Toàn cảnh thế giới 2024: Bất an, bất ổn, bất định
Năm 2024 đang dần khép lại với nhiều sự kiện quốc tế quan trọng, từ chính trị, kinh tế đến môi trường và công nghệ. Đài Hà Nội xin điểm lại 10 sự kiện quốc tế nổi bật nhất trong năm 2024, đây là những sự kiện đang góp phần thay đổi trật tự thế giới.
Ngày 5/11/2024, ông Donald Trump giành chiến thắng trong cuộc bầu cử, trở thành Tổng thống thứ 47 của Hoa Kỳ. Mặc dù chưa nhậm chức, ông đã tiến hành nhiều cuộc gặp gỡ chính thức và phi chính thức tại tư dinh, thể hiện sự chủ động định hình chính sách tương lai. Tính cách khó lường của ông dự báo sẽ mang đến những thay đổi lớn trên chính trường Mỹ và quan hệ quốc tế trong bối cảnh địa chính trị toàn cầu có nhiều diễn biến phức tạp.
2. Xung đột Nga-Ukraine leo thang:
Hơn 1.000 ngày xung đột gây thiệt hại nặng nề cho cả hai phía. Chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga tại Ukraine đã trở thành cuộc đối đầu giữa Nga và phương Tây làm gia tăng căng thẳng địa chính trị trong phần còn lại của thế giới. Tổng thống Putin tái đắc cử, kéo dài nhiệm kỳ và củng cố quyền lực giữa bối cảnh chiến tranh. Trong khi đó, tính chính danh của Tổng thống Zelensky cũng gây tranh cãi, với một bộ phận người dân ủng hộ ông như biểu tượng của sự kháng cự, nhưng cũng có không ít chỉ trích về cách điều hành đất nước trong chiến tranh. Cuộc xung đột không ngừng leo thang từ việc Nga sử dụng tên lửa đạn đạo tầm xa đến Ukraine tiến hành các chiến dịch ám sát nhân sự cấp cao của Nga.
3. Căng thẳng tại Dải Gaza:
Xung đột giữa Israel và Hamas bước sang năm thứ hai, với các cuộc tấn công qua lại gây thương vong lớn cho cả hai bên. Tình hình leo thang kéo theo sự can dự của nhiều quốc gia trong khu vực, đẩy Trung Đông vào vòng xoáy bất ổn chưa có hồi kết. Các nỗ lực hòa giải từ quốc tế chưa mang lại kết quả, khiến nguy cơ một cuộc chiến tranh quy mô lớn tiếp tục gia tăng, trong khi người dân Gaza đối mặt với cuộc khủng hoảng nhân đạo trầm trọng.
4. Chính phủ Syria sụp đổ:
Chính phủ Tổng thống Bashar al-Assad bị lật đổ cuối năm 2024, đánh dấu bước ngoặt lớn tại Trung Đông sau nhiều năm nội chiến. Sự kiện này tạo ra khoảng trống quyền lực tại Syria, làm dấy lên lo ngại về sự gia tăng ảnh hưởng của các tổ chức cực đoan trong khu vực. Nhiều quốc gia đang có những toan tính riêng giữa lúc cộng đồng quốc tế đang nỗ lực giàn xếp. Nhưng xung đột nội bộ và bất ổn chính trị vẫn tiếp tục là thách thức lớn với người dân Syria.
5. Khủng hoảng tại Niger:
Tháng 7/2024, một cuộc đảo chính quân sự lật đổ chính phủ dân sự tại Niger, khiến quốc gia Tây Phi rơi vào vòng xoáy bất ổn. Cuộc khủng hoảng không chỉ làm suy yếu cơ chế hợp tác khu vực mà còn gây lo ngại về sự lan rộng của chủ nghĩa cực đoan. Liên minh châu Phi và Liên Hợp Quốc đã kêu gọi hành động khẩn cấp, nhưng tình hình vẫn diễn biến phức tạp với các mâu thuẫn sắc tộc và tranh giành quyền lực leo thang.
