Miền ký ức nơi sân ga, góc chợ

Có một người con gái, trong một chiều mùa hạ, nhớ về Hà Nội bằng một bức tranh trong ký ức với những gam màu lấp lánh, pha nét thâm trầm, sâu sắc, một bức tranh chứa đựng bao tình cảm dành cho Hà Nội yêu thương.

Tôi rời làng quê để tới Hà Nội nhập học trong một buổi chiều cuối thu cánh đồng lúa ngả màu vàng óng. Chiếc ba lô bên mình, nhìn ra ô cửa sổ chuyến tàu, những ngôi nhà bắt đầu lấp lánh ánh đèn khi buổi chiều tàn bóng tối ập xuống. Tôi ngơ ngác nhìn ra khoảng không gian xa xa, thấy một chút lãng đãng, một chút vừa vấn vương. Tuổi mười tám, có điều gì háo hức đang chờ đợi ở phía trước, như chuyến tàu vẫn lăn bánh trên đường ray.

Ga Hàng Cỏ đón tôi bằng những ánh vàng đèn điện buổi tối. Một gam màu đủ ấm nóng cho cô sinh viên vừa mới xa nhà. Có những con tàu đợi chờ nằm dọc sân ga. Một đoàn tàu chuẩn bị chuyển bánh, người đi ngược, kẻ về xuôi. Ai thôi đợi chờ để tìm cho mình những nẻo đường về có bình yên, hạnh phúc? Từ lúc chiều nay, mẹ tôi bịn rịn đưa tôi ra ga. Mẹ dặn tôi cố gắng học hành thật tốt. Cả quãng đường dài tôi ngồi trong hàng ghế trên tàu, nỗi nhớ về mẹ nhìn đằng trước, ngó đằng sau, chỗ nào tôi cũng thấy.

Ga Hàng Cỏ (ga Hà Nội) trước năm 1927. Ảnh: Vietnamplus.

Ga Hàng Cỏ, bây giờ đổi tên là ga Hà Nội, được xây dựng từ thời Pháp 1897-1902. Trải qua bao biến động thăng trầm của lịch sử, diện tích ga Hàng Cỏ đã thay đổi nhiều. Nơi sân ga ấy, đôi khi không chỉ là dọc ngang chuyến tàu rời bến đi xa, mà còn chở cả ký ức một thời chẳng ai có thể quên được. Đó là hàng trăm chuyến tàu chở hàng vạn thanh niên Hà Nội vào Nam chiến đấu; là những cuộc chia tay đầy cảm xúc, rất đỗi tự hào của người Hà Nội.

Tôi không có nhiều kỷ niệm về ga Hàng Cỏ, nhưng tôi không thể quên ngày đợi em trai tôi ra chơi với chị nhân dịp nghỉ hè mà hai chị em lạc nhau tìm muốn khóc.

Ga Hàng Cỏ (ga Hà Nội) ngày nay. Ảnh: Vietnamplus.

Một ngày mùa đông lạnh đỏ trên những tán lá bàng, tôi và đứa bạn chở nhau ra chợ Đồng Xuân. Khu chợ gắn bó với Hà Nội bao đời cùng lịch sử. Ngày xưa, trên những dòng sông gió hát, nơi thuyền bè tấp nập, người dân chèo thuyền qua lại bán mua. Triều đình nhà Nguyễn đã cho xây dựng khu chợ ở phía Nam sông Tô Lịch để phục vụ việc giao thương buôn bán của tàu thuyền.

Chợ Đồng Xuân ngày đó đi vào trong ký ức của các cụ ta bởi những gian hàng mùa nào thức ấy. Người dân tứ xứ đổ về đây, lao xao cá tôm; rôm rả hàng cà, hàng táo, hàng lê. Cả những người từ mạn Thanh – Nghệ cũng chèo thuyền về đây để đổi cá lấy gạo.

Chợ Đồng Xuân những năm 1960 - 1970, đông người dân qua lại. Ảnh: Flickr.

Năm 1946, toàn quốc kháng chiến bùng nổ. Trung tuần tháng 2 năm 1947, một trận chiến ác liệt giữa Trung đoàn Thủ đô và nhân dân chợ Đồng Xuân với giặc Pháp trong những năm đầu kháng chiến.

