Thú chơi hoa thuỷ tiên ngày Tết của người Hà thành
Mỗi dịp Tết đến xuân về, thú chơi hoa thuỷ tiên đã trở thành nét văn hóa đặc sắc của người Hà thành. Thời xưa, những gia đình quyền quý ở Hà Nội không thể thiếu bát hoa thuỷ tiên được nuôi dưỡng cẩn thận để tỏ lòng hiếu kính, dâng lên tổ tiên hay để trang trí trong nhà. Và người xưa quan niệm rằng, nhà nào có hoa nở đúng thời khắc giao thừa sẽ may mắn cả năm. Hoa thủy tiên là một cái Tết tinh thần đúng nghĩa mà người Hà Nội xưa đã duy trì như một nét văn hóa đẹp đẽ.
Thủy tiên là một loài hoa mang vẻ đẹp kiêu sa. Một vẻ đẹp mà bất cứ ai nhìn thấy cũng bị thu hút từ cái nhìn đầu tiên. Những cành hoa mảnh mai vươn lên, cùng chiếc lá thanh thoát nhưng dày dặn, xanh mướt nâng đỡ để cho những bông hoa bung nở rực rỡ. Hình dáng ấy, khiến thủy tiên ẩn chứa một nguồn năng lượng mạnh mẽ, lan tỏa sự nhiệt huyết, đầy hứng khởi cho không gian mà loài hoa này hiện diện.
Mang đẹp yêu kiều, ngọt ngào như nắng sớm mai, thủy tiên còn biểu trưng cho tình yêu trong sáng, thanh thuần. Sắc hoa trắng còn thể hiện sự an yên trong cuộc sống nhiều bộn bề, lo toan.
Thủy tiên cũng là những loài hoa linh hoạt. Dáng vẻ của hoa thay đổi từng giờ, khiến cho người chơi hoa, thưởng hoa luôn được khám phá, luôn có những cảm xúc khác nhau khi thưởng, ngắm hoa.
Cái hay cái đẹp của thủy tiên còn ở chỗ, đây là loại hoa duy nhất chơi được năm thứ (rễ, lá, hoa, hương và dáng). Một bát thủy tiên đẹp thì rễ phải trắng, dài, lá có đường cong, nét uốn, hoa phải giống như “đĩa bạc, chén vàng” Hương hoa thơm ngọt, thơm dịu, đượm và vương lâu. Và dáng thì đa dạng tùy cách người chăm tỉ mỉ và cạo, đảo, xén.
Với người Hà Nội xưa đây là thú chơi mà cả năm chỉ có một lần, như một nốt trầm tĩnh lặng sau cả năm bận rộn. Hoa chỉ nở vào dịp Tết nên người chơi chỉ có khoảng một tháng để cắt củ, đẽo, gọt cho hoa nở đúng vào giao thừa.
Trong cách chơi thủy tiên của người Hà Nội xưa không chỉ có ngắm hoa, thưởng hoa mà gọt tỉa hoa mới khiến người chơi hoa thấy cuốn hút và đam mê. Đây cũng là khâu tỉ mỉ và phức tạp nhất. Gọt sao cho đúng mặt chính của củ, không phạm vào chỗ mầm để khỏi bị thui chột. Sao cho các mầm vươn lên theo dáng mong muốn mới là khó.
Để có một chậu hoa thủy tiên đẹp, người chơi cần phải vận dụng cả kĩ thuật, lẫn kinh nghiệm, sự bài bản lẫn sự khéo léo, tinh xảo qua tất cả các khâu. Chính vì vậy, đa phần những nghệ nhân gọt thủy tiên đều là những người có vốn hiểu biết văn hóa sâu rộng, tinh tế. Nhìn vào bát hoa thủy tiên, người sành chơi sẽ nhận ra vẻ đẹp của từng dáng và tính cách của người tạo tác lên nó.
