Ông Trump cho biết, sự kết hợp này sẽ tạo ra sự bùng nổ kinh tế và khôi phục lại niềm tin đang lụi tàn vào giấc mơ Mỹ. "Chúng ta đang ở giai đoạn đầu của một thời kỳ hoàng kim tuyệt vời và tươi đẹp của kinh doanh", ông cam kết trên bục phát biểu tại Mar-a-Lago vào đầu tháng 1/2025.

Những vấn đề đang đe dọa nước Mỹ là lạm phát, nhập cư, quan hệ với Trung Quốc, xung đột Nga-Ukraine, khủng hoảng tại Trung Đông và biến đổi khí hậu.

Tổng thống Mỹ Donald Trump đặt nhiều kỳ vọng vào cử tri Mỹ sau khi đắc cử nhiệm kỳ thứ hai tại Nhà Trắng, nhưng hành trình đạt được những mục tiêu đó sẽ là một chặng đường đầy thử thách kể từ khi ông tuyên thệ nhậm chức vào ngày 20/1.

Nhưng ông Trump đang phải đối mặt với những cảnh báo rằng, nhiều chính sách của ông có khả năng gây tổn hại đến nền kinh tế hơn là giúp ích cho nó.

Và khi ông chuẩn bị thực hiện kế hoạch của mình, các nhà phân tích cho biết ông sắp phải đối mặt với những thực tế về chính trị và kinh tế, khiến việc thực hiện mọi lời hứa của ông trở nên khó khăn.

Sau đây là cái nhìn sâu hơn về những lời hứa quan trọng của ông Trump:

Giải quyết lạm phát

Những gì ông Trump đã hứa là "giá cả sẽ giảm". Ông đã nói đi nói lại điều này. Đây là một lời cam kết mạo hiểm bởi giá cả sinh hoạt tại Mỹ hiếm khi giảm, trừ khi có khủng hoảng kinh tế. Lạm phát, thước đo tốc độ tăng giá, đã giảm đáng kể, nhưng vẫn khó có thể loại bỏ hoàn toàn.

Ông Trump đã đưa ra lời tuyên bố của mình và lời hứa mở rộng sản lượng dầu khí đã đạt kỷ lục của Mỹ, giảm chi phí năng lượng. Nhưng các yếu tố ảnh hưởng đến lạm phát và giá năng lượng chủ yếu nằm ngoài tầm kiểm soát của Tổng thống.

Các nhà phân tích đã cảnh báo rằng, nhiều ý tưởng của ông Trump bao gồm cắt giảm thuế, thuế quan và trục xuất người di cư - có nguy cơ khiến vấn đề trở nên tồi tệ hơn khi các chính sách của Nhà Trắng tạo ra sự khác biệt.

Nhà kinh tế học John Cochrane thuộc Viện Hoover cho biết, câu hỏi lớn mà nền kinh tế đang phải đối mặt là Tổng thống Trump sẽ giải quyết "căng thẳng" giữa các bộ phận ủng hộ doanh nghiệp truyền thống trong liên minh của ông và những "người theo chủ nghĩa dân tộc" tập trung vào các vấn đề kiểm soát biên giới và sự cạnh tranh với Trung Quốc như thế nào.

Ông John Cochrane cho biết: "Rõ ràng là cả hai phe đều không thể có được những gì họ muốn. Đó sẽ là câu chuyện cơ bản và là lý do tại sao chúng ta không biết điều gì sẽ xảy ra."

Những gì cử tri của ông Trump muốn:

Lời hứa về lạm phát là chìa khóa cho chiến thắng của ông Trump nhưng xét theo nhiều thước đo, chẳng hạn như tăng trưởng và tạo việc làm, nền kinh tế nhìn chung không ở trong tình trạng tồi tệ như ông đã mô tả trong chiến dịch tranh cử.

Kể từ khi giành chiến thắng, ông đã cố gắng hạ thấp kỳ vọng, cảnh báo rằng sẽ "rất khó" để hạ giá cả hàng hóa.

Bà Amanda Sue Mathis, 34 tuổi, đến từ Michigan, cho biết bà nghĩ những lời hứa của ông Trump là khả thi nhưng có thể mất thời gian.