Ngày nay, ngay cửa chợ Đồng Xuân là bức phù điêu Hà Nội mùa đông năm 1946 như nhắc nhở chúng ta sự hy sinh của các cảm tử quân và đồng bào ta.

Bạn tôi đọc tặng tôi bài thơ Bà Xẩm ở chợ Đồng Xuân, bài thơ mà ông ngoại bạn thường hay nhẩn nha cùng chiếc đàn nhị:

"Hà Nội như động tiên sa

Sáu giờ tắt hết đèn xa đèn gần

Vui nhất có chợ Đồng Xuân

Mùa nào thức nấy, xa gần xem mua".

Bài thơ như đưa tôi lạc về miền ký ức với những cô hàng xén răng đen thường bán kim chỉ, bấc đèn, khăn đen mỏ quạ; những chị nón thúng quai thao trong tấm áo mớ ba mớ bảy gánh gồng đi chợ bán mua. Chợ ở đây thường bán buôn nhiều hơn bán lẻ. Hàng hóa, vải vóc đủ sắc màu.

Chợ Đồng Xuân ngày nay. Ảnh: Mytour.

Tôi bước vào trong chợ định chọn cho mình một chiếc áo phao thật ấm. Nhưng khi đếm tiền trong túi, để có được chiếc áo đó chắc tôi chẳng còn tiền để mua thức ăn cho cả tuần sau. Chị bán hàng nhìn tôi ái ngại rồi nhỏ nhẹ bảo rằng: "Chị sẽ giữ áo này lại cho em. Hôm nào, em đến lấy, chị bớt cho em chút ít". Tôi rối rít cảm ơn chị.

Tôi chẳng thể quên chiếc áo phao màu đỏ ước ao; càng chẳng thể quên cái nhìn ấm áp, nụ cười thân thiện của một chị bán hàng có tết tóc đuôi sam xinh xắn. Thế đấy, cung cách buôn bán của tiểu thương chợ Đồng Xuân như níu bước chân tôi.

Hà Nội như người bạn cũ sớm nay đưa cho tôi hộp màu và cọ, bảo tôi vẽ bức tranh về Hà Nội. Điểm xuyết với màu xám cho đoàn tàu ga Hà Nội, màu vàng của chợ Đồng Xuân, màu rêu phong phố cổ; màu đỏ của ngọn cờ trên đỉnh Cột cờ Hà Nội.

Nhưng có lẽ tôi chưa đủ màu để vẽ lên tất cả màu văn hóa tuyệt vời và sâu sắc của Hà Nội yêu thương.

User
Ý KIẾN

Có một người nhận ra thu về khi khứu giác đọng mùi khói đồng chiều ai đốt. Khói thả rơi lãng đãng đủ làm cho cô nhớ về những ngày tháng Mười khắc thêm sâu. Mùa thu bao giờ cũng dịu dàng như vậy! Thu đến rất nhanh và đi thoáng mau.

Xa nhà nhiều năm, bay nhảy chốn lạ, đến khi tay ba lạnh ngắt, còn chân mẹ cũng khuỵu cong, tôi mới nhận ra mình đã để mẹ cha mòn mỏi đợi trong những cơn bão tự nhiên và cả cơn bão lòng đắng chát.

Trong những ngày qua, Hà Nội và nhiều tỉnh thành ở miền Bắc phải gồng mình chống chịu với bão lũ, ngập lụt, sạt lở. Bão lũ có thể cuốn phăng mọi thứ nhưng không thể cuốn đi tình yêu thương, sự kiên định và lòng quả cảm.

Cơn bão số 3 vừa đi qua thì lũ lụt tràn về. Hà Nội và các tỉnh miền Bắc lại tiếp tục căng mình chịu lũ lụt, ngập úng và sạt lở. Trong thiên tai tiếp nối thiên tai, mọi người phải học cách thích nghi để chủ động ứng phó, để sát cánh bên nhau, chia sẻ, hỗ trợ nhau cùng vượt qua bão lũ.

Cuộc đời con người như một hành trình dài, đôi khi bình yên như mặt biển tĩnh lặng, đôi khi lại dậy sóng như những cơn bão đến bất chợt.

Có đi qua những ngày dông bão, ta mới thấy trân trọng hơn những giây phút bình yên.

