Tương lai Iran ra sao sau cái chết của Tổng thống Raisi?
Cái chết của Tổng thống Iran và các quan chức cấp cao khác của nước này trong vụ tai nạn trực thăng hôm 19/5 liệu có thể dẫn tới những thay đổi lớn trong chính sách của Iran?
Tổng thống Iran Ebrahim Raisi đã thiệt mạng hôm 19/5 cùng với Ngoại trưởng Hossein Amir-Abdollahian và một số quan chức cấp cao khác, trong một vụ tai nạn máy bay trực thăng tại rừng Dizmar, nằm giữa hai thành phố Varzaqan và Jolfa, tỉnh Đông Azerbaijan.
Cái chết của họ đến vào thời điểm nhạy cảm đối với một quốc gia đang phải đối mặt với những thách thức chưa từng có cả ở trong và ngoài nước. Tuy nhiên, giới quan sát nhận định điều này khó có thể dẫn tới những thay đổi lớn với Iran.
An táng cố Tổng thống tại thánh địa Hồi giáo lớn nhất thế giới
Iran đã thông báo về lịch trình lễ tang cố Tổng thống Raisi. Theo Phó Tổng thống Iran Mohsen Mansouri, lễ tang của Tổng thống Ebrahim Raisi sẽ diễn ra ở các thành phố Tabriz, Qom, thủ đô Tehran, Birjand và Mashhad từ ngày 21 đến 23/5.
Lãnh tụ tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei đã tuyên bố quốc tang 5 ngày và dự kiến sẽ tổ chức buổi lễ cầu nguyện để tiễn biệt ông Raisi tại Tehran vào tối 21/5, trước khi tiến hành các nghi thức liên quan khác. Sau đó thi hài ông Raisi sẽ được chôn cất tại thánh địa Hồi giáo Imam Reza ở thành phố Mashhad, quê hương cố Tổng thống, vào tối 23/5.
Imam Reza là thánh địa Hồi giáo lớn nhất thế giới tính theo diện tích, với các công trình xây dựng nằm trên phạm vi 1 triệu m2. Thánh địa được xây dựng từ thế kỷ thứ 9 ở Iran với ảnh hưởng chỉ xếp sau thánh địa Mecca ở Saudi Arabia.
Ai sẽ kế nhiệm ghế tổng thống?
Theo hiến pháp Iran, Phó Tổng thống thứ nhất Mohammad Mokhber sẽ đảm nhận chức vụ quyền tổng thống. Ông Mokhber là một nhân vật chính trị dày dạn kinh nghiệm và có mối quan hệ chặt chẽ với Lãnh đạo tối cao Ali Khamenei.
Tuy nhiên theo luật, Iran sẽ phải tổ chức bầu cử trong vòng 50 ngày. Truyền thông nhà nước Iran cho biết cuộc bầu cử tổng thống Iran sẽ diễn ra vào ngày 28/6. Các ứng cử viên có thể đăng ký từ ngày 30/5 đến 3/6 và chiến dịch tranh cử sẽ diễn ra từ 12/6 đến ngày 27/6.
Ông Raisi giành chức tổng thống Iran với khoảng cách khá xa với các đối thủ vào năm 2021, trong bối cảnh các ứng cử viên theo chủ nghĩa cải cách và ôn hòa bị loại trên diện rộng và tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu thấp kỷ lục.
Xem xét thực tế là tất cả các tổng thống Iran từng phục vụ dưới thời lãnh tụ Khamenei đều đã tại vị trong hai nhiệm kỳ, ông Raisi từng được nhiều người kỳ vọng sẽ giành chiến thắng khi tái tranh cử vào năm tới.
Reza H Akbari, Giám đốc chương trình Trung Đông và Bắc Phi tại Viện Báo cáo Chiến tranh và Hòa bình nói với tờ Al Jazeera: “Cơ quan tư pháp, cơ quan lập pháp cũng như cơ quan hành pháp hiện đang bị kiểm soát bởi những người bảo thủ, thiên hữu hơn ở Iran. Vì vậy, một số nhà phân tích tin rằng cái chết của ông Raisi có thể mở ra cơ hội cho các ứng cử viên bảo thủ truyền thống hơn vào tranh cử chức vụ tổng thống”.
