Tập thể cũ lưu giữ ký ức Hà Nội
Những khu tập thể cũ Trung Tự, A6 Giảng Võ, Kim Liên, Nguyễn Công Trứ, Nam Đồng... được xây dựng từ những năm 50-60 của thế kỷ trước là một phần thân thương của Hà Nội, là nơi lưu giữ ký ức của nhiều thế hệ người dân Hà thành.
Trong tâm trí của nhiều bạn trẻ hôm nay, hẳn những khu tập thể cũ chỉ là một mảng màu mờ nhạt trong diện mạo thủ đô hiện đại. Nhưng với những ai đã từng lớn lên, đã từng gắn bó cả tuổi thơ ở đó thì khu tập thể cũ lại là nơi cất giữ biết bao kỷ niệm.
Sau năm 1954, miền Bắc Xã hội Chủ nghĩa có một hình mẫu mới ra đời, gọi là nhà tập thể. Những khu tập thể được xây dựng từ những năm 50-60 là nơi trú ngụ của hàng ngàn người. Họ chủ yếu là những cán bộ, công nhân viên chức thuộc những cơ quan, xí nghiệp... được phân phối căn hộ để ở.
Từ đó cho đến nay, nhiều thế hệ đã ra đời trong những khu tập thể này. Dù xã hội bên ngoài đã thay đổi rất nhiều, nhưng khi "lạc" vào những khu tập thể cũ kỹ này, có cảm giác như cuộc sống của cư dân vẫn như ở những năm tháng của thế kỷ trước.
Với những người con Hà Nội thế hệ 6X, 7X, khu tập thể là cả một ký ức tuổi thơ sống động và ngập tràn kỷ niệm. Ở nơi ấy, họ có cuộc sống rất giản dị, êm đềm, thuận hòa với hàng xóm láng giềng, cùng chia sẻ ngọt bùi với chúng bạn trong khu tập thể.
Sinh ra và lớn lên ở khu tập thể Giảng Võ, với anh Nguyễn Hoàng Lâm, một trong những người sáng lập ra nhóm ký họa đô thị Hà Nội, ký ức về khu tập thể cũ là những điều không thể nào quên với những “đặc sản” như xếp hàng lấy nước, nuôi lợn trong nhà, sử dụng chung công trình phụ... Sự chật chội dễ làm nảy sinh mâu thuẫn, nhưng cũng mang đến sự gần gũi, gắn bó “tối lửa tắt đèn có nhau” mà trong cuộc sống hiện đại không dễ gì có được.
"Tôi sinh ra và lớn lên ở khu tập thể này, nơi đây gắn bó với tôi suốt những năm 70 của thế kỷ trước. Khu tập thể Giảng Võ cũng như các khu này đời sống trong khoảng thời gian bao cấp rất khó khăn nhưng rất đáng nhớ", anh Lâm chia sẻ.
Thi sĩ Lưu Quang Vũ từng miêu tả về không gian sống ở những khu tập thể, qua bài thơ "Nhà chật":
“Nhà chỉ mấy thước vuông, sách vở xếp cạnh nồi
Nếu nằm mơ, em quờ tay là chạm vào thùng gạo
Ô tường nhỏ treo tranh và phơi áo
Ta chỉ có mấy thước vuông cho hạnh phúc của mình
Nhà chật như khoang thuyền hẹp nhỏ giữa sông
Vừa căng buồm để đi, vừa nấu cơm để sống
Phải bỏ hết những gì không cần thiết
Ta chỉ có mấy thước vuông cho hành lý của mình”.
Dù là căn hộ tập thể ở đâu thì đối với những cư dân ngày đó đều là “mảnh trời nhiều nắng, nhiều kỷ niệm, nhiều yêu thương, nước mắt, cũng như nhiều ước vọng”, như nhà thơ Phan Thị Thanh Nhàn từng viết trong "Nhà cũ ở Thành Công": “Căn phòng đã nhốt/ Những ngày trong veo/ Mùa xuân còn mãi/ Nơi mình buông neo”.
