Phở Hà Nội, từ món ăn tới Di sản Văn hóa

Từ lâu, phở là món ăn đã gắn với cuộc sống người dân Hà Nội, trở thành thức quà phổ biến, gắn với tập quán, văn hoá ẩm thực của Thu đô. Mới đây, phở Hà Nội đã được ghi vào danh mục Di sản Văn hoá Phi vật thể Quốc gia.

Phở chuẩn vị Hà Nội

Phở là một trong những món ngon lâu đời nhất tại Hà Nội. Phở Hà Nội có cái ngọt chân chất của xương ninh, cái thơm của thịt vừa chín đến độ dẻo mà không dai, nước phở màu trong, bánh phở mỏng và mềm, được trang trí bằng các cọng hành, rau thơm bắt mắt. Với bàn tay khéo léo của những người chế biến lâu năm, các nguyên liệu tưởng chừng dân dã và quen thuộc ấy được hòa quyện với nhau tạo nên một hương vị đặc biệt. Món ăn này được thưởng thức khi còn nóng hổi và đậm đà, nhiều người thường thích cho thêm chanh, dấm tỏi, tương ớt khi thưởng thức phở Hà Nội tùy khẩu vị.

Phở không những là món ăn tồn tại trong tâm thức của người Hà Nội nói riêng mà giờ đây đã gần như trở thành một biểu tượng cho nền ẩm thực phong phú của người Việt Nam nói chung và vượt ra khỏi lãnh thổ Việt Nam, vươn tầm ẩm thực thế giới. Nhờ vậy, phở Hà Nội đã tạo được dấu ấn riêng trong nền ẩm thực Việt Nam và khiến bao du khách nước ngoài phải say đắm khi thưởng thức.

Phở là một trong những món ngon lâu đời nhất tại Hà Nội.

Phở Hà Nội - hành trình đến di sản 

Theo hồ sơ thành phố Hà Nội đề xuất, chủ thể của món phở là những cá nhân, gia đình trực tiếp thực hành và nắm giữ những tri thức, kỹ năng, kỹ thuật, bí quyết chế biến phở; được trao truyền qua nhiều thế hệ thể hiện yếu tố tiếp nối bản sắc và thương hiệu được ghi nhận; trong đó có 17 hộ gia đình và nghệ nhân đã thực hành tri thức dân gian món phở qua nhiều đời.

Theo số liệu thống kê của phòng Quản lý Di sản, Sở VH-TT Hà Nội, tại 30/30 quận, huyện, thị xã… trên địa bàn thành phố đều có hàng phở. Tính đến năm 2023, Hà Nội có gần 700 cửa hàng phở. Những thương hiệu phở gia truyền (trên hai đời làm phở) thường chỉ chuyên bán phở bò hoặc phở gà tập trung chủ yếu trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, quận Ba Đình, quận Hai Bà Trưng.

Món phở thể hiện sự tinh tế của người Hà Nội không chỉ trong nấu nướng mà còn trong thưởng thức. Các chuyên gia ẩm thực, nhà nghiên cứu và cả giới nhà văn, nhà thơ đều thừa nhận rằng: phở là một thứ quà đặc biệt của Hà Nội, không phải chỉ riêng Hà Nội mới có, nhưng chính là vì chỉ phở ở Hà Nội mới ngon.

Món phở thể hiện sự tinh tế của người Hà Nội không chỉ trong nấu nướng mà còn trong thưởng thức.

Quyết định công nhận “Tri thức dân gian Phở Hà Nội” là Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia được đưa ra dựa trên đề nghị của Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội và Cục trưởng Cục Di sản văn hóa. Việc công nhận này nhằm ghi nhận giá trị văn hóa đặc sắc của món ăn truyền thống Hà Nội, đồng thời tạo cơ sở pháp lý để bảo tồn và phát huy giá trị của Phở trong đời sống văn hóa - xã hội của Thủ đô và cả nước.

