Tháng Giêng trong tôi

Tháng Giêng - tháng đặc biệt khởi đầu của năm mới, nó như có phép màu làm vạn vật hồi sinh. Mỗi độ tháng giêng về, một miền ký ức xa xưa lại dội về với những vui buồn.

Chiều nay, mời bạn xuôi theo những dòng cảm xúc của Hà Kim Quy trong một ngày tháng Giêng.

Mưa bay mờ mịt đất trời, mưa giăng mắc trên những lùm nhãn, những cây  xoan, những cây cúc tần bên giậu, quấn quýt mờ mịt cả những dây tầm gửi màu vàng cam buông từng chùm như mái tóc búp bê. Một màu trắng đục, mờ mờ bảng lảng trong không trung... Mưa làm cho mấy cây nhãn, cây xoài đang ngẩng cao những ngồng hoa đu đưa trong gió giờ nặng trĩu cành, ướt đẫm nước mưa, rủ xuống như ưu tư, như trầm mặc với đất trời.

Theo kinh nghiệm của bà nội tôi, bao giờ có một trận mưa rào to, trút hết hoa vải hoa nhãn thì trời mới nắng. Quả thật, bao nhiêu năm, tôi cứ nhìn vườn cây tháng giêng mà chiêm nghiệm lời bà nói. Năm nào cũng có những trận mưa rào cuối mùa làm trút sạch cả chùm hoa, trút hết cả những hoa đực và hoa cái không đậu quả, chỉ để lại những chấm xanh bé như hạt đỗ, đó chính là quả xoài, quả vải, quả nhãn trĩu cành sau này. Nếu càng nhiều chấm xanh thì cây càng sai quả.

Trong vườn, những cây chuối chẳng phân biệt mùa màng, bốn mùa vẫn xanh tươi, xòe tay đón gió. Những đêm cuộn tròn trong chăn ấm với bà, sáng sớm tỉnh dậy việc đầu tiên là tôi lắng tai nghe xem ngoài sân có tiếng gì không, nếu có tiếng lộp độp là hôm đó trời mưa, mưa nhỏ nhưng cứ tích tụ thành giọt lớn, rơi từ cây cau, cây nhãn gõ đồm độp xuống tàu lá chuối. Những hạt nước giọt gianh từ mái tranh tí tách rơi xuống sân gạch. Có những buổi chiều mưa, tôi ngồi dưới hàng hiên cả giờ ngắm mưa mà không chán. Những cọng cỏ tranh được nước mưa đọng lại càng ngày càng to, trong suốt như pha lê rồi khi nặng trĩu, nó rơi xuống. Đã bao lần bọn trẻ chúng tôi đã xòe tay hứng mưa rơi từ mái tranh, hứng hết giọt này đến giọt khác một cách thích thú.

Mưa làm những cây na khẳng khiu giật mình thức giấc, hé nẩy chồi non xanh tươi. Ban đầu mầm cây bé bằng đầu tăm rồi to dần bằng móng tay, rồi lớn dần... Ngày ấy, tôi cứ thắc mắc sao bà trồng nhiều chuối thế. Bà bảo: “trẻ trồng na, già trồng chuối con ạ”. Trong đầu óc non nớt của tôi hồi đó, tôi cứ nghĩ cây na lâu được ăn quả hơn cây chuối nên các cụ mới trồng chuối để chóng được thu hoạch. Có lần ngồi nhổ tóc sâu cho bà, bà bảo điều đấy cũng đúng nhưng chỉ đúng một nửa, tôi tròn mắt nhìn bà, bà mắng yêu và giải thích: “Tuổi già, răng rụng hết, chỉ ăn được chuối mềm thôi chứ na chín nhưng răng lợi khủng khiểng, lựa làm sao được hạt.” Đôi khi con người có những ý nghĩ cứ mặc định, cứ đóng đinh trong đầu là đúng, là duy nhất.