Khi chăm sóc hoa thủy tiên, người chơi hoa phải là người có tính kiên trì, tỉ mỉ và phải biết nương theo thời tiết. . “Bao giờ mới cho hoa hàm tiếu, bao giờ mới cho nở; lá này muốn duỗi, giò kia muốn nghiêng, hay là bẹ nọ muốn cao hay thấp..." Vì vậy, chơi hoa thủy tiên người ta được rèn tâm tính, sự nhẫn nại, kiên trì, và cả sự nỗ lực, chinh phục thử thách . Cái đẹp của thủy tiên, chính là cái đẹp khi người ta chăm hoa, để rồi rèn tâm tính của chính mình.
Thú chơi hoa thủy tiên có từ bao giờ, chỉ biết rằng với người Hà Nội đây là một thú chơi đã được hình thành từ xa xưa. Theo thời gian, thú chơi này dần bị mai một, thế nhưng sau những thăng trầm của lịch sử cho đến tận bây giờ vẫn có những con người yêu Hà Nội âm thầm cất giữ và lưu truyền nét văn hóa này.
Nói về thú chơi hoa thủy tiên ở Hà Nội thuở xưa, khó có thể tìm được ai hiểu biết và gọt thủy tiên thuộc bậc “kỳ nhân” như cụ Nguyễn Phú Cường. Đã ở tuổi “nhân sinh thất thập” nhưng hàng ngày cụ vẫn dành hầu hết quỹ thời gian trong ngày để “tắm táp”, chăm sóc những củ thủy tiên chỉ để thỏa nỗi đam mê được ngắm, gọt, tỉa.
Mỗi khi nói đến loài hoa này, cụ Nguyễn Phú Cường - một nghệ nhân hoa thủy tiên như được sống lại cả một thời xưa cũ. Trong ký ức của cụ Cường, mỗi dịp gần Tết, ông ngoại của cụ vốn là người làng Chèm lại mang những củ thủy tiên khô ra, rồi ngâm nước cho căng mọng và nhú mầm. Thế rồi, mặc trời giá rét, ngày ngày lại thấy ông gọt gọt, tỉa tỉa bên giếng nước những “củ hành tây”. Và đúng mùng Một Tết, căn phòng khách trở nên thanh tao khi những bông hoa trắng tinh khôi nở ra.
Ông ngoại bảo với cậu đó là hoa thủy tiên. Những bông hoa thủy tiên là chiếc “chén vàng trên đĩa bạch ngọc. Còn mùi hương thanh nhã, bất phàm chẳng khác nào địa lan."
Và theo lời cụ kể, khoảng những năm 1920 của thế kỷ trước, Hà Nội từng tổ chức thi hoa thủy tiên ở đền Bạch Mã - Hàng Buồm mỗi dịp Tết. Cụm hoa nào đoạt giải được cả sắc hương lẫn dáng thế sẽ được đưa lên kiệu rước trên phố Hà Nội cho bàn dân chiêm ngưỡng, tôn vinh. Những người chơi hoa này đa phần là người già bởi lẽ đòi hỏi sự công phu, tỉ mỉ, cầu kỳ và khá là tốn kém.
Ngày ấy cậu bé Cường chưa biết yêu hoa mà chỉ thấy tò mò thôi rồi những bát hoa thủy tiên đã ăn vào tiềm thức lúc nào không hay. Đến lúc bắt đầu cảm nhận được cái đẹp của hoa thủy tiên thì cũng là lúc thú chơi này dần mai một
Ông chia sẻ “Lần cuối được nhìn thấy người Hà Nội chơi hoa thủy tiên là Tết năm 1962. Sau đó có lẽ vì chiến tranh ngày càng ác liệt nên chẳng ai còn thời giờ gọt thủy tiên nữa. Cũng không ai nhập thủy tiên về”.