Tác động đến quan hệ đối ngoại của Iran
Tổng thống Ebrahim Raisi và Ngoại trưởng Amirabdollahian đã dành gần ba năm để khẳng định mình là những gương mặt đại diện của Iran trên toàn cầu, giám sát sự thay đổi trong quan hệ của Iran với các nước láng giềng Arab, giúp bình thường hóa quan hệ với quốc gia đối địch lâu năm là Saudi Arabia, với sự hỗ trợ của Trung Quốc. Tuy nhiên sự ra đi của hai nhân vật này có thể sẽ không báo hiệu một sự thay đổi lớn trong chính sách đối ngoại của Iran, vốn hầu như thuộc quyền quyết định của nhà Lãnh đạo tối cao.
Chính sách đối ngoại của Iran do Hội đồng An ninh Quốc gia Tối cao quyết định và có thể bị Lãnh tụ Tối cao phủ quyết.
Akbari nói: “Các chính sách sẽ không thay đổi đáng kể. Hội đồng An ninh Quốc gia Iran, lãnh tụ tối cao và lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran đã đặt ra chương trình nghị sự về chính sách đối ngoại của nước này”.
Liệu có sự khác biệt tại chính trường Iran?
Sự ra đi của ông Raisi và Amirabdollahian có thể kéo theo một số thay đổi tại chính trường Iran. Nhưng hiện chính trường nước này đang được điều hành bởi các phe phái chính trị bảo thủ và theo đường lối cứng rắn, và nếu có bất kỳ cuộc tranh giành quyền lực nào xảy ra thì nhiều khả năng nó sẽ xảy ra giữa các phe phái này chứ không phải do các nhà cải cách.
Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran đã liên tục phát triển mạnh mẽ hơn kể từ khi các nhà cải cách và ôn hòa bị xa lánh sau sự sụp đổ của thỏa thuận hạt nhân và việc tái áp đặt các lệnh trừng phạt đối với Iran.
Kể từ năm 2021, đã có nhiều nhân sự thuộc lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran được bổ nhiệm và ông Mokhber khó có thể đảo ngược xu hướng này. Lần bổ nhiệm quan trọng gần đây nhất diễn ra vào tháng 5/2023, khi chỉ huy lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran Ali Akbar Ahmadian được chọn làm thư ký Hội đồng An ninh Quốc gia Tối cao Iran.
Sức ảnh hưởng của Iran tại Trung Đông sẽ thế nào?
Sự hỗ trợ ngày càng tăng của Iran đối với “trục kháng chiến” gồm các nhóm chính trị và quân sự, như Hezbollah ở Lebanon, Nhóm kháng chiến Hồi giáo ở Iraq và Houthi ở Yemen - một chính sách chiến lược đã kéo dài hàng thập kỷ - sẽ không thay đổi sau cái chết của ông Raisi.
Người kế nhiệm ông Raisi sẽ chịu trách nhiệm phát triển hình ảnh công chúng hiệu quả về sự hợp tác và hỗ trợ cho các thành viên của trục trong khi duy trì liên lạc với Mỹ và châu Âu.
Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh cuộc chiến Israel - Hamas ở Gaza đang đe dọa an ninh khu vực và đặt Iran cùng các lực lượng uỷ nhiệm vào thế đối đầu trực diện với Israel cùng các đồng minh.
TIN LIÊN QUAN
Ý KIẾN
Ngày 28 tháng 9, Văn phòng Kỹ thuật Không gian Có người lái Trung Quốc lần đầu tiên công bố thiết kế bên ngoài của bộ đồ phi hành gia đổ bộ lên Mặt Trăng. Đồng thời, lấy ý kiến của công chúng để đặt tên cho bộ đồ này.
Trung Quốc đã phóng thành công vệ tinh Thực Tiễn-19 là vệ tinh thử nghiệm có thể tái sử dụng và thu hồi. Đây là lần đầu tiên Trung Quốc phóng loại vệ tinh này vào không gian.
Người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ John Kirby cho biết, Washington không loại trừ khả năng Ukraine phải đổi lãnh thổ để đổi lấy hòa bình với Nga.
