Top 10 sự kiện quan trọng nhất trên toàn cầu năm 2023
Chỉ còn vài ngày nữa là năm 2023 sẽ chính thức khép lại. Trong một năm qua, thế giới đã chứng kiến hàng loạt những thay đổi, biến động, đặt ra không ít thách thức cho các quốc gia và người dân toàn cầu.
1. Xung đột vũ trang Israel - Hamas đe dọa an ninh khu vực
Ngày 7/10, lực lượng Hamas bất ngờ phóng hàng loạt quả rốc két từ nhiều địa điểm ở Dải Gaza về phía Israel. Israel lâp tức có những hành động đáp trả quân sự, đẩy khu vực Trung Đông tới bờ vực thảm họa nhân đạo. Tính đến ngày 28/12, đã có hơn 21 nghìn người thiệt mạng, hơn 55 nghìn người bị thương. Nhờ nỗ lực ngoại giao của cộng đồng quốc tế, hai bên đã thực thi thỏa thuận ngừng bắn 7 ngày, bắt đầu từ ngày 24/11, trao đổi khoảng 320 con tin và tù nhân. Tuy nhiên, giao tranh tái diễn ngay khi thỏa thuận ngừng bắn đổ vỡ và ngày càng ác liệt. Nguyên nhân gốc rễ của xung đột chưa được giải quyết khiến bạo lực có thể bùng phát bất cứ lúc nào, đe dọa an ninh toàn khu vực.
2. Chiến dịch phản công của Ukraine thất bại
Tháng 6/2023, sau khi nhận được xe tăng, vũ khí và sự huấn luyện của phương Tây, Ukraine tiến hành phản công, nhưng do vấp phải phòng tuyến kiên cố của Nga, cuộc phản công không đạt được bước đột phá đáng kể nào. Giao tranh tiếp diễn, hai bên không chấp nhận ngồi vào bàn đàm phán. Trong khi phương Tây tiếp tục ủng hộ Ukraine và áp đặt các gói trừng phạt mới chống Nga, Nga chính thức rút khỏi Hiệp ước về các lực lượng vũ trang thông thường ở châu Âu, hủy bỏ phê chuẩn Hiệp ước cấm thử hạt nhân toàn diện, rút khỏi thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen. Đối đầu dai dẳng tác động tới an ninh, chính trị, kinh tế toàn cầu.
3. Mỹ - Trung Quốc nỗ lực kiểm soát cạnh tranh chiến lược
Ngày 15/11, Tổng thống Mỹ Joe Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tổ chức cuộc gặp thượng đỉnh nhằm hạ nhiệt căng thẳng và tìm kiếm sự hợp tác chặt chẽ hơn để đối phó với biến đổi khí hậu. Cuộc gặp trực tiếp đầu tiên giữa hai nhà lãnh đạo sau khoảng một năm, trong bối cảnh căng thẳng trong quan hệ Mỹ - Trung leo thang, đã phần nào giúp cải thiện quan hệ, nhưng xu hướng cạnh tranh, giành ảnh hưởng giữa hai quốc gia trên tất cả các lĩnh vực, tại các khu vực trọng yếu dự kiến vẫn sẽ tiếp tục.
4. Đà phục hồi kinh tế thế giới chậm lại
2023 tiếp tục là một năm ảm đạm của kinh tế thế giới. Thương mại hàng hóa suy giảm, lạm phát leo thang, nợ công của nhiều quốc gia tăng cao, giá vàng phá vỡ mọi kỷ lục trong lịch sử. Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) dự tính mức tăng trưởng kinh tế toàn cầu chỉ khoảng 3%, giảm so với mức 3,3-3,5% của năm 2022. Ngân hàng trung ương nhiều nước đã phải cân nhắc giữa việc tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát và dừng tăng lãi suất để hỗ trợ phục hồi kinh tế.
5. Thảm hoạ, thiên tai ngày càng nghiêm trọng
Động đất kinh hoàng nhất trong thế kỷ tại Thổ Nhĩ Kỳ và Syria, Nepal và Trung Quốc cướp đi sinh mạng của hơn 56 nghìn người. Lũ lụt tàn phá Libya làm hơn 10 nghìn người chết; cháy rừng tại Hawaii, hạn hán tại Nam Á… Năm 2023 trở thành năm có nhiều thiên tai và là năm nóng nhất trong lịch sử.