"Nếu ai đó có thể thực hiện các thỏa thuận tốt hơn để khiến mọi thứ trở nên dễ mua hơn đối với người Mỹ, thì đó chính là ông Donald Trump", bà nói, "Ông ấy thực sự đã viết một cuốn sách về nghệ thuật đàm phán.

Áp dụng thuế quan toàn diện

Lời hứa kinh tế khác thường nhất của ông Trump là lời thề áp dụng thuế quan. Một loại thuế biên giới, ít nhất là 10% đối với tất cả hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ, và sẽ tăng lên hơn 60% đối với các sản phẩm đến từ Trung Quốc.

Kể từ đó, ông đã gia tăng các mối đe dọa đối với một số quốc gia cụ thể, bao gồm các đồng minh như Canada, Mexico và Đan Mạch.

Một số cố vấn của ông Trump cho rằng, thuế quan là công cụ đàm phán cho các vấn đề khác, như an ninh biên giới, và cuối cùng ông sẽ giải quyết bằng một cách tiếp cận có mục tiêu hơn hoặc dần dần hơn.

Cuộc tranh luận đã làm dấy lên suy đoán về mức độ quyết liệt mà Trump sẽ quyết định, xét đến những rủi ro kinh tế tiềm tàng. Các nhà phân tích cho rằng, thuế quan có thể khiến giá cả của người Mỹ tăng cao và gây thiệt hại cho các công ty bị nước ngoài trả đũa.

Và không giống như nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, bất kỳ biện pháp nào cũng sẽ được đưa ra vào thời điểm nhạy cảm, khi đà tăng trưởng kinh tế lâu dài của Mỹ dường như đang ở giai đoạn cuối.

Theo Oxford Economics, ngay cả khi mức thuế quan cứng rắn nhất không bao giờ xuất hiện thì riêng cuộc tranh luận về chính sách cũng đang tạo ra sự bất ổn, có thể làm giảm đầu tư và giảm tăng trưởng ở Mỹ tới 0,6% vào giữa năm 2025.

"Họ có biên độ sai sót rất hạn chế", ông Michael Cembalest, chủ tịch chiến lược đầu tư và thị trường của JP Morgan Asset Management cho biết trong một podcast gần đây. Ông cảnh báo rằng mong muốn cải tổ lớn có thể "phá vỡ điều gì đó", mặc dù vẫn chưa biết điều gì sẽ xảy ra.

Luật sư thương mại Everett Eissenstat, người từng là cố vấn kinh tế Nhà Trắng trong nhiệm kỳ đầu của tổng thống Trump, cho biết ông dự kiến ​​sẽ áp dụng mức thuế quan trên diện rộng, nhưng thừa nhận kế hoạch này sẽ phải cạnh tranh với các mục tiêu khác.

"Luôn luôn có căng thẳng. Không bao giờ có sự hoàn hảo trong thế giới chính sách. Và rõ ràng, một trong những lý do mà tôi nghĩ ông ấy được tái đắc cử là lo ngại về lạm phát", ông Everett Eissenstat nói.

Ông Ben Maurer, đảng viên Cộng hòa lâu năm, cho biết muốn Tổng thống Trump tập trung vào mục tiêu rộng lớn hơn là phục hồi ngành sản xuất tại Mỹ, thay vì chỉ tập trung vào thuế quan.

"Tôi cảm thấy đây giống một chiến thuật đàm phán hơn là một lộ trình chính sách thực sự", người đàn ông 38 tuổi sống tại Pennsylvania cho biết.

"Tôi không nói là ông ấy sẽ không áp thuế lên bất cứ thứ gì. Tôi nghĩ là ông ấy sẽ làm vậy. Nhưng tôi nghĩ sẽ mang tính chiến lược hơn trong việc ông ấy áp thuế lên chính xác những mặt hàng nào. Tôi ủng hộ điều đó và tôi cảm thấy khả năng phán đoán của ông ấy đủ tốt để quyết định nên áp thuế đối với mặt hàng nào."

