Vì sao Israel run sợ trước Tòa án hình sự quốc tế?

Israel từ lâu đã bị cáo buộc dựa vào sự ủng hộ của Mỹ và phương Tây nên không hề bị trừng phạt, cho dù họ hành động như thế nào trên vùng lãnh thổ Palestine bị chiếm đóng. Tuy nhiên, một loạt thông tin trên báo chí gần đây ở Israel cho thấy các quan chức Israel có thể rất lo lắng rằng tình thế đã thay đổi.

Tòa án Hình sự quốc tế (ICC) được cho là đang lên kế hoạch buộc tội các nhân vật chính trị và quân sự hàng đầu của Israel về tội ác chiến tranh và tội ác chống lại loài người ở Gaza.

Truyền thông Israel đưa tin lệnh bắt giữ có thể được ban hành ngay trong tuần này và Israel đã đề nghị Mỹ gây áp lực để ngăn cản tòa án ban hành lệnh này.

Theo hãng tin Reuters, ICC đã nói chuyện với các nhân viên y tế ở Gaza để hỏi về các tội ác chiến tranh có thể xảy ra, khiến người ta càng tin rằng lệnh bắt sắp được ban hành.

Tòa án Hình sự quốc tế

Vào tháng 3 năm 2021, một cuộc điều tra của ICC về hành vi của Israel ở Gaza cũng như Bờ Tây và Đông Jerusalem bị chiếm đóng kể từ năm 2014 đã được khởi động, dưới sự chỉ đạo của cựu Công tố viên ICC Fatou Bensouda.

Thủ tướng Israel Netanyahu có thể sắp bị ICC trtuy nã.

Vào tháng 11 năm ngoái, Bangladesh, Bolivia, Comoros, Djibouti và Nam Phi đã kiện hành vi của Israel ra tòa một lần nữa, dẫn đến việc Công tố viên hiện tại Karim Khan tuyên bố rằng cuộc điều tra đang diễn ra đã được mở rộng để bao gồm cả bạo lực kể từ khi cuộc chiến mới nhất của Israel ở Gaza bắt đầu vào tháng 10. Một tháng sau, trong chuyến thăm Bờ Tây và Israel, ông Karim Khan cho biết tòa án sẽ điều tra tội ác của cả Israel và Hamas kể từ ngày 7 tháng 10.

Tại sao một cuộc điều tra đã được tiến hành trong ba năm lại đột ngột khiến Israel lo ngại như vậy?

Mối quan hệ Israel và ICC

Israel không phải là bên ký kết Quy chế Rome, hiệp ước thành lập Tòa án Hình sự quốc tế ICC, và do đó, không công nhận thẩm quyền của ICC và Mỹ cũng vậy. Thông thường, điều đó có nghĩa là tòa án không thể điều tra Israel; tuy nhiên, quyền tài phán của tòa mở rộng đối với các tội ác được thực hiện bởi một quốc gia thành viên hoặc trên lãnh thổ của một trong các quốc gia thành viên. Palestine đã được kết nạp làm thành viên vào năm 2015.

Do đó, tòa án có quyền điều tra các tội ác nghiêm trọng và ban hành lệnh bắt giữ đối với bất kỳ ai - kể cả binh lính và quan chức Israel - có liên quan đến việc gây ra tội ác tàn bạo ở Bờ Tây hoặc Gaza.

Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant

Theo các hãng tin Israel, Thủ tướng Benjamin Netanyahu, Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant và Tham mưu trưởng quân đội Herzi Halevi đều có thể nhận được lệnh bắt giữ trong những ngày tới, điều này có thể ảnh hưởng đáng kể đến sự nghiệp chính trị và quân sự của họ.

Tham mưu trưởng quân đội Herzi Halevi

Tuần trước, ông Netanyahu cho biết trên mạng xã hội rằng Israel sẽ "không bao giờ chấp nhận bất kỳ nỗ lực nào của ICC nhằm làm suy yếu quyền tự vệ vốn có của họ".

Các chuyên gia pháp lý nói với Al Jazeera rằng bất kỳ cáo trạng nào cũng sẽ liên quan đến việc Israel bỏ đói dân thường ở Gaza và quyết định của Hamas bắt giữ người Israel trong các cuộc tấn công bất ngờ của họ vào ngày 7 tháng 10.

Adil Haque, giáo sư luật tại Đại học Rutgers ở New Jersey, cho biết: “hai cáo buộc này dễ truy ra lãnh đạo cấp cao nhất (của cả hai bên)”.

