Những 'ông lớn' kiểm toán Deloitte, KPMG, E&Y không còn chuẩn mực?
Tòa án nhân dân TP.HCM đã đề nghị Bộ Công an điều tra làm rõ hành vi, vai trò và trách nhiệm của những công ty kiểm toán hàng đầu thế giới gồm Deloitte, KPMG, Ernst & Young Việt Nam khi đưa ra những số liệu sai lệch khi kiểm toán ngân hàng SCB và liên quan đến Vạn Thịnh Phát .
Vụ án Vạn Thịnh Phát đã chấm dứt giai đoạn 1 khi các bản án thích đáng đã được tuyên. Thế nhưng mọi việc chưa chấm dứt. Tòa án nhân dân TP.HCM đã đề nghị Bộ Công an điều tra làm rõ hành vi, vai trò và trách nhiệm của những công ty kiểm toán hàng đầu thế giới gồm Deloitte, KPMG, Ernst & Young Việt Nam khi đưa ra những số liệu sai lệch trong quá trình kiểm toán ngân hàng SCB và liên quan đến Vạn Thịnh Phát.
---
Từ năm 2012 cho đến năm 2020, Ngân hàng SCB đã thuê ba hãng kiểm toán lớn thuộc nhóm "Big 4" danh tiếng hàng đầu thế giới, gồm Ernst & Young Việt Nam, Deloitte Việt Nam và KPMG Việt Nam làm kiểm toán độc lập hàng năm. Cụ thể:
Từ 2012 đến 2016, Ernst & Young Việt Nam là đơn vị kiểm toán cho ngân hàng này.
Sau đó, SCB đổi công ty kiểm toán sang Deloitte Việt Nam trong 3 năm, 2017-2019.
Từ năm 2020, công việc này được giao cho KPMG Việt Nam.
“Các tổ chức tín dụng thường thuê những đơn vị kiểm toán uy tín để kiểm tra báo cáo tài chính hằng năm. Các đơn vị này sẽ chỉ ra nhưng lỗ hổng, sai phạm của ngân hàng và ngân hàng có trách nhiệm nghe theo những khuyến nghị này để cung cấp một bản báo cáo tài chính thường niên chuẩn xác”
TS. Cấn Văn Lực – Chuyên gia tài chính ngân hàng
Trong một thập kỷ, ba hãng kiểm toán đều đưa ra ý kiến chấp nhận báo cáo tài chính của SCB và không cho thấy những điểm bất thường nào về tình hình tài chính của ngân hàng. Nói một cách ngắn gọn: hoạt động tài chính của SCB là bình thường.
Nhưng sự bất thường đã được thể hiện ra theo kết luận điều tra của Bộ Công an liên quan đến vụ án Vạn Thịnh Phát, ngân hang SCB và các đơn vị, tổ chức có liên quan. Sự khác biệt cơ bản nhất trong kết luận của cơ quan điều tra và của các công ty kiểm toán nằm ở những số liệu.
Với Deloitte Việt Nam, trong báo cáo tài chính năm 2017, kiểm toán viên của công ty này đánh giá: Báo cáo tài chính hợp nhất của SCB là TRUNG THỰC và HỢP LÝ, NHẤT QUÁN.
Thế nhưng theo kết luận điều tra, thực trạng tài chính tại SCB đã rất xấu từ tháng 6/2017, Ngân hang báo cáo KHÔNG TRUNG THỰC. Nếu tính đúng, tính đủ thì vốn chủ sở hữu âm hơn 22.000 tỷ đồng, lợi nhuận âm hơn 35.000 tỷ đồng.
Với KPMG Việt Nam, tại báo cáo bán niên 2021, ông lớn này đánh giá: Chúng tôi không thấy có vấn đề gì khiến chúng tôi cho rằng báo cáo tài chính hợp nhất giữa niên độ đã không phản ánh trung thực và hợp lý. Thời điểm đó, trên sổ sách, SCB vẫn có vốn chủ sở hữu gần 22.000 tỉ đồng, lãi sau thuế sáu tháng đạt 453 tỉ đồng.
