Vì sao Israel run sợ trước Tòa án hình sự quốc tế?
Israel từ lâu đã bị cáo buộc dựa vào sự ủng hộ của Mỹ và phương Tây nên không hề bị trừng phạt, cho dù họ hành động như thế nào trên vùng lãnh thổ Palestine bị chiếm đóng. Tuy nhiên, một loạt thông tin trên báo chí gần đây ở Israel cho thấy các quan chức Israel có thể rất lo lắng rằng tình thế đã thay đổi.
Tòa án Hình sự quốc tế (ICC) được cho là đang lên kế hoạch buộc tội các nhân vật chính trị và quân sự hàng đầu của Israel về tội ác chiến tranh và tội ác chống lại loài người ở Gaza.
Truyền thông Israel đưa tin lệnh bắt giữ có thể được ban hành ngay trong tuần này và Israel đã đề nghị Mỹ gây áp lực để ngăn cản tòa án ban hành lệnh này.
Theo hãng tin Reuters, ICC đã nói chuyện với các nhân viên y tế ở Gaza để hỏi về các tội ác chiến tranh có thể xảy ra, khiến người ta càng tin rằng lệnh bắt sắp được ban hành.
Vào tháng 3 năm 2021, một cuộc điều tra của ICC về hành vi của Israel ở Gaza cũng như Bờ Tây và Đông Jerusalem bị chiếm đóng kể từ năm 2014 đã được khởi động, dưới sự chỉ đạo của cựu Công tố viên ICC Fatou Bensouda.
Vào tháng 11 năm ngoái, Bangladesh, Bolivia, Comoros, Djibouti và Nam Phi đã kiện hành vi của Israel ra tòa một lần nữa, dẫn đến việc Công tố viên hiện tại Karim Khan tuyên bố rằng cuộc điều tra đang diễn ra đã được mở rộng để bao gồm cả bạo lực kể từ khi cuộc chiến mới nhất của Israel ở Gaza bắt đầu vào tháng 10. Một tháng sau, trong chuyến thăm Bờ Tây và Israel, ông Karim Khan cho biết tòa án sẽ điều tra tội ác của cả Israel và Hamas kể từ ngày 7 tháng 10.
Tại sao một cuộc điều tra đã được tiến hành trong ba năm lại đột ngột khiến Israel lo ngại như vậy?
Mối quan hệ Israel và ICC
Israel không phải là bên ký kết Quy chế Rome, hiệp ước thành lập Tòa án Hình sự quốc tế ICC, và do đó, không công nhận thẩm quyền của ICC và Mỹ cũng vậy. Thông thường, điều đó có nghĩa là tòa án không thể điều tra Israel; tuy nhiên, quyền tài phán của tòa mở rộng đối với các tội ác được thực hiện bởi một quốc gia thành viên hoặc trên lãnh thổ của một trong các quốc gia thành viên. Palestine đã được kết nạp làm thành viên vào năm 2015.
Do đó, tòa án có quyền điều tra các tội ác nghiêm trọng và ban hành lệnh bắt giữ đối với bất kỳ ai - kể cả binh lính và quan chức Israel - có liên quan đến việc gây ra tội ác tàn bạo ở Bờ Tây hoặc Gaza.
Theo các hãng tin Israel, Thủ tướng Benjamin Netanyahu, Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant và Tham mưu trưởng quân đội Herzi Halevi đều có thể nhận được lệnh bắt giữ trong những ngày tới, điều này có thể ảnh hưởng đáng kể đến sự nghiệp chính trị và quân sự của họ.
Tuần trước, ông Netanyahu cho biết trên mạng xã hội rằng Israel sẽ "không bao giờ chấp nhận bất kỳ nỗ lực nào của ICC nhằm làm suy yếu quyền tự vệ vốn có của họ".
Các chuyên gia pháp lý nói với Al Jazeera rằng bất kỳ cáo trạng nào cũng sẽ liên quan đến việc Israel bỏ đói dân thường ở Gaza và quyết định của Hamas bắt giữ người Israel trong các cuộc tấn công bất ngờ của họ vào ngày 7 tháng 10.
Adil Haque, giáo sư luật tại Đại học Rutgers ở New Jersey, cho biết: “hai cáo buộc này dễ truy ra lãnh đạo cấp cao nhất (của cả hai bên)”.
Cuộc chiến của Israel ở Gaza đã giết chết gần 35.000 người Palestine, khiến vùng đất này đứng bên bờ vực nạn đói và khiến gần như toàn bộ hơn 2 triệu người dân sống ở đó phải rời bỏ nhà cửa.