Tự hào sinh ra trên mảnh đất miền Trung mặn mà nắng gió, cô có thể thao thao bất tuyệt kể về các món ăn đặc sản, những địa danh nổi tiếng hay chân chất tình người, vậy nhưng khi ai đó hỏi cô rằng mùa lũ ở miền Trung khiến đất cuốn nhà trôi luôn hả em, cô không thể thốt nên lời.

Có người nói với tôi rằng: nếu có một câu hỏi rằng tháng Chín về, âm thanh nào vắt ngang trời thương nhớ? Cô ấy sẽ không suy nghĩ lâu mà trả lời rằng, đó là tiếng trống trường.

Tuổi thơ, ai cũng trải qua những ngày tháng cắp sách đến trường. Đó là một hành trình dài với nhiều gian khổ nhưng cũng nhiều niềm vui và hạnh phúc. Hành trình này luôn bắt đầu bằng những mùa khai trường đáng nhớ.

Một năm học mới đã bắt đầu. Mỗi một chặng đường mới luôn mang theo rất nhiều những hy vọng, niềm tin, có cả những vui mừng xen lẫn sự lo âu...

Có người kể với tôi, cô ấy may mắn có hai lần được vào Lăng viếng Chủ tịch Hồ Chí Minh. Hai lần cách nhau 25 năm, từ lúc cô còn là một đứa trẻ sinh sống ở một làng quê đồng bằng Bắc Bộ đến khi đã trưởng thành tận miền sông nước Tây Nam Bộ, cô vẫn nguyên một cảm xúc rưng rưng.

Có một mùa thu không trở lại. Có nhiều mùa thu không trở lại. Có những khoảnh khắc tưởng chừng rơi vào lãng quên, nhưng rồi lại thành chiếc neo của kỷ niệm. Nhất là khi tình cờ, ta chạm phải một tín hiệu gợi nhớ thu. Lúc đó thì cảm xúc hôm nào, hình ảnh hôm nào bỗng bừng sống lại như vừa hôm qua.

Chắc hẳn mỗi người trong chúng ta đều có một miền ký ức yêu thương không thể nào quên. Trong trái tim của một cô gái, luôn có một khu vườn xanh mát, nơi có cây khế buông những trái chín vàng xuống nền cát trắng.

Trong cuộc đời mỗi người, chúng ta sẽ đi qua muôn vàn khoảnh khắc cảm xúc từ bình an, hạnh phúc, đến khổ đau, chấp nhận. Mỗi khoảnh khắc đó đều ghi dấu ấn trong ta thành trường ký ức. Có một vài khoảnh khắc sẽ được ghi lại đậm sâu hơn bằng những thước phim, những bức ảnh.

“Nắng Sài Gòn anh đi mà chợt mát/ Bởi vì em mặc áo lụa Hà Đông”. Nhà thơ Nguyên Sa đã phải thốt lên như thế khi gặp “Áo lụa Hà Đông”, để rồi nhạc sĩ Ngô Thụy Miên thổi hồn vào bài thơ ấy, làm nên một ca khúc nhẹ nhàng, sâu lắng mà say đắm người nghe.

Có một cô gái đem lòng yêu mùa thu Hà Nội. Tựa như hạt mầm chớm nở qua trang sách, thơ văn, qua lời giảng của thầy cô dưới mái trường mến thương thuở nào, cô gái ấy có tên là Ngọc Nữ.

Có người đã từ lâu thuộc nằm lòng những câu thơ của thi sĩ Bùi Giáng. Những câu thơ yên ắng, thân thương, như là những buổi trưa trong vườn, tuổi thơ bình yên nằm nghe chim hót líu lo, ánh mắt chạm những tia nắng đong đưa trong vòm lá.

Có người nói với tôi, cô ấy luôn thấy người tận tâm tự cảm nhận được hạnh phúc. Cho dù hạnh phúc ấy có thể không giống ai, không ai hiểu thấu được. Tận tâm là bởi thương thầm đấy thôi.

Có người chia sẻ với tôi cô ấy đôi khi vẫn cảm thấy hồi hộp khi nhớ lại giai đoạn khó khăn ấy. Và đặc biệt, cô nhớ mãi hành động quan tâm của một người bạn thân dành cho mình.

Có người kể với tôi rằng, ngày đó có nằm mơ cô cũng không đoán được cô sẽ tình cờ tìm thấy tình yêu của mình trên một hòn đảo nhỏ. Phải chăng đến cùng, chúng ta trải qua nhiều nỗi buồn dường như để gặp một người cùng ta xây hạnh phúc...