Thế nhưng, sau khi Bộ Công an khởi tố vụ án “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” tại tập đoàn Vạn Thịnh Phát, SCB bị Ngân hàng Nhà nước đưa vào diện kiểm soát đặc biệt từ tháng 10-2022, thì chính KPMG Việt Nam ban hành Báo cáo kiểm toán độc lập, phát hành tháng 5/2023, trong đó có nội dung: Tại thời điểm 30/9/2022, Ngân hang SCB đã lỗ lũy kế gần 465.000 tỷ đồng, âm vốn chủ sở hữu khoảng 444.000 tỷ đồng.
Nếu chỉ nhìn vào số liệu, cùng một công ty kiểm toán là KPMG Việt Nam, chỉ sau hơn 1 năm, đã khác nhau một trời một vực.
Cũng trong kết luận của Bộ Công an, năm 2017, những sự khác biệt trong kết quả điều tra so với báo cáo của SCB trong bảng dưới đây.
| Báo cáo tài chính của SCB | Kết luận điều tra của Bộ Công an |
| Tỷ lệ nợ xấu là 0,61% | Tỷ lệ nợ xấu của SCB là 20,92% |
Tỷ lệ an toàn vốn riêng lẻ CAR 10,06% Tỷ trọng dư nợ cho vay | Tỷ lệ an toàn vốn riêng lẻ CAR 10,06% Tỷ trọng dư nợ cho vay |
10 năm với sự tham gia của 3 công ty kiểm toán lớn mà không sai phạm lớn nào bị phát hiện. Nhưng chỉ sau vài tháng, cơ quan điều tra vào cuộc, kết quả kiểm toán lập tức cho thấy số lỗ lũy kế khổng lồ và khoản âm vốn chủ sở hữu đến gần nửa triệu tỉ đồng.
Sự sai lệch số liệu khi các công ty này kiểm toán SCB với kết luận điều tra của Bộ Công an, rõ ràng không phải là điều bình thường. Vi phạm của Trương Mỹ Lan và đồng phạm đã kéo dài, nhưng bằng một cách nào đó, sổ sách của SCB không hề có vết đen, dẫn đến tình trạng xã hội và nhà đầu tư có thông tin sai về tình hình tài chính và chấp hành pháp luật của SCB, Vạn Thịnh Phát. Đây được cho là một trong những nguyên nhân khiến vi phạm pháp luật của Vạn Thịnh Phát và SCB ở quy mô lớn, không được phát hiện và ngăn chặn kịp thời dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.
Dư luận có quyền đặt ra câu hỏi về năng lực của 3 công ty kiểm toán hang đầu này. Và cũng có quyền đặt ra sự băn khoăn về tính minh bạch và độ tin cậy trong các báo cáo của 3 trong số 4 tên tuổi của làng kiểm toán.
Tính đến ngày hôm nay, 17/4, ba hãng kiểm toán nãy vẫn chưa phản hồi về vụ việc. Trả lời PV Đài Hà Nội, đại diện của KPMG Việt Nam, cho biết hiện tại chưa thể thông tin gì về các hoạt động của công ty tại SCB. Còn trao đổi với báo Tuổi trẻ, một cựu lãnh đạo của Deloitte Việt Nam cho hay đơn vị kiểm toán dựa vào các số liệu, tài liệu ngân hàng và bên thứ ba cung cấp. Nếu các hồ sơ sai thì kiểm toán viên rất khó với cách kiểm tra thông thường, khi không có điều tra, thanh tra.
Cùng cần nói thêm rằng, theo quy định, trách nhiệm của công ty kiểm toán là đưa ra ý kiến về báo cáo tài chính của doanh nghiệp dựa trên kết quả cuộc kiểm toán theo các chuẩn mực của kiểm toán Việt Nam. Không những phải tuân thủ chuẩn mực này, các công ty kiểm toán cũng phải đảm bảo các quy định về đạo đức nghề nghiệp.
