Tấn công bằng thiết bị liên lạc: vi phạm luật quốc tế?
Những người ủng hộ nhân quyền đang kêu gọi mở một cuộc điều tra độc lập về các vụ máy nhắn tin và bộ đàm phát nổ ở Liban và Syria và cho rằng các vụ nổ có thể đã vi phạm luật pháp quốc tế nếu những thiết bị này được chế tạo thành bẫy mìn.
Các vụ nổ đã khiến ít nhất 37 người thiệt mạng và hơn 3.000 người bị thương, trong đó có nhiều thành viên của nhóm chiến binh Hezbollah do Iran hậu thuẫn. Đến nay, Israel vẫn chưa xác nhận hoặc phủ nhận sự liên quan.
Văn phòng nhân quyền Liên hợp quốc và một số nhóm ủng hộ nhân quyền đã lên tiếng chỉ trích, lập luận rằng các cuộc tấn công đã được thực hiện một cách “bừa bãi” vì gần như không thể biết ai đang cầm các thiết bị hoặc chúng ở đâu khi chúng phát nổ.
“Phải có một cuộc điều tra độc lập, toàn diện và minh bạch về hoàn cảnh của những vụ nổ hàng loạt này và những kẻ ra lệnh và thực hiện một cuộc tấn công như vậy phải chịu trách nhiệm”, người đứng đầu cơ quan nhân quyền của Liên hợp quốc, Volker Türk, cho biết trong một tuyên bố.
Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng các vụ nổ đã được nhắm mục tiêu chính xác vì các thiết bị đã được phân phối cho các thành viên Hezbollah.
Ủy ban Chữ thập đỏ Quốc tế, tổ chức có nhiệm vụ bảo vệ dân thường và những người không tham chiến khác trong xung đột và có mục tiêu giữ thái độ trung lập cho rằng, “sẽ mất thời gian để có thể thiết lập một ý kiến pháp lý” trong vụ việc này.
Ủy ban Chữ thập đỏ Quốc tế từ chối bình luận công khai về việc liệu các vụ tấn công có vi phạm luật nhân đạo quốc tế hay không, một luật khó thực thi và đôi khi bị các quốc gia phớt lờ.
Luật pháp quốc tế chưa bao giờ đề cập đến việc nhắm mục tiêu vào các thiết bị liên lạc mà mọi người mang trên người. Công ước Geneva, cung cấp một bộ quy tắc để bảo vệ thường dân trong xung đột đã được thông qua từ cách đây 75 năm, rất lâu trước khi máy nhắn tin, điện thoại di động và máy bộ đàm được sử dụng rộng rãi ở nơi công cộng. Tính pháp lý càng trở nên phức tạp hơn nữa do Hezbollah là một nhóm vũ trang phi nhà nước hoạt động bên trong Liban, một thành viên có chủ quyền của Liên hợp quốc.
Liệu các thiết bị có phải là bẫy mìn không?
Câu hỏi về cách áp dụng các quy tắc quốc tế cho cuộc tấn công dường như chủ yếu tập trung vào việc liệu một chất nổ bí mật được cài trong một thiết bị điện tử cá nhân có thể được coi là bẫy mìn hay không?
Theo Điều 7 của Công ước về một số loại vũ khí thông thường năm 1996 mà Israel đã thông qua, bẫy mìn được định nghĩa là “bất kỳ thiết bị nào được thiết kế hoặc cải tiến để gây sát thương, hoạt động bất ngờ khi một người làm phiền hoặc tiếp cận một vật thể dường như vô hại”.
Nghị định thư này cấm bẫy mìn “hoặc các thiết bị khác dưới dạng vật thể di động dường như vô hại được thiết kế và chế tạo đặc biệt để chứa vật liệu nổ”.
Bà Lama Fakih, giám đốc khu vực Trung Đông và Bắc Phi tại Tổ chức Theo dõi Nhân quyền, cho biết: “Luật nhân đạo quốc tế thông thường cấm sử dụng bẫy mìn - những vật mà dân thường có khả năng bị thu hút hoặc liên quan đến việc sử dụng hàng ngày của dân thường - chính xác là để tránh gây nguy hiểm nghiêm trọng cho dân thường và tạo ra những cảnh tượng tàn khốc vẫn đang diễn ra trên khắp Liban hôm nay”.
“Việc sử dụng một thiết bị nổ mà vị trí chính xác không thể biết được một cách đáng tin cậy sẽ là hành động bất hợp pháp, sử dụng phương tiện tấn công không thể nhắm vào mục tiêu quân sự cụ thể và do đó sẽ tấn công các mục tiêu quân sự và dân thường mà không có sự phân biệt”. “Cần phải tiến hành ngay một cuộc điều tra nhanh chóng và công bằng về các cuộc tấn công này”, bà Fakih kêu gọi.