Israel đã biện hộ hành vi của mình trong cuộc chiến với lý do tự vệ sau cuộc tấn công do Hamas phát động vào ngày 7 tháng 10 nhằm vào miền nam Israel, làm 1.139 người chết và bắt giữ khoảng 250 người.
Israel kể từ đó đã phải đối mặt với cáo buộc diệt chủng tại Tòa án Công lý quốc tế (ICJ), tòa án cao nhất của Liên hợp quốc, giống như ICC, có trụ sở tại The Hague.
Các chuyên gia tin rằng cáo trạng của ICC có thể làm suy yếu thêm tính hợp pháp của cuộc chiến của Israel ở Gaza và làm phức tạp thêm mối quan hệ đặc biệt của nước này với các đồng minh châu Âu là thành viên của Quy chế Rome.
Hugh Lovatt, chuyên gia chính sách cấp cao và chuyên gia về Israel-Palestine của Hội đồng Quan hệ Đối ngoại châu Âu, cho rằng: “đây sẽ là một thời điểm quan trọng đối với chính ICC, đối với Israel và quan trọng không kém đối với các đồng minh của Israel”.
Hậu quả chính trị
Trong số ba người được coi là đối tượng có thể bị ICC ban lệnh bắt giữ, ông Netanyahu sẽ phải đối mặt với tình thế khó xử nhất. Ông đang đấu tranh cho sự nghiệp chính trị của mình khi phải ra tòa vì tội tham nhũng và vì những sai sót về an ninh đã dẫn đến vụ tấn công ngày 7 tháng 10.
Với tư cách là nguyên thủ quốc gia, ông có thể bị cấm đến thăm Liên minh châu Âu. Về mặt lý thuyết, khi ông đến châu Âu, tất cả các quốc gia thành viên bắt buộc phải bắt giữ ông theo nghĩa vụ được quy định trong Quy chế Rome.
“Có 120 thành viên (của ICC) về nguyên tắc sẽ có nghĩa vụ bắt giữ họ nếu họ bước chân vào những quốc gia đó, và có lập luận rằng bất kỳ quốc gia nào – cho dù không phải là thành viên của tòa án – đều có thể bắt giữ họ”.
Tiêu chuẩn kép
Theo Lovatt, lệnh bắt giữ của ICC đối với các quan chức Israel có thể có ý nghĩa rõ ràng đối với các đồng minh châu Âu của Israel, những người sẽ buộc phải cân bằng mối quan hệ đặc biệt của họ với Israel với sự ủng hộ bề ngoài của họ đối với trật tự dựa trên quyền quốc tế.
“Nếu họ bao che cho Israel một lần nữa, thì điều đó sẽ càng nhấn mạnh – trong mắt nhiều quốc gia khác ở Nam bán cầu – rằng phương Tây đang áp dụng tiêu chuẩn kép một cách rõ ràng, và điều đó sẽ làm suy yếu… trật tự luật pháp quốc tế".
Có khả năng các đồng minh thân cận của Israel cũng có cam kết với ICC, như Pháp, Đức và Anh, nhưng vẫn từ chối bắt giữ các nhà lãnh đạo Israel bị truy tố đến thăm đất nước của họ.
Một động thái như vậy sẽ gây tổn hại đến uy tín toàn cầu của tòa án, nhưng nó sẽ không phải là chưa từng có. Năm 2009, ICC đã truy tố Omar al-Bashir, cựu tổng thống Sudan, vì tội ác chiến tranh, nhưng các quốc gia châu Phi từ chối tuân thủ lệnh bắt giữ của ICC.
Tuy nhiên, châu Âu có thể giáng cho tòa án một đòn chí mạng nếu từ chối tuân thủ lệnh bắt giữ của ICC đối với các quan chức Israel. Điều đó có thể đặt ra tiền lệ là các bên ký kết Quy chế Rome có thể bác bỏ lệnh bắt giữ của ICC hoặc rút khỏi tòa án. Đó sẽ là một cuộc khủng hoảng lớn đối với Tòa án Hình sự quốc tế.
TIN LIÊN QUAN
Ý KIẾN
Myanmar là nơi dễ xảy ra động đất, chủ yếu do nước này nằm dọc theo đường đứt gãy Sagaing, chạy từ Bắc xuống Nam qua trung tâm đất nước, và là một trong những nơi có hoạt động địa chấn mạnh nhất.
Nhiều nơi ở tỉnh Vân Nam, Trung Quốc, giáp biên giới Myanmar đã cảm nhận được những cơn rung lắc mạnh kéo dài ít nhất 10 phút, Đài truyền hình nhà nước Trung Quốc CCTV đưa tin.