Phát biểu bên lề cuộc họp của Đại Hội đồng Liên hợp quốc tại New York (Mỹ), Ngoại trưởng Ả Rập Xê Út, Hoàng tử Faisal bin Farhan Al Saud thông báo, nước này đã thành lập một liên minh toàn cầu để thúc đẩy giải pháp hai nhà nước cho cuộc xung đột giữa Israel và Palestine.
Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Mỹ - bà Sabrina Singh cho biết, Mỹ không tham gia và cũng không được cảnh báo trước về cuộc tấn công của Israel vào Thủ đô Beirut của Liban.
Giao tranh giữa quân đội Sudan và Lực lượng hỗ trợ nhanh (RSF) vẫn tiếp diễn tại thành phố El-Fasher và Thủ đô Khartoum.
Siêu bão Helene, đổ bộ vào đất liền nước Mỹ với cường độ cấp 4 theo thang bão Saffir-Simpson, đã gây ra thiệt hại nghiêm trọng với 44 người thiệt mạng tính đến ngày 27/9. Cơn bão cũng đã khiến hàng triệu người mất điện trên khắp các bang miền Đông Nam nước Mỹ, kéo dài từ Florida đến Ohio.
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken và Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã gặp nhau bên lề Đại hội đồng Liên hợp quốc ở New York, Mỹ.
Các nhân vật rối Teletubbies vừa trở lại, nhưng thay vì qua chương trình truyền hình, bộ tứ đa sắc màu đang lan tỏa thông điệp về niềm vui và sự hòa nhập thông qua một dự án nghệ thuật quốc tế lưu động.
Trên trang web của mình, NATO cho biết các nước đồng minh của tổ chức này đã tập trung tham gia cuộc tập trận REPMUS 24 tại bán đảo Troia của Bồ Đào Nha từ ngày 9 đến ngày 27 tháng 9 năm 2024.
Hai cha con người Bulgaria đã cùng nhau chèo thuyền vượt Bắc Băng Dương với hy vọng lập kỷ lục thế giới mới. Họ đã hoàn thành hành trình này sau 33 ngày đầy thử thách ở một trong hai vùng biển giá lạnh nhất hành tinh.
Bộ Y tế Liban cho biết, ngày 27/9, quân đội Israel đã tiến hành một cuộc không kích vào thị trấn Shebaa, Đông Nam Liban, khiến 9 người thiệt mạng.
Siêu bão Helene đã đổ bộ vào khu vực Đông Nam nước Mỹ vào ngày 27/9, gây ra ngập lụt diện rộng. Đã có ít nhất 17 người thiệt mạng, hàng triệu hộ gia đình rơi vào tình trạng mất điện khi cơn bão quét qua bang Florida và tiếp tục tiến lên phía Bắc.
Quân đội Israel tuyên bố đã tiến hành một cuộc không kích vào trụ sở chính của Hezbollah ở vùng ngoại ô Dahiyeh của thủ đô Beirut, Liban.
Máy bay chiến đấu F-16 kết hợp với bom tầm xa JSOW được kỳ vọng sẽ nâng cao đáng kể khả năng tấn công chính xác của Ukraine, đặc biệt trong các nhiệm vụ tấn công vào sâu trong lãnh thổ Nga hoặc các mục tiêu được phòng không Nga bảo vệ nghiêm ngặt. Ukraine sẽ tận dụng thế mạnh này như thế nào để thay đổi chiến thuật trong thời gian tới và Nga sẽ làm gì để hoá giải sức mạnh của sự kết hợp giữa F-16 và bom JSOW?
Đảng Dân chủ tự do (LDP) cầm quyền của Nhật Bản hôm nay đã bầu ông Shigeru Ishiba làm Ttân Chủ tịch đảng thay thế cho Thủ tướng Fumio Kishida.
Bão Helene đã đổ bộ vào nhiều khu vực đất liền của Mỹ, gây ra tình trạng thời tiết khắc nghiệt tại khu vực Big Bend của Florida từ đêm muộn 26/9 (theo giờ địa phương).
Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) tuyên bố đã tiêu diệt một số chiến binh cấp cao của Hezbollah, trong đó có phó chỉ huy lực lượng tên lửa của phong trào này.
Ngày 27/9, người phát ngôn bộ Ngoại giao Trung Quốc, ông Lâm Kiếm cho biết, Trung Quốc và Brazil cùng với các quốc gia thuộc Nam toàn cầu có cùng quan điểm sẽ thành lập một nền tảng “Bạn bè của Hòa bình” nhằm giúp giải quyết cuộc khủng hoảng Ukraine.
Ngày 27/9, Quân đội Nga chặn mọi tuyến đường tiếp tế của Ukraine đến thị trấn Vuhledar ở khu vực Donetsk - pháo đài miền Đông của Ukraine. Đồng thời quân đội Nga cũng đang tiến vào thị trấn Chasov Yar, một thành trì khác trong khu vực này.
Ba máy bay chở khách của Nga đã bị đe dọa khi bay qua các vùng phía Nam của nước này. Các phi công của những chiếc máy bay này nhận được các lời đe dọa hủy diệt, được truyền tải bằng tiếng Anh qua tần số khẩn cấp.
Biến đổi khí hậu, biểu hiện rõ ràng nhất là sự nóng lên toàn cầu dẫn đến gia tăng các hiện tượng thời tiết cực đoan. Biến đổi khí hậu không chừa một ngành nghề nào, trong đó nông nghiệp là lĩnh vực phải chịu tác động nặng nề nhất, có thể còn dẫn đến mất mùa hoàn toàn.
Bộ Thương mại Trung Quốc (MOC) thông báo mở cuộc điều tra chống phân biệt đối xử với các biện pháp hạn chế của Canada nhằm vào một số mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc.
Israel không kích thị trấn Đông Nam Liban vào sáng nay khiến 9 người thiệt mạng. Xung đột giữa Israel và Hezbollah leo thang với hàng loạt cuộc không kích chết chóc khiến àng chục nghìn người ở Liban đã vượt biên vào Syria. Trong khi đó, Nhật Bản đã điều máy bay quân sự sơ tán công dân.
Ngày 27/9, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cho biết, đội ngũ của ông đã nhóm họp để thảo luận về đề xuất của Mỹ về lệnh ngừng bắn với phong trào Hồi giáo Hezbollah ở Liban và sẽ tiếp tục thảo luận trong những ngày tới.
Vụ việc liên quan đến tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân mới đầu tiên trong dòng tàu lớp Zhou được cho là xảy ra ở Vũ Hán vào cuối tháng 5 hoặc đầu tháng 6.
Tổng thống Mỹ, ông Joe Biden ngày 26/9 đã ký ban hành sắc lệnh hành pháp nhằm ứng phó trước những mối đe dọa gia tăng khi sự xuất hiện của những công nghệ mới khiến việc mua bán và sở hữu súng đạn trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết.
Bộ Quốc phòng Israel thông báo Mỹ đã cấp cho nước này khoản viện trợ quân sự trị giá 8,7 tỷ USD với phần lớn sẽ được dùng để bổ sung cho kho vũ khí phòng không đang cạn kiệt.
Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres vừa đưa ra lời cảnh báo tại Khóa họp thứ 79 Đại hội đồng Liên hợp quốc về tình trạng căng thẳng toàn cầu gia tăng và nguy cơ phổ biến vũ khí hạt nhân tái diễn.
Helene, cơn bão mạnh cấp 4/5, với sức gió 225 km/h, đổ bộ bờ biển phía Tây của bang Florida lúc 23h30 ngày 26/9 (10h30 ngày 27/9 giờ Hà Nội). Mưa như trút cùng những cơn gió với sức tàn phá lớn đang càn quét khu vực này.
Theo kết quả bầu cử chủ tịch Đảng Dân chủ Tự do Nhật Bản (LDP) được công bố chiều 27/9, cựu Bộ trưởng Quốc phòng và là cựu Tổng thư ký LDP, ông Shigheru Ishiba đã giành chiến thắng và trở thành Chủ tịch mới của LDP, nhiều khả năng sẽ trở thành thủ tướng tiếp theo của Nhật Bản.