Công ước về một số loại vũ khí thông thường năm 1996 cũng đặt ra các quy tắc về việc sử dụng mìn, tàn tích của bom chùm và các chất nổ khác. Luật này cấm sử dụng các loại “đạn dược lắp thủ công” khác, chẳng hạn như các thiết bị nổ tự chế “được thiết kế để gây sát thương và được kích hoạt thủ công, bằng thiết bị điều khiển từ xa hoặc tự động sau một khoảng thời gian”.
Các thành viên của nhóm vũ trang Hezbollah tại Liban đã sử dụng máy nhắn tin, nhưng không có gì đảm bảo rằng các thành viên sẽ cầm các thiết bị khi chúng phát nổ. Nhiều người thương vong là dân thường đang tham gia các hoạt động dân sự rộng lớn của Hezbollah, chủ yếu phục vụ cộng đồng người Shiite ở Liban.
Trong khi đó, Giáo sư Laurie Blank hiện công tác tại Trường Luật Emory ở Atlanta, một chuyên gia về luật nhân đạo quốc tế và luật xung đột vũ trang, cho biết luật chiến tranh không cấm hoàn toàn việc sử dụng bẫy mìn, nhưng đặt ra giới hạn đối với chúng. Bà tin rằng cuộc tấn công “rất có thể vẫn hợp pháp theo luật pháp quốc tế”.
Bà cho biết bẫy mìn có thể được sử dụng để nhắm vào lực lượng thù địch trong hoặc gần mục tiêu quân sự, bao gồm cả hệ thống liên lạc mà các chiến binh Hezbollah sử dụng.
“Mặc dù vậy, vẫn chưa rõ đây có phải là kịch bản bẫy mìn hay không. Ví dụ, nếu cuộc tấn công nhằm vào chính máy nhắn tin, thì đó không phải là vấn đề về bẫy mìn,” bà Blank viết trong một email.
Cuộc tấn công ‘bừa bãi’
Các chuyên gia cho biết vụ nổ máy nhắn tin cho thấy một hoạt động đã được lên kế hoạch từ lâu và được tiến hành cẩn trọng, có thể được thực hiện bằng cách xâm nhập vào chuỗi cung ứng và gắn thuốc nổ vào các thiết bị trước khi chúng được chuyển đến Liban.
“Không có lý do nào để biện minh cho việc hàng trăm, nếu không muốn nói là hàng nghìn máy nhắn tin phát nổ, không phải là một cuộc tấn công bừa bãi vi phạm luật pháp quốc tế” bà Mai El-Sadany, người đứng đầu Viện Tahrir về Chính sách Trung Đông, một nhóm nghiên cứu có trụ sở tại Washington, đã viết trên X.
“Những người giữ máy nhắn tin rải rác khắp các khu vực dân sự, từ các trung tâm mua sắm đến những con phố đông đúc và các tòa nhà chung cư đến bệnh viện, xung quanh là phụ nữ, trẻ em và đàn ông”, bà Mai El-Sadany nói với hãng tin AP. “Một cuộc tấn công như thế này không thể lường trước được người qua đường vô tội nào ở khu vực bị ảnh hưởng hoặc đứa trẻ vô tư nào nhấc máy nhắn tin khi nó kêu bíp”.
Luật sư người Anh Geoffrey Nice, người đã truy tố cựu Tổng thống Nam Tư Slobodan Milosevic cho biết trong một cuộc phỏng vấn: “Rõ ràng đây là tội ác chiến tranh. Và chúng ta nên lên án hành vi này”. Nhưng ông lưu ý đến hành vi phạm tội ở cả hai bên trong cuộc xung đột Israel-Hamas, ám chỉ đến các cuộc tấn công bằng tên lửa của các chiến binh Hamas vào Israel và thương vong do hoạt động quân sự của Israel ở Gaza kể từ ngày 7/10 năm ngoái.
Israel đã phải đối mặt với sự chỉ trích nặng nề của cộng đồng quốc tế về phản ứng quân sự ở dải Gaza và gần đây hơn là ở Bờ Tây kể từ sau các cuộc tấn công ngày 7/10 của Hamas.
Vào tháng 5/2024, công tố viên hàng đầu tại Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) đã ban hành lệnh bắt giữ các quan chức cấp cao của Israel, bao gồm Thủ tướng Benjamin Netanyahu, cũng như các nhà lãnh đạo Hamas đứng sau các cuộc tấn công, vì hành động của họ trong cuộc chiến.
