Xu hướng quân sự hóa AI tại Mỹ và châu Âu
Nhiều quốc gia đang ứng dụng mạnh mẽ trí tuệ nhân tạo (AI) trong lĩnh vực quốc phòng - quân sự, từ việc xử lý và phân phối thông tin trong trung tâm chỉ huy cho đến những máy bay yểm trợ trung thành do AI điều khiển.
Châu Âu và Mỹ ra mắt thế hệ máy bay không người lái AI mới
Trang web "Defense News" của Mỹ hôm 15/7 đăng bài báo cho rằng "Hệ thống không quân chiến đấu tương lai" (FCAS) của châu Âu là một kế hoạch đầy tham vọng nhằm triển khai một loạt máy bay chiến đấu có người lái và máy bay không người lái (UAV) vào những năm 40 của thế kỷ 21.
Đây có thể trở thành chương trình phòng thủ quy mô lớn đầu tiên kết hợp đầy đủ trí tuệ nhân tạo.
Bài báo cho biết Bỉ, với tư cách quan sát viên, gần đây đã tham gia một nhóm phát triển chung gồm các nước Đức, Pháp, Tây Ban Nha. Nhóm này cam kết sẽ ra mắt nguyên mẫu trình diễn đầu tiên phù hợp cho hoạt động bay để chứng minh khái niệm “Hệ thống không quân chiến đấu tương lai” (FCAS).
Mặc dù chưa có nhiều thông tin chi tiết về hình dạng và chức năng cụ thể của FCAS, nhưng các nước châu Âu đã đầu tư nguồn lực đáng kể vào đó. Người phát ngôn của Airbus Christian Scherer cho biết chỉ riêng Airbus đã có 1.400 nhà nghiên cứu làm việc trong dự án này.
Sự đổi mới chính của FCAS so với các nền tảng hiện có là việc sử dụng những “wingman” trung thành. Wingman trước đây được hiểu là phi công của máy bay yểm trợ, cung cấp hỗ trợ cho máy bay chính.
Trong hệ thống FCAS, wingman là máy bay không người lái được điều khiển bằng trí tuệ nhân tạo và có nhiệm vụ hợp tác với các máy bay chiến đấu có người lái để nâng cao khả năng hoàn thành các nhiệm vụ khó khăn. Chúng có thể giúp thu thập thêm dữ liệu, cung cấp thêm hỏa lực hoặc đơn giản là dựa vào ưu thế về số lượng để áp đảo hàng phòng thủ của đối phương.
Matthew Cross, kỹ sư trưởng của Airbus, cho biết máy bay có người lái và máy bay không người lái hoạt động cùng nhau sẽ đòi hỏi phải xác định lại hoàn toàn vai trò của phi công.
Ông nói rằng phi công ngồi trong buồng lái của máy bay chiến đấu thế hệ tiếp theo của châu Âu không chỉ lái máy bay chiến đấu mà sẽ "thực sự trở thành người điều hành sứ mệnh, có thể thực hiện nhiệm vụ với những người bạn đồng hành có người lái hoặc không người lái".
Trong một số trường hợp, vai trò truyền thống của phi công con người sẽ hoàn toàn thay đổi, chẳng hạn như máy bay chiến đấu có người lái trên danh nghĩa thực ra lại bay hoàn toàn tự động, để phi công được giải phóng khỏi nhiệm vụ bay truyền thống và tập trung vào điều hành nhiệm vụ.
Đối với quân đội Mỹ, nước này có kế hoạch thành lập phi đội máy bay không người lái gồm 1.000 "máy bay hợp đồng tác chiến" để hợp tác với máy bay chiến đấu F-35A hoặc máy bay "ưu thế trên không thế hệ tiếp theo" để thực hiện nhiệm vụ chiến đấu trên không.
Trong số đó, những máy bay không người lái do AI điều khiển này không chỉ phải thực hiện các nhiệm vụ hợp tác và yểm trợ của “wingman” truyền thống mà còn có thể dựa vào “lợi thế giá rẻ” để thực hiện thêm các nhiệm vụ rủi ro hơn như trinh sát phía trước, làm mồi nhử chiến trường hay phân tán hỏa lực.