Tháng Giêng mưa phùn, đường đất lầy lội và trơn. Trời rét tưởng như mùa đông còn vương lại, vậy mà mẹ vẫn quang gánh vội vã, tất bật ra đồng nhổ mạ, cấy lúa. Mười ngón chân mẹ bấm chặt vào đường đất sét trơn để khỏi ngã mỗi khi gồng gánh ra đồng. Tối về, bàn tay, bàn chân mẹ rét cóng, thâm tím, tôi thường đốt lửa cho mẹ sưởi để xua tan giá rét. Nhà chỉ có mình mẹ lo toan việc đồng áng và gánh vác mọi việc trong nhà từ lợp lại mái tranh, trát vách, cạp rổ, rá, đan nong, nia, thúng mủng… Ba tôi đi công tác xa, mỗi năm về một lần. Em Bông chưa kịp quen ba thì ba lại đi, để mẹ và tôi dõi theo chiếc ba lô nhỏ dần cuối con đường trong nỗi nhớ thương, mong chờ. Thương mẹ, tôi chỉ biết nấu cơm thật ngon, dọn nhà thật sạch và chiều tối mang dép sẵn ra cầu ao để mẹ về rửa chân. Tôi cũng bớt ham vui với lũ bạn, học hành chăm chỉ  hơn để mẹ vui lòng.

Tuổi thơ gian khổ nhưng mà vui. Tôi hồn nhiên lớn lên cùng lũ bạn với những con đường tắt đến trường băng qua cánh đồng, với những ruộng lúa trơ gốc rạ sau mùa gặt, với màu xanh bát ngát tận chân trời khi lúa đương thì con gái và màu vàng tươi no ấm mỗi vụ tháng năm, tháng mười. Bàn chân, bàn tay đứa nào cũng nẻ nứt toác, rướm máu qua mỗi mùa đông nhưng vẫn chạy băng băng nô đùa trên những thửa ruộng vỡ cày mà không biết mệt. Chúng tôi thường nhặt những quả phi lao để đốt lò nung nặn bằng đất sét, sưởi ấm cho nhau. Hồi đó quần áo chống rét đâu có nhiều như bây giờ, mỗi cái áo rét cũng phải truyền ít nhất từ ba đến bốn đời, có khi đến đứa em út mặc thì đã sờn hết cả bông. Giờ đây, đi trên những con đường làng trải nhựa, đổ bê tông phẳng lì mà lòng vẫn thổn thức hoài niệm về những con đường lấm láp, lầy lội ngày xưa.

Cuối tháng giêng, bất chợt một ngày, ngẩng lên thấy những chùm hoa xoan tim tím, trăng trắng treo đầy ngọn cây. Hoa xoan không thơm, ngược lại còn hăng hắc, khó ngửi. Bà nội bảo, cứ mùa hoa xoan là muỗi về nhiều. Tôi chẳng biết hoa xoan có liên quan gì đến muỗi không nữa nhưng thi thoảng, cuối ngày đi làm về, thấy trên quang gánh của mẹ có ít cành lá bạch đàn, mẹ bảo lấy về đốt cho bớt muỗi. Cái màu sắc tim tím, sang sáng của hoa xoan ấy khi rụng xuống đường, xuống sân vườn lại in đậm rất sâu trong ký ức tuổi thơ tôi. Hình như các sắc màu mà thiên nhiên tạo ra, nó rất hài hòa, ấn tượng và đẹp đẽ chứ không như lũ chúng tôi, khi đi học vẽ cứ vẽ bừa, chẳng biết màu nào đi cạnh màu nào.

Đầu làng tôi có cây gạo rất to, nó cao hơn tất cả các cây khác trong các vườn xung quanh đó. Cũng từ cây gạo đó mà mọi người trong làng gọi tên cho vùng đất đầu làng ấy là cây gạo. Lũ trẻ chúng tôi đều thích chơi ở đó. Đồ chơi cũng chỉ có mấy cái lá mít, lá cúc tần, lá dâm bụt giả vờ bán bán mua mua, tiền cũng bằng lá, nấu cơm cũng bằng lá mít cuộn vào, gài mấy cái que thành cái nồi bắc trên mấy ông đồ rau là mấy hòn sỏi, hòn gạch. Thế mà chơi mãi không chán.