Giảm thuế, cắt giảm chi tiêu

Ông Trump đã đưa ra một kế hoạch giảm thuế, giảm quy định và một chính phủ nhỏ hơn, mà ông cho rằng sẽ giải phóng doanh nghiệp Mỹ. Nhưng các nhà phân tích cho rằng việc cắt giảm quy định có thể mất nhiều thời gian hơn dự kiến. Và ông Trump được cho là sẽ ưu tiên gia hạn các đợt cắt giảm thuế sắp hết hạn hơn là cắt giảm chi tiêu.

Bà Boccia của Viện Cato cho biết, bà dự kiến ​​hoạt động vay nợ sẽ tăng vọt dưới chính quyền Trump và sự gia tăng này sẽ làm tăng thêm áp lực lạm phát.

Bà lưu ý rằng, trên thị trường tài chính, những lo ngại đó đã góp phần đẩy lãi suất nợ chính phủ lên cao trong những tuần gần đây.

Mức trần nợ công là gì?

Mặc dù ông Trump sẽ phải đối mặt với sự phản đối từ những người trong đảng của ông lo ngại về khoản nợ vốn đã cao của Mỹ, bà Boccia cho biết, có vẻ như chắc chắn, việc kéo dài thời hạn cắt giảm thuế dự kiến ​​sẽ làm tăng thêm hơn 4,5 nghìn tỷ đô la vào nợ của Mỹ trong thập kỷ tới.

Ngược lại, ông Trump đã ra phán quyết cắt giảm phần lớn ngân sách trong chiến dịch tranh cử của mình khi ông hứa sẽ giữ nguyên các chương trình lớn như An sinh xã hội. Trong khi đó, Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE) do Elon Musk và Vivek Ramaswamy đứng đầu cũng đã công khai thu hẹp tham vọng của mình.

Ông Ben Maurer cho biết, việc tinh giản bộ máy hành chính là chìa khóa cho hy vọng của ông đối với chính quyền. Ông chia sẻ "Chi tiêu của chính phủ là hoàn toàn điên rồ".

So sánh nền kinh tế Mỹ dưới thời Trump và Biden

Với tư cách là tổng thống Mỹ, ông Donald Trump thuộc đảng Cộng hòa và ông Joe Biden thuộc đảng Dân chủ đã sống tại Nhà Trắng trong giai đoạn 2017-2020 và 2021-2024. Hồ sơ kinh tế của họ rất khó để so sánh, vì bốn năm không phải là thời gian đủ để đánh giá hiệu suất kinh tế chung của một quốc gia hoặc để đánh giá cách các chính sách trong quá khứ, hoặc các cú sốc bên ngoài như đại dịch Covid-19 ảnh hưởng đến các biến số kinh tế vĩ mô chính. Tuy nhiên, các chính sách kinh tế của tổng thống rất quan trọng, có hậu quả lâu dài và có thể báo trước chính sách trong tương lai.

Tăng trưởng kinh tế

Tại Mỹ, tăng trưởng GDP trung bình hàng năm trong tám năm qua gần như không đổi theo giá trị thực, ngoại trừ giai đoạn Covid (2020 và 2021): 2,6% trong giai đoạn 2017-2019 và 2,3% kể từ năm 2022. Con số này không hoàn toàn như những gì các nhà lãnh đạo Mỹ đã hứa, nhưng kết quả có thể được coi là khả quan và nhìn chung tốt hơn so với những kết quả đạt được ở Liên minh châu Âu trong cùng giai đoạn.

Trong nhiệm kỳ Tổng thống Barack Obama (2009-2017) - một kỷ nguyên đặc trưng bởi vị tổng thống mới vào Ngày 1 đã phải ngăn chặn sự sụp đổ kinh tế hoàn toàn bằng cách bắt tay vào nới lỏng định lượng, tăng trưởng GDP trung bình hàng năm vào khoảng 1,5%. Kỷ nguyên khó khăn đó có thể đã ủng hộ nhận thức về những năm Trump sau đó. Sự hưng phấn cũng xuất phát từ hiệu suất tuyệt vời của thị trường chứng khoán dưới thời ông Trump, khiến nhiều người Mỹ cảm thấy giàu có và an toàn hơn, đặc biệt là sau nỗi sợ hãi về cuộc khủng hoảng tài chính (2007-2008) và Đại suy thoái (2008-2009). Phố Wall cũng đã hoạt động tốt trong những năm Biden, nhưng lợi nhuận không ngoạn mục và bị che khuất bởi các thành phần khác, bao gồm lạm phát và lãi suất cao hơn.

