Những 'ông lớn' kiểm toán Deloitte, KPMG, E&Y không còn chuẩn mực?

Tòa án nhân dân TP.HCM đã đề nghị Bộ Công an điều tra làm rõ hành vi, vai trò và trách nhiệm của những công ty kiểm toán hàng đầu thế giới gồm Deloitte, KPMG, Ernst & Young Việt Nam khi đưa ra những số liệu sai lệch khi kiểm toán ngân hàng SCB và liên quan đến Vạn Thịnh Phát .

Vụ án Vạn Thịnh Phát đã chấm dứt giai đoạn 1 khi các bản án thích đáng đã được tuyên. Thế nhưng mọi việc chưa chấm dứt. Tòa án nhân dân TP.HCM đã đề nghị Bộ Công an điều tra làm rõ hành vi, vai trò và trách nhiệm của những công ty kiểm toán hàng đầu thế giới gồm Deloitte, KPMG, Ernst & Young Việt Nam khi đưa ra những số liệu sai lệch trong quá trình kiểm toán ngân hàng SCB và liên quan đến Vạn Thịnh Phát.

---

Từ năm 2012 cho đến năm 2020, Ngân hàng SCB đã thuê ba hãng kiểm toán lớn thuộc nhóm "Big 4" danh tiếng hàng đầu thế giới, gồm Ernst & Young Việt Nam, Deloitte Việt Nam và KPMG Việt Nam làm kiểm toán độc lập hàng năm. Cụ thể:

Từ 2012 đến 2016, Ernst & Young Việt Nam là đơn vị kiểm toán cho ngân hàng này.

Sau đó, SCB đổi công ty kiểm toán sang Deloitte Việt Nam trong 3 năm, 2017-2019.

Từ năm 2020, công việc này được giao cho KPMG Việt Nam.

“Các tổ chức tín dụng thường thuê những đơn vị kiểm toán uy tín để kiểm tra báo cáo tài chính hằng năm. Các đơn vị này sẽ chỉ ra nhưng lỗ hổng, sai phạm của ngân hàng và ngân hàng có trách nhiệm nghe theo những khuyến nghị này để cung cấp một bản báo cáo tài chính thường niên chuẩn xác”

TS. Cấn Văn Lực – Chuyên gia tài chính ngân hàng

Trong một thập kỷ, ba hãng kiểm toán đều đưa ra ý kiến chấp nhận báo cáo tài chính của SCB và không cho thấy những điểm bất thường nào về tình hình tài chính của ngân hàng. Nói một cách ngắn gọn: hoạt động tài chính của SCB là bình thường.

Nhưng sự bất thường đã được thể hiện ra theo kết luận điều tra của Bộ Công an liên quan đến vụ án Vạn Thịnh Phát, ngân hang SCB và các đơn vị, tổ chức có liên quan. Sự khác biệt cơ bản nhất trong kết luận của cơ quan điều tra và của các công ty kiểm toán nằm ở những số liệu.

Với Deloitte Việt Nam, trong báo cáo tài chính năm 2017, kiểm toán viên của công ty này đánh giá: Báo cáo tài chính hợp nhất của SCB là TRUNG THỰC và HỢP LÝ, NHẤT QUÁN.

Thế nhưng theo kết luận điều tra, thực trạng tài chính tại SCB đã rất xấu từ tháng 6/2017, Ngân hang báo cáo KHÔNG TRUNG THỰC. Nếu tính đúng, tính đủ thì vốn chủ sở hữu âm hơn 22.000 tỷ đồng, lợi nhuận âm hơn 35.000 tỷ đồng.

Với KPMG Việt Nam, tại báo cáo bán niên 2021, ông lớn này đánh giá: Chúng tôi không thấy có vấn đề gì khiến chúng tôi cho rằng báo cáo tài chính hợp nhất giữa niên độ đã không phản ánh trung thực và hợp lý. Thời điểm đó, trên sổ sách, SCB vẫn có vốn chủ sở hữu gần 22.000 tỉ đồng, lãi sau thuế sáu tháng đạt 453 tỉ đồng.