Trận động đất mạnh hơn 7 độ xảy ra ở miền Trung Myanmar khiến nhiều công trình ở nước này và Thái Lan hư hại, rung chấn lan đến các nước như Việt Nam, Trung Quốc. Ghi nhận tại Myanmar, cây cầu nối giữa khu vực Ava và Sagaing của Myanmar đã bị sập sau trận động đất. Còn ở Thái Lan cũng chịu ảnh hưởng lớn, khi một tòa nhà cao tầng đang thi công sụp đổ, 67 công nhân mắc kẹt.
Thiệt hại của trận động đất đã được ghi nhận ở khu vực Sagaing và Mandalay của Myanmar.
Cảnh sát Bangkok cho biết một tòa nhà cao tầng đang xây dựng đã bị sập khi hai trận động đất dữ dội làm rung chuyển Đông Nam Á vào ngày 28/3, khiến các tòa nhà ở thủ đô Thái Lan rung chuyển và buộc người dân trên khắp thành phố phải sơ tán.
Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố rằng mọi thỏa thuận giữa Moscow với phương Tây trong tương lai phải đi kèm với các cam kết pháp lý cụ thể và có thể thực thi.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết, Mỹ liên tục điều chỉnh các điều khoản của một thỏa thuận quan trọng về khoáng sản khiến hai bên chưa thể đạt được thỏa thuận cuối cùng.
Tổng thống Nga đề xuất Liên hợp quốc cùng một số quốc gia đứng ra thành lập chính quyền tạm thời tại Ukraine.
Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tạm dừng đóng góp cho Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) trong bối cảnh xem xét lại chi tiêu cho các tổ chức quốc tế.
Lễ hạ thủy tàu ngầm hiện đại chạy bằng năng lượng hạt nhân, được trang bị tên lửa siêu thanh Zircon, được Nga tổ chức ngày 28/3.
Công bố của "The Atlantic" về cuộc trao đổi trên nền tảng Signal của các quan chức hàng đầu về an ninh trong chính quyền Mỹ đã cuốn hút sự chú ý của dư luận.
Hàng nghìn người dân và du khách đã đổ về khu vực Tidal Basin ở Washington D.C (Mỹ) để chiêm ngưỡng những hàng cây hoa anh đào vào mùa khoe sắc.
Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Mỹ ngày 27/3 thông báo sẽ cắt giảm 10.000 nhân viên toàn thời gian ở nhiều bộ phận khác nhau, trong nỗ lực tái cấu trúc các cơ quan y tế liên bang.
Lãnh đạo các nước châu Âu đã tham dự hội nghị thượng đỉnh về Ukraine do Pháp và Anh chủ trì ngày 27/3, nhất trí rằng hiện chưa phải thời điểm để gỡ bỏ các lệnh trừng phạt chống Nga.
Trung Quốc bác bỏ đề xuất của Tổng thống Mỹ Donald Trump rằng Washington có thể giảm thuế quan để đổi lấy sự chấp thuận của Bắc Kinh về việc bán nền tảng mạng xã hội TikTok.
Quân đội Israel cho biết hai tên lửa đạn đạo do lực lượng Houthi ở Yemen phóng vào Israel đã bị phòng không đánh chặn thành công.
Thủ tướng Thái Lan khẳng định việc cải tổ Nội các không nằm trong kế hoạch và Chính phủ liên minh do đảng Vì nước Thái dẫn đầu đang hoạt động hiệu quả.
Sáu công dân Nga đã thiệt mạng sau khi một tàu ngầm du lịch chìm ngoài khơi khu nghỉ dưỡng Hurghada, Đông Nam Ai Cập vào ngày 27/3.
Căng thẳng thương mại tiếp tục gia tăng khi Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố áp thuế 25% đối với tất cả ô tô nhập khẩu và các khoản thuế này có hiệu lực từ ngày 3/4.
Nhật Bản và Hàn Quốc đang phải căng mình để ứng phó với các đám cháy rừng hoành hành dữ dội tại nhiều địa phương, bất chấp nỗ lực chữa cháy của lực lượng cứu hỏa.
Phiên khai mạc Diễn đàn châu Á Bác Ngao (BFA) 2025 đã diễn ra tại thị trấn Bác Ngao, tỉnh Hải Nam, Trung Quốc, thu hút gần 2.000 đại diện từ hơn 60 quốc gia và khu vực tham dự.
Thủ tướng Đan Mạch bày tỏ sự ủng hộ đối với người dân Greenland, trước sự quan tâm gia tăng từ phía Tổng thống Mỹ Donald Trump đối với hòn đảo này.
Một số lượng lớn máy bay ném bom tàng hình B-2 Spirit có vẻ như đang trên đường đến đảo Diego Garcia ở Ấn Độ Dương.