6. COP-28 với thoả thuận lịch sử về nhiên liệu hoá thạch
Ngày 13/12/2023 đánh dấu một bước tiến “lịch sử”, khi Hội nghị khí hậu lần thứ 28 (COP28) họp tại Dubai thông qua thỏa thuận đặc biệt kêu gọi chuyển đổi việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong các hệ thống năng lượng một cách công bằng, trật tự và hợp lý, tiến tới phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, tăng gấp 3 lần công suất năng lượng tái tạo trên toàn cầu vào năm 2030. Thỏa thuận này khẳng định, nhân loại đã bắt đầu kỷ nguyên chia tay với năng lượng hóa thạch nhằm bảo vệ Trái đất khỏi nhiệt độ gia tăng, với các hậu quả vượt tầm kiểm soát.
7. Sôi động cuộc đua chinh phục không gian
Ngày 23/8/2023, lần đầu tiên, tàu vũ trụ của Ấn Độ đổ bộ thành công xuống cực Nam của Mặt trăng, đưa Ấn Độ trở thành quốc gia thứ tư đổ bộ lên Mặt trăng sau Liên Xô, Mỹ, Trung Quốc, và là quốc gia đầu tiên có tàu vũ trụ hạ cánh thành công xuống khu vực được coi là “vùng tối của Mặt trăng”. Ngay sau đó, ngày 02/09, Ấn Độ tiếp tục phóng tên lửa đưa tàu vũ trụ lên nghiên cứu Mặt trời. Cùng với các cường quốc chinh phụ vũ trụ như Nga, Mỹ, và Trung Quốc, các nước như Anh, Đức, Italy, Pháp, Các Tiểu Vương quốc Arab thống nhất và Israel đều có kế hoạch thám hiểm không gian và Mặt trăng trong tương lai gần.
8. Trí tuệ nhân tạo phát triển vượt bậc
Năm 2023, sau cơn sốt của Chat GPT, hàng loạt ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) như Google Bard, Microsoft Bing, Whisper, Codex,… đã tạo ra những tác động chưa từng có tới các lĩnh vực của đời sống thế giới. Mặc dù Chính phủ nhiều nước đã nỗ lực pháp lý hóa việc kiểm soát AI, song sự phát triển quá nhanh của AI vẫn làm gia tăng nhiều lo ngại về những mặt trái có thể tác động đến con người và xã hội. Làm sao để sự phát triển của AI phục vụ tiến bộ của loài người, mà vẫn hạn chế những tác động tiêu cực của công nghệ này đang là một trong những thách thức lớn nhất của thế giới.
9. Thế giới chính thức đi qua đại dịch Covid-19
Ngày 5/5, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tuyên bố chấm dứt tình trạng khẩn cấp toàn cầu với đại dịch Covid-19. Đây là cột mốc chính thức khép lại cuộc khủng hoảng y tế toàn cầu lớn nhất trong hơn một thế kỷ qua, sau hơn 3 năm dịch bùng phát khiến gần 7 triệu người tử vong.
10. Ấn Độ trở thành quốc gia đông dân nhất thế giới
Theo số liệu của Liên hợp quốc, ngày 14/4, dân số Ấn Độ đạt 1.425.775.850 người, chính thức vượt Trung Quốc để trở thành quốc gia đông dân nhất thế giới. Dân số tăng mang lại những thuận lợi về lực lượng lao động cho Ấn Độ, song cũng đặt ra không ít thách thức trong việc đảm bảo lương thực, chỗ ở, điều kiện y tế và giáo dục./.
TIN LIÊN QUAN
Ý KIẾN
Kết quả cuối cùng của cuộc bầu cử tổng thống Mỹ có thể sẽ được quyết định bởi cử tri ở một số bang, thường được gọi là bang chiến trường hay bang dao động.
Thủ tướng Anh Keir Starmer thông báo sẽ tăng gấp đôi ngân sách dành cho Bộ Tư lệnh An ninh biên giới và coi các băng nhóm buôn người như tội phạm khủng bố, nhằm ngăn chặn nạn nhập cư trái phép qua eo biển Manche bằng thuyền nhỏ.