6. Hàn Quốc áp đặt thiết quân luật, Tổng thống bị luận tội:
Tháng 12/2024, Tổng thống Yoon Suk-yeol ban hành lệnh thiết quân luật để đối phó với làn sóng biểu tình leo thang tại Seoul. Quyết định này ngay lập tức gây ra sự phản đối mạnh mẽ từ dư luận và chính trường. Chỉ vài ngày sau, Quốc hội tiến hành luận tội và phế truất ông với cáo buộc lạm dụng quyền lực. Sự kiện này gây chấn động chính trường Hàn Quốc.
7. Sự trỗi dậy của phe cực hữu tại châu Âu:
Năm 2024 chứng kiến sự trỗi dậy mạnh mẽ của các đảng phái cực hữu tại Nghị viện châu Âu, cũng như trong các cuộc bầu cử ở Pháp và Đức. Xu hướng này làm gia tăng sự chia rẽ trong Liên minh châu Âu, đe dọa các giá trị cốt lõi về tự do và dân chủ. Sự trở lại của chủ nghĩa dân tộc và bài ngoại đặt ra những thách thức lớn đối với sự đoàn kết của khu vực trong bối cảnh suy thoái kinh tế và bất ổn xã hội.
8. Hội nghị BRICS mở rộng:
Tại hội nghị năm 2024, tổ chức tại Kazan (Liên bang Nga), BRICS kết nạp thêm các thành viên mới như Saudi Arabia, UAE và Iran, mở rộng phạm vi ảnh hưởng kinh tế và chính trị. Đây được coi là bước tiến quan trọng nhằm thách thức các định chế tài chính toàn cầu do phương Tây dẫn dắt, đồng thời thúc đẩy hợp tác Nam-Nam mạnh mẽ hơn. BRICS cũng đưa ra các kế hoạch phát triển tiền tệ chung để giảm phụ thuộc vào USD, tạo ra bước ngoặt lớn trong trật tự kinh tế toàn cầu.
9. Biến đổi khí hậu và Hội nghị COP29:
Năm 2024 là năm nóng nhất trong lịch sử, với hàng loạt hiện tượng thời tiết cực đoan như bão lũ tại Tây Ban Nha, cháy rừng ở Amazon, và lần đầu tiên trong 130 năm, núi Phú Sĩ không có tuyết. Tại Hội nghị COP29 tại Bacu, Azerbaijan, một thỏa thuận tài chính khí hậu đột phá được thông qua, cam kết tài trợ 300 tỷ USD mỗi năm cho các nước đang phát triển nhằm giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, các tranh cãi về nguồn tài trợ và tính khả thi vẫn là rào cản lớn.
10. Trí tuệ nhân tạo (AI) phát triển vượt bậc:
Năm 2024, trí tuệ nhân tạo tiếp tục tác động sâu rộng đến các lĩnh vực từ y tế, giáo dục đến quốc phòng và công nghiệp. Các công nghệ AI tiên tiến nâng cao hiệu suất lao động và thúc đẩy sự đổi mới, nhưng cũng đặt ra thách thức lớn về đạo đức, an ninh thông tin và quản lý. Công nghệ Deepfake đã trở thành tâm điểm lo ngại toàn cầu khi bị lạm dụng trong truyền thông và bầu cử, các video giả mạo tinh vi được tạo ra nhằm thao túng dư luận, gây rối loạn thông tin và ảnh hưởng đến tính minh bạch của nhiều sự kiện quốc tế. Vấn đề này đã buộc các chính phủ và tổ chức quốc tế nhanh chóng đưa ra các quy định để kiểm soát việc sử dụng AI, đồng thời nâng cao nhận thức cộng đồng về nguy cơ từ công nghệ này.
TIN LIÊN QUAN
Ý KIẾN
Những ngày cuối cùng của năm 2024 đang tới gần, một năm mới mang theo nhiều hy vọng lại đến. Dù ở bất kỳ góc phố nào trên thế giới, không khí lễ hội và những truyền thống đón năm mới tạo nên một bức tranh đa màu sắc, với những phong tục độc đáo, những lễ hội ánh sáng và âm thanh rộn ràng. Từ Mỹ đến Nga, từ Belarus đến Canada, mỗi quốc gia lại có cách đón chào năm mới riêng biệt, nhưng tất cả đều chung một điểm: niềm hy vọng và ước mơ về một khởi đầu mới đầy hứa hẹn.
