Nguyên nhân của hàng loạt vụ tai nạn máy bay tại Iran
Các lệnh trừng phạt đã ngăn cản Iran mua máy bay hoặc thiết bị mới, vốn có liên quan đến tai nạn hàng không.
Tổng thống Iran Ebrahim Raisi và Bộ trưởng Ngoại giao nước này Hossein Amirabdollahian ngày 20/5 được xác nhận đã thiệt mạng sau khi chiếc trực thăng chở họ bị rơi ở khu vực rừng núi thuộc tỉnh Đông Azerbaijan trong bối cảnh sương mù dày đặc. Ngoài Tổng thống và Bộ trưởng Ngoại giao Iran, sáu người khác trên trực thăng, bao gồm cả thành viên phi hành đoàn, cũng thiệt mạng.
Chiếc Bell 212 hai cánh do Mỹ sản xuất chở ông Raisi được cho là đã có tuổi đời hàng chục năm. Các biện pháp trừng phạt của nước ngoài đối với Iran kể từ cuộc cách mạng năm 1979, và sau đó liên quan đến chương trình hạt nhân và sự ủng hộ của nước này đối với Trục kháng chiến, đã khiến Tehran gặp khó khăn trong việc có được các bộ phận máy bay hoặc máy bay mới.
Kể từ lệnh trừng phạt đầu tiên của Mỹ đối với Iran cách đây 45 năm, nền kinh tế Iran đã chịu ảnh hưởng sâu rộng, đặc biệt các hãng hàng không của nước này bị ảnh hưởng nặng nề.
Ngoài ra, tình hình địa chính trị căng thẳng với các nước láng giềng của Iran, và đặc biệt là mối quan hệ căng thẳng của nước này với Israel và Mỹ, cũng đã dẫn đến những sai lầm khiến hàng trăm người thiệt mạng.
Những sự cố hàng không nghiêm trọng nhất ở Iran
Theo Cục Lưu trữ Tai nạn Máy bay (B3A) có trụ sở tại Geneva, từ năm 1979 đến năm 2023, Iran đã chứng kiến 253 vụ tai nạn máy bay khiến 3.335 người thiệt mạng.
Ngày 21 tháng 1 năm 1980: Một chiếc Boeing 727-100 do hãng hàng không Iran Air vận hành đã đâm vào sườn núi ở dãy Alborz ở Tehran, khiến toàn bộ 128 người trên máy bay thiệt mạng. Hệ thống hạ cánh bằng thiết bị (ILS) không hoạt động và tầm nhìn hạn chế do ban đêm và thời tiết được cho là nguyên nhân gây ra vụ tai nạn. Vụ tai nạn xảy ra ngay sau khi các nhân viên kiểm soát không lưu Iran kết thúc một cuộc đình công.
Ngày 3 tháng 11 năm 1986: Một chiếc Lockheed C-130 Hercules do lực lượng không quân Iran vận hành đã lao vào sườn núi ở tỉnh Sistan và Baluchistan, khiến toàn bộ 103 người trên khoang thiệt mạng, bao gồm cả 96 binh sĩ. Theo các chuyên gia, lỗi trong máy đo độ cao của máy bay có thể là nguyên nhân gây ra vụ tai nạn.
Ngày 13 tháng 7 năm 1988: Một chiếc Airbus A300 do Iran Air vận hành đã bị trúng tên lửa do tàu tuần dương của Hải quân Mỹ USS Vincennes bắn tại Đảo Qeshm sau khi tàu này nhầm chiếc máy bay với máy bay quân sự. Sự cố đã khiến toàn bộ 290 người trên máy bay thiệt mạng, khiến đây trở thành vụ tai nạn hàng không nguy hiểm nhất trong lịch sử Iran.
Ngày 12 tháng 2 năm 2002: Một chiếc Tupolev TU-154 của Iran Airtour đã đâm vào sườn núi ở Khorramabad sau khi phi hành đoàn không nhận ra rằng máy bay đã đi chệch hướng, khiến toàn bộ 119 người trên máy bay trong đó có 4 công dân Tây Ban Nha thiệt mạng. Việc thiếu tầm nhìn do thời tiết có thể là một yếu tố góp phần gây ra tai nạn.