4 máy bay chiến đấu F-16 mà Ukraine mới được các đối tác phương Tây chuyển giao được cho đã bị phá huỷ trong một cuộc tấn công bằng tên lửa siêu thanh Kinzhal của Nga vào sân bay Starokonstantinov ở vùng Khmelnitsky.
Với tốc độ siêu thanh, tính cơ động cao và khả năng tấn công chính xác, tên lửa Kinzhal đang nổi lên như một loại vũ khí chiến lược, thể hiện uy lực vượt trội và khả năng răn đe mạnh mẽ của quân đội Nga. Liệu sức mạnh này có đủ để định hình tương lai của chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine và đảm bảo vị thế của Nga trong các cuộc xung đột quy mô lớn?
Nhà Trắng đã công bố gói viện trợ quân sự cho Ukraine, trong đó bao gồm bom lượn AGM-154 JSOW để trang bị cho các máy bay chiến đấu F-16, đạn dành cho pháo phản lực HIMARS và các loại tên lửa chống tăng cùng nhiều loại khí tài, thiết bị khác.
Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có cuộc gặp với người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky bên lề kỳ họp của Đại hội đồng Liên hợp quốc khóa 79, thảo luận về sự hỗ trợ của Mỹ dành cho Ukraine trong cuộc xung đột với Nga.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin đã lên tiếng cảnh báo về nguy cơ xảy ra chiến tranh tổng lực giữa phong trào Hezbollah ở Liban và Israel, song ông cho rằng vẫn còn cơ hội cho giải pháp ngoại giao.
Ít nhất bốn máy bay chiến đấu F-16 được cho là đã bị phá hủy trong cuộc tấn công mới nhất bằng tên lửa siêu thanh Kinzhal của quân đội Nga nhằm vào tỉnh Khmelnytsky - nơi đang tập trung các chiến đấu cơ hiện đại mà Ukraine mới tiếp nhận. Đây là thông tin chưa được kiểm chứng, đang lan truyền trên các trang mạng của Nga và Ukraine cũng như các diễn đàn phân tích quân sự.
Quân đội Israel cho biết đã tiến hành những cuộc không kích mới vào các cơ sở của Hezbollah ở miền Nam Liban tối 26/9, sau khi các quan chức cấp cao của Israel bác bỏ lời kêu gọi ngừng bắn trong 21 ngày được Mỹ ủng hộ.
Phát biểu trước Đại hội đồng Liên hợp quốc ngày 26/9 tại New York (Mỹ), Tổng thống Abbas cho biết Israel gần như phá hủy hoàn toàn Gaza và nơi đây không còn phù hợp để sống.
Tổng thống Nga Putin đưa ra lời lời đe dọa hạt nhân dành cho phương Tây và Ukraine, trong bối cảnh “kế hoạch chiến thắng” của Kiev đang trên đường đến Nhà Trắng.
Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) xác nhận tên lửa đã bị tiêu diệt trên không trung, với một số mảnh vỡ rơi xuống đất nhưng không gây thiệt hại lớn.
Siêu bão Helene được dự báo sẽ đổ bộ vào bờ biển Big Bend thuộc bang Florida trong khoảng một giờ tới, có thể mạnh lên cấp 4 trong thang bão 5 cấp, mức cực kỳ nguy hiểm.
Điện Kremlin cho biết đề xuất của Tổng thống Nga Vladimir Putin về việc cập nhật học thuyết hạt nhân của Nga sẽ ngăn cản phương Tây ủng hộ hành động chống lại Moskva.
Thủ tướng lâm thời của Liban Najib Mikati phủ nhận các thông tin cho biết ông đã ký một thỏa thuận ngừng bắn giữa nước này và Israel.
Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Mỹ (NASA) vừa cảnh báo trong 30 năm tới, nhiều quốc đảo ở Thái Bình Dương có thể đối mặt tình trạng ngập lụt.
Trong một thông báo nhân chuyến thăm Mỹ của Tổng thống Ukraine Zelensky, Tổng thống Mỹ Biden tái khẳng định việc hỗ trợ Kiev vẫn là ưu tiên hàng đầu của nước này.
0