Tập thể cũ - đó là nơi mà nhiều người không thể tưởng tượng nổi khi cả ba thế hệ có thể vui sống chung trong một căn phòng 24m2. Ở đó, người ta dùng chung bể nước, sân chơi và những phòng sinh hoạt cộng đồng nhỏ bé nhưng ấm cúng, là những gì rất đỗi thân thương, nơi những người hàng xóm thân quen như người nhà, nơi không gian ấm áp khó có thể phai nhòa trong ký ức của những đứa trẻ sinh ra và lớn lên ở khu tập thể cũ.
Đặc trưng của các khu tập thể cũ là những dãy nhà được phủ một lớp màu sơn vàng, theo thời gian tạo nên sự rêu phong, cũ kỹ. Cầu thang bộ, lối đi chật hẹp với những khe cửa hoa ít ánh sáng. Người ta còn tận dụng những sảnh cầu thang bộ chung đó để đồ đạc cũ hỏng hay là nơi để những bếp than tổ ong, bếp dầu.
Tất cả những vật dụng đó dù bừa bộn, cũ kỹ, ẩm mốc nhưng lại lưu dấu trong tâm trí mỗi người. Để rồi những gì cũ kỹ thân thương ấy lại trở thành những kỷ niệm đẹp về nơi người ta đã từng sống những năm tháng thiếu thốn, khốn khó về vật chất nhưng lại giàu có về tinh thần.
"Chuồng cọp", "chuồng chim" là một khái niệm đã quá quen thuộc với người dân Hà Nội, nhất là những ai đã từng sống ở những căn hộ tập thể với diện tích nhỏ hẹp. Không gian tự phát phổ biến nhất của những dãy nhà tập thể này là những cái lồng sắt lô nhô ở mặt tiền, phía sau, hai bên hông nhà. Chỉ thêm chút diện tích nho nhỏ thôi mà có thể đáp ứng được nhiều nhu cầu sử dụng khác nhau như làm kho, chỗ đun bếp hay thậm chí có thể thành phòng ngủ nhỏ.
Những cái lồng thò ra thụt vào với đủ mọi kích cỡ, hình dáng, màu sắc như những chiếc balo trên lưng các dãy nhà đã trở thành nét đặc trưng riêng của những khu tập thể cũ Hà Nội một thời.
Nhiều năm đã trôi qua, ký ức về những khu tập thể cũ, nơi từng là chốn đi về ấm êm của biết bao thế hệ người dân Hà Nội, tưởng như đã nhiều phần mai một. Thế nhưng cảm xúc về nơi mình từng sống một quãng thời gian dài luôn là hành trang đi theo suốt cuộc đời mỗi người; thời gian càng lùi xa, cuộc sống càng phát triển lại càng khiến người ta không nguôi nhớ về.
Phải chăng vì thế mà những cuốn sách viết về ký ức một thời ở các khu tập cũ cứ lần lượt ra mắt độc giả như "Đấy là nó nghĩ thế" (Trần Ngọc Anh Thư), "Khu tập thể có giàn hoa tím" (Đức Phạm), "Mảnh trời có lá cờ bay" (Tuệ An), "Quân khu Nam Đồng" của tác giả Bình Ca, "Kim Liên một thuở" của Vũ Công Chiến, cuốn nào ra mắt cũng nhận được sự đón nhận nồng nhiệt của độc giả.
Năm 2019, trong 10 đề cử những tác giả, tác phẩm Vì tình yêu Hà Nội cho giải thưởng Bùi Xuân Phái, có tác phẩm "Kim Liên một thuở" của tác giả Vũ Công Chiến. Tác phẩm là hồi ức của tác giả về những năm tháng gia đình ông sinh sống, gắn bó từ khi ông mới chuyển đến đây với đầy những bỡ ngỡ đến khi từng nếp sống tại đây đã trở nên thân thuộc như ăn vào máu thịt của ông trên từng trang viết.
Những kỷ niệm thân thương nhắc nhớ về nơi con người ta đã từng sống, những năm giản dị, khốn khó mà rất đỗi êm đềm ấy, gói ghém lại như một góc riêng, để rồi giữa vòng quay hối hả của cuộc sống hiện tại, ta lại được trở về bình yên bên ô cửa cũ kỹ ố màu, nhìn ra khoảng sân ngập nắng.