Suốt những năm tháng ấy, cứ gần đến dịp Tết Dương lịch ông Cường lại ngóng xem có ai bán củ thủy tiên không, đến giáp Tết Nguyên đán vẫn rong ruổi đạp xe đi các chợ hoa. Hy vọng cứ tắt dần, nhưng không đi thì chẳng yên tâm. Năm 1996, lần đầu tiên sau hơn ba thập niên ông Cường lại nhìn thấy bát hoa thủy tiên bày bán ở chợ hoa gần Văn Miếu - Quốc Tử Giám. Ngỡ như gặp lại bạn tri âm thất lạc mấy chục năm trời. Vậy là đã có người nhập giống thủy tiên về. Sang đến năm sau ông bắt đầu mua củ thủy tiên về gọt.
Không chỉ có ông Cường mà những người yêu hoa thủy tiên Hà Nội đã tìm về với thú chơi tao nhã ấy. Những người con, người cháu luôn giữ hình ảnh về thú chơi hoa tao nhã mà thanh cảnh ấy của cha ông mình.
Thú chơi hoa thủy tiên của người Hà Nội xưa đã “sống lại”. dần trở thành một thú chơi bình dân với chi phí không quá đắt đỏ. Những bình hoa thủy tiên nhỏ xinh được bày bán ở khắp các chợ hoa xuân, góp hương sắc làm nên không khí Tết cho Hà Nội. Nhiều người chọn mua hoa thủy tiên, chỉ đơn giản là thích mùi hương đặc biệt, say lòng trong khí se lạnh của đất trời. Và đặc biệt là có sự tham gia của giới trẻ thay vì chỉ có người trung niên, cao tuổi như ngày xưa. Trên các trang mạng xã hội hiện nay, không khó để bắt gặp những bức ảnh bát hoa thủy tiên là sản phẩm của người trẻ, những hội nhóm dành cho người theo đuổi thú vui này cũng rất nhiều và hoạt động sôi nổi.Những bậc thầy về thủy tiên như nghệ nhân Nguyễn Phú Cường được các bạn trẻ không chỉ ở Hà Nội mà khắp cả nước vẫn hàng ngày tìm đến thăm hỏi, tìm hiểu và nhờ dạy cho cách chọn củ, gọt, tỉa, xén.
Lối chơi thủy tiên ngày nay cũng rất phong phú. Ngoài cách chơi bày trong ly như kiểu truyền thống ngày xưa thì người trẻ bây giờ rất sáng tạo trong việc tạo hình, bài trí, sắp xếp. Việc tìm kiếm nguồn giống cũng dễ dàng và đa dạng nên đã tạo ra nhiều tác phẩm phong phú, sáng tạo.
Nét đẹp văn hóa, thú chơi tao nhã của người Hà Nội đã được sống lại và lưu truyền theo một cách rất tự nhiện. Bởi những nét đẹp văn hóa, những thú chơi mang lại những năng lượng tích cực sẽ luôn trường tồn.
Bài viết: Vi Hoa
Đồ họa: Thanh Nga
TIN LIÊN QUAN
Ý KIẾN
UBND thành phố Hà Nội vừa phê duyệt "Đề án phát triển hệ thống giao thông vận tải công cộng bằng xe buýt sử dụng điện, năng lượng xanh trên địa bàn thành phố".
Tại kỳ họp chuyên đề ngày 19/11 vừa qua, HĐND thành phố đã thông qua đề án “Giao thông thông minh trên địa bàn thành phố Hà Nội’’.
Một điểm nhấn rất mới, có thể coi là đột phá là việc tích hợp VNeID lên iHanoi, đó là có thể đăng nhập iHanoi bằng tài khoản VNeID.
Sáng 22/11, Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố Hà Nội tổ chức chung khảo cuộc thi “Tìm hiểu Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở” trên địa bàn thành phố Hà Nội năm 2024.
Hà Nội giao các đơn vị liên quan hạ ngầm đường dây cáp đi nổi, đặc biệt tại 4 quận nội đô hoàn thành trong năm 2026. Việc hạ ngầm đường dây, cáp đi nổi sẽ được giao trách nhiệm thực hiện cho các địa phương.
Chiều nay, 21/11, Đài Hà Nội và Liên hiệp các tổ chức Hữu nghị thành phố Hà Nội đã ký kết hợp tác tăng cường truyền thông về giao lưu văn hóa, hợp tác quốc tế và đối ngoại nhân dân trên Đài Hà Nội.