Cũng trong tháng 5, Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ) đã ra lệnh cho Israel “ngay lập tức” ngừng hoạt động quân sự gây tranh cãi ở thành phố Rafah, phía Nam Gaza. Tuy nhiên, Israel đã phớt lờ yêu cầu này.
TIN LIÊN QUAN
Ý KIẾN
Đảng Dân chủ đối lập ở Hàn Quốc đã kêu gọi quyền Tổng thống Han Duck Soo nhanh chóng ký ban hành dự luật bổ nhiệm cố vấn đặc biệt để điều tra Tổng thống Yoon Suk Yeol và đệ nhất phu nhân Kim Keon Hee.
Không giống như truyền thống, năm nay, một nhóm ông già Noel tại thủ đô Argentina đã đổi xe trượt tuyết của họ lấy một đoàn xe máy đi phát quà, nhằm mang lại niềm vui và không khí lễ hội cho trẻ em tại các bệnh viện trên khắp thành phố.
Lễ hội Băng Tuyết Cáp Nhĩ Tân lần thứ 26 chính thức khai mạc vào cuối tuần qua tại thủ phủ tỉnh Hắc Long Giang, Trung Quốc, mở ra một thế giới trải nghiệm kỳ diệu như trong mơ dành cho du khách trong nước và quốc tế.
Một chiếc trực thăng đã đâm vào một bệnh viện ở phía tây nam Thổ Nhĩ Kỳ vào Chủ nhật, khiến bốn người thiệt mạng, gồm hai phi công, một bác sĩ và một nhân viên trên máy bay. Không có ai bên trong tòa nhà hoặc trên mặt đất bị thương.
Cảnh sát Nigeria ghi nhận đã có ít nhất 13 người thiệt mạng trong hai vụ giẫm đạp nhận quà từ thiện tại nước này, đa số các nạn nhân là phụ nữ và trẻ em.
Thủ tướng Hungary Viktor Orban cho biết, nước này đang đàm phán với Nga và Ukraine về giải pháp duy trì trung chuyển khí đốt qua Ukraine, đồng thời khẳng định Budapest không muốn từ bỏ tuyến đường này.
Đảng Dân chủ đối lập ở Hàn Quốc đã kêu gọi quyền Tổng thống Han Duck-soo nhanh chóng ký ban hành dự luật bổ nhiệm cố vấn đặc biệt để điều tra Tổng thống Yoon Suk Yeol và đệ nhất phu nhân Kim Keon Hee, nếu không sẽ phải chịu trách nhiệm pháp lý.
Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump cảnh báo sẽ áp đặt thêm thuế quan với Liên minh châu Âu nếu lục địa già không tăng cường mua dầu khí của Mỹ.
Ukraine đang đưa những chiếc xe tăng Abrams cuối cùng tới tỉnh Kursk của Nga khi Moskva tăng tốc phản công dồn dập trong thời gian qua.
Tổng thống Mỹ Joe Biden đã ký phê chuẩn thành luật - dự luật cấp ngân sách cho Chính phủ liên bang đến giữa tháng 3/2025, tránh được nguy cơ phải đóng cửa một phần chỉ vài ngày trước dịp lễ Giáng sinh.
Truyền thông Đức cho biết nghi phạm bị cáo buộc trong vụ lao xe vào đám đông ở một khu chợ Giáng sinh ở thành phố Magdeburg, đông bắc nước này, là Taleb Al Abdulmohsen, một công dân Ả Rập Xê-út. Đáng chú ý, nghi phạm là một bác sĩ tâm lý được đánh giá cao về chuyên môn.
Viện Thống kê và nghiên cứu kinh tế quốc gia Pháp vừa công bố số liệu cho thấy nợ công của nước này tiếp tục tăng trong quý III/2024.
Tờ Financial Times dẫn nguồn thạo tin khẳng định Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump vừa thay đổi yêu cầu với Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), trong đó yêu cầu các quốc gia thành viên của khối tăng chi tiêu quốc phòng lên 5% GDP, gấp 2,5 lần so với mức hiện tại là 2%.
Tại Slovenia, hang động đá vôi Postojna là một điểm đến không thể bỏ lỡ mỗi dịp Giáng sinh. Đến với hang động này, du khách sẽ được chiêm ngưỡng khung cảnh chúa Giesu ra đời.
Hàng chục nghìn người biểu tình phản đối Tổng thống Yoon Suk Yeol vừa tổ chức mít tinh và diễu hành ở trung tâm Seoul, một tuần sau khi Tổng thống Hàn Quốc bị kiến nghị luận tội vì lệnh thiết quân luật hồi đầu tháng này.
