Người dân lo lắng test nhanh tràn lan, chuyên gia khuyến cáo không nên “lạm dụng”
(HanoiTV) - Số ca nhiễm Covid -19 tăng liên tục, đồng nghĩa với việc, người dân đổ xô đi mua test nhanh với tâm trạng lo lắng. Điều này dẫn đến giá test “nhảy múa” liên tục trong mấy ngày gần đây, đồng thời, gây nên sự lãng phí không cần thiết.
Phát hiện tiếp xúc với F0, test 3 lần/ngày vẫn… âm tính
Ngày 22/2, chị Nguyễn Thị Huệ, phường Giang Biên (Long Biên – Hà Nội) có cảm giác ớn lạnh người. Nghi ngờ bản thân mắc Covid do mấy hôm trước, chị tiếp xúc với F0, chị liền đi mua test nhanh về kiểm tra. Lần 1, chị test vào 7h sáng, kết quả âm tính. Nhưng vẫn chưa yên lòng, trưa và chiều chị test lại lần nữa thì kết quả vẫn không thay đổi.
Trong khi đó, anh Nguyễn Đức Duy (Hoàng Mai, Hà Nội) có thời gian cách ly tại nhà 7 ngày do tiếp xúc với F0 tại công ty. Trong suốt 7 ngày đó, anh Duy cho biết, mình đã tiêu tốn cả gần 1 triệu cho việc mua test để kiểm tra xem dương hay âm tính. “Đúng là cảm giác rất “đau ví” khi phải mua mỗi que test 85-90k/que. Nhưng vì rất sợ cảm giác dương tính, ở một mình trong phòng, và muốn quay trở lại đi làm sớm, nên tôi test liên tục” – anh Duy cho biết.
Nhu cầu tăng đột biến, khiến giá test lên cao. Chị Ngọc Mai, chủ một hiệu thuốc trên phố Ngọc Khánh cho biết, 2 ngày nay, hiệu thuốc này cũng không còn test do giá cao quá, bản thân chị cũng không dám “ôm hàng” vì sợ sẽ đến lúc như đợt ôm khẩu trang năm 2020, sẽ phải “bán đổ bán tháo” vì Nhà nước sẽ bình ổn giá.
Chuyên gia khuyến cáo không nên “lạm dụng” test nhanh
Bác sĩ Trần Văn Phúc cho rằng, chúng ta đang sử dụng test nhanh rất lãng phí. “Có những bệnh nhân theo dõi tại nhà, ngày test đến 3 lần sáng trưa chiều tối, hôm nào cũng test để xem vạch T nhạt hơn chưa và khi nào thì âm tính. Một người dương tính thì cả nhà đều test liên tục. Có triệu chứng test, không triệu chứng cũng test, thậm chí có gia đình chẳng ai nhiễm nhưng test thường xuyên vì sợ hãi Covid” – ông cho biết.
Theo bác sĩ Phúc, những quốc gia giàu có về tiền bạc với nền y tế cự kì phát triển, nhưng khi đối mặt với biến thể Omicron, đang rơi vào khủng hoảng khan hiếm trầm trọng test nhanh Covid. Từ Mỹ, đến châu Âu, rồi châu Á như Nhật Bản hay Australia, mặc dù đã lường trước tình huống và có sự chuẩn bị trước, nhưng đều bị thiếu KIT TEST. Mỹ kêu gọi người dân không xét nghiệm nếu không có triệu chứng. Ông phân tích: "Florida đưa ra “chỉ số tin cậy – trust index” xét nghiệm Covid, theo đó chỉ nên test khi kết quả mang lại “giá trị cao – high value”, và ngược lại “giá trị thấp – low value” thì không cần test. Ví dụ, xét nghiệm nhóm người cao tuổi mắc bệnh nền, hoặc những bệnh nhân nằm viện nếu dương tính sẽ thay đổi phác kết quả chẩn đoán và điều trị bệnh, những ca có triệu chứng Covid để áp dụng các biện pháp phòng ngừa; thì sẽ được gọi là “giá trị cao” và nên test. Ngược lại, những người khoẻ mạnh không triệu chứng, học sinh và giáo viên trong trường học, công nhân trong nhà máy, nhân viên trong công sở; sẽ được coi là “giá trị thấp” không cần phải test. Theo tôi, Việt Nam nên học cách làm của Florida” – vị bác sĩ chia sẻ
Theo hướng dẫn mới của Bộ Y tế, xét nghiệm PCR và test nhanh đều có giá trị chẩn đoán tình trạng nhiễm SARS-CoV-2, nên khi cộng đồng có nhiều ca bệnh như hiện nay, chúng ta có thể sử dụng test nhanh để phát hiện bệnh. Nhưng test nhanh không phải là tất cả; phải có yếu tố dịch tễ, tiếp xúc nguồn lây, vùng dịch tễ, triệu chứng… thì làm test nhanh mới cho giá trị và kết quả chính xác, còn nếu đang bình thường, không có yếu tố dịch tễ, xét nghiệm nhiều lần sẽ lãng phí. Các chuyên gia y tế cho rằng, test nhanh phải phối hợp với các yếu tố trên thì mới sử dụng và cho kết quả có giá trị. Không được lạm dụng vì gây tốn kém cho cá nhân, gia đình và xã hội; gây rác thải nhựa, tạo nguồn lây bệnh ra môi trường… Việc sử dụng nhiều, nhu cầu xã hội tăng cao, làm giới đầu cơ buôn bán tăng giá thành, tạo cơn sốt thị trường, tạo điều kiện cho hàng giả, hàng lậu, hàng kém chất lượng được trà trộn vào thị trường.
Các trường hợp nên thực hiện test nhanh COVID-19, bao gồm:
- Tiếp xúc gần (khoảng cách 2m), ở cùng nhà, sinh hoạt và làm việc chung với bệnh nhân F0, người nghi nhiễm F1…
- Đang trong quá trình điều trị COVID-19, hoặc cách ly y tế.
- Từ nước ngoài trở về, khi nhập cảnh vào Việt Nam sẽ được yêu cầu lấy mẫu test nhanh và đi cách ly.
- Khi có các triệu chứng nghi nhiễm virus SARS-CoV-2: sốt, đau họng, ho, khó thở… Khi có chỉ định xét nghiệm sàng lọc, theo yêu cầu của cơ quan chức năng…
Hiện tại, việc sử dụng test nhanh chỉ dùng khi cần thiết cho chẩn đoán, kết thúc cách ly, điều trị. Như vậy, một trường hợp F0, F1 chỉ cần dùng 2 lần xét nghiệm vào ngày đầu tiên và ngày thứ 7 để xác định ban đầu và kết thúc điều trị, cách ly