Một vụ bạo loạn xảy ra bên trong nhà tù ở thủ đô Maputo, Mozambique đã khiến ít nhất 33 người thiệt mạng, 15 người bị thương và hơn 1.500 phạm nhân trốn thoát.
Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump đã chọn Ủy viên Hội đồng Quận Miami-Dade (bang Florida), ông Kevin Marino Cabrera, làm đại sứ tại Panama.
Hãng hàng không quốc gia Nhật Bản Japan Airlines cho biết, hãng này vừa bị tấn công mạng và vụ việc có thể ảnh hưởng đến cả các chuyến bay nội địa cũng như quốc tế.
Đảng Dân chủ đối lập ở Hàn Quốc đã đệ trình đề xuất luận tội quyền Tổng thống Han Duck-soo, trong phiên họp toàn thể của quốc hội diễn ra hôm nay.
Mỗi phát minh, tiến bộ trong y học đều mang ý nghĩa to lớn trong việc phát triển các phương pháp điều trị những loại bệnh phức tạp, cứu sống hàng triệu người trên thế giới.
Tổng thống Mỹ Joe Biden và Tổng thống đắc cử Donald Trump đã đưa ra các thông điệp Giáng sinh khác nhau, trong đó Tổng thống sắp mãn nhiệm kêu gọi người dân suy ngẫm và đoàn kết, còn chủ nhân sắp tới của Nhà Trắng nhằm vào các đối thủ chính trị.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cảnh báo nhóm vũ trang Yemen có thể sắp phải chịu chung số phận với phong trào Hamas ở dải Gaza và lực lượng Hezbollah ở Liban - hai nhóm vũ trang đã mất hàng nghìn thành viên trong các cuộc giao tranh ác liệt với quân đội Israel trong hơn một năm qua.
Trong 240 năm qua, đại bàng đầu trắng luôn được coi là biểu tượng sức mạnh và quyền lực của nước Mỹ. Tuy nhiên, một sự thật thú vị là mãi cho đến gần đây, loài chim này mới được công nhận chính thức là "quốc điểu".
Hãng thông tấn Kazinform dẫn lời văn phòng công tố giao thông Kazakhstan cho biết, nước này đã tìm thấy hộp đen của máy bay bị rơi ở thành phố Aktau. Các nhà điều tra đang nỗ lực làm sáng tỏ vụ việc.
Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) đang tiến gần hơn tới việc khám phá những bí mật sâu thẳm của Mặt Trời, khi tàu thăm dò Parker Solar Probe đã bay xuyên qua vầng nhật hoa - tầng khí quyển ngoài cùng của Mặt Trời, vốn chỉ có thể nhìn thấy trong những lần nhật thực toàn phần.
Quân đội Israel sẽ ở lại Dải Gaza và duy trì kiểm soát an ninh đối với vùng lãnh thổ Palestine. Đây là tuyên bố được Bộ trưởng Quốc phòng Israel, ông Israel Katz, đưa ra ngày 25/12, vào thời điểm cả Israel và phong trào Hamas ở Dải Gaza đổ lỗi cho nhau về việc chưa thể đạt được thỏa thuận ngừng bắn, dù hai bên đều khẳng định đã có tiến triển trong những ngày qua.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan tuyên bố nước này xóa sổ mọi tổ chức xem là khủng bố tại Syria, trong đó có Tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng và lực lượng dân quân người Kurd mà Thổ Nhĩ Kỳ cho là có liên hệ với đảng Công nhân người Kurd (PKK).
Tổng thống Azerbaijan Ilham Aliyev đã tuyên bố quốc tang vào ngày 26/12 nhằm tưởng niệm các nạn nhân thiệt mạng trong vụ rơi máy bay chở khách xảy ra trước đó một ngày tại Kazakhstan.
Hãng thông tấn Kazinform dẫn lời văn phòng công tố giao thông Kazakhstan cho biết đã tìm thấy hộp đen của máy bay bị rơi ở thành phố Aktau. Các nhà điều tra đang nỗ lực làm sáng tỏ vụ việc.
Sau 3 tháng trùng tu với tổng kinh phí 327.000 euro (khoảng 340.000 USD), đài phun nước Trevi đã được hồi sinh vẻ đẹp ban đầu và chính thức mở cửa trở lại.
