách thể hiện lòng yêu nước một cách sáng tạo, thu hút hàng triệu lượt xem trên mạng xã hội với sự hưởng ứng của nhiều người.
"Vui Tết Độc lập” gần đây đã trở thành nét sinh hoạt văn hóa của người dân và du khách tại "ngôi nhà chung" của 54 dân tộc anh em, Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây).
Lễ hội sầu riêng huyện Krông Pắc lần thứ 2, năm 2024 được tổ chức tại tỉnh Đắk Lắk, với nhiều hoạt động đặc sắc, đã mang đến cho người dân, du khách những trải nghiệm thú vị. Lễ hội năm nay có chủ đề “Sầu riêng Krông Pắc - Phát triển và hội nhập”.
Tại thành phố Đà Nẵng, giải đua thuyền truyền thống thành phố Đà Nẵng mở rộng năm 2024 đã diễn ra sôi nổi trên sông Hàn. Đây là cách mà người dân miền biển thể hiện tinh thần yêu nước dịp Quốc khánh 2/9 hàng năm.
Tại Quảng trường 30/10, UBND TP. Hạ Long đã tổ chức Lễ hội Khinh khí cầu với chủ đề “Thành phố Di sản - Sắc màu Hạ Long” năm 2024 vào sáng 1/9.
"Truyện về Hồ Chí Minh" là ấn phẩm có giá trị, góp phần làm sáng rõ cuộc đời, sự nghiệp của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh kể từ khi ra đi tìm đường cứu nước đến những năm đầu sau khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa được thành lập.
Cách đây 55 năm, trước lúc đi xa, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại cho toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta bản Di chúc thiêng liêng.
55 năm qua, Khu Di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch đã trở thành địa chỉ đỏ của đất nước, là nơi hội tụ và lan tỏa những giá trị tư tưởng, đạo đức và phong cách của Bác.
Liên hoan phim ngắn Hà Nội năm 2024 (giải Sao Khuê) đã khép lại, 11 bộ phim xuất sắc được trao giải, trong đó giải Nhất thuộc về phim tài liệu “Hóa giải”.
Tại Hà Nội, năm nay có cuộc thi đèn lồng Trung thu khổng lồ được tổ chức tại làng cổ Đường Lâm vào tối 31/8, hứa hẹn là sản phẩm du lịch độc đáo nhất của Thủ đô.
Tối 30/8, tại Quảng trường Đoan Môn, Hoàng thành Thăng Long, Hà Nội, Liên hiệp Các tổ chức hữu nghị thành phố Hà Nội phối hợp Đại sứ quán Lào (nước Chủ tịch ASEAN năm 2024) khai mạc Ngày hội Văn hóa hữu nghị “Sắc màu ASEAN”.
Kỳ nghỉ lễ Quốc khánh 2/9, những địa điểm in đậm dấu ấn lịch sử của Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh tại Thủ đô luôn là sự lựa chọn của nhiều du khách.
Ngày hội văn hóa hữu nghị “Sắc màu ASEAN” đang diễn ra tại Quảng trường Đoan Môn, Hoàng thành Thăng Long, Hà Nội, với nhiều hoạt động hấp dẫn.
Năm nay là năm thứ 14 Liên hoan Phim tài liệu châu Âu - Việt Nam được chức, thu hút nhiều nhà làm phim và những tác phẩm đoạt giải cao.
Nhằm tôn vinh những cống hiến hi sinh lặng thầm mà vẻ vang của Ngành Cơ yếu Việt Nam, thông qua các tiết mục nghệ thuật đặc sắc, chương trình “Vinh quang thầm lặng 2024” sẽ đem đến cho khán giả một đêm diễn ấn tượng, với sự dàn dựng tỉ mỉ, công phu.
Tối 29/8, Triển lãm ảnh “Sắc màu văn hóa ASEAN” đã được khai mạc tại quảng trường Đoan Môn, Hoàng thành Thăng Long, Hà Nội. Đây là một sự kiện nghệ thuật độc đáo, quy tụ những tác phẩm ảnh từ các nước trong cộng đồng ASEAN.
Hưởng ứng Lễ hội Áo dài Du lịch năm 2024, Hội Liên hiệp phụ nữ Hà Nội phát động cuộc thi Thử thách “Check in Ha Noi” với áo dài, thu hút sự tham gia của các tầng lớp phụ nữ thủ đô.
Sáng 29/8, Hội Di sản Văn hóa Việt Nam, Quỹ Hỗ trợ bảo tồn di sản văn hóa Việt Nam, Công ty Cổ phần Kỹ thuật Công nghiệp Á Châu phối hợp tổ chức phát động Cuộc thi vẽ tranh Di sản văn hóa Việt Nam qua hội họa lần thứ II-năm 2025.
Trong dịp nghỉ lễ Quốc khánh 2/9, du khách Việt Nam và người dân địa phương sẽ được miễn vé khi tham quan các điểm di tích Cố đô Huế.
Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bảo tàng Hồ Chí Minh đã tổ chức Triển lãm “Những tấm gương bình dị mà cao quý năm 2024”.
Ban Tuyên giáo Trung ương phối hợp với Học viện Báo chí và Tuyên truyền, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật tổ chức Hội thảo “Nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực cho hoạt động xuất bản Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới”.
Hôm qua 28/8, đoàn khách Ấn Độ bắt đầu hành trình tham quan quần thể danh thắng Tràng An - Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới tại tỉnh Ninh Bình.
Những công trình do người Pháp xây dựng độc đáo và tinh tế đến từng chi tiết, làm cho đường phố Thủ đô trở nên riêng biệt, thu hút rất nhiều du khách tham quan, chụp ảnh.
Trưng bày chuyên đề mang tên “Báu vật Champa - Dấu ấn thời gian” đang diễn ra tại Bảo tàng Lịch sử Quốc gia từ ngày 28/8 đến hết tháng 10.
0