Ảnh: Ngọc Vũ

Cuối tháng Giêng, cây gạo rụng hết lá, trơ trọi những cành khẳng khiu như những nét vẽ nguệch ngoạc lên nền trời u ám. Những nụ hoa gạo to dần trên những cành cây, chúng lớn lên từng ngày với tiếng hót của các loài chim về tụ hội. Rồi một ngày hoa gạo nở đỏ rực trời, chúng tôi chỉ biết đứng dưới gốc cây mà ngắm vẻ đẹp ngạo nghễ, rực rỡ, chói lòa của nó. Dường như tất cả tinh chất từ mạch ngầm của đất được cây hút và dồn hết vào các bông hoa. Hoa gạo to, đỏ thắm như bàn tay người lớn, khi nó rụng xuống, chúng tôi mới lấy hoa chơi vì cây quá cao, chẳng đứa nào leo lên được.

Nhớ nhất những buổi đợi mẹ đi chợ, tôi cứ đứng tựa gốc gạo mà ngóng về con đường xa tắp dẫn ra chợ huyện. Mẹ đi chợ chẳng có làn hay túi như bây giờ mà mẹ thường đem theo cái thúng. Lúc mẹ về, đứa nào cũng muốn lục tung cái thúng lên để lấy quà. Biết vậy, nên mẹ hay để quà cho anh em tôi lên trên cùng. Khi là cái bánh đa nướng giòn tan, khi là con tò he xanh xanh, đỏ đỏ đậu trên một cái que tre. Có hôm mẹ còn mua cho em Bông một con búp bê bằng sành rất đẹp. Thuở đấy, quà với chúng tôi như vậy là xa xỉ lắm rồi. Mẹ phải góp nhặt bao buổi bán lá trầu không và cau mới có được. Hôm tôi đá bóng, vô tình làm vỡ con búp bê của Bông làm Bông khóc sưng mắt, nó đi nhặt từng mảnh để chắp, ghép lại nhưng không thành. Tôi ân hận lắm, hứa với lòng mình, sau này đi làm có tiền sẽ mua lại cho em con búp bê thật đẹp. Nhưng lúc tôi làm ra tiền thì Bông cũng chẳng cần chơi búp bê nữa.

Rồi nắng lên, lúa xanh khắp cánh đồng. Hoa bưởi trắng ngần trong kẽ lá, hoa cau tỏa hương thơm dịu dàng lan khắp khu vườn. Tiếng chim hót ríu ran trên ngọn tre. Cây cối tràn đầy nhựa sống, đâm chồi nảy lộc mỡ màng. Cây đào bật mầm xanh non. Cây nhất chi mai bung hoa rực rỡ. Cây xoài bung những chiếc lá tím nhạt mềm mại như những chiếc nơ ai vắt lên cây. Chậu cúc đại đóa của ông nở vàng rực rỡ… Lúc đó  tôi có cảm giác đất trời mới thật sự sang xuân, khắp nơi ngập tràn một màu xanh ngút ngát, thanh bình, yên ả. Dù đi xa, cứ mỗi mùa xuân, cứ khi nghe tiếng chim gọi bạn, tiếng gà cục tác, lòng tôi lại nao nao, khoảnh khắc ấy thấy mình như hồi còn bé dại, cứ miên man nghĩ tới quê nhà.

Tháng Giêng năm ấy, tôi nhớ có một ngày nắng đẹp, mọi người lo chuẩn bị mai giỗ anh trai của ông nội. Trưa đó, ông bảo bà đun cho ông nồi nước tắm bằng các loại lá thơm. Đêm đó ông bay về trời, ông đi thanh thản nhẹ nhàng như chiếc lá rời cành, để lại khoảng trống mênh mông trong lòng mỗi người chúng tôi. Sau này bà kể lại: “Ông bảo bà đun nước tắm cho ông để ông đi với anh trai, tưởng ông nói vậy thôi, ai ngờ ông đi thật”. Phải mất rất nhiều ngày sau đó mọi người trong gia đình  mới quen được sự thiếu vắng ông trong ngôi nhà bé nhỏ của mình.