Theo TS Trần Phước Huy - Viện Ngân hàng - Tài Chính, Đại học Kinh tế Quốc dân: “Một báo cáo tài chính có sai sót trọng yếu nhưng kiểm toán viên chấp nhận hoàn toàn thì đó là rủi ro của hoạt động kiểm toán. Chuẩn mực kiểm toán yêu cầu kiểm toán viên phải tìm hiểu về khách hàng, phải nhận diện được, đánh giá được rủi ro có sai sót trọng yếu trên báo cáo tài chính. Trong quá trình kiểm toán, kiểm toán viên luôn phải giữ thái độ hoài nghi nghề nghiệp, trung thực, độc lập”
Ngay sau khi vụ án Vạn Thịnh Phát kết thúc giai đoạn 1, HĐXX-TAND TPHCM đã đề nghị Bộ Công an, Viện kiểm sát nhân dân tối cao trong quá trình điều tra vụ án giai đoạn 2 tiếp tục làm rõ vai trò, trách nhiệm của các công ty kiểm toán tại SCB và xử lý vi phạm nếu đủ căn cứ.
Đối với một vụ án kinh tế thông thường, nếu đơn vị kiểm toán được cơ quan điều tra xác định là vi phạm, thì trách nhiệm pháp lý của họ, đương nhiên không thể không bị truy cứu.
“Một công ty kiểm toán được xác định có sai phạm thì sẽ có hai hướng xử lý: xử lý dân sự nếu kiểm toán viên không đủ trình độ thẩm định và xử lý hình sự nếu có dấu hiệu móc ngoặc, thông đồng”
Luật sư Nguyễn Văn Hưng - Công ty Luật Phúc Khánh Hưng, Đoàn LS Hà Nội
Đại án Vạn Thịnh Phát là một vụ án phức tạp, dựa trên tính chất, thủ đoạn của các bị can lẫn thiệt hại cho nền kinh tế. Ngoài trách nhiệm của các cá nhân, tổ chức – đã được thể hiện qua các bản án được tuyên, thì dư luận đang chờ sự vào cuộc làm rõ của cơ quan chức năng, xung quanh hoạt động, vai trò của các công ty kiểm toán hang đầu. Ernst & Young, Deloitte và KPMG Việt Nam là 3 trong 4 "big 4" kiểm toán lớn nhất thế giới, có uy tín lâu năm. Nhưng ở một vụ việc cụ thể như SCB, họ lại đang khiến dư luận nghi ngờ rất lớn về tính chuẩn mực kiểm toán và chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp kế toán, kiểm toán của mình.
Thực hiện: Nhóm PV Kinh tế
Đồ họa: Thanh Nga
TIN LIÊN QUAN
Ý KIẾN
VN-Index trải qua phiên giao dịch khá giằng co, tâm lý nhà đầu tư trở nên thận trọng khi mùa báo cáo tài chính quý 3 vừa đi qua. Tuy nhiên chỉ số vẫn duy trì ở mức tăng.
Cơ quan quản lý cấp phép nhập khẩu gạo thuộc Bộ Nông nghiệp Philippines, Thương vụ Việt Nam tại Philippines cho biết tính đến cuối tháng 10/2024, Philippines đã nhập khẩu tổng số 3,68 triệu tấn gạo, cao hơn rất nhiều so với cùng kỳ năm 2023 và vượt qua tổng lượng gạo nhập khẩu năm 2023 của Philippines theo tính toán của cơ quan này.
Thị trường trái phiếu Chính phủ trong 10 tháng của năm đã có những kết quả khả quan, giá trị huy động đạt 75,6% kế hoạch năm. Hoạt động giao dịch diễn ra sôi nổi với giá trị giao dịch bình quân phiên tăng mạnh so với cùng kỳ năm 2023.
Việt Nam đẩy mạnh nhập khẩu gạo giữa lúc giá mặt hàng này trên thị trường thế giới lao dốc. Trong tháng 10, các doanh nghiệp Việt đã chi 148 triệu USD để nhập khẩu, tăng gấp gần 3,3 lần so với cùng kỳ năm ngoái.