Ngày 25/12, Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường đã gặp Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Nhật Bản Takeshi Iwaya tại Đại lễ đường Nhân dân ở Bắc Kinh.
Phó phát ngôn viên chính quyền Taliban Hamdullah Fitrat ngày 25/12 cáo buộc tiêm kích Pakistan ném bom vào miền đông Afghanistan, khiến 46 người thiệt mạng, chủ yếu là phụ nữ và trẻ em.
Ngày 25/12, Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết sẽ gia hạn cuộc điều tra chống bán phá giá đối với rượu mạnh có xuất xứ từ Liên minh châu Âu (EU) thêm 3 tháng, ít hơn so với thời gian gia hạn tối đa theo hướng dẫn trước đó.
Bộ Ngoại giao Nga ngày 25/12 cáo buộc NATO đang cố gắng biến Moldova thành một trung tâm hậu cần để cung cấp cho quân đội Ukraine và tìm cách đưa cơ sở hạ tầng quân sự của nước này đến gần Nga hơn.
Ngày 25/12, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov đã lên tiếng phản đối quyết định chuyển một tỷ USD từ tài sản của Nga bị phương Tây phong tỏa cho Ukraine.
Tổng thống Nga Vladimir Putin đã có phát biểu đầu tiên về vụ rơi chiếc máy bay có hành trình từ Azerbaijan đến Nga ở Kazakhstan ngày 25/12.
Bộ trưởng Năng lượng Ukraine và các quan chức địa phương xác nhận, quân đội Nga đã tấn công hệ thống năng lượng và các thành phố phía đông của Ukraine bằng tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo rạng sáng 25/12. Trong khi Ukraine tấn công Belgorod của Nga bằng hơn 50 UAV.
Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump ngày 22/12 tuyên bố, chính quyền mới của ông sẽ cố gắng giành lại quyền kiểm soát kênh đào Panama. Bình luận của ông đã bị Tổng thống Panama José Raul Mulino lên án.
Hai gã khổng lồ trong ngành sản xuất ô tô Nhật Bản, Honda và Nissan đã chính thức đồng ý tổ chức các cuộc đàm phán trong 6 tháng tới về khả năng sáp nhập - một bước ngoặt lịch sử đối với ngành công nghiệp ô tô Nhật Bản. Việc sáp nhập này sẽ tạo ra nhà sản xuất ô tô lớn thứ ba thế giới và cung cấp cho họ nhiều nguồn lực hơn để cạnh tranh với mối đe dọa ngày càng tăng từ các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc và Tesla của Mỹ.
Bộ Giao thông vận tải Kazakhstan tuyên bố sẽ mở một cuộc điều tra đặc biệt về vụ tai nạn máy bay của hãng hàng không Azerbaijan Airlines tại sân bay Aktau ở phía tây Kazakhstan.
Một vụ hỏa hoạn lớn đã xảy ra tại một trung tâm mua sắm ở thành phố Vladikavkaz, miền Nam nước Nga, sau khi khu vực này ghi nhận một vụ nổ lớn xảy ra bên trong, làm rung chuyển toàn bộ tòa nhà.
Đài RT đưa tin, giới chức Nga đã bắt giữ 7 người, bao gồm ba trẻ vị thành niên, với cáo buộc tham gia vào âm mưu ám sát giám đốc điều hành của một công ty quốc phòng có trụ sở tại thủ đô Moscow.
Sáng nay (25/12), một vụ nổ đã xảy ra tại Trung tâm thương mại Alania ở thành phố Vladikavkaz của Nga. Chính quyền dẫn lời Bộ Quốc phòng Nga cho biết sự cố khiến một người thiệt mạng, có thể do máy bay không người lái gây ra.
Sau những năm bị tác động bởi đại dịch Covid-19, năm 2024, nền kinh tế toàn cầu ổn định mặc dù tốc độ tăng trưởng ở nhiều quốc gia tụt hậu so với mức trước năm 2020.
Theo các quan chức và phương tiện truyền thông Nga, một vụ nổ và hỏa hoạn lớn đã xảy ra tại một trung tâm mua sắm ở thành phố Vladikavkaz, miền Nam nước này vào sáng nay (25/12)
Năm 2024 đang dần khép lại với nhiều sự kiện quốc tế quan trọng, từ chính trị, kinh tế đến môi trường và công nghệ. Đài Hà Nội xin điểm lại 10 sự kiện quốc tế nổi bật nhất trong năm 2024, đây là những sự kiện đang góp phần thay đổi trật tự thế giới.