Mỗi độ tháng giêng về, lòng tôi lại bâng khuâng thương nhớ. Một miền ký ức xa xưa dội về với những vui buồn. Người ta nói rằng: “Những gì xảy ra sẽ không bị mất đi và lãng quên mà tất thảy đều để lại dấu ấn trong lòng vũ trụ”. Tôi tin vào điều ấy như tin vào tháng Giêng - tháng đặc biệt khởi đầu của năm mới, nó như có phép màu làm vạn vật hồi sinh./.

User
Ý KIẾN

Có một người được sinh ra và lớn lên nơi mảnh đất phương Nam đầy nắng gió. Cô luôn ao ước được chiêm ngưỡng vẻ rêu phong cổ kính, được đắm mình trong tiết thu se sắt hay cái giá rét của ngày đông phố cổ, được ngắm nhìn những phụ nữ Hà Thành với nét duyên dáng đặc trưng của mình… Và rồi cô cũng có dịp đến thăm mảnh đất kinh kỳ với bao háo hức, mong chờ.

Thời tiết năm nay khác hẳn năm trước. Năm trước mưa thường ghé lúc chiều chiều, mưa từng hồi nặng hạt kéo theo nước dâng ngập lối. Năm nay mưa đỏng đảnh và bất chợt, cứ đến rồi đi, bất kể thời gian nào trong ngày. Mưa đi ngang tưới mát con phố nhỏ, mưa vô tình làm ướt góc sân mới hôm trước còn đắm mình trong cái nắng oi ả. Có người cũng quen dần với sự thất thường ấy của những ngày mưa.

Có một người nhìn vườn thu qua ô cửa sổ, thấy cây lá reo vui, trái chín gọi mời. Mùi hương quen thuộc mỗi mùa thu lại dậy lên trong gió thoảng. Cây thị góc vườn, cây ổi bờ ao bao năm nay vẫn đúng hẹn đơm hoa kết trái để mỗi khi thu về lại lặng lẽ tỏa hương. Gió thu xao động, trái chín đung đưa.

Mùi hương hoa sử quân tử trong đêm mưa luôn dịu dàng ôm ấp tôi sau ngày dài mỏi mệt. Có một người cũng như tôi, vẫn nhìn thấy loài hoa quen thuộc ấy hằng ngày, thế mà phải vào một đêm mưa tan, cô ấy mới nhận ra hương thơm của sử quân tử có thể khiến người ta thấy bình an đến vậy.

Một ngày cuối hạ ở Tứ Xuyên, Trung Quốc, khi những tán cây ngô đồng dần trở nên vàng vọt, lòng một người không khỏi nao nao nhớ mùa thu Hà Nội. Đó cũng là lý do dẫu sống xa xứ nhưng người đó thường giữ thói quen quay trở về Hà Nội vào mùa thu. Cũng bởi, mùa thu trong ký ức của nhiều người Hà Nội có một hương vị rất riêng biệt, chẳng thể trộn lẫn với bất kỳ nơi nào.

Có người thích ngắm hoàng hôn, những lúc ấy cô thấy hồn mình thật tĩnh lặng. Như rặng núi sau hè nhẹ nhàng chìm vào đêm tối, lối mòn nào bước chân cũng dần xa. Cô hay nhẩn nha, thật ra là không biết làm gì hơn, nhìn mông lung theo ánh nắng buông lơi qua thềm. Mặt trời lặn dần, bâng khuâng ngày khép lại. Ngày mai là một ngày mới, thì thôi đừng nhìn lại, thôi đừng nhớ chuyện đã qua.