Ngày bầu cử tổng thống Mỹ (5/11) sắp đến và hai ứng cử viên của đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa đang chạy đua với thời gian nhằm kêu gọi sự ủng hộ của các nhóm cử tri chưa đưa ra quyết định.
Iran tuyên bố sẽ huy động quân đội chính quy và sử dụng nhiều loại vũ khí, không chỉ giới hạn ở tên lửa và thiết bị bay không người lái, để tấn công trả đũa Israel. Trong khi đó, Mỹ đã gửi lời cảnh báo tới Iran, đồng thời tăng cường triển khai quân sự tại Trung Đông.
Ngày 4/11, Bộ Ngoại giao Israel cho biết nước này đã chính thức thông báo với Liên hợp quốc (LHQ) về việc chấm dứt quan hệ với Cơ quan Cứu trợ và Việc làm của LHQ dành cho người tị nạn Palestine (UNRWA).
Cuộc thi đua xe đạp cổ Penny-farthings đã diễn ra tại thủ đô Praha của Cộng hòa Séc. Trong trang phục truyền thống, những người đam mê xe đạp cổ đã tham gia cuộc đua đòi hỏi khả năng giữ thăng bằng và tốc độ.
Một quan chức chính phủ Ấn Độ cho biết, một chiếc xe buýt đã lao xuống một khe núi sâu ở dãy Himalaya, bang Uttarakhand vào sáng hôm nay 4/11, khiến ít nhất 36 hành khách thiệt mạng và một số người khác bị thương.
Ứng cử viên tổng thống Đảng Dân chủ Mỹ Kamala Harris đã vượt qua ứng cử viên Đảng Cộng hòa Donald Trump trong một cuộc thăm dò mới ở Iowa, thường được coi là một trong những bang mà ông Trump có khả năng giành lợi thế trong bầu cử Mỹ những năm trước đó.
Truyền thông Tây Ban Nha đưa tin ngày 3/11, Nhà vua Felipe VI và Hoàng hậu Letizia đã đến thăm vùng Valencia ở miền Đông nước này, nơi vừa hứng chịu trận lũ lịch sử đã cướp đi sinh mạng của hơn 200 người.
Cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2024 giữa Cựu Tổng thống Donald Trump và Phó Tổng thống Kamala Harris đang ở thế quyết liệt khi chỉ còn 2 ngày nữa là đến ngày bầu cử. Cục diện bầu cử vẫn là sự bất phân thắng bại giữa hai ứng viên. Nếu Kamala Harris giành chiến thắng, bà sẽ làm nên lịch sử theo nhiều cách.
Theo báo Washington Post, Liên minh Châu Âu (EU) đang tích cực chuẩn bị cho khả năng cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump trở lại nắm quyền, sau khi tham khảo ý kiến hàng chục chính trị gia, nhà ngoại giao và nhà hoạch định chính sách châu Âu.
Cuộc tập trận chung giữa Hải quân Nga và Indonesia bắt đầu diễn ra từ ngày 4 đến 8 tháng 11 tại vùng biển của Indonesia.
Với tư cách là người đứng đầu siêu cường hàng đầu thế giới, những quyết định mà Tổng thống Mỹ đưa ra có thể có tác động rất lớn đến diễn biến xung đột trên toàn thế giới.
Ngày 4/11, theo giờ địa phương, Benediktus Herin, người đứng đầu văn phòng dịch vụ xã hội khu vực tỉnh Đông Nusa Tenggara (Indonesia) cho biết, vụ núi lửa Lewotobi Laki-laki phun trào trên địa bàn tỉnh vào sáng sớm hôm nay đã khiến ít nhất 10 người thiệt mạng và hàng chục nghìn người bị ảnh hưởng.
Một tòa án của Israel đưa ra thông báo vào ngày 3/11, cựu phát ngôn viên của Thủ tướng Benjamin Netanyahu đã bị bắt giữ với cáo buộc làm rò rỉ tài liệu mật, gây tổn hại đến tiến trình đàm phán về thỏa thuận con tin ở Dải Gaza.
Chính quyền Thủ đô Washington của Mỹ đang tăng cường an ninh trước ngày bầu cử. Các công nhân dựng hàng rào xung quanh khuôn viên Nhà Trắng.
Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos tuyên bố ngày hôm nay (4/11) là ngày quốc tang để tưởng nhớ những người đã thiệt mạng và các gia đình bị ảnh hưởng do cơn bão Trami (Trà Mi - tên tiếng Việt).
Thủ tướng Australia Anthony Albanese cho biết chính phủ của ông có kế hoạch cắt giảm 20% các khoản "nợ sinh viên" cho khoảng 3 triệu người Australia, xóa khoản nợ khoảng 16 tỷ đô la Australia (10 tỷ USD).
Phi hành đoàn gồm ba người trên tàu vũ trụ Thần Châu-18 của Trung Quốc đã trở về trái đất an toàn vào sáng nay, sau nhiều tháng ở quỹ đạo thấp.
Lực lượng Houthi của Yemen tuyên bố sẽ duy trì lệnh phong tỏa hàng hải đối với các tàu của Israel sau khi có thông tin tình báo cho thấy các công ty vận tải biển của Israel bán tài sản của họ cho các công ty khác.
Quân đội Israel mới bắt giữ một cá nhân ở Syria mà họ cho là một điệp viên Iran đã thu thập thông tin tình báo về quân đội Israel ở khu vực biên giới.
Cuộc bầu cử tổng thống vòng hai ở Moldova đã khép lại. Ứng cử viên đương nhiệm thân phương Tây Maia Sandu tuyên bố giành chiến thắng.
Liên quan đến cuộc xung đột Nga - Ukraine, Thổ Nhĩ Kỳ cho biết việc tìm kiếm điểm chung giữa Nga và Ukraine vẫn tiếp tục trong bối cảnh không nước nào muốn tỏ ra là bên thua cuộc trong cuộc chiến.
Tình trạng ô nhiễm bụi mịn PM2.5 những ngày gần đây ở Lahore, thành phố lớn thứ hai của Pakistan, đã tăng vọt, buộc chính quyền thành phố phải triển khai nhiều biện pháp cải thiện chất lượng không khí.
Tàu vũ trụ có người Thần Châu-18 của Trung Quốc vừa tách khỏi tổ hợp trạm vũ trụ Thiên Cung, đưa ba phi hành gia trở về Trái Đất. Dự kiến sáng 4/11, con tàu sẽ hạ cánh tại bãi đáp Dongfeng ở Khu tự trị Nội Mông, miền Bắc Trung Quốc.
Sách được xem là thực phẩm của tâm hồn, mang lại những giá trị lớn lao cho tất cả mọi người, đặc biệt là trẻ em. Tuy nhiên, việc nuôi dưỡng tình yêu sách cho trẻ gặp rất nhiều khó khăn, đặc biệt là ở các vùng nông thôn.
Cuộc đua vào Nhà Trắng tại 7 bang chiến địa giữa Cựu Tổng thống Donald Trump và Phó Tổng thống Kamala Harris đang ở thế quyết liệt khi chỉ còn ba ngày nữa là đến ngày bầu cử.
Thủ tướng Hungary Viktor Orban cho rằng châu Âu nên cân nhắc lại chính sách hỗ trợ Ukraine tiếp tục xung đột với Nga nếu Donald Trump đắc cử tổng thống Mỹ.
Cao ủy Liên hợp quốc về Người tị nạn, ông Filippo Grandi cho biết Israel đã oanh kích cửa khẩu biên giới Jousieh giữa Liban và Syria, tuyến đường thoát hiểm quan trọng cho những người sơ tán khỏi cuộc xung đột hiện nay sau khi cửa khẩu biên giới chính giữa hai nước bị tấn công.
Hội nghị lần thứ 16 các bên tham gia Công ước Liên hợp quốc về đa dạng sinh học (COP16) tại thành phố Cali, Colombia đã bế mạc mà không đạt được thỏa thuận về lộ trình tăng cường tài trợ cho hoạt động bảo vệ các loài động và thực vật có nguy cơ tuyệt chủng.
Bộ trưởng Môi trường và Biến đổi khí hậu Brazil Marina Silva cho biết từ đầu năm tới nay, diện tích rừng nhiệt đới bị chặt phá tại nước này đã giảm 30%.
Trong vài năm gần đây, thị trường thương mại điện tử toàn cầu đã chứng kiến sự nổi lên của một hiện tượng mới mang tên Temu - nền tảng thương mại điện tử đến từ Trung Quốc.