Cuộc chiến của Israel ở Gaza đã giết chết gần 35.000 người Palestine, khiến vùng đất này đứng bên bờ vực nạn đói và khiến gần như toàn bộ hơn 2 triệu người dân sống ở đó phải rời bỏ nhà cửa.

Israel có thể bị cáo buộc dùng lương thực làm vũ khí.

Israel đã biện hộ hành vi của mình trong cuộc chiến với lý do tự vệ sau cuộc tấn công do Hamas phát động vào ngày 7 tháng 10 nhằm vào miền nam Israel, làm 1.139 người chết và bắt giữ khoảng 250 người.

Israel kể từ đó đã phải đối mặt với cáo buộc diệt chủng tại Tòa án Công lý quốc tế (ICJ), tòa án cao nhất của Liên hợp quốc, giống như ICC, có trụ sở tại The Hague.

Các chuyên gia tin rằng cáo trạng của ICC có thể làm suy yếu thêm tính hợp pháp của cuộc chiến của Israel ở Gaza và làm phức tạp thêm mối quan hệ đặc biệt của nước này với các đồng minh châu Âu là thành viên của Quy chế Rome.

Hugh Lovatt, chuyên gia chính sách cấp cao và chuyên gia về Israel-Palestine của Hội đồng Quan hệ Đối ngoại châu Âu, cho rằng: “đây sẽ là một thời điểm quan trọng đối với chính ICC, đối với Israel và quan trọng không kém đối với các đồng minh của Israel”.

Hậu quả chính trị

Trong số ba người được coi là đối tượng có thể bị ICC ban lệnh bắt giữ, ông Netanyahu sẽ phải đối mặt với tình thế khó x nhất. Ông đang đấu tranh cho sự nghiệp chính trị của mình khi phải ra tòa vì tội tham nhũng và vì những sai sót về an ninh đã dẫn đến vụ tấn công ngày 7 tháng 10.

Với tư cách là nguyên thủ quốc gia, ông có thể bị cấm đến thăm Liên minh châu Âu. Về mặt lý thuyết, khi ông đến châu Âu, tất cả các quốc gia thành viên bắt buộc phải bắt giữ ông theo nghĩa vụ được quy định trong Quy chế Rome.

“Có 120 thành viên (của ICC) về nguyên tắc sẽ có nghĩa vụ bắt giữ họ nếu họ bước chân vào những quốc gia đó, và có lập luận rằng bất kỳ quốc gia nào – cho dù không phải là thành viên của tòa án – đều có thể bắt giữ họ”.

Tiêu chuẩn kép

Theo Lovatt, lệnh bắt giữ của ICC đối với các quan chức Israel có thể có ý nghĩa rõ ràng đối với các đồng minh châu Âu của Israel, những người sẽ buộc phải cân bằng mối quan hệ đặc biệt của họ với Israel với sự ủng hộ bề ngoài của họ đối với trật tự dựa trên quyền quốc tế.

“Nếu họ bao che cho Israel một lần nữa, thì điều đó sẽ càng nhấn mạnh – trong mắt nhiều quốc gia khác ở Nam bán cầu – rằng phương Tây đang áp dụng tiêu chuẩn kép một cách rõ ràng, và điều đó sẽ làm suy yếu… trật tự luật pháp quốc tế".

Có khả năng các đồng minh thân cận của Israel cũng có cam kết với ICC, như Pháp, Đức và Anh, nhưng vẫn từ chối bắt giữ các nhà lãnh đạo Israel bị truy tố đến thăm đất nước của họ.

Một động thái như vậy sẽ gây tổn hại đến uy tín toàn cầu của tòa án, nhưng nó sẽ không phải là chưa từng có. Năm 2009, ICC đã truy tố Omar al-Bashir, cựu tổng thống Sudan, vì tội ác chiến tranh, nhưng các quốc gia châu Phi từ chối tuân thủ lệnh bắt giữ của ICC.

Tuy nhiên, châu Âu có thể giáng cho tòa án một đòn chí mạng nếu từ chối tuân thủ lệnh bắt giữ của ICC đối với các quan chức Israel. Điều đó có thể đặt ra tiền lệ là các bên ký kết Quy chế Rome có thể bác bỏ lệnh bắt giữ của ICC hoặc rút khỏi tòa án. Đó sẽ là một cuộc khủng hoảng lớn đối với Tòa án Hình sự quốc tế.