Phố lúc nào cũng hối hả. Người vội vã đi làm cho kịp giờ. Người tất bật đón con lúc tan ca. Người chớp nhoáng bán mua. Người gấp gáp giao hàng. Đường tuy rộng mà chật chội, đông đúc. Nắng nóng, khói bụi, kẹt xe, ngập nước… liệu ra phố có gì vui?

Mùa thu, người ta thường giật mình nhìn chiếc lá vàng mà nghe muôn nỗi tàn phai. Đời người rồi cũng là những quán không, là con nước trôi, là "mong manh có khác chi đời lá"? Nên cứ mỗi độ "Ô hay buồn vương cây ngô đồng/Vàng rơi! Vàng rơi: thu mênh mông", thì câu thơ tuyệt tác của Bích Khê cứ dâng lên nỗi bâng khuâng, man mác màu ly biệt.

Có một người rất thích những chiều tà. Kết thúc một ngày với bao chuyện buồn vui hoặc chỉ là một ngày bình thường nhưng khi ngồi lặng ngắm hoàng hôn, điều mà cô ấy nghĩ lại là ngày mai, ngày mai sẽ như thế nào sau khi ngày hôm nay kết thúc.

Có một người kể với tôi rằng: Cô ấy đã xăm một dấu chấm phẩy trên cổ tay trái. Khi nhìn thấy hình xăm nhỏ nhắn đó, nhiều người thường tò mò hỏi về ý nghĩa của nó.

Một buổi sáng Hà Nội, chút se lạnh tràn về từ khi ánh đèn đường vẫn còn mờ ảo, phủ lên những con phố một làn hơi sương nhẹ. Phía bờ cây xa xa, những chiếc lá vàng vẫn cố bám trụ trên cành, đợi một cơn gió nhẹ để buông mình xuống đất.

Tháng Mười, khi những cơn gió nhẹ khẽ lướt qua, mang theo hương thơm của lá khô và đất ẩm, anh lại nhớ mẹ nhiều hơn bao giờ hết. Anh nhớ về những ngày thơ ấu, nhớ những lần được mẹ ôm vào lòng, lắng nghe từng lời ân cần và trìu mến mẹ dành cho anh. Anh muốn nói với mẹ: Dù có lớn khôn thế nào, con vẫn luôn là đứa con trai bé nhỏ của mẹ.

Bạn biết không, tan làm cũng là lúc đèn đường rọi mờ mấy góc phố. Những cao ốc chọc trời sáng dần giữa bóng đêm buông thõng xuống thị thành. Lại một ngày mệt nhoài bên máy tính. Những báo cáo, kế hoạch, vài file excel chằng chịt công thức, làm bản thân chẳng còn thời gian để kịp nhận ra bao lâu rồi mình chưa được ngủ một giấc tròn chẳng lo lắng trách nhiệm?

Trong những giấc mơ hồi trẻ thơ, có một người thường nghe thấy tiếng sóng biển rì rầm, những ngọn sóng xanh mơn man bờ cát, nên ước ao một lần được nhìn thấy biển. Những câu chuyện mà ba cô thường hay kể cho chị em cô nghe mỗi khi rảnh rỗi, càng làm cô nôn nao những mơ ước về biển.

Vào một ngày giữa thu lộng gió, có một người bỗng thèm ly cà phê trứng nóng, nhớ cái hương vị đắng đót với béo ngọt ngầy ngậy đan nhau thành thức uống đặc trưng của Thủ đô. Cô nhớ cái không gian đượm mùi phố cổ - chật chội và xưa cũ, mùi cà phê quyện với mùi người, mùi của tường vôi trắng hòa trong những sợi nắng vàng hơn rót mật.

Chuyến bay đầu ngày từ thành phố Hồ Chí Minh hạ cánh xuống Nội Bài lúc ngoài trời vừa hửng nắng. Đón xe qua phố cổ trong cái háo hức như thể sắp gặp lại người bạn cũ, tim một người bất chợt rộn ràng nhanh hơn cả tốc độ vụt qua của cảnh vật bên ngoài cửa kính. Những con đường rộng rãi nối liền trục chính, rồi từ vô vàn ngã rẽ lại vẽ ra biết bao lối nhỏ vào đời thân thương mà ai đến đây lần đầu cũng đều khắc sâu ấn tượng.