Thông tin từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), xuất khẩu thủy sản cả nước tháng 10 năm nay ước đạt hơn 1 tỷ USD, tăng 28% so với cùng kỳ năm ngoái.
Việc hàng hóa xuất xứ từ Trung Quốc thường có giá rẻ hơn so với các sản phẩm nhập khẩu từ thị trường khác đem lại không ít thách thức, nhưng cũng tạo ra nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp Việt từng bước tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu.
Giá vàng trong nước ngày 5/11 giảm mạnh, với giá vàng miếng giảm 500.000 đồng, giá vàng nhẫn bán ra giảm mạnh nhất là 360.000 đồng.
Bộ Tài chính vừa có công văn xin ý kiến các bộ, ngành liên quan về đề xuất tiếp tục giảm thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu trong năm 2025 theo trình tự rút gọn. Trong văn bản này, Bộ đề nghị giảm 50% thuế bảo vệ môi trường đối với xăng.
Tổng cục Thuế cho biết, Temu đã được công ty chủ sở hữu đăng ký thuế qua Cổng thông tin điện tử dành cho nhà cung cấp nước ngoài của Tổng cục Thuế.
Giá dầu đã tăng hơn 1 USD trong phiên 4/11 tại châu Á, sau khi Tổ chức Các nước xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC) và các nước đồng minh, nhóm OPEC+, ngày 3/11 quyết định trì hoãn kế hoạch tăng sản lượng thêm một tháng.
Trong phiên giao dịch đầu tuần, ngày 4/11, đồng USD đã giảm 0,3% so với đồng yen, xuống còn 152,45 yen/USD.
Thị trường chứng khoán hôm nay 04/11 tiếp tục diễn biến tiêu cực khi VN-Index giảm hơn 10 điểm. Độ rộng toàn thị trường nghiêng về sắc đỏ với 485 mã giảm bên bán và 233 mã tăng.
VN-Index không chỉ rời xa ngưỡng cản tâm lý mạnh 1.300 điểm mà còn lùi về dưới 1.250 điểm - mốc thấp nhất trong tháng. Thị trường đang trải qua giai đoạn suy yếu rõ rệt khi lực cầu không đủ mạnh để cân bằng áp lực bán ra ngày càng lớn.
Ông Phạm Nhật Minh Hoàng, con trai tỷ phú Phạm Nhật Vượng, vừa được bổ nhiệm làm CEO Công ty cổ phần thương mại và dịch vụ FGF - Vì Tương lai Xanh.
Hôm nay, 04/11, giá thấy vàng nhẫn được điều chỉnh giảm mạnh. Giá vàng miếng SJC cũng được điều chỉnh giảm nửa triệu đồng ở cả hai chiều.
Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) vừa trở thành ngân hàng đầu tiên của Việt Nam có tổng tài sản vượt mốc 100 tỷ USD.
Trong 10 tháng của năm 2024, Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam (TKV) đạt doanh thu ước tính 137.157 tỷ đồng, tương đương 78% kế hoạch năm.
Trong khoảng một tháng trở lại đây, thị trường bán lẻ trong nước, đặc biệt là lĩnh vực thương mại điện tử xôn xao về một App mua sắm mới, đó là Temu - một nền tảng mua sắm của doanh nghiệp điện tử Trung Quốc. Người tiêu dùng vẫn còn không ít hoài nghi khi Temu xuất hiện rầm rộ nhưng vẫn chưa được cấp phép hoạt động tại Việt Nam.
Thị trường chứng khoán thường được coi là thước đo của nền kinh tế. Khi VN-Index liên tục dao động quanh ngưỡng 1.300 điểm nhưng chưa thể bứt phá thì cũng là lúc mà các nhà đầu tư tự đặt ra câu hỏi: Tại sao kinh tế đang phục hồi và tăng trưởng tốt mà VN-Index vẫn chưa thể bứt phá được? Liệu thị trường có thể vượt qua mốc này một cách bền vững trong tương lai gần hay không?
