Nhiều nước lên án Israel phê duyệt khu định cư mới ở Bờ Tây
Quyết định của Israel phê duyệt hàng loạt khu định cư Do Thái mới tại Bờ Tây bị chiếm đóng đã vấp phải làn sóng chỉ trích mạnh mẽ từ cộng đồng quốc tế.
Mười hai quốc gia châu Âu, cùng với Canada và Nhật Bản, cho rằng động thái trên không chỉ vi phạm luật pháp quốc tế mà còn làm suy yếu nghiêm trọng triển vọng hòa bình và an ninh lâu dài tại khu vực Trung Đông.
Luật pháp quốc tế và giới hạn của sự phản đối ngoại giao
Trong một tuyên bố chung được công bố ngày 24/12 các nước Bỉ, Canada, Đan Mạch, Pháp, Đức, Ý, Iceland, Ireland, Nhật Bản, Malta, Hà Lan, Na Uy, Tây Ban Nha và Vương quốc Anh bày tỏ “quan ngại sâu sắc” trước việc Israel phê duyệt 19 khu định cư mới ở Bờ Tây hồi đầu tháng này.
Xe tải và máy móc hạng nặng tại một khu định cư mới của Israel gần các khu định cư Kiryat Arba'a và Kharsina của Palestine ở phía nam Bờ Tây vào ngày 30/10/2025.
“Những hành động đơn phương như vậy, trong bối cảnh chính sách mở rộng định cư đang được tăng cường mạnh mẽ, không chỉ vi phạm luật quốc tế mà còn có nguy cơ làm gia tăng bất ổn và cản trở mọi nỗ lực hướng tới hòa bình,” tuyên bố chung nhấn mạnh.
Theo các nguồn tin am hiểu vấn đề, nội các Israel đã thông qua quyết định hợp pháp hóa và thành lập 19 khu định cư vào ngày 11/12. Bộ trưởng Tài chính Israel Bezalel Smotrich – một chính trị gia cực hữu và cũng là người sinh sống trong khu định cư đã công bố quyết định này trên mạng xã hội X vào cuối tuần qua.
Quyết định cho phép duy trì 19 khu định cư mới rải rác khắp Bờ Tây, trong đó có hai khu định cư từng bị sơ tán theo kế hoạch rút quân của Israel năm 2005. Động thái này diễn ra trong bối cảnh bạo lực của người định cư Israel nhằm vào người Palestine tại Bờ Tây đang gia tăng đáng kể, làm dấy lên lo ngại về nguy cơ leo thang xung đột trên thực địa.
Các quốc gia ký tên trong tuyên bố chung tái khẳng định cam kết đối với giải pháp hai Nhà nước, coi đây là nền tảng duy nhất cho một nền hòa bình “toàn diện, công bằng và lâu dài”. Theo đó, Israel và Palestine sẽ cùng tồn tại như hai quốc gia dân chủ, chung sống hòa bình và an ninh trong các đường biên giới được công nhận, phù hợp với các nghị quyết liên quan của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc.
Về phía Israel, Bộ trưởng Ngoại giao nước này đã bác bỏ tuyên bố trên, khẳng định người Do Thái có quyền lịch sử và hợp pháp trong việc thiết lập quốc gia của mình trên toàn bộ vùng lãnh thổ.
“Các chính phủ nước ngoài sẽ không thể hạn chế quyền của người Do Thái được sinh sống trên vùng đất Israel,” ông tuyên bố trong một bài đăng trên X.
Bờ Tây, nằm giữa Israel và Jordan ở phía tây sông Jordan, đã bị quân đội Israel kiểm soát từ năm 1967 và hiện là nơi sinh sống của hơn 3,3 triệu người Palestine. Theo luật pháp quốc tế, hầu hết các khu định cư của Israel tại đây bị coi là bất hợp pháp; riêng các tiền đồn định cư còn bị xem là trái luật ngay cả theo pháp luật Israel.
Trước và sau cuộc tấn công của Hamas vào Israel ngày 7/10/2023, giới lãnh đạo Israel ngày càng công khai bác bỏ viễn cảnh thành lập một nhà nước Palestine độc lập, bất chấp các lời kêu gọi quốc tế thúc đẩy giải pháp đàm phán nhằm chấm dứt cuộc chiếm đóng kéo dài hàng thập kỷ.
Bộ trưởng Smotrich tuyên bố việc mở rộng khu định cư nhằm “ngăn chặn trên thực địa sự ra đời của một nhà nước Palestine”, đồng thời khẳng định Israel sẽ tiếp tục phát triển và định cư trên vùng đất mà ông coi là di sản của tổ tiên.
Hệ quả an ninh và vòng xoáy bạo lực tại Bờ Tây
Trong khi đó, tình hình an ninh tại Bờ Tây tiếp tục xấu đi. Các tổ chức nhân quyền và giới chức Palestine cho biết các cuộc tấn công của người định cư Do Thái nhằm vào người Palestine và tài sản của họ đã gia tăng mạnh trong năm nay, đặc biệt trong mùa thu hoạch ô liu vào các tháng 10 và 11.
Hàng chục đoạn video do nông dân và nhà hoạt động Palestine ghi lại cho thấy những người đeo mặt nạ, mang theo gậy, dùi cui, thậm chí súng trường, tấn công người dân Palestine và cả các nhà hoạt động Do Thái-Israel ủng hộ họ. Một số đoạn video cho thấy các vụ việc xảy ra khi binh sĩ Israel có mặt gần đó, làm dấy lên cáo buộc rằng lực lượng an ninh đã không can thiệp kịp thời.
Ông Mustafa Barghouti, bác sĩ kiêm chính trị gia độc lập Palestine, cho biết các cơ quan chức năng Palestine ghi nhận “ít nhất từ 8 đến 10 vụ tấn công của người định cư mỗi ngày” nhằm vào các cộng đồng Palestine. Theo ông, các vụ việc đã mang tính hệ thống và xảy ra trên diện rộng, từ Ramallah, Hebron, Nablus đến Deir Jarir và khu vực Masafer Yatta.
Esh Kodesh, một khu định cư mới của Israel ở Bờ Tây, vào ngày 14/12/2025.
Theo báo cáo công bố ngày 17/12 của Văn phòng Điều phối các vấn đề nhân đạo Liên Hợp Quốc (OCHA), chỉ riêng trong năm nay, ít nhất 233 người Palestine, trong đó có 52 trẻ em, đã thiệt mạng tại Bờ Tây, bao gồm cả Đông Jerusalem.
Liên Hợp Quốc đã nhiều lần kêu gọi Israel, với tư cách là cường quốc chiếm đóng, thực hiện nghĩa vụ bảo vệ dân thường và chấm dứt các hành động bạo lực tại Bờ Tây. Trưởng phái bộ cứu trợ nhân đạo của Liên Hợp Quốc, ông Tom Fletcher, cảnh báo rằng việc không ngăn chặn hoặc trừng phạt các cuộc tấn công của người định cư là hành vi vi phạm luật pháp quốc tế.
“Người Palestine phải được bảo vệ. Không thể dung túng cho bạo lực hay trừng phạt tập thể. Những kẻ gây ra các cuộc tấn công phải bị truy cứu trách nhiệm,” ông Fletcher nhấn mạnh.