Hà Nội đã vào thu với bao lời ước hẹn. Từng sắc màu, từng hương vị trên mỗi góc phố, mỗi con đường khi Hà Nội vào thu lại khiến cho lòng người nao nao, ngơ ngẩn nhớ về những kỷ niệm yêu thương ngày xưa cũ.

Có người nói với tôi rằng mỗi người đều có hai cuộc sống. Lần đầu tiên là sống vì người khác, lần thứ hai là sống vì chính mình. Cuộc đời thứ hai thường bắt đầu vào năm 40 tuổi.

Mẹ thương yêu của con, Vu Lan này con không còn mẹ nữa. Nhưng trái tim thương yêu của mẹ vẫn còn đang đập trong một lồng ngực ấm áp khác nên mẹ cho con được cài lên ngực trái một bông hoa đỏ, kề cạnh một bông hoa đỏ khác của con, mẹ nhé. Bởi với con, trái tim mẹ còn đập, con còn nhớ, còn yêu là mẹ vẫn còn đang sống.

Có một cô gái vẫn thường viết những câu thơ và đọc cho người trong lòng cô nghe, kể cho anh những khao khát của mình.

Năm nào cũng thế, khi khu chợ trước nhà tấp nập người bán buôn, tiếng bạn hàng gọi nhau í ới khi trời còn chưa sáng tỏ, góc mai ở bàn thiên chi chít đầy những nụ mới, cô chợt nghĩ đến nàng dâu hụt của bà mình, một trong rất nhiều người phụ nữ đã chịu nhiều mất mát hy sinh.

Ngày cô cất tiếng khóc chào đời vào mùa thu cũng là lúc mẹ cô ra đi. Cha đặt tên cô là Thuỳ Vân – áng mây phiêu bồng. Mỗi khi mùa thu về, tâm trí cô lại phiêu du cùng niềm nhớ thương vô bờ người cha thân yêu của mình.

Những cơn mưa dai dẳng gợi nhớ mùa mưa rằm tháng 7, nhắc nhở một mùa Vu Lan hiếu đạo gần kề. Đây là mùa thứ hai có một người con không còn được cài đóa hoa hồng tươi thắm. Cũng là mùa thứ hai nỗi nhớ mẹ cứ chênh vênh.

Bài thơ Mưa tháng bảy, của Trần Tế Xương có câu: "Sang tuần tháng bảy tiết mưa ngâu/ Nắng mãi thì mưa cũng phải lâu". Sau những trận mưa, nắng cũng bừng lên, nhưng không còn cảm giác hầm hập, chói chang như trước. Thu đã về, không ồn ào, mà lướt nhẹ như một cơn gió thoảng. Trên đường phố Hà Nội, bắt đầu nhìn thấy sắc vàng của trái thị trên những mẹt hàng chở sau xe đạp rong ruổi từng con phố, mang hương thơm gợi nhắc về cái mùa đẹp nhất của Thủ đô đang đến gần.

Có một người từng ép những cánh phượng vào trang vở học trò. Cái màu đỏ rực rỡ khi khô rồi vẫn còn nguyên vẹn. Màu phượng đỏ mỗi mùa luôn bền bỉ như thế, để những kỷ niệm thân thương của những tháng năm học trò cứ theo ta mãi không bao giờ mờ phai.

Có lẽ trong mỗi chúng ta, ai cũng đã từng có những giây phút phải hòa mình trong một buổi chiều tan tầm với tắc đường, khói bụi và đông nghẹt phương tiện. Những lúc như thế, bạn đã thấy gì và mong muốn điều gì?

Kết thúc một ngày dài, một cô gái quyết định lên xe chạy dọc con đường ven biển để hít thở chút khí trời tự do tươi mát. Rồi cơn mưa từ đâu ào tới, làm cô nhớ đến những câu thơ của ai đó.

Có một dòng sông, lúc hiền hòa, trong veo, lúc cuồn cuộn, đỏ ngầu vì mưa lũ, ôm cả mây trời, mang theo cả những buồn vui của một đời người theo tháng năm. Kể cả khi sông vào mùa nước cạn, tình người gửi theo dòng sông ấy vẫn vẹn nguyên…

Có một người con gái lấy chồng xa, hơn hai mươi năm xa quê, xa gia đình, vật lộn với cuộc sống mưu sinh, trong một lần trở về nhà, cô chợt giật mình thảng thốt: Tóc mẹ đã bạc đến thế rồi sao?