Starlink nổi lên như một giải pháp đột phá, mang Internet tốc độ cao đến những khu vực xa xôi, hẻo lánh.
Iran đã hé lộ trong một video mới đây về một đường hầm dài chứa đầy vũ khí.
Tỷ phú Elon Musk đã được chỉ định dẫn đầu nhóm điều tra vụ rò rỉ tin nhắn trò chuyện trên ứng dụng Signal, theo thông báo từ Nhà Trắng.
Lãnh đạo của khoảng 30 quốc gia và các tổ chức quốc tế sẽ nhóm họp tại Paris của Pháp để thảo luận về các biện pháp tăng cường hỗ trợ quân sự và các nỗ lực ngừng bắn ở Ukraine.
Người phát ngôn của Hamas, ông Abdel-Latif Al-Qanoua đã thiệt mạng trong một cuộc không kích của Israel, kênh truyền hình Al-Aqsa đưa tin vào ngày 27/3.
Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un vừa thị sát cuộc thử nghiệm máy bay không người lái (UAV) cảm tử ứng dụng trí tuệ nhân tạo.
Bộ trưởng Quốc phòng Israel đã kêu gọi người dân Palestine ở Gaza tiếp tục sơ tán và yêu cầu lực lượng Hamas phải từ bỏ việc quản lý dải đất này.
Công dân Liên minh châu Âu nên dự trữ đủ thực phẩm và nhu yếu phẩm để duy trì trong ít nhất 72 giờ, trong trường hợp xảy ra khủng hoảng.
Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết có thể giảm thuế với Trung Quốc nếu đạt được thỏa thuận liên quan đến mạng xã hội TikTok.
Phản ứng lúng túng từ Nhà Trắng về sự cố để lộ thông tin quân sự nhạy cảm vào ngày 24/3 đã khiến dư luận lên tiếng trái chiều.
Có nhiều điểm khác biệt trong phản ứng của những bên liên quan về kết quả các khuôn khổ đàm phán vừa qua giữa Mỹ - Nga và giữa Mỹ - Ukraine ở Ả Rập Xê Út.
Tổng thống Mỹ Donald Trump thay đổi thái độ về vụ rò rỉ tin nhắn trên ứng dụng Signal, quy hết trách nhiệm cho Cố vấn An ninh Quốc gia Mike Waltz.
Người đứng đầu Cục An ninh Quốc gia Ba Lan, Dariusz Lukowski, cho biết nước này có đủ đạn dược để duy trì phòng thủ trong vòng hai tuần nếu xảy ra chiến tranh, trước khi lực lượng đồng minh kịp tiếp viện.
Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 26/3 tuyên bố áp thuế 25% đối với tất cả ô tô nhập khẩu vào Mỹ, đánh dấu bước đi quan trọng trong chính sách bảo hộ thương mại của ông.
Tổng thống Pháp cho biết sẽ cung cấp thêm khoảng 2 tỷ euro, tương đương 2,15 tỷ USD viện trợ quân sự cho Ukraine.
VĐV chạy siêu marathon khiếm thị người Bulgaria, Victor Asenov đã vượt qua giới hạn thể chất và tinh thần để chinh phục đỉnh Black Peak của dãy Vitosha, gần thủ đô Sofia.
Tổng tư lệnh quân đội Sudan (SAF) Abdel Fattah al-Burhan đã đến Phủ Tổng thống ở Khartoum và tuyên bố thủ đô đã được 'giải phóng' khỏi lực lượng hỗ trợ nhanh (RSF) bán quân sự.
Nga cáo buộc Ukraine tiếp tục tấn công các cơ sở hạ tầng năng lượng, bất chấp thỏa thuận ngừng bắn một phần.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết Mỹ đã đề xuất một phiên bản mới của thỏa thuận khoáng sản với Kiev, dựa trên thỏa thuận khung trước đó.
Hai máy bay chiến đấu của Pháp đã va chạm trên không khi đang tham gia một buổi luyện tập cho buổi biểu diễn của đội bay, hai phi công đều kịp thoát ra ngoài.
Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đang đối mặt với những chỉ trích gay gắt, sau khi một nhà báo vô tình được thêm vào nhóm thảo luận chứa thông tin tối mật về kế hoạch quân sự.
Họa sĩ người Nhật Bản Yayoi Kusama đã bước sang tuổi 96 nhưng những gì bà cống hiến cho nghệ thuật dường như không giới hạn ở tuổi tác.
Phòng khám cai nghiện điện tử đầu tiên dành cho trẻ em của Các tiểu vương quốc Ả rập thống nhất (UAE) đã được mở tại Thủ đô Abu Dhabi.
0