User
Ý KIẾN

Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump đã cáo buộc Panama tính phí quá cao khi sử dụng kênh đào Panama và cảnh báo sẽ yêu cầu đồng minh giao lại kênh đào này nếu Panama không quản lý kênh đào theo cách chấp nhận được.

Đảng Dân chủ đối lập ở Hàn Quốc đã kêu gọi quyền Tổng thống Han Duck Soo nhanh chóng ký ban hành dự luật bổ nhiệm cố vấn đặc biệt để điều tra Tổng thống Yoon Suk Yeol và đệ nhất phu nhân Kim Keon Hee.

Không giống như truyền thống, năm nay, một nhóm ông già Noel tại thủ đô Argentina đã đổi xe trượt tuyết của họ lấy một đoàn xe máy đi phát quà, nhằm mang lại niềm vui và không khí lễ hội cho trẻ em tại các bệnh viện trên khắp thành phố.

Lễ hội Băng Tuyết Cáp Nhĩ Tân lần thứ 26 chính thức khai mạc vào cuối tuần qua tại thủ phủ tỉnh Hắc Long Giang, Trung Quốc, mở ra một thế giới trải nghiệm kỳ diệu như trong mơ dành cho du khách trong nước và quốc tế.

Một chiếc trực thăng đã đâm vào một bệnh viện ở phía tây nam Thổ Nhĩ Kỳ vào Chủ nhật, khiến bốn người thiệt mạng, gồm hai phi công, một bác sĩ và một nhân viên trên máy bay. Không có ai bên trong tòa nhà hoặc trên mặt đất bị thương.

Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump đã chọn nhà sản xuất chương trình truyền hình thực tế Mark Burnett làm đặc phái viên của ông tại Vương quốc Anh. Lựa chọn này cần được Thượng viện Mỹ phê duyệt.

Thủ tướng Hungary Viktor Orban cho biết, nước này đang đàm phán với Nga và Ukraine về giải pháp duy trì trung chuyển khí đốt qua Ukraine, đồng thời khẳng định Budapest không muốn từ bỏ tuyến đường này.

Đảng Dân chủ đối lập ở Hàn Quốc đã kêu gọi quyền Tổng thống Han Duck-soo nhanh chóng ký ban hành dự luật bổ nhiệm cố vấn đặc biệt để điều tra Tổng thống Yoon Suk Yeol và đệ nhất phu nhân Kim Keon Hee, nếu không sẽ phải chịu trách nhiệm pháp lý.

Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump cảnh báo sẽ áp đặt thêm thuế quan với Liên minh châu Âu nếu lục địa già không tăng cường mua dầu khí của Mỹ.

Tổng thống Mỹ Joe Biden đã ký phê chuẩn thành luật - dự luật cấp ngân sách cho Chính phủ liên bang đến giữa tháng 3/2025, tránh được nguy cơ phải đóng cửa một phần chỉ vài ngày trước dịp lễ Giáng sinh.

Truyền thông Đức cho biết nghi phạm bị cáo buộc trong vụ lao xe vào đám đông ở một khu chợ Giáng sinh ở thành phố Magdeburg, đông bắc nước này, là Taleb Al Abdulmohsen, một công dân Ả Rập Xê-út. Đáng chú ý, nghi phạm là một bác sĩ tâm lý được đánh giá cao về chuyên môn.

Viện Thống kê và nghiên cứu kinh tế quốc gia Pháp vừa công bố số liệu cho thấy nợ công của nước này tiếp tục tăng trong quý III/2024.

Tờ Financial Times dẫn nguồn thạo tin khẳng định Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump vừa thay đổi yêu cầu với Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), trong đó yêu cầu các quốc gia thành viên của khối tăng chi tiêu quốc phòng lên 5% GDP, gấp 2,5 lần so với mức hiện tại là 2%.

Tại Slovenia, hang động đá vôi Postojna là một điểm đến không thể bỏ lỡ mỗi dịp Giáng sinh. Đến với hang động này, du khách sẽ được chiêm ngưỡng khung cảnh chúa Giesu ra đời.

Hàng chục nghìn người biểu tình phản đối Tổng thống Yoon Suk Yeol vừa tổ chức mít tinh và diễu hành ở trung tâm Seoul, một tuần sau khi Tổng thống Hàn Quốc bị kiến nghị luận tội vì lệnh thiết quân luật hồi đầu tháng này.