Ngày 19 tháng 2 năm 2003: Một chiếc Ilyushin II-76 do Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo (IRGC) vận hành đã đâm vào một ngọn núi gần sân bay Kerman khi hạ cánh, khiến toàn bộ 275 người trên máy bay thiệt mạng. Phi hành đoàn bắt đầu hạ độ cao sớm và đi xuống dưới độ cao an toàn tối thiểu trong điều kiện tầm nhìn kém.
Ngày 15 tháng 7 năm 2009: Một chiếc Tupolev TU-154 do Caspian Airlines điều hành đã rơi xuống một bãi đất trống ở Qazvin sau khi hạ độ cao nhanh chóng, khiến toàn bộ 168 người trên máy bay thiệt mạng. Vụ tai nạn được cho là do một số lỗi kỹ thuật như bộ phận động cơ bị hư hỏng và đường ống thủy lực và nhiên liệu bị đứt.
Ngày 8 tháng 1 năm 2020: Một chiếc Boeing 737-800 do hãng hàng không Ukraine International Airlines điều hành, đã bị hai tên lửa bắn hạ vài phút sau khi cất cánh ở Sabashahr ở Tehran, khiến 176 người trên máy bay thiệt mạng. Chính phủ cho biết sự cố này là do “lỗi của con người” sau khi máy bay bị nhầm là “mục tiêu thù địch”.
Các lệnh trừng phạt đã ảnh hưởng đến ngành hàng không Iran như thế nào?
Ngay sau khi các lệnh trừng phạt được áp dụng vào năm 1979, lĩnh vực hàng không của Iran đã bị ảnh hưởng đặc biệt nặng nề khi chính phủ nước này không thể nhập khẩu máy bay mới. Iran đã chứng kiến số vụ tai nạn máy bay chết người tăng vọt trong những năm 1980, 1990 và đầu những năm 2000.
Trọng tâm của các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với hàng không Iran là lệnh cấm nước này nhập khẩu bất kỳ máy bay hoặc thiết bị máy bay nào được sản xuất với hơn 10% linh kiện của Mỹ. Điều đó đã loại trừ một cách hiệu quả khả năng Iran mua máy bay hoặc trực thăng mới của phương Tây, nhưng cũng khiến Tehran gặp khó khăn trong việc tìm kiếm các bộ phận cần thiết để bảo trì các đội bay cũ kỹ của mình.
Một số máy bay phản lực của Nga cũng phụ thuộc vào các bộ phận của Mỹ. Do đó, việc tìm nguồn cung ứng ngay cả những thứ đó cũng gặp khó khăn đối với Iran, bất chấp mối quan hệ chặt chẽ giữa Tehran và Moscow.
Theo Viện Cận Đông Washington, tính đến tháng 4 năm 2019, 23 hãng hàng không Iran đang vận hành 156 máy bay trong tổng số 300 máy bay ở nước này, cho thấy gần một nửa số máy bay của nước này không thể bay vì phải chờ phụ tùng thay thế.
Nhu cầu sửa chữa thường xuyên đã làm tăng giá vé máy bay ở Iran và cũng gây căng thẳng kinh tế cho các công ty sản xuất máy bay nhỏ hơn.
Máy bay cũng không thể gửi ra nước ngoài để sửa chữa và phải sửa chữa trong nước, với nhân lực chuyên gia hạn chế, ông Mohammad Mohammadi-Bakhsh, người đứng đầu cơ quan hàng không Iran, Tổ chức Hàng không Dân dụng Iran (CAO), nói với hãng tin Fars vào năm 2022.
Năm 2015, thỏa thuận hạt nhân Iran mang tên Kế hoạch hành động toàn diện chung (JCPOA) đã được ký kết. Trong đó, Iran đồng ý ngừng sản xuất các vật liệu có thể được sử dụng để sản xuất vũ khí hạt nhân. Đổi lại, các biện pháp trừng phạt đối với lĩnh vực hàng không được nới lỏng, cho phép nước này mua máy bay từ các nhà sản xuất nước ngoài như Airbus và Boeing.