Trợ lý ảo hỗ trợ người nộp thuế, sản phẩm trí tuệ nhân tạo do Cục Thuế thành phố Hà Nội nghiên cứu, phát triển đã được Tổng cục Thuế tổ chức ra mắt sáng nay, 21/11.
Sau 11 tháng triển khai, Hà Nội đã cơ bản hoàn thành 19 nhiệm vụ trọng tâm năm 2024 của Đề án 06 do Chính phủ giao. Thông tin được nêu tại Hội nghị giao ban thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm của đề án 06 trên địa bàn thành phố Hà Nội, diễn ra chiều 21/11.
Hôm nay, 21/11, Thành ủy - HĐND – UBND - Ủy ban MTTQ TP Hà Nội tổ chức Hội nghị tổng kết các hoạt động kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô.
Sau 11 tháng triển khai, Hà Nội đã cơ bản hoàn thành 19 nhiệm vụ trọng tâm năm 2024 của Đề án 06 do Chính phủ giao.
Hội đồng Nhân dân thành phố Hà Nội đã thông qua Quy định áp dụng biện pháp yêu cầu ngừng cung cấp dịch vụ điện, nước trên địa bàn thành phố Hà Nội. Văn bản nhằm cụ thể hóa Điều 33 Luật Thủ đô năm 2024.
Sáng 21/11, Thành ủy, Hội đồng Nhân dân, Ủy ban Nhân dân, Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố Hà Nội tổ chức Hội nghị tổng kết các hoạt động kỷ niệm 70 năm Ngày giải phóng Thủ đô.
Trên địa bàn huyện Quốc Oai, nhiều tuyến giao thông trọng điểm đang gấp rút thi công nhằm đạt các tiến độ, về đích trước ngày 31/12/2024.
Sáng nay (21/11), Thành ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban Nhân dân, Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố Hà Nội đã tổ chức Hội nghị tổng kết các hoạt động kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô.
Bằng việc ưu tiên thúc đẩy công nghệ xanh và chuyển đổi số, Hà Nội đang trên đà khẳng định mình là trung tâm phát triển kinh tế và văn hóa năng động, ứng dụng công nghệ số để xây dựng Thủ đô trở thành thành phố thông minh với tầm nhìn dài hạn về sự phát triển bền vững, thân thiện với môi trường.
Với việc huy động tổng lực và đồng bộ các giải pháp tập trung xây dựng nông thôn mới (NTM), trong đó ưu tiên đầu tư cơ sở vật chất cho ngành giáo dục, đến thời điển này, huyện Sóc Sơn đã có 20 xã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao và kiểu mẫu.
Tình trạng ô nhiễm không khí tại Việt Nam đang là một vấn đề nhức nhối, đặc biệt tại các thành phố lớn như Thủ đô Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh. Đề án phát triển hệ thống giao thông vận tải công cộng bằng xe buýt sử dụng điện, năng lượng xanh được UBND thành phố Hà Nội phê duyệt mới đây được đánh giá là giải pháp mang tính bền vững, lâu dài.
Ngay trong ngày đầu công bố Quyết định thành lập Ban Chỉ đạo về thực hiện các biện pháp phòng, chống lãng phí của UBND thành phố Hà Nội, Chủ tịch UBND thành phố - Trưởng Ban chỉ đạo cùng các thành viên đã nghe báo cáo về tình hình triển khai, các tồn tại, vướng mắc đối với Dự án đầu tư xây dựng công viên hồ Phùng Khoang.
Trong 2 ngày 19 - 20/11, Hội Luật gia TP Hà Nội tổ chức Đại hội lần thứ VIII, nhiệm kỳ 2024 - 2029 nhằm kiểm điểm, đánh giá kết quả đạt được trong nhiệm kỳ qua và đề ra phương hướng, nhiệm vụ nhiệm kỳ 2024-2029.