Quyết định quan trọng và cần thiết này mở ra cơ hội mới trong việc quảng bá và phát triển giá trị văn hóa ẩm thực của Hà Nội nói riêng và Việt Nam nói chung trên trường quốc tế.

Bà Lê Thị Thu Hiền, Cục trưởng Cục Di sản văn hóa - Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho biết, quyết định đưa vào Danh mục Di sản Văn hóa Phi vật thể Quốc gia đối với phở Hà Nội là sự tôn vinh các cộng đồng chủ thể trong phát huy các giá trị văn hóa. Đây là cũng sẽ là tiền đề để phát huy sức mạnh mềm của văn hóa Việt Nam và những giá trị truyền thống tốt đẹp của cha ông ta đã để lại, từ đó xây dựng chiến lược đẩy mạnh việc ghi danh đối với di sản văn hóa trên phạm vi quốc tế, đệ trình UNESCO ghi danh đối với Tri thức dân gian Phở Hà Nội.

Bà Lê Thị Thu Hiền, Cục trưởng Cục Di sản văn hóa - Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

Ký ức phở Hà Nội

Nhà sử học Dương Trung Quốc và nhà báo, nhiếp ảnh gia Nguyễn Hữu Bảo vốn là đôi bạn thân từ nhỏ ở phố Hàng Đường và cùng là gười gốc Hà Nội. Các ông vẫn còn nhớ những năm 40, 50 của thế kỷ trước, lúc còn ấu thơ, mỗi khi được mẹ thưởng cho hai hào rưỡi để được thưởng thức một bát phở gánh đầu phố là cả một niềm hạnh phúc khôn tả. Những cảm xúc khi đó, thật không thể quên, nhất là những sớm đầu đông lạnh giá, được cầm bát phở nóng hổi trong chiếc “sành chiết yêu” nhỏ xinh. Hết một bát phở vẫn còn thòm thèm.

Theo nhà sử học Dương Trung Quốc thì phở Hà Nội gắn liền với ba nền văn hóa, trong đó bánh phở gắn liền với nền văn minh lúa nước của Việt nam; nước cốt phở là du nhập từ văn hóa Pháp với cách nấu soup hầm xương và thịt; và gia vị trong phở như nước mắm, rau gia vị thì đại diện đặc trưng của vùng Đông Nam Á.

Được ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia cho Tri thức dân gian Phở Hà Nội là một cơ hội tuyệt vời để người Hà Nội thêm tự hào, lan tỏa đi khắp thế giới và còn là bước đệm để lập hồ sơ trình UNESCO công nhận phở Hà Nội là Di sản văn hóa phi vật thể thế giới.

User
Ý KIẾN

Một tháng trở lại đây tại Hà Nội có món “Phở treo” đặc biệt trên phố Báo Khánh, quận Hoàn Kiếm. Phở treo có cách làm giống các loại phở khác nhưng lại mang hương vị của sự san sẻ, ấm áp, của tình người nơi đô thành.

Trà chanh có nhiều nơi bán, nhưng uống trà chanh trên phố cổ luôn đem lại cảm giác khác biệt.

Là sự kiện mở đầu cho chuỗi hoạt động kích cầu, quảng bá du lịch mùa thu Hà Nội, Lễ hội Quà tặng du lịch 2024 mới được khai mạc tại không gian phố đi bộ Trần Nhân Tông. Đây không chỉ là cơ hội để người dân có thể dễ dàng tiếp cận các sản phẩm thủ công mỹ nghệ giá trị, đẹp mắt đặc trưng của Thủ đô, mà còn là dịp để du khách quốc tế tìm hiểu, trải nghiệm sâu sắc nét đẹp văn hóa Hà Nội thông qua những sản vật độc đáo.

Ăn quà vặt đêm đã dần như một thói quen, một nét văn hóa đã hình thành suốt vài chục năm qua, góp thêm sự phong phú trong bức tranh ẩm thực của đất Hà Thành.