Vào buổi trưa hè, mắc võng ngủ dưới gốc cây thì còn gì thú bằng! Ngoại giăng cho tôi một cái võng dù dưới tán cây vú sữa và cây khế trong vườn. Chẳng biết cây vú sữa đã trồng từ khi nào mà tán xòe rộng rợp mát cả ngày.

Sau mùa gặt, cánh đồng như dành riêng cho sự tự do. Đứng nhìn cánh đồng rộng mênh mông không lúa khoai che phủ, có người như lạc về tuổi thơ một thuở dại khờ, ngày mà cô còn là một bé con đầu trần chân đất băng hết bờ nọ ruộng kia mà chẳng bao giờ lo sợ chuyện da cháy nắng.

Liệu có phải sự trưởng thành của mỗi người dân nơi đất Việt đều gắn bó với ít nhất một dòng sông? Trong trái tim của một người, luôn có một dòng sông chở nặng phù sa, chở theo cả bao ký ức đầy thương nhớ.

Có ai đó nói rằng, hôn nhân là tấm vé một chiều, chẳng ai có thể quay ngược để thay đổi lịch trình. Nhưng tôi luôn mong bạn đã chọn đúng tấm vé của cuộc đời mình. Giữa thế giới bao la rộng lớn này, sẽ luôn có một người thực sự hiểu bạn, quan tâm bạn và sẵn sàng cùng bạn đi đến cuối cùng.

“Làm anh khó đấy/ Phải đâu chuyện đùa”. Phải công nhận làm anh thật khó, đặc biệt là làm anh của một đứa em tinh nghịch, nhõng nhẽo. Nhà cô ấy có hai anh em, cách nhau ba tuổi. Anh hai luôn thương yêu và chở che cho cô.

Mỗi lần ngang qua đầm sen của làng, có người lại chùng chình. Như có một sức mạnh huyền diệu nào đó nơi đầm sen níu hồn cô lại, để bước chân ngập ngừng mãi không muốn rời đi.

Có một người trở lại Hà Nội vào một chiều mùa hạ. Người ngồi ngắm phố mà lòng lại nhớ về những năm tháng cũ.

Nghe tiếng ve râm ran vòm lá, ta biết mùa hạ đã đến. Mùa hạ đến dắt theo ánh mặt trời chói chang và cả những cơn mưa rào vội vã. Ta nheo mắt nhìn xuyên qua màn mưa, thấy bụi bặm đã được rửa trôi, để rồi một trời ký ức ào ạt ùa về như chưa hề phôi phai.

Có một loài hoa vừa có một vẻ đẹp khiêm nhường, lặng lẽ, lại vừa nổi bật, thậm chí khiến người khác phải trân trọng đắm say.

Có người chợt nhận ra rằng cuộc sống này tích cực hay tiêu cực đều do góc nhìn của chính mình. Và trong bước đường chúng ta đi, đôi khi không nhất thiết phải cứng nhắc theo kế hoạch đã được định trước, lựa chọn một ngã rẽ mới cũng là điều đáng để trải nghiệm.

Có một lúc nào đó, ta chợt nhận ra rằng, khi những người yêu quý ở bên, ta thường vô tâm không để ý. Khi họ đã không còn ở bên, ta lại hoài thương nhớ và nuối tiếc.

Đã 6 năm từ ngày mẹ ra đi, nhưng những ký ức về mẹ của một người con vẫn còn như ngày hôm qua. Nay về thăm mẹ, cô bâng khuâng đội chiếc nón của mẹ lên đầu. Sáu năm mẹ đi, mà chiếc nón chẳng phai màu, như nỗi nhớ thương của cô dành cho mẹ vẫn còn vẹn nguyên…

Từ thuở ấu thơ, trong suy nghĩ non nớt khờ dại của một đứa con, bố cô là một người lính mạnh mẽ, thô cứng. Đi qua bao vất vả khó khăn, vấp ngã trên đường đời, người cha - người lính kiên trung năm xưa mãi là chỗ dựa tinh thần ấm áp cho cô mỗi khi cô trở về nhà.