Thế nhưng, sau khi Bộ Công an khởi tố vụ án “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” tại tập đoàn Vạn Thịnh Phát, SCB bị Ngân hàng Nhà nước đưa vào diện kiểm soát đặc biệt từ tháng 10-2022, thì chính KPMG Việt Nam ban hành Báo cáo kiểm toán độc lập, phát hành tháng 5/2023, trong đó có nội dung: Tại thời điểm 30/9/2022, Ngân hang SCB đã lỗ lũy kế gần 465.000 tỷ đồng, âm vốn chủ sở hữu khoảng 444.000 tỷ đồng.

Nếu chỉ nhìn vào số liệu, cùng một công ty kiểm toán là KPMG Việt Nam, chỉ sau hơn 1 năm, đã khác nhau một trời một vực.

Cũng trong kết luận của Bộ Công an, năm 2017, những sự khác biệt trong kết quả điều tra so với báo cáo của SCB trong bảng dưới đây.

Báo cáo tài chính của SCBKết luận điều tra của Bộ Công an
Tỷ lệ nợ xấu là 0,61%Tỷ lệ nợ xấu của SCB là 20,92%

Tỷ lệ an toàn vốn riêng lẻ CAR 10,06%

Tỷ trọng dư nợ cho vay
bất động sản/tổng dự nợ 55%

Tỷ lệ an toàn vốn riêng lẻ CAR 10,06%

Tỷ trọng dư nợ cho vay
bất động sản/tổng dự nợ 62,95%

10 năm với sự tham gia của 3 công ty kiểm toán lớn mà không sai phạm lớn nào bị phát hiện. Nhưng chỉ sau vài tháng, cơ quan điều tra vào cuộc, kết quả kiểm toán lập tức cho thấy số lỗ lũy kế khổng lồ và khoản âm vốn chủ sở hữu đến gần nửa triệu tỉ đồng. 

Sự sai lệch số liệu khi các công ty này kiểm toán SCB với kết luận điều tra của Bộ Công an, rõ ràng không phải là điều bình thường. Vi phạm của Trương Mỹ Lan và đồng phạm đã kéo dài, nhưng bằng một cách nào đó, sổ sách của SCB không hề có vết đen, dẫn đến tình trạng xã hội và nhà đầu tư có thông tin sai về tình hình tài chính và chấp hành pháp luật của SCB, Vạn Thịnh Phát. Đây được cho là một trong những nguyên nhân khiến vi phạm pháp luật của Vạn Thịnh Phát và SCB ở quy mô lớn, không được phát hiện và ngăn chặn kịp thời dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.

Dư luận có quyền đặt ra câu hỏi về năng lực của 3 công ty kiểm toán hang đầu này. Và cũng có quyền đặt ra sự băn khoăn về tính minh bạch và độ tin cậy trong các báo cáo của 3 trong số 4 tên tuổi của làng kiểm toán.

Công ty kiểm toán KPMG Việt Nam một đơn bị được CSB thuê để thực hiện kiểm toán độc lập.

Tính đến ngày hôm nay, 17/4, ba hãng kiểm toán nãy vẫn chưa phản hồi về vụ việc. Trả lời PV Đài Hà Nội, đại diện của KPMG Việt Nam, cho biết hiện tại chưa thể thông tin gì về các hoạt động của công ty tại SCB. Còn trao đổi với báo Tuổi trẻ, một cựu lãnh đạo của Deloitte Việt Nam cho hay đơn vị kiểm toán dựa vào các số liệu, tài liệu ngân hàng và bên thứ ba cung cấp. Nếu các hồ sơ sai thì kiểm toán viên rất khó với cách kiểm tra thông thường, khi không có điều tra, thanh tra.