Quân đội Hàn Quốc vừa cho biết nước này cùng Mỹ và Nhật Bản đã tiến hành các cuộc tập trận không quân chung ở phía nam bán đảo Triều Tiên trong ngày 3/11, với sự tham gia của ít nhất một máy bay ném bom B-1B.
Dù diện tích nhỏ bé và nghèo tài nguyên thiên nhiên, nhưng chỉ chưa đầy 50 năm sau khi giành độc lập, Singapore đã vươn mình thành một quốc gia hàng đầu thế giới trên mọi phương diện.
Cơ quan dự báo thời tiết địa phương tại Nhật Bản cho biết ngọn núi Phú Sĩ mang tính biểu tượng của quốc gia này dự kiến sẽ đón tuyết rơi vào tuần tới, muộn hơn bình thường.
Luật chống lãng phí của Pháp đã truyền cảm hứng cho nhiều công ty khởi nghiệp và ứng dụng về giảm lãng phí thực phẩm.
Nga tuyên bố đẩy lùi 3 đợt phản công Ukraine ở vùng Kursk, giải phóng thêm làng ở Donetsk; Ukraine thừa nhận tình thế ngặt nghèo khi Nga ồ ạt tấn công; Nga và Ukraine tranh cãi việc trao đổi tù binh là những thông tin đáng chú ý trong diễn biến chiến sự hôm nay.
Chỉ trong ba ngày qua, cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump mất 2,4 tỷ USD vì cổ phiếu Trump Media bất ngờ lao dốc ngay trước thềm bầu cử.
Ngày 2/11, hàng nghìn người ủng hộ Palestine đã tổ chức một cuộc biểu tình tại Thủ đô Luân Đôn (Anh) nhằm phản đối những hành vi tàn bạo của Israel, đồng thời kêu gọi Mỹ ngừng hoàn toàn việc vận chuyển vũ khí tới Israel.
Ngày 1/11, lực lượng Hải quân Israel bị cáo buộc đã tiến hành một cuộc đột kích vào thị trấn ven biển Batroun, phía Bắc Liban và bắt giữ một nhân vật cấp cao của Hezbollah. Một ngày sau đó, quân đội Israel đã xác nhận cáo buộc này.
Vào ngày 2/11, nhiều người dân London đã có phản ứng trái chiều trước việc bà Kemi Badenoch trở thành lãnh đạo mới của Đảng Bảo thủ, đánh dấu lần đầu tiên một phụ nữ da màu nắm giữ vị trí này trong lịch sử chính trị Anh.
Những người ủng hộ ứng cử viên Đảng Cộng hòa và cựu Tổng thống Donald Trump lên đường tham gia một cuộc diễu hành bằng ô tô ở Arizona. Trong khi đó, hàng nghìn phụ nữ Mỹ đã diễu hành ở Thủ đô và trên khắp nước Mỹ để ủng hộ Phó Tổng thống Kamala Harris trước cuộc bầu cử tổng thống và để nhắc nhở những cử tri chưa quyết định về lợi ích của cuộc bầu cử.
Các chủ doanh nghiệp và người dân ở thị trấn Paiporta của Tây Ban Nha vẫn đang nỗ lực dọn sạch bùn và nước trong các tòa nhà, vài ngày sau khi lũ quét tàn phá khu vực và khiến 213 người thiệt mạng.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga cho biết, Ukraine đang phá hoại việc trao đổi tù binh với Nga nhằm đạt được lợi ích chính trị.
Quân đội Israel xác nhận đơn vị biệt kích Shayetet 13 của Hải quân Israel đã tiến hành một cuộc đột kích ở miền Bắc Liban vào ban đêm, bắt giữ Imad Amhaz, một điệp viên của Hezbollah, được coi là "nguồn kiến thức quan trọng" trong lực lượng hải quân của nhóm này.
Kết quả kiểm phiếu sơ bộ trong cuộc tổng tuyển cử tại Botswana cho thấy đảng đối lập (UDC) đã giành được đa số ghế trong Quốc hội và có thể thành lập Chính phủ tiếp theo, chấm dứt gần 6 thập kỷ cầm quyền của đảng Dân chủ Botswana.
0