Hà Nội là địa phương đầu tiên thành lập Ban chỉ đạo về thực hiện các biện pháp phòng chống lãng phí, theo tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm. Quyết định thành lập Ban chỉ đạo được công bố tại Hội nghị sáng nay, 20/11.
Trong kỳ họp vào tháng 12 tới, UBND thành phố Hà Nội dự kiến sẽ trình HĐND thành phố thông qua Nghị quyết về vùng phát thải thấp nhằm cụ thể hóa quy định tại Khoản 2, Điều 28, Luật Thủ đô (sửa đổi) năm 2024.
HĐND thành phố Hà Nội vừa thông qua nhiệm vụ quy hoạch và xây dựng ba khu công nghiệp tại các huyện Thường Tín và Sóc Sơn.
Các đơn vị chức năng quận Tây Hồ (Hà Nội) đang tiến hành xác định giá đất để triển khai giải phóng mặt bằng, thực hiện dự án cải tạo, nâng cấp đường Tô Ngọc Vân.
UBND thành phố Hà Nội vừa ban hành Quyết định số 6004/QD-UBND về việc phê duyệt “Đề án phát triển hệ thống giao thông vận tải công cộng bằng xe buýt sử dụng điện, năng lượng xanh trên địa bàn thành phố”.
Để bảo đảm nguồn cung nông sản cho dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, Hà Nội đang tập trung chỉ đạo ngành nông nghiệp và các địa phương đẩy nhanh tiến độ sản xuất cây trồng vụ đông, phấn đấu diện tích canh tác tăng 3.000 - 4.000 ha so với kế hoạch từ đầu năm.
Hà Nội là địa phương đầu tiên của cả nước thành lập Ban Chỉ đạo về thực hiện các biện pháp phòng chống lãng phí theo tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm. Quyết định thành lập Ban Chỉ đạo được công bố tại Hội nghị sáng nay (20/11) do Chủ tịch UBND thành phố Trần Sỹ Thanh chủ trì.
Hà Nội là địa phương đầu tiên của cả nước thành lập Ban Chỉ đạo về thực hiện các biện pháp phòng chống lãng phí, theo tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm.
Sau một ngày làm việc khẩn trương, nghiêm túc, Kỳ họp thứ 19 HĐND thành phố đã kết thúc, hoàn thành đúng nội dung chương trình đã đề ra. Với tỷ lệ thống nhất cao HĐND đã thông qua nhiều Nghị quyết, quan trọng.
Tại kỳ họp thứ 19, hôm nay, HĐND TP Hà Nội xem xét, quyết định một số nội dung quan trọng thuộc thẩm quyền để cụ thể hóa các quy định của Luật Thủ đô năm 2024.
Tại Kỳ họp thứ 19, với 100% đại biểu có mặt tán thành, HĐND thành phố Hà Nội khóa XVI đã nhất trí thông qua Nghị quyết Đề án “Giao thông thông minh trên địa bàn thành phố Hà Nội” do UBND Thành phố trình tại Tờ trình số 421/TTr-UBND ngày 13/11/2024.
Sáng nay, HĐND thành phố Hà Nội đã biểu quyết thông qua Nghị quyết quy định về thẩm quyền quyết định phê duyệt nhiệm vụ và dự toán kinh phí chi thường xuyên ngân sách thành phố để thực hiện mua sắm tài sản, trang thiết bị phục vụ hoạt động của các cơ quan, đơn vị thuộc phạm vi quản lý của thành phố Hà Nội.
Công trình xây dựng sai quy hoạch; công trình xây dựng không có giấy phép xây dựng, xây dựng trên đất bị lấn, chiếm... thuộc các trường hợp áp dụng biện pháp yêu cầu ngừng cung cấp dịch vụ điện, nước theo quy định của Luật Thủ đô 2024.
Quận Hai Bà Trưng tổ chức Hội nghị lần thứ 27 Ban Chấp hành Đảng bộ quận khóa XXVI, nhiệm kỳ 2020 - 2025; cho ý kiến dự thảo Báo cáo chính trị (lần 1) của Ban Chấp hành Đảng bộ quận khóa XXVI trình Đại hội đại biểu Đảng bộ quận lần thứ XXVII, nhiệm kỳ 2025 - 2030.