Trong tiết trời mùa thu mát dịu thế này, không gì tuyệt vời hơn sáng ngày thứ Bảy được dạo quanh phố cổ Hà Nội, thưởng thức một cốc trà sen, một dúm cốm để cảm nhận rõ hương vị mùa thu...

Ăn chay ngày nay không còn giới hạn trong tôn giáo hay với những người giảm béo, chữa bệnh mà đã trở thành xu hướng. Ngày càng có nhiều người lựa chọn ăn chay vì nhiều lý do, bao gồm niềm tin tôn giáo, lựa chọn lối sống xanh, các mối quan tâm về đạo đức, tính bền vững của môi trường, lợi ích sức khỏe...

Chuyên trang ẩm thực Taste Atlas mới công bố danh sách 86 món ăn có nấm ngon nhất thế giới, trong đó, thịt đông xếp thứ 44, canh bóng xếp thứ 60.

Khi ánh nắng mùa hè dần nhường chỗ cho sắc vàng hanh hao cùng những cơn gió heo may thì đó là thời điểm Hà Nội vào thu và cũng là lúc hương cốm dịu nhẹ lan tỏa khắp phố phường. Hương cốm gọi thu về.

Phở Hà Nội là món ăn đặc trưng của mảnh đất Hà Thành, mang đậm nét văn hóa ẩm thực Việt Nam được rất nhiều du khách trong và ngoài nước yêu thích. Theo dòng thời gian, phở Hà Nội nay càng phong phú và hấp dẫn hơn, đem tới nhiều trải nghiệm thú vị cho mọi thực khách khi thưởng thức.

Vài năm trở lại đây, ẩm thực của Việt Nam đã được nhiều du khách nước ngoài, các tạp chí quốc tế khen ngợi, một số món ăn đã được vinh danh, lọt vào top những món ngon hàng đầu thế giới. Trong đó, bánh rán Việt Nam cũng đã được CNN bình chọn, đánh giá và lọt top 30 món ăn chiên rán thơm ngon nhất thế giới.

Di chuyển qua những con phố, bún ốc dạo là một trong những món quà phố cổ vẫn được duy trì từ bao năm nay và được nhiều thực khách yêu thích.

Từ lâu, phở là món ăn đã gắn với cuộc sống người dân Hà Nội, trở thành thức quà phổ biến, gắn với tập quán, văn hoá ẩm thực của Thu đô. Mới đây, phở Hà Nội đã được ghi vào danh mục Di sản Văn hoá Phi vật thể Quốc gia.

Tại Quyết định số 2328/QĐ-BVHTTDL về việc công bố Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia đã đưa "Tri thức dân gian Phở Hà Nội" vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vừa có Quyết định đưa "Tri thức dân gian Phở Nam Định, tỉnh Nam Định" vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia.

Hà Nội không chỉ nổi tiếng với văn hóa và lịch sử mà còn được biết đến bởi ẩm thực đặc trưng. Và chả rươi là một trong số đó. Hà Nội tuy không phải là nơi có con rươi, nhưng ở đây lại có nhiều món ăn được chế biến từ rươi ngon nhất.

Chè là món quà quen thuộc của bao thế hệ người Hà Nội. Cùng với sự đổi thay của nhịp sống hiện đại, món ăn này đã đa dạng hơn với nhiều loại chè khác nhau nhưng những quán chè truyền thống mang đậm hương vị Hà Nội xưa vẫn được rất nhiều người yêu mến.

Không gì bằng vừa thưởng trà sen tao nhã, vừa tìm hiểu nghệ thuật ướp trà sen cầu kỳ, cẩn trọng. Từ xa xưa, khu vực Hồ Tây (Quảng An) trồng rất nhiều sen, người dân đã biết cách lấy trà xanh Tân Cương của vùng đất chè Thái Nguyên đem ướp với dòng hoa sen Bách Diệp được trồng ở Hồ Tây cho ra một hương vị trà rất đặc biệt.