Trong 9 tháng của năm 2024, gần 164.000 doanh nghiệp đã rút khỏi thị trường, tăng 21% so với cùng kỳ năm trước.
Bất chấp những thiệt hại do bão số 3 (bão Yagi) gây ra, kinh tế Việt Nam vẫn ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng trong quý III.
Thương mại điện tử tại Việt Nam đang tăng trưởng nhanh chóng, đạt 20-25%/năm, trở thành kênh phân phối quan trọng. Nhưng tình trạng quảng cáo sai sự thật và hàng giả, hàng nhái cũng ngày càng phức tạp, đòi hỏi việc hoàn thiện chính sách và siết chặt quản lý.
Quý IV là thời điểm diễn ra nhiều sự kiện khuyến mại tập trung quy mô lớn và sôi động nhất trong năm. Đây được xem là giai đoạn quan trọng thúc đẩy động lực tiêu dùng, đóng góp cho mục tiêu tăng trưởng kinh tế cả năm.
Giá vàng thế giới giảm nhẹ, vàng miếng trong nước niêm yết ở mức 89,5 triệu đồng/lượng.
Trong vài năm gần đây, thị trường thương mại điện tử toàn cầu đã chứng kiến sự nổi lên của một hiện tượng mới mang tên Temu - nền tảng thương mại điện tử đến từ Trung Quốc.
Đã kết thúc quý III song đến nay, nhiều khó khăn vướng mắc ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân vẫn chưa được giải quyết dứt điểm, khiến kết quả giải ngân nguồn vốn đầu tư công đang rất thấp. Thậm chí có nhiều đơn vị, địa phương mới chỉ đạt chưa tới 30%.
Bamboo Airways được nộp dần tiền thuế nợ theo từng tháng, kể từ ngày 1/11/2024 đến ngày 31/10/2025. Trong vòng 12 tháng, khoản tiền thuế nợ mà Bamboo Airways được nộp dần là 120 tỷ đồng.
Đến nay, toàn bộ 27 ngân hàng niêm yết, đăng ký giao dịch trên sàn chứng khoán cùng với hai ngân hàng chưa niêm yết là BaoVietBank, PVCombank đã công bố báo cáo tài chính quý III/2024. Trong đó, nhiều ngân hàng ghi nhận lợi nhuận tăng mạnh, gấp nhiều lần cùng kỳ 2023.
Năm 2024 đã đi qua 3/4 chặng đường, nền kinh tế Việt Nam vẫn đứng vững và đạt nhiều kết quả quan trọng, được cộng đồng quốc tế đánh giá cao.
Theo Cục Thống kê thành phố Hà Nội, trong tháng 10/2024, tình hình cung cầu hàng hóa, bình ổn giá cả hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng, bảo đảm an toàn thực phẩm trên địa bàn Hà Nội duy trì ổn định và tiếp tục được thành phố quan tâm.
Văn phòng Chính phủ vừa có Thông báo kết luận của Thường trực Chính phủ tại cuộc họp về tình hình triển khai các dự án quan trọng của Tập đoàn Điện lực Việt Nam và Tập đoàn Dầu khí Việt Nam để bảo đảm cung ứng điện và an ninh năng lượng.
Trong khi giá vàng miếng duy trì ổn định ở mức 89,5 triệu đồng/lượng, vàng nhẫn tiếp tục giảm tới 200.000 đồng/lượng.
Kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản tháng 10/2024 của Việt Nam ước đạt 5,91 tỷ USD, đưa tổng kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản 10 tháng của năm 2024 đạt 51,74 tỷ USD, tăng 20,2% so với cùng kỳ năm 2023.
Sau ảnh hưởng của bão số 3, ngành sản xuất Việt Nam phục hồi vào tháng 10/2024, khi cả sản lượng và đơn đặt hàng mới đều tăng. Chỉ số nhà quản trị mua hàng PMI do S&P Global công bố đạt 51,2 điểm, tăng từ mức 47,3 điểm của tháng 9.