Trước tình trạng khoai tây đặc biệt dễ bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ cao và biến đổi khí hậu, các nhà khoa học tại Trung Quốc - nước sản xuất khoai tây lớn nhất thế giới - đang nỗ lực nghiên cứu giống khoai tây chịu nhiệt, nhằm bảo vệ nguồn cung cấp lương thực.
Nhà chức trách Nga vừa cho biết Ukraine phóng máy bay không người lái (UAV) chứa thuốc nổ tấn công thành phố Kazan của Nga, cách biên giới Ukraine hơn 1.000 km, gây thiệt hại cho một số công trình.
Hãng tin Tass ngày 21/12 cho biết, chuyên gia quân sự Andrey Marochko đã nói với hãng tin này rằng lực lượng Nga đang kiểm soát hơn một nửa thành phố Chasov Yar ở Cộng hòa Nhân dân Donetsk .
Quân đội Israel thừa nhận đã không thể đánh chặn một "vật thể bay" được phóng từ Yemen tới Tel Aviv, làm ít nhất 16 người bị thương.
Phe đối lập Syria tuyên bố muốn đóng góp vào hòa bình khu vực sau cuộc gặp lịch sử giữa lãnh đạo Ahmed al-Sharaa và phái đoàn ngoại giao Mỹ tại Damascus.
Con số cập nhật mới nhất cho thấy, có 5 người thiệt mạng, bao gồm một trẻ em và ít nhất 200 người bị thương sau khi chiếc xe BMW lao vào đám đông tại chợ Giáng sinh Magdeburg của Đức.
Ngày 21/12, một vụ tai nạn nghiêm trọng giữa một xe buýt chở khách và một xe tải trên đường cao tốc tại Brazil đã khiến ít nhất 30 người tử vong.
Khắp mọi nơi trên thế giới đang tưng bừng đón Giáng sinh năm 2024 với nhiều màu sắc và ánh sáng tràn ngập khắp nơi. Nhiều thành phố trên thế giới đã trang hoàng đường phố, tổ chức nhiều sự kiện thú vị để chào đón một mùa Giáng sinh và năm mới với mong ước hòa bình và hạnh phúc.
Sau Hạ viện, Thượng viện Mỹ hôm nay 21/12, đã thông qua dự luật ngân sách ngắn hạn nhằm duy trì hoạt động của chính phủ liên bang tới tháng 3 năm sau.
Tư lệnh Tình báo quốc phòng Hàn Quốc, Thiếu tướng Moon Sang Ho đã bị bắt giữ ngày 20/12, với cáo buộc đóng vai trò quan trọng trong việc ban bố thiết quân luật đêm 3/12.
Công đoàn IG Metall thông báo đã đạt được bước đột phá trong cuộc đàm phán thương lượng tập thể với Volkswagen. Theo đó, thỏa thuận này sẽ ngăn chặn việc đóng cửa các nhà máy và sa thải nhân viên.
Chính quyền Croatia cho biết có kế hoạch tổ chức quốc tang vào hôm nay (21/12) cho các nạn nhân của vụ tấn công bằng dao chưa từng có tại một trường học ở thủ đô Zagreb.
Chính phủ Nhật Bản cho hay, nước này sẽ cung cấp vaccine đậu mùa khỉ cho Cộng hòa dân chủ Congo và đã cử một đoàn chuyên gia y tế đến thực địa để khảo sát cách tiến hành tiêm chủng. Động thái này nhận được sự hoan nghênh từ Tổ chức Y tế thế giới và cộng đồng quốc tế.
Một đoàn gồm 120 binh sĩ Pháp đã rời Chad vào ngày 20/12, đánh dấu sự khởi đầu cho cuộc rút quân của Pháp khỏi một trong những thuộc địa cuối cùng mà Pháp vẫn duy trì sự hiện diện quân sự.
Tổng thống Đức Frank-Walter Steinmeier cho biết, vào ngày 27/12 tới, ông sẽ ra quyết định liệu có giải tán quốc hội hay không.
Nhiều nhà lãnh đạo trên thế giới đã chia sẻ những nội dung trên mạng xã hội nhằm gửi lời chia buồn về vụ tấn công khủng bố kinh hoàng tại chợ Giáng sinh ở thành phố Madeburg của Đức, khiến hơn 60 người thương vong.
Ngày 20/12, Thủ tướng Canada Justin Trudeau đã công bố 12 thay đổi trong Nội các, theo đó đưa vào 8 bộ trưởng mới và chuyển đổi vị trí của 4 bộ trưởng cũ. Đây được coi là một trong những đợt cải tổ Nội các lớn nhất kể từ khi ông Trudeau lên nắm quyền cách đây 9 năm.