Nhìn chung, hiệu suất GDP dưới thời chính quyền Dân chủ và Cộng hòa là tương đương nhau, và thành tích của Tổng thống Biden dường như không tệ hơn đáng kể so với Tổng thống Trump. Tuy nhiên, người Mỹ không vui. Nhiều người tin rằng nền kinh tế Mỹ đang trải qua suy thoái và thị trường chứng khoán đang hoạt động kém. Điều thú vị là bức tranh ảm đạm này được các cử tri ở cả phe Cộng hòa và Dân chủ vẽ ra. Tuy nhiên, GDP đang tăng trưởng (tỷ lệ hàng năm vào năm 2024 là khoảng 3%) và Cục Dự trữ Liên bang Atlanta dự kiến GDP tăng trưởng 2,8% trong quý 3 năm 2024.

Giá tiêu dùng

Hậu quả của lạm phát và chính sách tiền tệ đóng vai trò quan trọng trong việc định hình nhận thức của công chúng và thiết lập kỳ vọng. Tổng thống Trump đã tìm cách in tiền và Cục Dự trữ Liên bang đã tuân thủ. Từ cuối năm 2016 đến cuối năm 2020, nguồn cung tiền của Mỹ (M2) đã tăng 45% trong khi lãi suất Quỹ Dự trữ Liên bang giảm từ 0,75% xuống 0,25%. Trong cùng kỳ, lạm phát đã giảm từ 2,1% xuống 1,4%.

Người Mỹ dường như đã có được những điều tốt nhất của thế giới: thanh khoản dồi dào, dễ dàng tiếp cận tín dụng để tài trợ cho tiêu dùng, nhà ở và đầu tư tài chính - mọi thứ trừ giá cả ổn định. Cuộc Đại suy thoái đã nhanh chóng bị lãng quên. Covid -19 đã giáng một đòn mạnh vào nền kinh tế, nhưng người Mỹ không coi Tổng thống Trump chịu trách nhiệm về tác động tài chính của nó.

Trên thực tế, sau khi Đạo luật Cắt giảm Thuế và Việc làm của ông trở thành luật vào năm 2018, phản ứng kinh tế của ông Trump đối với đại dịch, thông qua chính sách tiền tệ hào phóng và kích thích kinh tế thông qua Đạo luật Viện trợ, Cứu trợ và An ninh Kinh tế do Virus Corona (CARES), dường như không có nhược điểm nào.

Đảng Dân chủ đã không phản đối được sự phung phí tiền tệ của Tổng thống Trump, và Tổng thống Biden lên nắm quyền vào thời điểm hậu quả lạm phát của chính quyền trước và tác động tích lũy của hơn một thập kỷ nới lỏng định lượng nổi lên dữ dội. Do đó, lạm phát đã tăng từ 1,4% vào tháng 1/2021 lên 9,1% vào tháng 6/2022, sau đó giảm xuống còn 3,0% vào tháng 6/2024. Trong cùng kỳ, nguồn cung tiền tăng "chỉ" 10% theo giá trị danh nghĩa và lãi suất tăng vọt lên 5,5% từ 0,25%.

Các hộ gia đình và nhiều doanh nghiệp nhỏ đã mắc nợ rất nhiều sau những năm ông Trump lãnh đạo và do đó, bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi việc tăng lãi suất trong những năm ông Biden lãnh đạo. Lạm phát cũng ảnh hưởng đến sức mua vì tiền lương không theo kịp giá cả tăng. Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, Washington đã tạo ấn tượng rằng chính quyền không kiểm soát được. Đầu tiên, chính quyền tuyên bố rằng lạm phát chỉ là tạm thời, sau đó họ nói rằng họ sẽ đưa nó trở lại mức khoảng 2% vào cuối năm 2023. Cuối cùng, chính quyền đã ngừng công bố các mục tiêu và thời hạn cụ thể.

Việc làm

Mục thứ ba trong danh sách kiểm tra của cử tri Mỹ là thị trường lao động. Thống kê truyền thống trong trường hợp này là tỷ lệ thất nghiệp, cả vào đầu nhiệm kỳ của chính quyền Trump và gần cuối nhiệm kỳ của chính quyền Biden, đều ở mức tương tự trên 4%. Tuy nhiên, trong bảy năm rưỡi ở giữa, tỷ lệ thất nghiệp không ổn định.