Trước tình trạng khoai tây đặc biệt dễ bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ cao và biến đổi khí hậu, các nhà khoa học tại Trung Quốc - nước sản xuất khoai tây lớn nhất thế giới - đang nỗ lực nghiên cứu giống khoai tây chịu nhiệt, nhằm bảo vệ nguồn cung cấp lương thực.

Con số cập nhật mới nhất cho thấy, có 5 người thiệt mạng, bao gồm một trẻ em và ít nhất 200 người bị thương sau khi chiếc xe BMW lao vào đám đông tại chợ Giáng sinh Magdeburg của Đức.

Ngày 21/12, một vụ tai nạn nghiêm trọng giữa một xe buýt chở khách và một xe tải trên đường cao tốc tại Brazil đã khiến ít nhất 30 người tử vong.

Sau Hạ viện, Thượng viện Mỹ hôm nay 21/12, đã thông qua dự luật ngân sách ngắn hạn nhằm duy trì hoạt động của chính phủ liên bang tới tháng 3 năm sau.

Tư lệnh Tình báo quốc phòng Hàn Quốc, Thiếu tướng Moon Sang Ho đã bị bắt giữ ngày 20/12, với cáo buộc đóng vai trò quan trọng trong việc ban bố thiết quân luật đêm 3/12.

Công đoàn IG Metall thông báo đã đạt được bước đột phá trong cuộc đàm phán thương lượng tập thể với Volkswagen. Theo đó, thỏa thuận này sẽ ngăn chặn việc đóng cửa các nhà máy và sa thải nhân viên.

Chính quyền Croatia cho biết có kế hoạch tổ chức quốc tang vào hôm nay (21/12) cho các nạn nhân của vụ tấn công bằng dao chưa từng có tại một trường học ở thủ đô Zagreb.

Chính phủ Nhật Bản cho hay, nước này sẽ cung cấp vaccine đậu mùa khỉ cho Cộng hòa dân chủ Congo và đã cử một đoàn chuyên gia y tế đến thực địa để khảo sát cách tiến hành tiêm chủng. Động thái này nhận được sự hoan nghênh từ Tổ chức Y tế thế giới và cộng đồng quốc tế.

Tổng thống Đức Frank-Walter Steinmeier cho biết, vào ngày 27/12 tới, ông sẽ ra quyết định liệu có giải tán quốc hội hay không.

Nhiều nhà lãnh đạo trên thế giới đã chia sẻ những nội dung trên mạng xã hội nhằm gửi lời chia buồn về vụ tấn công khủng bố kinh hoàng tại chợ Giáng sinh ở thành phố Madeburg của Đức, khiến hơn 60 người thương vong.

Ngày 20/12, Thủ tướng Canada Justin Trudeau đã công bố 12 thay đổi trong Nội các, theo đó đưa vào 8 bộ trưởng mới và chuyển đổi vị trí của 4 bộ trưởng cũ. Đây được coi là một trong những đợt cải tổ Nội các lớn nhất kể từ khi ông Trudeau lên nắm quyền cách đây 9 năm.

Một đối tượng đã lái xe đâm vào đám đông ở chợ Giáng sinh Magdeburg, miền đông nước Đức, khiến ít nhất 2 người thiệt mạng và 60 người bị thương. Các quan chức địa phương xác nhận đây là một vụ tấn công khủng bố.

Với tỷ lệ phiếu áp đảo 366 phiếu ủng hộ trên 34 phiếu chống, Hạ viện Mỹ đã thông qua dự luật chi tiêu sửa đổi để không đẩy chính phủ Mỹ rơi vào tình cảnh phải đóng cửa một phần.

Bộ Chỉ huy trung tâm Mỹ ở Trung Đông ngày 20/12 thông báo đã tiêu diệt một thủ lĩnh của Tổ chức nhà nước Hồi giáo (IS) trong một cuộc không kích ở Syria.

Ngày 20/12, một xe ô tô đã lao vào một khu chợ Giáng sinh ngoài trời đông đúc ở thành phố Magdeburg, miền Đông nước Đức, khiến ít nhất 2 người thiệt mạng và hơn 60 người khác bị thương. Chính quyền địa phương gọi đây là một vụ tấn công khủng bố.

Công ty khởi nghiệp Energy Miner của Bavaria (Đức) đã phát triển một công nghệ tiên tiến nhằm khai thác thủy điện theo cách mới mà không cần xây đập hoặc đổ bê tông. Công ty này đang mong muốn hướng đến một cuộc cách mạng về thủy điện.