Tại Kỳ họp chuyên đề, sáng 19/11, với đa số phiếu tán thành, HĐND thành phố đã thông qua Nghị quyết quy định việc chuyển cán bộ, công chức làm việc tại xã, phường, thị trấn thành cán bộ, công chức thuộc biên chế hành chính.
Sáng 19/11, HĐND thành phố đã khai mạc Kỳ họp thứ 19 - Kỳ họp chuyên đề, nhằm xem xét và quyết định 15 nội dung thuộc thẩm quyền.
Thực hiện Luật Tổ chức chính quyền địa phương, sáng nay (19/11), HĐND thành phố Hà Nội, khóa XVI nhiệm kỳ 2021 – 2026 khai mạc Kỳ họp thứ 19( kỳ họp chuyên đề) để xem xét, quyết định các nội dung quan trọng thuộc thẩm quyền.
Công an thành phố Hà Nội vừa phối hợp cùng UBND quận Hai Bà Trưng tổ chức triển khai đồng loạt mô hình “Cổng trường học an toàn giao thông” tại 12 điểm trường trên địa bàn quận.
Kỷ niệm 94 năm Ngày truyền thống MTTQ Việt Nam, sáng 18/11, Đoàn công tác của Thành ủy Hà Nội do Phó Bí thư thường trực Thành ủy Nguyễn Văn Phong làm Trưởng đoàn đến thăm, chúc mừng Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố Hà Nội.
Đến thời điểm này, 30/30 quận, huyện trên địa bàn thành phố đã triển khai xây dựng 216/202 trụ sở Ban chỉ huy quân sự cấp xã, thị trấn; trong đó, 97 trụ sở được hoàn thành, bàn giao đi vào hoạt động.
Việc tổ chức Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc ở khu dân cư đã trở thành nét đẹp truyền thống, đưa công tác Mặt trận về với cộng đồng, hướng đến từng gia đình, mỗi người dân; góp phần xây dựng, phát huy quyền làm chủ của nhân dân và củng cố sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
Hà Nội những ngày này, sáng nào cũng bị một lớp sương dày đặc mờ ảo bao phủ, người lái xe khó quan sát, khó nhìn xa.
Căn hộ đã hoàn thiện nhưng ít người thuê, còn các toà nhà khác thì xây dựng dở dang rồi để đó trong khi nhu cầu về nhà ở tại Hà Nội là rất lớn. Nghịch lý này đang tồn tại nhiều năm nay tại khu nhà ở dành cho học sinh, sinh viên tại khu đô thị Pháp Vân – Tứ Hiệp phường Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai.
Tối qua, 17/11, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố Hà Nội Nguyễn Lan Hương tới chung vui Ngày hội đại đoàn kết toàn dân tộc với nhân dân tổ dân phố số 9, phường Long Biên, quận Long Biên.
Sáng 18/11, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố Hà Nội Nguyễn Lan Hương dẫn đầu đoàn đại biểu đến đặt hoa tại tượng đài Bác Hồ, Bác Tôn nhân kỷ niệm 94 năm Ngày thành lập Mặt trận Dân tộc thống nhất Việt Nam - Ngày truyền thống Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.
Sáng nay, 18/11, Đoàn công tác của Thành ủy Hà Nội do Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Nguyễn Văn Phong làm Trưởng đoàn đến thăm, chúc mừng Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố Hà Nội nhân Kỷ niệm 94 năm Ngày truyền thống MTTQ Việt Nam (18/11/1930 - 18/11/2024).
Nhân kỷ niệm 94 năm Ngày thành lập Mặt trận Dân tộc thống nhất Việt Nam - Ngày truyền thống Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, sáng 18/11, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố Hà Nội Nguyễn Lan Hương dẫn đầu đoàn đại biểu đến đặt hoa tại Tượng đài Bác Hồ - Bác Tôn.
0