Có những nỗi nhớ sẽ luôn tìm cớ trở về. Giữa những bộn bề của cuộc sống, trái tim luôn biết chắt lọc những thương nhớ thẳm sâu. Giữa những nhung nhớ ấy có một dòng sông quê lấp lánh.

Mỗi lần nghĩ đến lời hẹn về Thủ đô, có một người lại có cảm giác mình đang mắc nợ. Hà thành nhẫn nại đợi chờ, Hà thành chẳng bao giờ cất tiếng đòi cô phải thực thi món nợ đã kéo dài suốt hai thập niên. Nhưng cô lại thấy mình như kẻ thất hứa.

Tan làm về muộn, tôi đi chầm chậm qua những con đường thoáng rộng của Hà Nội, ngắm nhìn vẻ đẹp tĩnh lặng và sâu lắng của Thủ đô, vẻ đẹp mà ban ngày tôi không thể nhìn thấy. Hít hà hương bao loài hoa nhẹ nhàng thoang thoảng đâu đây, cảm nhận một thoáng heo may lướt nhẹ qua bờ vai, tôi biết, mùa thu đã về.

Thỉnh thoảng có một người vẫn hay ngồi một mình trong không gian vắng lặng, vặn ánh đèn vừa đủ sáng, chỉnh âm lượng vừa đủ nghe. Cô cứ ngồi đó thả hồn theo làn khói của nụ trầm hương, vấn vương những điều muốn quên, muốn nhớ. Khó mà nói được những lúc như vậy, cô buồn hay vui, chỉ biết là có một khoảnh khắc nào đó cô có thể dành trọn vẹn cho mình mà không bị chi phối bởi một ai hay điều gì khác. Khúc nhạc ngày thường bỗng trầm lắng bao suy tưởng, thực sự khi chỉ có một mình, ta vô tình nắm bắt được những thứ mà khi ồn ào vội vã ta đã lướt qua nhanh.

Có một cô gái, muốn kể cho người thương của mình về chuyện tình yêu của ông bà cô - một câu chuyện tình dài hơn 70 năm. Cho đến lúc mắt đã mờ, chân đã run, ông bà vẫn sớm tối bên nhau.

Có một người sinh ra và lớn lên ở một vùng quê nghèo trên mảnh đất miền Trung. Ở đó, lớp lớp người trẻ khi trưởng thành đều chọn vào Nam lập nghiệp mà chẳng mấy ai ra Hà Nội. Bởi vậy, Thủ đô Hà Nội từ nhỏ trong cô là một nơi xa xôi, trang nghiêm. Được đặt chân đến mảnh đất ngàn năm văn hiến dù chỉ một lần là niềm mơ ước mãi đến năm hai mươi sáu tuổi cô mới thực hiện được.

Bạn có bao giờ từng đứng giữa phố phường ồn ả, cố gắng len lỏi qua dòng xe chật ních như mắc cửi, để đuổi theo một người? Không phải vì trông hao hao bóng dáng thân quen nào đó. Bạn biết chắc người ta với bạn hoàn toàn xa lạ. Bạn mải miết đuổi theo, chỉ vì người ta đang mặc bộ đồ bà ba, mà lâu lắm, bạn mới nhìn thấy giữa chốn thị thành.

Đứa cháu đang băn khoăn nhờ ông chú “quân sư” chọn trường phù hợp, mà nhất định phải là một trường ở Hà Nội. Trong lòng một người bỗng chộn rộn miền ký ức sinh viên nơi ngõ nhỏ thân thương tưởng chừng đã ngủ yên tự khi nào.

Sáng ra đã nghe hơi sương vương ướt trán, hình như thu đã về. Qua một mùa hè nóng bức, thu về đất trời có phần dịu mát hơn, đêm ngủ bớt nồng hanh, gần sáng đã phải đắp chăn vì lạnh. Thu về không chỉ mang theo bao kỷ niệm mà còn tặng cho người những món quà của mùa thu.