Dưa cải muối chua là món ăn dân dã, quen thuộc ở Việt Nam, là món ăn kèm có tác dụng kích thích vị giác.

Tripadvisor vừa công bố Top 15 thành phố có nền ẩm thực hấp dẫn nhất thế giới, trong đó Hà Nội góp mặt nhờ bản sắc văn hóa ẩm thực tinh tế, lôi cuốn, hấp dẫn.

Ở Hà Nội có một số món ăn dù nguồn gốc không phải ở Hà Nội, thế nhưng theo thời gian, món ăn đó đã được biến tấu trở thành một thức quà mang hương vị truyền thống của Thủ đô. Một trong số đó là món nộm bò khô.

Cháo sườn là một món ăn khá quen thuộc đối với nhiều người bởi dễ ăn, thanh đạm mà bổ dưỡng.

Để thưởng thức chả cá Lã Vọng chính gốc, nhiều người phải tìm đến 14 phố Hàng Sơn, nay là số nhà 14 phố Chả Cá. Đây là nơi gia đình họ Đoàn đã làm ra món chả cá Lã Vọng nổi tiếng lâu đời ở Hà Nội.

Ẩm thực Hà Nội dường như là sự hội tụ tinh hoa ẩm thực của mọi miền. Trong số những tinh hoa ẩm thực ấy phải kể đến món bún thang. Đây được xem là một trong những món ăn tinh tế, chế biến cầu kỳ bậc nhất của người Hà Nội.

Ở Hà Nội, hầu như con phố nào cũng có hàng phở. Phở là món ăn sáng quen thuộc đã đi vào cuộc sống của người Hà Nội. Vậy nên các quán phở cũng vì thế mà luôn sáng đèn từ rất sớm để kịp có phở phục vụ thực khách.

Con ngõ Tô Hoàng (quận Hai Bà Trưng) chỉ dài gần 200m, nhưng nơi đây khá nổi tiếng với các món ăn về ngan, vịt như vịt luộc, vịt nướng, canh măng tiết, bún,…

Bánh tôm hồ Tây là một trong những đặc sản nổi tiếng của xứ kinh kỳ, đã đi vào tiềm thức của bao thế hệ người Hà Nội.

Cafe Thái, quán cafe ngót trăm tuổi của Hà Nội, nơi cafe được rang thủ công bằng củi, nơi từng cốc cafe thấm đượm mùi khói bình dị và thanh lịch như cốt cách người Hà Nội .

Ngày 21/6, Michelin đã công bố danh sách 42 cơ sở ăn uống của hạng mục Bib Gourmand tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh.

Bánh đúc nộm là một trong những món ăn giản dị, được nhiều người Hà Nội yêu thích mỗi dịp vào hè bởi hương vị ngọt nhẹ, thanh mát, dễ ăn.

Vào mỗi độ tháng 6 hằng năm, sen Tây Hồ lại bước vào mùa đẹp nhất. Sen Tây Hồ không chỉ thu hút bởi vẻ đẹp thanh tao, hương thơm ngát đặc trưng mà bởi loại sen này là nguyên liệu chính làm nên trà sen Tây Hồ trứ danh.

Không chỉ thơm ngon, thuận tiện và dễ uống, nước ép trái cây cũng là thực phẩm bổ sung vitamin và khoáng chất, thức uống giải nhiệt trong thời tiết nắng nóng.

Ấn bản Michelin Guide vừa chính thức cập nhật danh sách các nhà hàng đạt giải Bib Gourmand 2024 ở Hà Nội và TP.HCM, đã tạo nhiều tranh cãi trong giới ẩm thực Việt.

Dạo quanh Hà Nội, hầu như ở đâu có các khu tập thể cũ, ở đó có các hàng bán đồ ăn vặt, không ít thì nhiều.