Tỷ lệ thất nghiệp khi ông Trump vào Nhà Trắng là 4,7%. Tỷ lệ này giảm xuống còn 3,5% trước khi Covid tấn công và đạt đỉnh ở mức 14,9% vào tháng 4/2020. Khi ông Biden nhậm chức vào tháng 1/2021, tỷ lệ thất nghiệp là 6,4%; tỷ lệ này đã giảm dần xuống mức thấp nhất là 3,4% vào đầu năm 2023. Vào tháng 7/2024, tỷ lệ thất nghiệp ở mức 4,3%.

Số lượng việc làm tăng đáng kể từ cuối nhiệm kỳ của chính quyền Trump đến nhiệm kỳ của chính quyền Biden và sau đó bắt đầu giảm. Mặc dù số lượng việc làm hiện tại cao hơn khoảng 15 điểm % so với những năm tốt nhất dưới thời Tổng thống Trump, nhưng dư luận có thể không nhận ra điều này. 

Nói cách khác, các chính sách của Tổng thống Trump không tạo ra nhiều cơ hội việc làm, nhưng triển vọng kinh tế chung, trong bối cảnh cắt giảm thuế và thị trường chứng khoán bùng nổ, có vẻ tươi sáng. Trong khi các chính sách của Tổng thống Biden đã tạo ra nhiều cơ hội việc làm hơn, cánh cửa dẫn đến thịnh vượng kinh tế có vẻ như đang dần khép lại. Động lực này được xác nhận bởi dữ liệu về việc làm toàn thời gian, vốn đã tăng đều đặn trong những năm ông Trump nắm quyền và ổn định trong năm qua.

Không có gì ngạc nhiên khi cử tri Mỹ nhìn vào những gì đã xảy ra với ví tiền của mình trong tám năm qua, và có thể thấy nhiều lý do để vui mừng. Nền kinh tế Mỹ vẫn tiếp tục tăng trưởng, giá trị tài sản ròng của hộ gia đình chưa bao giờ cao đến vậy, lạm phát không còn là mối đe dọa lớn nữa và những người muốn làm việc có thể tìm được việc làm mà không gặp khó khăn.

Tài chính công

Tài chính công có lẽ là vấn đề cấp bách nhất hiện nay, mặc dù dư luận có thể không coi đó là vấn đề. Theo một cuộc thăm dò gần đây về mối quan tâm chính của cử tri, lạm phát đứng đầu danh sách, trong khi thuế và chi tiêu đứng thứ chín. Trong lĩnh vực này, sự khác biệt giữa ông Donald Trump và ông Joe Biden là rất khó nhận biết.

Nhìn vào chính quyền Cộng hòa của Tổng thống Trump, tỷ lệ nợ công trên GDP đã tăng từ 105%vào cuối năm 2016 lên 126% vào cuối năm 2020. Dưới thời Tổng thống Biden, tỷ lệ nợ trên GDP đã giảm xuống còn 120% vào năm 2022 và dự kiến sẽ đạt 123% vào cuối năm 2024.

Thâm hụt ngân sách liên bang tăng dưới thời Tổng thống Trump từ 3,1% GDP vào cuối năm 2016 lên 4,6% vào cuối năm 2019, trong khi dưới thời ông Biden, thâm hụt ngân sách tiếp tục tăng lên 5,4% vào năm 2022. Con số này được dự báo là 5,3% vào cuối năm nay.

Nói cách khác, dưới thời ông Biden, thâm hụt ngân sách lớn hơn so với thời ông Trump làm tổng thống. Chi tiêu của chính phủ tính theo tỷ lệ phần trăm GDP tăng mạnh vào năm 2020 và 2021 do Covid. Tuy nhiên, nhìn chung, dưới thời Tổng thống Biden, con số này vào khoảng 35%  gần bằng mức dưới thời Trump. Tuy nhiên, mức tăng doanh thu trong bối cảnh lạm phát và tăng trưởng kinh tế tương đối khiêm tốn và không đủ để cắt giảm thâm hụt ngân sách.