Mỗi khi muốn lòng nhẹ nhàng thanh thản, cô lại tìm đến một ngôi chùa nhỏ. Ở đó, trong không gian tĩnh lặng, trong hương sen thoang thoảng, ngắm nhìn những chiếc lá sen nghiêng mình trong gió, cô bỗng chợt nhận ra những điều thật ý nghĩa trong cuộc đời…

Có một người em gái sống ở miền Nam gọi điện cho một người anh ở Hà Nội rằng, mùa thu này, nhất định cô ấy sẽ trở ra Hà Nội, và cô hẹn anh phải dành một buổi dẫn cô đi ăn hết những món quà chiều ở Thủ đô.

Mỗi một mùa trong năm tựa hồ một bức tranh tứ bình đầy thi vị. Nếu mùa xuân, đất trời dần được sưởi ấm, cây lá đâm chồi nảy lộc; mùa hạ, nắng vàng như rót mật, những cơn mưa bất chợt mát lành thì mùa thu lại như một nàng thiếu nữ đôi mươi quyến rũ và lãng mạn.

Phú Thọ là vùng đất của rừng cọ, đồi chè. Đời sống của người dân gắn bó keo sơn với cây cọ bao đời nay. Lá cọ xưa thường được dùng để lợp mái nhà, làm quạt, chổi, nón, mành. Thân cọ làm ván sàn, cột nhà... Còn quả cọ là nguyên liệu không thể thiếu của nhiều món ăn. Nếu tới Phú Thọ, bạn sẽ có dịp được thưởng thức món bún cọ.

Cái nết đỏng đảnh của những ngày cuối hạ đọng lại trong nắng mưa thất thường. Thế nào mà nắng còn đang rót mật, mưa đã ào ạt trút xuống, rồi mưa chưa được bao lâu, nắng đã vội hong mặt đường ráo hoảnh. Sự trong trẻo, thanh tân của đất trời sau mưa thai nghén một thoáng thu sang khi hạ đang dần tàn. Để rồi, chợt một ngày, thu miên man ngang phố…

Tháng Mười về, mang theo chút se lạnh đầu đông, có người không khỏi nhớ về những ngày tháng ấy, những tháng Mười đã qua trong cuộc đời. Tháng Mười không ồn ào, không vội vã, mà chỉ đơn giản lặng lẽ trôi, như một bản nhạc nhẹ nhàng ngân lên giữa lòng thành phố. Ở đâu đó trong gió, hương thơm của những mùa cũ quay về, mang theo bao ký ức, bao nỗi niềm thầm lặng.

Có một cô gái, cũng như bao người khác, cô có thể ngồi ở bên này gửi lời hỏi thăm một người bạn ở tận bên kia quả địa cầu, nhưng, nhiều hơn một lần, cô đã chọn chữ viết tay để tỏ bày. Những lần ấy, cô thấy lòng mình bay bổng như thể hái được đóa mây bồng bềnh rồi mê say đưa tay tung hứng.

Một buổi sáng tháng Tám, có người tỉnh dậy, trong tiết thu dìu dịu, cảm thấy tâm hồn thật khoan khoái, dễ chịu. Một cơn gió thật nhẹ thoảng qua cũng đủ đưa hương thị chín từ cây thị già góc vườn lùa vào cánh mũi phập phồng. Và bao ký ức về một mùa thu đong đầy yêu thương lại tràn về.

Mỗi độ thu về, có một người bỗng nhớ Hà Nội, quê ngoại yêu dấu của mình da diết. Mới đấy đã bốn mươi năm. Thuở ấu thơ, cô không bao giờ quên những lần về quê theo chân ông ngoại ra phố chơi, sà vào gánh hàng rong lạ lẫm, thưởng thức món cốm Vòng hương thơm ngọt dịu, thanh tao.