Từ một vườn thú, BuinZoo tại thủ đô Santiago (Chile) đã bắt đầu quá trình chuyển đổi thành công viên sinh thái, hướng đến mục tiêu bảo tồn toàn bộ hệ sinh thái.

Tháng 1/2025, Bỉ sẽ trở thành quốc gia đầu tiên thuộc EU cấm bán thuốc lá điện tử dùng một lần, nhằm ngăn chặn tình trạng trẻ em lạm dụng thuốc lá điện tử, đồng thời giảm thiểu tác động tiêu cực của thuốc lá điện tử đối với môi trường.

Tổng thống Nga Vladimir Putin mới đây khẳng định, Nga đã đạt được các mục tiêu của mình tại Syria, bác bỏ những tuyên bố cho rằng sự sụp đổ của chính quyền cựu Tổng thống Bashar al-Assad sẽ làm yếu đi sức mạnh của Nga.

Dự báo từ nhà sản xuất máy bay châu Âu Airbus cho biết, thị trường dịch vụ hàng không dân dụng của Trung Quốc sẽ trở nên lớn nhất thế giới trong vòng hai thập kỷ tới, với giá trị thị trường gần gấp ba lần so với hiện tại.

Tổng thống Joe Biden vừa đặt ra mục tiêu đầy tham vọng: giảm khí thải nhà kính của Mỹ hơn 60% vào năm 2035, trong nỗ lực bảo vệ di sản chống biến đổi khí hậu của mình.

Ủy ban châu Âu (EC) khẳng định sẵn sàng thảo luận với chính quyền của ông Donald Trump về việc làm sâu sắc hơn mối quan hệ hợp tác giữa hai bên, đặc biệt trong lĩnh vực năng lượng.

Hơn 10 năm sau khi một trong những bí ẩn hàng không lớn nhất thế giới xảy ra, ngày 20/12, Bộ trưởng Giao thông Malaysia tuyên bố, quốc gia này sẽ tiếp tục tìm kiếm máy bay MH370 mất tích của Malaysia Airlines.

Bộ Quốc phòng Nga thông báo tấn công loạt mục tiêu ở thủ đô Kiev để đáp trả vụ Ukraine phóng tên lửa ATACMS và Storm Shadow vào tỉnh Rostov của Nga

Một dự luật chi tiêu của đảng Cộng hòa được Tổng thống đắc cử Donald Trump ủng hộ đã không được Hạ viện Mỹ thông qua vào ngày 19/12, khiến Chính phủ Mỹ đối mặt khả năng đóng cửa một phần.

Tân Thủ tướng Pháp Francois Bayrou cho biết sẽ công bố nội các mới trước kỳ nghỉ Lễ Giáng sinh và khẳng định ưu tiên hàng đầu là thông qua Dự luật ngân sách năm 2025.

Tòa án ở thủ đô Moscow của Nga thông báo Ahamd Kurbanov, nghi phạm trong vụ nổ khiến một trung tướng quân đội Nga thiệt mạng, đã bị buộc tội có hành động khủng bố.

Lầu Năm Góc vào ngày 19/12 tiết lộ, Mỹ đã tăng gấp đôi số lượng binh sĩ của mình ở Syria để chống lại nhóm Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng, đồng thời thừa nhận rằng, số quân bổ sung đã ở đó trong nhiều tháng hoặc thậm chí hơn một năm.

Nhà Trắng ngày 19/12 cho biết, Tổng thống Mỹ Joe Biden sẽ đến Rome từ ngày 9-12/1 tới để gặp Giáo hoàng Francis, Thủ tướng Italy Giorgia Meloni và Tổng thống Sergio Mattarella. Chuyến đi sẽ diễn ra ngay trước khi nhiệm kỳ của ông Biden kết thúc vào ngày 20/1/2025.

Theo thông báo trên trang web của tòa án Moscow, nghi phạm sát hại Tướng Igor Kirillov phải đối mặt với cáo buộc thực hiện hành vi khủng bố dẫn đến tử vong. Tòa án ở Moscow đã ra phán quyết vào ngày 19/12, tạm giam nghi phạm trong hai tháng trước khi xét xử.

Phát biểu với báo giới ngày 19/12, Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres cho rằng, các cuộc không kích của Israel là sự vi phạm chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Syria và phải ngừng ngay lập tức.