TIN LIÊN QUAN
Ý KIẾN
Thời tiết chuyển dần sang Đông, cũng là lúc những cánh đồng hoa cải ở ngoại thành Hà Nội đồng loạt bung nở, trải một màu vàng rực rỡ.
Nhiều con phố, các điểm tham quan du lịch nổi tiếng của Hà Nội đã được trang hoàng lộng lẫy, tạo nên một không gian vừa quen thuộc, vừa mới mẻ, ngập tràn không khí mùa Noel.
Giáng sinh đang rất gần. Phố Hàng Mã, Nhà thờ Lớn hay những khu vực trung tâm đều trở thành những điểm được du khách đổ về tham quan, chụp ảnh và tận hưởng bầu không khí vui tươi, ấm áp của dịp lễ hội cuối năm.
Càng tới gần ngày Giáng sinh, phố phường của quận trung tâm Hoàn Kiếm được trang trí nhiều sắc màu lung linh, ngập tràn không khí lễ hội vui tươi.
Giáng Sinh đang đến gần, không khí lễ hội tràn ngập khắp nơi, đặc biệt tại Nhà thờ Lớn Hà Nội, nơi đây đã được trang hoàng lộng lẫy, thu hút du người dân và du khách đến tham quan, thưởng thức không khí đặc biệt mùa lễ hội.
Nếu như trước đây, muốn được chiêm ngưỡng và chụp bức hình với cánh đồng hoa tam giác mạch, mọi người phải đi đến miền cao nguyên đá Hà Giang xa xôi. Thì nay, ngay giữa lòng Thủ đô, ai cũng có thể ngắm nhìn loài hoa hoang dã, độc đáo này.
Suối Yến trong những ngày đầu đông đang trở thành điểm đến yêu thích của nhiều người dân và du khách. Hoa súng nở rộ trong khung cảnh thơ mộng khiến nơi đây như một bức tranh sống động.
Khi Hà Nội vào mùa hoa cúc, các vườn hoa, ngõ phố, con đường trở nên rộn ràng, tấp nập khi du khách tìm đến để chụp hình check in cùng cúc họa mi.
Trong bất cứ bức ảnh xưa cũ nào về Hà Nội, cũng thấp thoáng có bóng cây cột điện đinh tán màu đen. Trong ký ức của nhiều người Hà Nội, những cây cột điện như người bạn thân thuộc gắn bó suốt một thời thơ ấu, cũng là nơi không ít mối tình chớm nở chọn làm nơi hẹn hò.
Ngày 10/10/1954, Ủy ban Kháng chiến và đoàn quân từ chiến khu tiến về tiếp quản Thủ đô Hà Nội. Trong niềm hân hoan tột cùng của hơn 40 vạn người dân, Hà Nội rực rỡ cờ hoa, hồ Gươm lung linh ánh sáng tự do sau những năm dài bị thực dân Pháp chiếm đóng.
Nếu bạn đã thấy hơi lạnh tràn về trên phố mỗi sớm mai, đã thấy cuốn lịch trên tường mỏng dần đi theo ngày tháng... thì cho dù có bận rộn để hoàn thành kế hoạch của năm, cho dù có đang mải miết chinh chiến vì áo vì cơm, cũng có đôi lần lòng chùng xuống. Vì ngoài kia, tháng 12 đã về, đã lấp ló đâu đó, trên vệt nắng vàng nhạt đầu ngày, trong cơn gió se se mỗi sáng, trong những đêm lành lạnh một mình.
Như một lời ước hẹn, cứ vào độ chớm Đông, sắc trắng tinh khôi của cúc họa mi lại ẩn hiện trên phố như những vầng mây dịu dàng, thanh thoát, làm Hà Nội lưu dấu trong tim nhiều người bởi mười hai mùa hoa trải dài qua tháng năm thương nhớ.
Năm nay, cúc họa mi - sứ giả của mùa đông xuống phố muộn và cũng thưa vắng hơn, nhưng hình ảnh những gánh hàng hoa cũng tạo ấn tượng đẹp đối với nhiều người.