Tuy nhiên, các lệnh trừng phạt đã được tái áp đặt khi Mỹ rời bỏ thỏa thuận hạt nhân dưới thời cựu Tổng thống Donald Trump vào năm 2018. Và theo Viện Washington, khoảng thời gian ngắn ngủi khi các lệnh trừng phạt được dỡ bỏ không giúp ích gì nhiều cho Iran. Iran đã đặt mua hơn 200 máy bay từ các nhà sản xuất phương Tây trong ba năm đó, nhưng chỉ nhận được ba máy bay phản lực Airbus và 13 động cơ phản lực cánh quạt ATR, loại máy bay nhỏ hơn, trước khi chính quyền Trump áp dụng lại các lệnh trừng phạt./.
TIN LIÊN QUAN
Ý KIẾN
Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết, nếu tái đắc cử, ông sẵn sàng thực hiện một thỏa thuận hòa bình giữa Nga và Ukraine.
Nhiều phái đoàn đã rời khỏi Phiên thảo luận chung cấp cao của Đại hội đồng Liên hợp quốc khóa 79 ngày 27/9 khi Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu có bài phát biểu tại sự kiện này, để phản đối nhà lãnh đạo Israel và bày tỏ sự ủng hộ đối với một lệnh ngừng bắn ở Dải Gaza.
Ủy ban Bảo vệ Dữ liệu Ireland thông báo phạt Meta - công ty mẹ của Facebook, 91 triệu Euro (khoảng 102 triệu USD) do vi phạm bảo mật mật khẩu của người dùng.
Quân đội Israel ngày 28/9 tuyên bố rằng, thủ lĩnh nhóm vũ trang Hezbollah của Liban Hassan Nasrallah đã thiệt mạng trong một cuộc không kích lớn của Israel vào Beirut. Cùng ngày, Hezbollah xác nhận thủ lĩnh của họ đã thiệt mạng trong cuộc không kích của Israel.
Ủy viên Bộ chính trị, Bộ trưởng Bộ ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị đã có cuộc gặp Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken bên lề Đại hội đồng Liên hợp quốc tại New York, Mỹ và trao đổi ý kiến về nhiều vấn đề trong quan hệ song phương, quốc tế và khu vực, đồng thời nhất trí phát triển quan hệ song phương ổn định, lành mạnh và bền vững.
Quyền Điều phối viên cứu trợ khẩn cấp của Liên hợp quốc, bà Joyce Msuya ngày 27/9 thông báo, cơ quan này đã phân bổ 10 triệu USD tiền hỗ trợ nhân đạo khẩn cấp cho Liban.
Mới đây, các nhà khoa học Trung Quốc thông qua việc giải mã DNA đã tiết lộ bí mật về các sản phẩm sữa lên men (pho mát) lâu đời nhất được biết đến trong hồ sơ khảo cổ học.
Ngày 28 tháng 9, Văn phòng Kỹ thuật Không gian Có người lái Trung Quốc lần đầu tiên công bố thiết kế bên ngoài của bộ đồ phi hành gia đổ bộ lên Mặt Trăng. Đồng thời, lấy ý kiến của công chúng để đặt tên cho bộ đồ này.
Trung Quốc đã phóng thành công vệ tinh Thực Tiễn-19 là vệ tinh thử nghiệm có thể tái sử dụng và thu hồi. Đây là lần đầu tiên Trung Quốc phóng loại vệ tinh này vào không gian.
Người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ John Kirby cho biết, Washington không loại trừ khả năng Ukraine phải đổi lãnh thổ để đổi lấy hòa bình với Nga.
Phát biểu bên lề cuộc họp của Đại Hội đồng Liên hợp quốc tại New York (Mỹ), Ngoại trưởng Ả Rập Xê Út, Hoàng tử Faisal bin Farhan Al Saud thông báo, nước này đã thành lập một liên minh toàn cầu để thúc đẩy giải pháp hai nhà nước cho cuộc xung đột giữa Israel và Palestine.
Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Mỹ - bà Sabrina Singh cho biết, Mỹ không tham gia và cũng không được cảnh báo trước về cuộc tấn công của Israel vào Thủ đô Beirut của Liban.
Giao tranh giữa quân đội Sudan và Lực lượng hỗ trợ nhanh (RSF) vẫn tiếp diễn tại thành phố El-Fasher và Thủ đô Khartoum.
Siêu bão Helene, đổ bộ vào đất liền nước Mỹ với cường độ cấp 4 theo thang bão Saffir-Simpson, đã gây ra thiệt hại nghiêm trọng với 44 người thiệt mạng tính đến ngày 27/9. Cơn bão cũng đã khiến hàng triệu người mất điện trên khắp các bang miền Đông Nam nước Mỹ, kéo dài từ Florida đến Ohio.