Cùng cần nói thêm rằng, theo quy định, trách nhiệm của công ty kiểm toán là đưa ra ý kiến về báo cáo tài chính của doanh nghiệp dựa trên kết quả cuộc kiểm toán theo các chuẩn mực của kiểm toán Việt Nam. Không những phải tuân thủ chuẩn mực này, các công ty kiểm toán cũng phải đảm bảo các quy định về đạo đức nghề nghiệp.

Theo TS Trần Phước Huy - Viện Ngân hàng - Tài Chính, Đại học Kinh tế Quốc dân: “Một báo cáo tài chính có sai sót trọng yếu nhưng kiểm toán viên chấp nhận hoàn toàn thì đó là rủi ro của hoạt động kiểm toán. Chuẩn mực kiểm toán yêu cầu kiểm toán viên phải tìm hiểu về khách hàng, phải nhận diện được, đánh giá được rủi ro có sai sót trọng yếu trên báo cáo tài chính. Trong quá trình kiểm toán, kiểm toán viên luôn phải giữ thái độ hoài nghi nghề nghiệp, trung thực, độc lập”

Ngay sau khi vụ án Vạn Thịnh Phát kết thúc giai đoạn 1, HĐXX-TAND TPHCM đã đề nghị Bộ Công an, Viện kiểm sát nhân dân tối cao trong quá trình điều tra vụ án giai đoạn 2 tiếp tục làm rõ vai trò, trách nhiệm của các công ty kiểm toán tại SCB và xử lý vi phạm nếu đủ căn cứ.

Đối với một vụ án kinh tế thông thường, nếu đơn vị kiểm toán được cơ quan điều tra xác định là vi phạm, thì trách nhiệm pháp lý của họ, đương nhiên không thể không bị truy cứu.

“Một công ty kiểm toán được xác định có sai phạm thì sẽ có hai hướng xử lý: xử lý dân sự nếu kiểm toán viên không đủ trình độ thẩm định và xử lý hình sự nếu có dấu hiệu móc ngoặc, thông đồng”

Luật sư Nguyễn Văn Hưng - Công ty Luật Phúc Khánh Hưng, Đoàn LS Hà Nội

Đại án Vạn Thịnh Phát là một vụ án phức tạp, dựa trên tính chất, thủ đoạn của các bị can lẫn thiệt hại cho nền kinh tế. Ngoài trách nhiệm của các cá nhân, tổ chức – đã được thể hiện qua các bản án được tuyên, thì dư luận đang chờ sự vào cuộc làm rõ của cơ quan chức năng, xung quanh hoạt động, vai trò của các công ty kiểm toán hang đầu. Ernst & Young, Deloitte và KPMG Việt Nam là 3 trong 4 "big 4" kiểm toán lớn nhất thế giới, có uy tín lâu năm. Nhưng ở một vụ việc cụ thể như SCB, họ lại đang khiến dư luận nghi ngờ rất lớn về tính chuẩn mực kiểm toán và chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp kế toán, kiểm toán của mình. 

Thực hiện: Nhóm PV Kinh tế
Đồ họa: Thanh Nga

User
Ý KIẾN

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên vừa ký ban hành Chỉ thị số 12 về việc thực hiện các giải pháp bảo đảm cân đối cung cầu, bình ổn thị trường cuối năm 2024 và dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025.

Bộ Công Thương vừa yêu cầu bảo đảm cung - cầu hàng hoá, bình ổn thị trường cuối năm 2024 và dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025.

Cùng chiều với diễn biến trên thị trường vàng thế giới, giá vàng trong nước tiếp đà tăng mạnh, với giá vàng miếng vượt mốc 86 triệu đồng/lượng.

Hội Nông dân tỉnh Hà Giang vừa phối hợp với Hội Nông dân thành phố Hà Nội tổ chức phiên giao dịch giới thiệu, kết nối, tiêu thụ các sản phẩm OCOP, sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu của tỉnh Hà Giang, tại Trung tâm hỗ trợ nông dân Hà Nội vào sáng 21/11.