Một đối tượng đã lái xe đâm vào đám đông ở chợ Giáng sinh Magdeburg, miền đông nước Đức, khiến ít nhất 2 người thiệt mạng và 60 người bị thương. Các quan chức địa phương xác nhận đây là một vụ tấn công khủng bố.
Với tỷ lệ phiếu áp đảo 366 phiếu ủng hộ trên 34 phiếu chống, Hạ viện Mỹ đã thông qua dự luật chi tiêu sửa đổi để không đẩy chính phủ Mỹ rơi vào tình cảnh phải đóng cửa một phần.
Bộ Chỉ huy trung tâm Mỹ ở Trung Đông ngày 20/12 thông báo đã tiêu diệt một thủ lĩnh của Tổ chức nhà nước Hồi giáo (IS) trong một cuộc không kích ở Syria.
Ngày 20/12, một xe ô tô đã lao vào một khu chợ Giáng sinh ngoài trời đông đúc ở thành phố Magdeburg, miền Đông nước Đức, khiến ít nhất 2 người thiệt mạng và hơn 60 người khác bị thương. Chính quyền địa phương gọi đây là một vụ tấn công khủng bố.
Công ty khởi nghiệp Energy Miner của Bavaria (Đức) đã phát triển một công nghệ tiên tiến nhằm khai thác thủy điện theo cách mới mà không cần xây đập hoặc đổ bê tông. Công ty này đang mong muốn hướng đến một cuộc cách mạng về thủy điện.
Từ một vườn thú, BuinZoo tại thủ đô Santiago (Chile) đã bắt đầu quá trình chuyển đổi thành công viên sinh thái, hướng đến mục tiêu bảo tồn toàn bộ hệ sinh thái.
Tháng 1/2025, Bỉ sẽ trở thành quốc gia đầu tiên thuộc EU cấm bán thuốc lá điện tử dùng một lần, nhằm ngăn chặn tình trạng trẻ em lạm dụng thuốc lá điện tử, đồng thời giảm thiểu tác động tiêu cực của thuốc lá điện tử đối với môi trường.
Tổng thống Nga Vladimir Putin mới đây khẳng định, Nga đã đạt được các mục tiêu của mình tại Syria, bác bỏ những tuyên bố cho rằng sự sụp đổ của chính quyền cựu Tổng thống Bashar al-Assad sẽ làm yếu đi sức mạnh của Nga.
Dự báo từ nhà sản xuất máy bay châu Âu Airbus cho biết, thị trường dịch vụ hàng không dân dụng của Trung Quốc sẽ trở nên lớn nhất thế giới trong vòng hai thập kỷ tới, với giá trị thị trường gần gấp ba lần so với hiện tại.
Tổng thống Joe Biden vừa đặt ra mục tiêu đầy tham vọng: giảm khí thải nhà kính của Mỹ hơn 60% vào năm 2035, trong nỗ lực bảo vệ di sản chống biến đổi khí hậu của mình.
Theo một tuyên bố từ quân đội Iraq, nước này đã gửi gần 2.000 binh lính Syria trở về quê hương vào ngày 19/12, sau khi họ tìm kiếm nơi trú ẩn tại Iraq trong cuộc tấn công của các lực lượng đối lập nhằm lật đổ cựu Tổng thống Bashar al-Assad vào đầu tháng này.
Ủy ban châu Âu (EC) khẳng định sẵn sàng thảo luận với chính quyền của ông Donald Trump về việc làm sâu sắc hơn mối quan hệ hợp tác giữa hai bên, đặc biệt trong lĩnh vực năng lượng.
Hơn 10 năm sau khi một trong những bí ẩn hàng không lớn nhất thế giới xảy ra, ngày 20/12, Bộ trưởng Giao thông Malaysia tuyên bố, quốc gia này sẽ tiếp tục tìm kiếm máy bay MH370 mất tích của Malaysia Airlines.
Thủ tướng Anh Keir Starmer thuộc đảng Lao động, sau khi giành chiến thắng áp đảo trong cuộc bầu cử hồi tháng 7 đã đưa ra một chương trình nghị sự nhiều tham vọng cả về đối nội và đối ngoại, nhằm đưa nước Anh thoát khỏi tình trạng hỗn loạn và trì trệ dưới thời chính phủ đảng Bảo thủ, thúc đẩy nền kinh tế của Anh tăng trưởng trở lại. Tuy nhiên, sau hơn 5 tháng nhậm chức, kết quả thực hiện vẫn chưa được như kỳ vọng.
0