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken và Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã gặp nhau bên lề Đại hội đồng Liên hợp quốc ở New York, Mỹ.
Các nhân vật rối Teletubbies vừa trở lại, nhưng thay vì qua chương trình truyền hình, bộ tứ đa sắc màu đang lan tỏa thông điệp về niềm vui và sự hòa nhập thông qua một dự án nghệ thuật quốc tế lưu động.
Trên trang web của mình, NATO cho biết các nước đồng minh của tổ chức này đã tập trung tham gia cuộc tập trận REPMUS 24 tại bán đảo Troia của Bồ Đào Nha từ ngày 9 đến ngày 27 tháng 9 năm 2024.
Hai cha con người Bulgaria đã cùng nhau chèo thuyền vượt Bắc Băng Dương với hy vọng lập kỷ lục thế giới mới. Họ đã hoàn thành hành trình này sau 33 ngày đầy thử thách ở một trong hai vùng biển giá lạnh nhất hành tinh.
Siêu bão Helene đã đổ bộ vào khu vực Đông Nam nước Mỹ vào ngày 27/9, gây ra ngập lụt diện rộng. Đã có ít nhất 17 người thiệt mạng, hàng triệu hộ gia đình rơi vào tình trạng mất điện khi cơn bão quét qua bang Florida và tiếp tục tiến lên phía Bắc.
Đảng Dân chủ tự do (LDP) cầm quyền của Nhật Bản hôm nay đã bầu ông Shigeru Ishiba làm Ttân Chủ tịch đảng thay thế cho Thủ tướng Fumio Kishida.
Bão Helene đã đổ bộ vào nhiều khu vực đất liền của Mỹ, gây ra tình trạng thời tiết khắc nghiệt tại khu vực Big Bend của Florida từ đêm muộn 26/9 (theo giờ địa phương).
Ngày 27/9, người phát ngôn bộ Ngoại giao Trung Quốc, ông Lâm Kiếm cho biết, Trung Quốc và Brazil cùng với các quốc gia thuộc Nam toàn cầu có cùng quan điểm sẽ thành lập một nền tảng “Bạn bè của Hòa bình” nhằm giúp giải quyết cuộc khủng hoảng Ukraine.
Ba máy bay chở khách của Nga đã bị đe dọa khi bay qua các vùng phía Nam của nước này. Các phi công của những chiếc máy bay này nhận được các lời đe dọa hủy diệt, được truyền tải bằng tiếng Anh qua tần số khẩn cấp.
Bộ Thương mại Trung Quốc (MOC) thông báo mở cuộc điều tra chống phân biệt đối xử với các biện pháp hạn chế của Canada nhằm vào một số mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc.
Vụ việc liên quan đến tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân mới đầu tiên trong dòng tàu lớp Zhou được cho là xảy ra ở Vũ Hán vào cuối tháng 5 hoặc đầu tháng 6.
Tổng thống Mỹ, ông Joe Biden ngày 26/9 đã ký ban hành sắc lệnh hành pháp nhằm ứng phó trước những mối đe dọa gia tăng khi sự xuất hiện của những công nghệ mới khiến việc mua bán và sở hữu súng đạn trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết.
Bộ Quốc phòng Israel thông báo Mỹ đã cấp cho nước này khoản viện trợ quân sự trị giá 8,7 tỷ USD với phần lớn sẽ được dùng để bổ sung cho kho vũ khí phòng không đang cạn kiệt.
Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres vừa đưa ra lời cảnh báo tại Khóa họp thứ 79 Đại hội đồng Liên hợp quốc về tình trạng căng thẳng toàn cầu gia tăng và nguy cơ phổ biến vũ khí hạt nhân tái diễn.
Helene, cơn bão mạnh cấp 4/5, với sức gió 225 km/h, đổ bộ bờ biển phía Tây của bang Florida lúc 23h30 ngày 26/9 (10h30 ngày 27/9 giờ Hà Nội). Mưa như trút cùng những cơn gió với sức tàn phá lớn đang càn quét khu vực này.