Tối 21/11, tại Trung tâm thương mại Vincom Mega Mall Royal City, Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại, Du lịch TP Hà Nội (HPA) đã tổ chức khai mạc Hội chợ Đặc sản Vùng miền Việt Nam 2024.

Giá Bitcoin tiến sát ngưỡng 100.000 USD khi các nhà đầu tư đặt cược rằng cách tiếp cận quản lý thân thiện hơn của Mỹ đối với tiền điện tử dưới thời Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ mở ra kỷ nguyên bùng nổ cho loại tài sản này.

Hôm nay, 21/11, giá vàng trong nước tiếp tục tăng nóng theo đà tăng của giá vàng quốc tế. Vàng miếng SJC và nhẫn trơn mua vào tăng cả triệu đồng, bán ra đắt thêm 500-7000 nghìn đồng mỗi lượng.

Hôm nay, 21/11, thị trường chứng khoán phục hồi tích cực khi VN-Index tiếp tục tăng gần 12 điểm.

Danh sách VNTAX 200 vừa được công bố nhằm ghi nhận đóng góp ngân sách của các doanh nghiệp, bao gồm mọi loại hình từ nhà nước, tư nhân đến nước ngoài.

Sáng 21/11, tại Hà Nội, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương, đã chủ trì tổ chức Diễn đàn Chuyển đổi số ngành Công Thương với chủ đề “Thúc đẩy chuyển đổi số, chuyển đổi xanh hướng tới phát triển bền vững”, thu hút sự tham gia của hơn 500 doanh nghiệp.

Dự toán thu ngân sách nhà nước năm 2024 được giao là 1.700,99 nghìn tỷ đồng. Thông tin từ Bộ Tài chính cho thấy tính đến hết tháng 10 vừa qua, thu ngân sách nhà nước ước đạt hơn 1.654 nghìn tỷ đồng, bằng 97,2% dự toán.

Với việc xây dựng cơ sở dữ liệu lớn quản lý thuế (big Data), Cục Thuế TP Hà Nội đã số hóa, kết nối thông tin để xây dựng, phát triển hệ thống cơ sở dữ liệu thương mại điện tử, từ đó định danh chính xác người nộp thuế có hoạt động kinh doanh trên không gian mạng.

Theo điều hành của liên Bộ Công Thương - Tài chính, từ 15h ngày 21/11, giá xăng dầu tiếp tục giảm. Xăng E5RON92 giảm 110 đồng/lít, giá bán là 19.340 đồng/lít; xăng RON95-III giảm 80 đồng/lít, giá bán 20.520 đồng/lít.

Mặc dù gặp nhiều khó khăn từ cuộc khủng hoảng của thị trường bảo hiểm nhân thọ năm 2023, nhưng nhờ những chỉ đạo kịp thời từ phía các cơ quan quản lý, cơ sở pháp lý hoàn thiện và nỗ lực từ chính các doanh nghiệp trong việc thay đổi phương thức tiếp cận, thị trường bảo hiểm đang ghi nhận những dấu hiệu tích cực. Doanh nghiệp bảo hiểm kỳ vọng sẽ tăng trưởng mạnh vào năm 2025.

Gian hàng nông sản Việt Nam sẽ được vận hành theo mô hình 'hàng tìm người' trên sàn thương mại điện tử Trung Quốc, giúp các nhà cung ứng Việt có thể bán hàng trực tiếp tới người tiêu dùng tại Trung Quốc và đưa các sản phẩm có thương hiệu vào Trung Quốc.

Cùng chiều với diễn biến trên thị trường vàng thế giới, giá vàng miếng và nhẫn trong nước ngày 21/11 tiếp tục tăng.

Sáng 20/11, Trung tâm Xúc tiến thương mại Nông nghiệp phối hợp với các đơn vị, tổ chức lễ Khai mạc Hội chợ triển lãm Nông nghiệp Quốc tế - AgroViet 2024.

Tiền điện tử Bitcoin trong phiên giao dịch ngày 19/11 đã lập đỉnh mới, vượt ngưỡng 94.000 USD.