Bộ Giao thông vận tải Kazakhstan tuyên bố sẽ mở một cuộc điều tra đặc biệt về vụ tai nạn máy bay của hãng hàng không Azerbaijan Airlines tại sân bay Aktau ở phía tây Kazakhstan.
Đài RT đưa tin, giới chức Nga đã bắt giữ 7 người, bao gồm 3 trẻ vị thành niên, với cáo buộc tham gia vào âm mưu ám sát giám đốc điều hành của một công ty quốc phòng có trụ sở tại thủ đô Moscow.
Sau khi được phục dựng lấy lại vẻ đẹp vốn có, Nhà thờ Đức Bà Paris đã tổ chức lễ Giáng sinh đầu tiên sau hơn 5 năm xảy ra vụ hoả hoạn kinh hoàng vào năm 2019.
Chính phủ Đan Mạch đã công bố kế hoạch tăng mạnh chi tiêu quốc phòng cho hòn đảo Greenland.
Starbuck, chuỗi hệ thống cửa hàng cà phê lớn tại Mỹ, đang phải đối mặt với cuộc đình công lớn nhất lịch sử, khi hơn 5.000 nhân viên tại 300 cửa hàng nghỉ làm để kêu gọi tăng lương. Cuộc đình công diễn ra trong khoảng thời gian kỳ nghỉ lễ Giáng sinh và năm mới, khi nhu cầu về đồ uống, thiệp và các sản phẩm kèm theo tăng mạnh.
Một máy bay chở khách của Azerbaijan Airlines đã bị rơi gần thành phố Aktau, Kazakhstan, trên bờ biển Caspi. Phương tiện truyền thông địa phương đã công bố một video về vụ việc. Hiện vẫn chưa có con số chính xác về số người thương vong.
Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol tiếp tục từ chối lệnh triệu tập điều tra của cơ quan chống tham nhũng về vụ việc áp đặt thiết quân luật bất thành. Đây là lần thứ hai ông không chấp nhận yêu cầu của cơ quan này.
Năm 2024, thế giới chứng kiến nhiều hiện tượng thời tiết cực đoan, từ các cơn bão mạnh, đến các trận lũ quét kinh hoàng. Năm 2024 còn chứng kiến những đợt sóng nhiệt và hạn hán kéo dài tại nhiều nơi, gây mất an ninh lương thực.
Hãng hàng không American Airlines thông báo đã nối lại các chuyến bay sau sự cố kỹ thuật khiến hãng phải dừng bay trên toàn nước Mỹ. Sự cố xảy ra vào cao điểm đi lại cuối năm ở Mỹ để đón Giáng sinh và năm mới.
Thủ tướng Hungary Viktor Orban bày tỏ rằng, xung đột giữa Nga và Ukraine sẽ kết thúc trong năm 2025 thông qua đàm phán hòa bình hoặc một bên tham chiến bị thua cuộc.
Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump tuyên bố ông sẽ chỉ đạo Bộ Tư pháp thúc đẩy án tử hình với đối tượng phạm trọng tội để bảo vệ người dân Mỹ khỏi “những kẻ hiếp dâm, giết người”, khi ông trở lại nắm quyền vào ngày 20/1/2025.
Thủ tướng Ukraine Denys Shmygal cho biết, nước này đã nhận khoản tiền đầu tiên trị giá 1 tỷ USD trong khoản cho vay 20 tỷ USD của Mỹ được bảo đảm bằng tài sản Nga bị tịch thu. Trong khi đó, Moscow tuyên bố sẽ đáp trả “vụ trộm cắp” này.
Trả lời phỏng vấn trên Fox Business mới đây, ông Keith Kellogg, người được chỉ định làm Đặc phái viên về Ukraine trong chính quyền mới của Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump cho biết, ông Trump muốn đạt được một thế giới hòa bình và công bằng ở Ukraine.
Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol tiếp tục từ chối lệnh triệu tập điều tra của cơ quan chống tham nhũng về vụ việc áp đặt thiết quân luật bất thành.
0