Theo kết quả bầu cử chủ tịch Đảng Dân chủ Tự do Nhật Bản (LDP) được công bố chiều 27/9, cựu Bộ trưởng Quốc phòng và là cựu Tổng thư ký LDP, ông Shigheru Ishiba đã giành chiến thắng và trở thành Chủ tịch mới của LDP, nhiều khả năng sẽ trở thành thủ tướng tiếp theo của Nhật Bản.
Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có cuộc gặp với người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky bên lề kỳ họp của Đại hội đồng Liên hợp quốc khóa 79, thảo luận về sự hỗ trợ của Mỹ dành cho Ukraine trong cuộc xung đột với Nga.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin đã lên tiếng cảnh báo về nguy cơ xảy ra chiến tranh tổng lực giữa phong trào Hezbollah ở Liban và Israel, song ông cho rằng vẫn còn cơ hội cho giải pháp ngoại giao.
Phát biểu trước Đại hội đồng Liên hợp quốc ngày 26/9 tại New York (Mỹ), Tổng thống Abbas cho biết Israel gần như phá hủy hoàn toàn Gaza và nơi đây không còn phù hợp để sống.
Siêu bão Helene được dự báo sẽ đổ bộ vào bờ biển Big Bend thuộc bang Florida trong khoảng một giờ tới, có thể mạnh lên cấp 4 trong thang bão 5 cấp, mức cực kỳ nguy hiểm.
Điện Kremlin cho biết đề xuất của Tổng thống Nga Vladimir Putin về việc cập nhật học thuyết hạt nhân của Nga sẽ ngăn cản phương Tây ủng hộ hành động chống lại Moskva.
Thủ tướng lâm thời của Liban Najib Mikati phủ nhận các thông tin cho biết ông đã ký một thỏa thuận ngừng bắn giữa nước này và Israel.
Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Mỹ (NASA) vừa cảnh báo trong 30 năm tới, nhiều quốc đảo ở Thái Bình Dương có thể đối mặt tình trạng ngập lụt.
Trong một thông báo nhân chuyến thăm Mỹ của Tổng thống Ukraine Zelensky, Tổng thống Mỹ Biden tái khẳng định việc hỗ trợ Kiev vẫn là ưu tiên hàng đầu của nước này.
Bộ Quốc phòng Nga cho biết các lực lượng của nước này đã kiểm soát thêm hai ngôi làng ở miền Đông Ukraine và đang tấn công vào thị trấn Ugledar - một pháo đài phòng thủ quan trọng của Kiev.
Ngày 26/9, Ngoại trưởng Israel - ông Israel Katz đã bác bỏ đề xuất của Mỹ và Pháp kêu gọi ngừng bắn 21 ngày ở Liban, trong khi Thủ tướng Benjamin Netanyahu cũng yêu cầu quân đội tiếp tục chiến dịch quân sự.
Ngày 26/9, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã công bố gói viện trợ quân sự trị giá hơn 8 tỷ USD cho Ukraine, bao gồm nhiều khí tài, đạn dược và thiết bị quân sự hiện đại.
Thủ tướng Canada Justin Trudeau đã vượt qua cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm. Đây được coi là lần thử thách lớn đầu tiên đối với chính phủ thiểu số của đảng Tự do, hiện đang mất dần sự ủng hộ sau 9 năm cầm quyền của ông.
Trong thời gian nông nhàn, những người nông dân yêu thích cảm giác mạnh tại Thái Lan lại cùng nhau tham gia một cuộc thi đặc biệt, đua máy kéo trên cánh đồng.
Tọa lạc tại quận Phố Đông của thành phố Thượng Hải (Trung Quốc), khu nghỉ dưỡng trượt tuyết trong nhà L*SNOW đã được Kỷ lục Guinness Thế giới chứng nhận là khu nghỉ dưỡng lớn nhất thế giới.
Các quan chức thành phố Kiev xác nhận, ngày 26/9 Nga đã tiến hành một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái (UAV) vào thủ đô Kiev của Ukraine, gây thiệt hại cho cơ sở hạ tầng.
Dự án nghệ thuật sắp đặt công cộng với 8.000 quân domino khổng lồ đã ra mắt tại thành phố Toronto - Canada. Tác phẩm điêu khắc nhằm mục đích kết nối những người sống trong cùng một khu phố khi khuyến khích họ tham gia sắp đặt một đường domino khổng lồ dài 2,5 km.
0