Việc các doanh nghiệp giao thông Việt Nam có cơ hội tham gia vào thị trường xây lắp dự kiến khoảng 33,5 tỷ USD và tiếp cận lĩnh vực công nghiệp đường sắt vô cùng tiềm năng mà dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam mang lại, đang là vấn đề được dư luận hết sức quan tâm.

Kể từ đầu năm đến nay, giá bất động sản liên tục tăng cao, tuy nhiên lượng hàng tồn kho của nhóm doanh nghiệp bất động sản lớn lại cũng ngày càng phình to. Thậm chí, một số doanh nghiệp có hàng tồn kho chiếm trên 50% tổng tài sản. Tại sao lại có nghịch lý như vậy và cần phải làm gì để giải quyết vấn đề này?

Hôm nay, 20/11, Vingroup công bố thành lập CTCP Nghiên cứu Phát triển và Ứng dụng người máy VinRobotics với vốn điều lệ 1.000 tỷ đồng. Công ty do Vingroup nắm giữ 51% cổ phần.

Công ty cổ phần Lọc hoá dầu Bình Sơn (Mã:BSR) thông báo đã hoàn thành mục tiêu sản lượng năm 2024, đạt 5,73 triệu tấn sản phẩm vào ngày 18/11, sớm 43 ngày so với kế hoạch.

VN-Index mở đầu phiên chiều với diễn biến giằng co trên mốc tham chiếu, tuy áp lực bán xuất hiện trở lại nhưng chỉ số vẫn đóng cửa trong sắc xanh tích cực.

Ngày 19/11, Cục Thuế Đắk Lắk chuyển thông tin Công ty CP Ea Súp 3 thuộc Tập đoàn Xuân Thiện đến Công an tỉnh để điều tra dấu hiệu trốn thuế.

Hôm nay, 20/11, giá vàng trong nước tiếp tục tăng mạnh phiên thứ ba liên tiếp theo đà tăng của giá vàng thế giới. Vàng miếng tiến sát ngưỡng 86 triệu đồng/lượng.

Trên thị trường tiền tệ sáng 20/11, Ngân hàng Nhà nước niêm yết tỷ giá trung tâm 24.293 đồng/USD, tăng 5 đồng so với sáng 19/11.

Thống kê sơ bộ từ Tổng cục Hải quan cho thấy, trong 10 tháng năm 2024, Việt Nam đã chi ra gần 800 triệu USD (khoảng 20.000 tỷ đồng) để nhập các loại rau quả từ Trung Quốc, trong đó chủ yếu là trái cây.

Bộ Tài chính cho biết, quy định yêu cầu sàn thương mại điện tử khấu trừ và khai, nộp thuế thay người bán nhằm chống thất thu thuế, giảm chi phí, thủ tục hành chính.

Hiệp hội Dệt may Việt Nam cho biết, mặc dù trong bối cảnh tình hình thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường, tổng đầu tư toàn cầu sụt giảm, nhưng ngành dệt may Việt Nam vẫn giữ được mức tăng trưởng khá.

Số liệu từ Tổng cục Hải quan cho thấy tổng khối lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam 10 tháng đạt gần 7,8 triệu tấn, kim ngạch hơn 4,86 tỷ USD.

Giá vàng miếng và nhẫn trong nước ngày hôm nay (20/11) vẫn tiếp tục tăng mạnh, bán ra quanh mức 85 triệu đồng/lượng.

Số liệu kinh tế Mỹ gần đây khiến nhà đầu tư giảm đặt cược khả năng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tiếp tục nới lỏng tiền tệ trong phiên họp tháng 12.

Thanh tra Bộ Tài chính vừa công bố kết quả thanh tra tại Tổng Công ty Xi măng Việt Nam (Vicem): 10 công ty con của Vicem có hoạt động sản xuất xi măng với hiệu quả thấp, trong đó nhiều đơn vị ghi nhận mức lỗ lớn trong năm 2023.