Nhiều ý kiến lo ngại rằng, mức tăng giá điện 4,8% vừa qua có thể ảnh hưởng tới mục tiêu kiểm soát lạm phát dưới 4,5% mà Quốc hội đặt ra cho cả năm nay. Tuy nhiên, chuyên gia đã khẳng định, mức tăng giá này chưa thể ảnh hưởng tới kiểm soát lạm phát.
Theo Cục Thống kê TP. Hà Nội, trong 10 tháng năm 2024, chỉ số sản xuất công nghiệp của Hà Nội tăng 5,6% so với cùng kỳ năm trước.
Cục Thuế tỉnh Hòa Bình vừa công khai danh sách 327 người nộp thuế nợ hơn 2.272 tỷ đồng tính đến ngày 30/9/2024, trong đó có 322 doanh nghiệp, hợp tác xã và hộ sản xuất, 1 trường học và 4 cá nhân. Nguyên nhân công khai là do nợ thuế quá hạn 90 ngày nhưng không tự nguyện nộp.
Giá vàng thế giới giảm trong phiên giao dịch ngày 1/11 do áp lực từ đồng USD và lợi suất trái phiếu chính phủ của Mỹ tăng. Tuy nhiên, số liệu tăng trưởng việc làm yếu từ nền kinh tế lớn nhất thế giới đã khiến các nhà phân tích tăng dự đoán về việc Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) sẽ cắt giảm lãi suất, qua đó hạn chế đà giảm của vàng.
Các nền tảng thương mại điện tử (TMĐT) Trung Quốc thời gian qua liên tục mở rộng tại Việt Nam, tạo áp lực cạnh tranh lớn cho doanh nghiệp bán lẻ nội địa nhờ công nghệ, hạ tầng logistics và lợi thế giá cả đang dần chiếm lĩnh thị trường, khiến doanh nghiệp Việt Nam chật vật ngay trên sân nhà.
Thương vụ Việt Nam tại Philippines cho biết, theo thống kê của Cơ quan quản lý cấp phép nhập khẩu gạo thuộc Bộ Nông nghiệp Philippines, tính đến cuối tháng 10/2024, Philippines đã nhập khẩu tổng số 3,68 triệu tấn gạo.
Theo đại diện Cục Thương mại điện tử và kinh tế số, Bộ Công Thương, việc cấm các sàn thương mại điện tử xuyên biên giới như Temu, 1688, Shein cần được xem xét một cách tổng thể, thận trọng.
Thị trường chứng khoán thường được coi là thước đo của nền kinh tế. Khi VN-Index liên tục dao động quanh ngưỡng 1.300 điểm nhưng chưa thể bứt phá thì cũng là lúc mà các nhà đầu tư tự đặt ra câu hỏi: Tại sao kinh tế đang phục hồi và tăng trưởng tốt mà VN-Index vẫn chưa thể bứt phá được? Liệu thị trường có thể vượt qua mốc này một cách bền vững trong tương lai gần hay không?
Ngành nông nghiệp đang dồn dập đón tin vui khi xuất khẩu gạo và cà phê đồng loạt lập kỷ lục lịch sử, xuất khẩu rau quả cũng bội thu 6,34 tỷ USD chỉ trong 10 tháng năm nay.
Các cơ sở kinh doanh vàng bạc đá quý trong nước ngày 2/11 đồng loạt điều chỉnh giảm giá vàng, với giá vàng miếng giảm 500.000 đồng ở cả hai chiều, giá vàng nhẫn giảm mạnh nhất 550.000 đồng.
Khi Temu đổ bộ vào Việt Nam kèm theo nhiều ưu đãi hấp dẫn, nhiều người đã tải Temu để trải nghiệm. Không chỉ bất ngờ vì giá thành, nhiều người còn ngỡ ngàng vì việc đặt hàng quá nhanh chóng đối với một sàn thương mại điện tử xuyên biên giới.
Ngày 1/11, S&P Global công bố báo cáo chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) ngành sản xuất Việt Nam. Chỉ số trong tháng 10 đã vượt mốc 50 điểm sau khi chịu tình trạng gián đoạn do cơn bão Yagi gây ra.
0