Những ngày cuối năm tiết trời se lạnh, những vườn bưởi tại phường Phúc Diễn, quận Bắc Từ Liêm, lại thu hút rất đông du khách ghé thăm và tìm hiểu về một trong những giống cây ăn quả nổi tiếng của Thủ đô.
Nổi bật giữa khung cảnh chớm đông của phố phường Hà Nội là sắc hồng thắm của hoa phượng, loài hoa được gọi là "hoa mỹ nhân" bởi vẻ đẹp mềm mại, yêu kiều.
Hồ Đầm Hồng mỗi buổi chiều buông. Trong tiết trời se lạnh, ánh hoàng hôn phủ lên mặt hồ một sắc vàng cam rực rỡ. Một khung cảnh yên bình như bức tranh đẹp giữa lòng đô thị.
Phong cảnh thiên nhiên hoang sơ ở Vườn quốc gia Ba Vì đang trở nên rực rỡ bởi sắc hoa dã quỳ vào mùa nở rộ.
Những ngày này, Hà Nội bắt đầu có cúc họa mi. Trên những con đường Nguyễn Chí Thanh, Kim Mã, Thụy Khuê, Thanh Niên hay giữa lòng phố cổ, cúc họa mi e ấp trong những giỏ, những thúng con con làm ngây ngất những người Hà Nội.
Sau cơn bão Yagi tàn phá, những cánh đồng ở xã Lệ Chi, Gia Lâm, Hà Nội, đã hồi sinh với vẻ đẹp tràn đầy sức sống.
Hồ Gươm vào cuối thu mang một vẻ đẹp dịu dàng và lãng mạn, tiết trời se lạnh, làn gió nhẹ thoảng qua mặt hồ phẳng lặng, lác đác những chiếc lá vàng rơi.
Bãi sông Hồng dưới chân cầu Long Biên gần đây đã đổi thay. Rác thải ô nhiễm tồn đọng lâu ngày được thu dọn để cải tạo, trở thành điểm đến hấp dẫn của người dân và du khách.
Hơn 40ha trồng đào ở Nhật Tân, làng đào nổi tiếng của Hà Nội, gần như bị cơn bão số 3 (Yagi) phá hủy hoàn toàn.
Nối huyện Đông Anh với quận Long Biên, cầu Đông Trù không chỉ nổi bật bởi vai trò giao thông quan trọng mà còn gây ấn tượng mạnh với thiết kế độc đáo.
Với mục tiêu thay đổi diện mạo của Thủ đô, thời gian qua thành phố đã đẩy mạnh công tác chỉnh trang đô thị và cải tạo cảnh quan môi trường, mang đến cho người dân một không gian sống chất lượng.
Sau khi chịu ảnh hưởng nặng nề của cơn bão số 3 vừa qua, hoa giấy ở làng nghề Phù Đổng, huyện Gia Lâm, đã khoe sắc trở lại. Thời điểm này, người trồng hoa đang tất bận chuẩn bị cho Lễ hội 'Sắc hoa trên miền di sản' được tổ chức thường niên vào tháng 11 hàng năm.
Mỗi khi chiều buông nắng, nếu có dịp đến ngã ba sông Hồng - sông Đuống, bạn sẽ được chứng kiến khung cảnh thiên nhiên thơ mộng.
Hoa ngâu - loài hoa đặc biệt bởi chẳng có cánh mà hoa cứ tròn như hạt, như nụ. Bởi vậy mà các cụ cao niên thường gọi là nụ ngâu, chứ không gọi là hoa ngâu. Những bông hoa nhỏ xíu và chúm chím như nụ cười duyên của nàng thôn nữ.
Nhật Tân từ lâu đã nổi tiếng với nghề trồng đào. Có nhiều di tích lịch sử cùng cảnh quan hấp dẫn, nơi đây đã được công nhân là khu du lịch cấp thành phố.
Trong làn gió thu se lạnh, hoa như một nét chấm phá đầy duyên dáng của Hà Nội, làm say lòng du khách và cả những người đã gắn bó của cuộc đời với Thủ đô.
Ẩn trong những bụi cây, mép nước bên bờ sông Hồng, hay trên những tán cây trong lòng thành phố…những loài chim tìm về sinh sống tạo ra những cảnh quan sinh động cho đô thị. Nhưng chính khi đó cũng thể hiện cách con người đô thị đang ứng xử với tự nhiên.