Sau nhịp rung lắc kéo dài, áp lực bán mạnh tại loạt cổ phiếu lớn khiến VN-Index giảm điểm mạnh về cuối phiên.

Trái ngược với sự khởi sắc của nhiều chỉ số chứng khoán quốc tế, thị trường chứng khoán trong nước liên tục ghi nhận diễn biến rung lắc. Thanh khoản thấp đang là vấn đề đối với thị trường.

Việc giá vàng thế giới hồi phục đáng kể và vượt mốc 2.600 USD/ounce khiến cho giá vàng trong nước hôm nay, 19/11, đồng loạt tăng mạnh.

Tính trong một tháng, từ 19/10 đến nay, VN-Index đã giảm 5,32%, tương đương giảm hơn 68 điểm. Đồng thời, vốn hóa sàn HOSE đã giảm gần 270.000 tỷ đồng (khoảng 10,7 tỷ USD).

Ngân hàng TMCP Xuất Nhập khẩu Việt Nam (Eximbank - Mã: EIB) vừa phát đi thông cáo chính thức bác bỏ thông tin ngân hàng này đang bị thanh tra trong hoạt động cấp tín dụng ngân hàng.

Sau chuỗi ngày giảm mạnh, giá vàng thế giới hôm nay, 19/11, đã tăng thêm hơn 50 USD. Vàng thế giới đi lên trong bối cảnh đà tăng của đồng USD chững lại, trong khi xung đột Nga - Ukraine tăng nhiệt.

Với tốc độ đô thị hóa nhanh, diện tích đất nông nghiệp bị thu hẹp, tập trung sản xuất những mô hình nông nghiệp xanh, nông nghiệp công nghệ cao đang là hướng đi của ngành nông nghiệp Thủ đô, nhằm mục tiêu vừa đáp ứng nhu cầu tiêu dùng sạch của người dân và mang lại không gian xanh cho đô thị.

Hộ cá nhân kinh doanh có doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm sẽ được miễn thuế giá trị gia tăng. Đây là nội dung mới được Ủy ban Tài chính Ngân sách của Quốc hội đưa ra đối với dự thảo Luật Thuế Giá trị gia tăng (sửa đổi). Đề xuất này đã nhận được sự đồng tình của nhiều hộ kinh doanh.

Bộ Tư pháp vừa công bố hồ sơ đề nghị xây dựng dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về giảm thuế giá trị gia tăng (VAT), áp dụng cho các nhóm hàng hóa, dịch vụ đang áp dụng mức thuế suất 10% xuống còn 8% trong 6 tháng đầu năm 2025 nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, người dân và tiếp tục kích cầu nền kinh tế.

Tối hôm qua, giá vàng trên thị trường quốc tế lên mức 2.595 USD/ounce, tăng thêm 5 USD/ounce so với phiên sáng và tăng tổng cộng 30 USD so với phiên trước. Đây là mức tăng rất mạnh của giá vàng thế giới sau đợt điều chỉnh cuối tuần qua, kéo theo giá vàng trong nước tăng cao.

Sau một tuần tăng giá, ngày 18/11, Ngân hàng Nhà nước niêm yết tỷ giá trung tâm là 24.288 VND/USD, giảm 10 đồng so với ngày 16/11. Các ngân hàng thương mại được giao dịch USD trong biên độ cộng trừ 5 % so với mức tỷ giá trung tâm này.

Giá vàng tăng vọt sau 6 ngày giảm, khi đà tăng của đồng USD bị đình trệ và sự bất ổn địa chính trị kéo dài.

Theo thông lệ, năm ngày từ ngày lễ Tạ ơn đến ngày Cyber Monday (Thứ Hai điện tử) thường là thời gian mua sắm nhộn nhịp nhất trong năm. Theo khảo sát hàng năm của Liên đoàn Bán lẻ Quốc gia Mỹ (NRF), năm nay số lượng người tiêu dùng mua sắm trực tuyến và tại cửa hàng trong khoảng thời gian này có thể đạt kỷ lục mới.