Theo quan niệm dân gian, tháng 5 âm lịch là thời điểm có nhiều dịch bệnh do thời tiết nóng bức, ẩm ướt. Một số món ăn, trong đó có rượu nếp, giúp cơ thể khỏe mạnh và phòng tránh bệnh tật.

Với người Hà Nội thì khu vực Hồ Gươm có lẽ đã trở thành một nơi lưu giữ nhiều ký ức thân thuộc không thể nào quên. Mỗi góc nhìn, mỗi cảnh vật dù rất bé nhỏ tồn tại quanh Hồ Gươm đều mang trong mình biết bao câu chuyện, tình cảm được tâm hồn con người cất giữ. Gắn liền với tuổi thơ và bao niềm mơ ước của các thế hệ người Hà Nội đó chính là kem Tràng Tiền.

Trong ngày Tết Đoan Ngọ (5/5 âm lịch), trên mâm lễ cúng gia tiên của nhiều gia đình không thể thiếu món rượu nếp thơm nồng truyền thống.

Chén trà sen đầm Trị - Tây Hồ tỏa hương mãi trong lòng những người yêu trà mỗi khi nhắc đến. Đó là dấu ấn riêng của trà sen Tây Hồ.

Quẩy Hà Nội chẳng cầu kỳ, phức tạp nhưng lại là một trong những món ăn kèm ưa thích của nhiều người.

Việc nâng tầm giá trị ẩm thực Hà Nội, xây dựng thành sản phẩm du lịch ẩm thực đang được thành phố quan tâm, góp phần quảng bá hình ảnh Hà Nội đến với bạn bè trong nước và quốc tế.

Một sớm cuối tuần, sau những bộn bề công việc, còn gì tuyệt vời hơn khi được ngồi nhâm nhi một tách trà ướp sen Tây Hồ để cảm nhận hương thơm tinh khiết của hoa và dư vị ngọt dịu tan chậm trong miệng. Trà sen Tây Hồ, thức uống mang đậm nét văn hóa, tinh tế của người Hà thành, là món quà quý cho những người đi xa nhớ về miền đất kinh kỳ.

Những gánh hàng nặng trĩu mang đủ thức quà từ lâu đã trở thành một phần tất yếu của nhịp sống thủ đô, len lỏi vào từng ngóc ngách và hòa chung hơi thở của phố thị.

Người Hà Nội thưởng thức chè cả bốn mùa. Chè sen, chè đỗ xanh, chè đỗ đen giải nhiệt những trưa hè oi bức; xôi chè, chè trôi tàu nóng hổi ngon tuyệt cho một chiều đông lạnh.

Kem Hà Nội ngon nức tiếng, không chỉ là một món tráng miệng đơn thuần mà còn là một phần văn hóa của người dân Thủ đô. Mặc cho những hàng kem sang trọng mọc lên hàng loạt gần đây, ba quán kem tuổi đời hơn nửa thế kỷ vẫn giữ nguyên sức hút đặc biệt, là điểm đến yêu thích của cả dân địa phương và du khách.

Canh chua cá, món canh chua ngọt rất bản địa của Việt Nam, đã được tạp chí ẩm thực quốc tế TasteAtlas vinh danh trong top 10 món cá được đánh giá ngon nhất thế giới.

Đối với người Hà Nội, cháo đậu phụ, cà muối là một món ăn vô cùng giản dị và quen thuộc. Qua tài chế biến và kết hợp khéo léo của người thợ làm bếp một bát cháo đặc, kèm với đậu rim, cà muối cứ thế mà làm say lòng thực khách Hà thành.

Nước mơ vốn là thứ nước khát giải nhiệt ngày hè được nhiều người yêu thích. Quả mơ khi được ngâm kỹ với đường sẽ tạo thành loại thức uống có vị chua thanh và mùi thơm khó cưỡng.