Lứa chúng tôi đầu hai thứ tóc, lăn lóc cuộc đời chộn rộn mưu sinh, mê mải làm ăn để lo gánh gia đình. Rồi bất chợt mùa sang, tự thấy mình hư hao nhiều, đến nỗi cái mùa Tết về mà cũng không còn nhiều háo hức. Dù đất trời cỏ cây vẫn thế, chỉ có lòng người đổi khác sang trang. Dù thế, nhìn đám trẻ con vẫn tung tăng đòi ba mẹ sắm cái này cái nọ, đi chỗ này chỗ kia, lấy lý do là “sắp đến Tết rồi”, mà bần thần nhớ, bần thần nghĩ, ừ nhỉ, chúng có khác gì mình ngày xưa đâu. Các cụ có câu “vui ba tháng hè - no ba ngày Tết”. Xưa cuộc sống khó khăn, áo mặc còn vá chằng vá đụp, quần đi học may tích kê, cơm độn ngô khoai sắn, miếng ăn cái mặc còn thiếu, ấy thế nhưng hễ đến Tết là mọi cái nghèo khó trốn đi đâu mất, mọi thứ khang trang sạch đẹp, nhà cửa gọn gàng, bếp lửa reo vui trong nồi bánh chưng xanh.

Mùng một Tết, lũ chúng tôi ai cũng có một bộ quần áo mới, sạch sẽ thơm tho, tươm tất đi quanh trong xóm. Cái bãi cát đầu làng mọi hôm cũ kỹ già nua đơn điệu, nơi tụ tập chơi chung, hôm nay trông cũng mới mẻ đẹp đẽ làm sao. Cỏ non mơn mởn, sương sớm đầu cành, chúng tôi nhìn nhau, đứa nào đứa nấy đều xinh tươi khác hẳn ngày thường. Đó là vì chúng tôi đang ở trong mùa Tết, cái mùa ngất ngây mơ ước suốt cả năm. Cứ Tết vừa qua thì đã lại mong đến Tết, vì đó là cái đích đợi chờ của bao nhiêu lời hứa.

Mẹ ơi, mua cho con cái quần mới nhé? Ừ, cố gắng học tốt rồi để đến Tết mẹ mua. Lớn rồi, mặc quần tích kê đi học, cũng ngại ngùng xấu hổ, mẹ thương con mà cuộc sống thời buổi khó khăn, cũng đành chịu vậy. Có nhiều lời hứa không thành, mà sau này lớn rồi mới hiểu, nhìn con buồn phụng phịu mà lòng mẹ đau, đau lắm, nước mắt mẹ chảy mà nào con có hay. Để giờ mẹ già rồi, con nhớ chuyện xưa, sống mũi thấy cay cay, nước mắt con cũng vòng quanh chỉ còn niềm thương mẹ.

Ba ngày Tết là ba ngày được ăn no vì toàn món ngon mà ngày thường không có, được vui chơi thỏa thích, được lì xì mừng tuổi, được mẹ dẫn ra đình thắp hương cho Thành Hoàng, lên chùa lễ Phật cầu an, rồi lòng vòng đi chúc Tết họ hàng bà con trong xóm. Ai cũng hớn hở tươi vui, thường trực trên môi là những nụ cười, hình như, ai cũng muốn nâng niu từng khoảnh khắc của ba ngày Tết, vì sự quý giá của Tết. Có lẽ vì lòng người mong nhớ Tết, nên Tết lâu đến mà nhanh đi, Cảm giác giống như xem một bộ phim hay, thời gian trôi rất nhanh, vèo cái đã hết Tết. Lũ trẻ lại thẫn thờ, vừa ngồi soạn bài vở mai đi học, vừa đếm mấy đồng lì xì tính toán gửi mẹ mua gì, vừa mong làm sao nhanh đến Tết.

Mùa Tết bây giờ sau chừng ấy năm, phong vị cũng có nhiều thay đổi. Không còn tiếng pháo, mâm cơm ít đồ ăn nhiều mỡ, nhiều đạm, ít cả bánh chưng xanh. Không còn háo hức về quê để thăm thú họ hàng mà dành thời gian quý báu này cho những chuyến du lịch để xả hơi sau một năm làm lụng vất vả. Ngày Tết vẫn qua rất nhanh nhưng cái ý nghĩa hồn nhiên tươi mới của mùa Tết đã phần nào vơi rụng. Tiếc lắm, nhưng biết sao được vì cuộc sống có những quy luật rất khắc nghiệt.

Như đám trẻ con tôi chúng nào đâu có biết rằng ba mẹ chúng đã từng có một tuổi thơ với ăm ắp niềm vui trong mùa Tết, dù khi đó cuộc sống nghèo khó hơn bây giờ. Liệu có phải, khi đủ đầy về vật chất, thì lại thành thiếu hụt về tinh thần, như mùa Tết sắp về, sao lòng cứ dửng dưng? Không, nhất định không thể như vậy được. Quá khứ là lịch sử, là cái cầu nối đến hiện tại, là những giá trị văn hóa lấp lánh không thể phai mờ.

Tôi tự hứa với lòng mình, mùa Tết này, tôi sẽ đưa các con tôi về thăm quê để cho chúng được thấy lại một phần nào cái Tết xưa vẫn đâu đó thấp thoáng sau lũy tre làng vi vút, bên cánh đồng sương sớm, cạnh cái bờ đê cỏ dại có đám bò thong thả lúc hoàng hôn. Ở đó vẫn còn có mẹ tôi, tảo tần hôm sớm, vẫn đón chờ tôi trong mỏi mòn năm tháng, trong câu chuyện hỏi han vẫn luôn kết thúc bằng câu hỏi: Tết này con có về không?

Hà Nội, 20/01/2024