Có một người tự hỏi mình rằng tại sao lại yêu Hà Nội? Không biết, có phải vì Hà Nội dịu dàng mà cháy bỏng, đằm thắm mà mạnh mẽ, trong sáng mà quyến rũ, cổ điển mà hiện đại, có phải bởi vì Hà Nội khó đoán để cho người ta mãi nhớ, mãi thương?

Có người nói với tôi rằng cô ấy từng đọc rất nhiều câu chuyện mang đến sự ấm áp. Mỗi chúng ta sẽ có những suy nghĩ và cảm nhận riêng về sự ấm áp ấy. Còn với riêng cô thì sự ấm áp chỉ cần đến từ những điều đơn giản và bình dị trong cuộc sống của mình.

Có một người rời Hà Nội để theo chồng về Phú Thọ sinh sống vào một ngày cuối hạ. Điều mà cô luyến tiếc nhất là phải chia xa mùa thu Hà Nội, khi ấy đang cận kề. Không còn được nhấm nháp mỗi sáng gói cốm của bà lão ở cổng làng Vòng, không còn hoàng hôn đạp xe quanh hồ Tây se lạnh heo may, không còn cuối tuần ngắm màn lá vàng rơi thành thảm dày ở phố Hoàng Diệu…

Lần đầu bước chân lên Hà Nội, có người đã tự hỏi: Không biết thành phố này có gì để người ta bám trụ nhiều đến thế? Xô bồ, khói bụi, ồn ào, đắt đỏ… dường như thành phố quá chật để ta có thể nới rộng tâm hồn. Rồi một ngày nào đó, nỗi lo vật chất sẽ cuốn đi mọi rung cảm tinh thần. Thủ đô liệu có phải chỉ dành cho những ai nhiều tiền, lắm của?

Sáng sớm nay có cơn gió đổi chiều thật đẹp. Là gió heo may. Gió heo may đã về loang trong tim ai đó từng vệt nhớ, nhớ niềm vui tươi mới của tuổi thơ trong ngày khai trường xa xưa.

Sớm nay bỗng có người thấy tâm hồn sao khác lạ, cứ lâng lâng một cảm giác yên lành. Ngập ngừng cảm nhận bước chân xa của mùa gần tới. Thấp thoáng trên phố, chị hàng cốm đi qua để lại tiếng rao nghe rất đỗi quen thuộc. Không biết có thu thì mới có cốm hay chính hương cốm gọi thu về cho Hà Nội.

Tháng Tám vừa ghé xuống bên thềm, cái bỏng rát, khô khát của mùa hè cũng dần vơi. Hãy tạm quên đi những nỗi buồn, những đứt gãy, những không trọn vẹn để đến với tháng Tám nồng nàn yêu thương.

Sau bao năm bận việc, Trung thu này, có người được ở nhà. Ngồi pha ly trà, thấy đứa cháu chạy lon ton, lòng cô tự nhiên cũng rạo rực nỗi niềm đoàn tụ. Nhưng ở nhiều nơi vùng lũ lụt, nhiều gia đình đã chẳng thể chúc nhau câu Trung thu vui vẻ.

Bão qua đi, nhịp sống thường ngày dần trở lại. Nhưng có những điều rất lâu, rất lâu mới có thể lấy lại được và cũng có những điều buộc lòng phải cất vào quá khứ.

Thế là thêm một mùa Trung thu nữa đã tới, ra đường thời gian này, hương thu ngập tràn khoang mũi, thoang thoảng mà nồng nàn, quyến rũ.

Thêm một mùa Trung thu nữa lại về. Nhưng trong lòng của ai đó, Trung thu này đã khác Trung thu xưa…

Trong những ngày thu, khi mưa bão đã ngừng, cái nắng cũng nhẹ hơn và gió heo may khẽ vuốt nhẹ những chiếc lá vàng rơi, có người lòng lại chộn rộn nhớ về kỷ niệm tuổi thơ với những chiều tập múa lân cùng lũ bạn trong xóm, chuẩn bị cho đêm hội trăng rằm.