Nằm giữa hai hồ nước lớn nổi tiếng là hồ Tây và hồ Trúc Bạch, đường Thanh Niên từ lâu được biết đến như một trong những con đường đẹp nhất Thủ đô.
Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam được xây dựng từ năm 1966, với diện tích gần 5000m2. Tòa nhà là một tác phẩm tổng hòa của kiến trúc cổ điển và hiện đại, kết hợp độc đáo giữa phong cách châu Âu với kiến trúc đình làng Việt Nam.
Dự án nghệ thuật công cộng ga Long Biên hoàn thành sau 2 tháng triển khai, cảnh quan khu vực đã hoàn toàn đổi khác với cụm tác phẩm nghệ thuật công cộng đa dạng như tranh 3D, sắp đặt điêu khắc và ánh sáng.
Những làn gió nhẹ từ đâu thoang thoảng, liu riu như hơi thở của ban mai, đang phả vào vạn vật một chút mong manh mùa mới, vừa đủ cái se sắt để cảm nhận rằng trời đã sang mùa.
Giữa cái se lạnh buổi sớm của Hà Nội, ca khúc “Nỗi nhớ mùa đông” của nhạc sĩ Phú Quang vang lên bỗng cho ta cảm giác như mùa đông đang tới gõ cửa từng nhà. Khi gió se sắt lùa trên những mái ngói phong rêu, ngồi ở quán quen nơi góc phố, ủ trong tay một thức quà ấm nóng, gợi ký ức mùa xưa... Dường như mùa đông đã về...
Những bãi cỏ lau ven đê và cánh đồng hoa cúc vàng nở rộ ngay dưới chân cầu Long Biên đang là những điểm check-in không thể bỏ qua vào những ngày cuối thu này.
Đường Yên Phụ dài 1,4 km, bắt đầu từ dốc đường Thanh Niên đến phố Hàng Đậu. Điểm nhấn dọc tuyến phố là sự kết hợp giữa không gian xanh và các bức họa gốm sứ dài hơn 1000 mét, mô tả các thời kỳ lịch sử và giới thiệu cảnh quan, những địa danh nổi tiếng của Hà Nội.
Hồ Tây trong buổi chiều thu. Không gian thơ mộng bởi mây trời, sóng nước. Người dân và du khách có thể cảm nhận những ngày đẹp nhất trong năm của Hà Nội.
Phố Hoàng Diệu thuộc phường Quan Thánh, quận Ba Đình, gắn với nhiều di tích lịch sử như Hoàng thành Thăng Long và Đoan Môn. Phố nổi bật bởi hàng cây xà cừ cổ thụ quanh năm xanh mát.
Từ các làng nghề ven đô, cốm được đưa về phố. Với nhiều người Hà Nội, cốm là thức quà dân dã nhưng thật tao nhã.
Nếu như mùa thu được ví như mùa đẹp nhất trong năm thì tháng 10 là tháng đẹp nhất của mùa thu Hà Nội.
Hoa cúc, hoa thạch thảo,... nổi bật giữa không gian xanh mát. Khí thu se lạnh càng làm cho sắc hoa thêm phần tươi tắn.
Hà Nội đang vào thu, tiết đẹp nhất năm. Dưới ánh nắng thu vàng óng ả, những hàng hoa như đang chở cả mùa thu dạo khắp phố phường.
Có thể với nhiều người, hương hoa sữa đậm đặc, khó thở. Thế nhưng hoa sữa đầu mùa lại mang hương thơm thoang thoảng nhẹ nhàng. Hoa và nụ đan xen vào nhau.
Không gian trưng bày “Chuyện phố Hàng” tái hiện khung cảnh của các gia đình làm nghề Đông y ở Hà Nội vào những năm 30 của thế kỷ trước.
Khi màn sương mỏng còn vương vấn, mặt trời chiếu những tia nắng đầu tiên, tạo màu sắc và khung cảnh huyền ảo. Trong ánh sáng buổi sớm, tháp truyền hình Sa Đôi của Đài Hà Nội vươn mình đầy kiêu hãnh.
0