Đồng thời, Hải quân Mỹ cũng đang tìm cách triển khai một hạm đội hỗn hợp bao gồm tàu không người lái trên mặt nước và thiết bị không người lái dưới nước.
Ông Admiral Samuel Paparo, chỉ huy Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của Mỹ, mới đây tuyên bố quân đội Mỹ sẽ thực hiện kế hoạch mang tên "Hellscape" và dự định sử dụng máy bay không người lái, tàu không người lái và tàu ngầm không người lái trên quy mô lớn cho nhiệm vụ ở eo biển Đài Loan, Trung Quốc.
Trong tháng này, Tư lệnh Hải quân Mỹ Mike Posey và Trung tá quân đội Mỹ Paul Lushenko đã viết bài báo “Khuôn khổ hệ thống không người lái trên biển” đăng trên trang web của Viện Hải quân Hoa Kỳ. Bài báo nêu rõ “Hải quân cần có kế hoạch hướng dẫn việc sử dụng các hệ thống không người lái để phục vụ cho tác chiến trên biển dạng phân tán và chiến tranh thông tin".
Bài báo cũng đề xuất bốn chế độ ứng dụng: "canh phòng, phân tán, quy mô lớn và hợp tác người và máy" để cung cấp một khuôn khổ chung cho Hải quân Mỹ và các lực lượng phối hợp về việc sử dụng các hệ thống không người lái trên biển.
Tướng quân đội đã nghỉ hưu Mark Milley, người từng giữ chức Chủ tịch thứ 20 của Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Hoa Kỳ, cho biết tại một sự kiện gần đây rằng trí tuệ nhân tạo và công nghệ không người lái đang phát triển có thể tạo ra một đội quân robot trong tương lai: “Tôi đoán là 10 đến 15 năm nữa, 1/3 hoặc 1/4 quân đội Mỹ sẽ là robot”.
AI được ứng dụng sâu vào quản lý Lầu Năm Góc
Ngoài các dự án vũ khí cụ thể, AI còn tham gia sâu vào công tác quản lý thực tế của Lầu Năm Góc. Thứ trưởng Quốc phòng Mỹ Kathleen Hicks đã công bố kế hoạch tăng tốc dữ liệu và trí tuệ nhân tạo chỉ vài tháng sau khi nhậm chức vào tháng 5/2021.
Mục tiêu của chương trình là thông qua thử nghiệm và diễn tập, giúp Bộ tư lệnh tác chiến Mỹ áp dụng công cụ kỹ thuật số vào các khái niệm tác chiến như chỉ huy và kiểm soát toàn khu vực cũng như các chức năng quan trọng khác như bảo trì và hậu cần.
Là một phần của nỗ lực này, Lầu Năm Góc đã triển khai các nhóm nhà khoa học dữ liệu, kỹ sư và lập trình viên tại 11 Sở tư lệnh tác chiến. Các chuyên gia này có nhiệm vụ đánh giá mức độ sẵn sàng số hóa của từng bộ tư lệnh và đưa ra phản hồi về lĩnh vực mà Bộ Quốc phòng nên đầu tư để đẩy nhanh tiến độ.
Bà Radha Plumb, Giám đốc Kỹ thuật số và AI của Lầu Năm Góc, cho biết trong chuyến thăm gần đây tới trụ sở Bộ Tư lệnh Trung ương Mỹ ở Tampa, Florida, rằng các nhóm chuyên gia đã đạt được “thành công to lớn”.
Bà Plumb cũng cho biết một nhóm làm việc của Bộ Quốc phòng Mỹ đang nghiên cứu việc sử dụng AI tổng hợp sẽ giúp các quan chức đưa ra hướng dẫn và xác định nhu cầu cơ sở hạ tầng cho các năng lực mới nổi.
Chương trình này được gọi là Lực lượng đặc nhiệm Lima, được khởi động vào tháng 8 năm ngoái và sẽ kéo dài 18 tháng, với mục tiêu là giúp Bộ Quốc phòng Mỹ sử dụng AI “một cách có trách nhiệm và có chiến lược”.
Bà Plumb gần đây đã phát biểu trong một sự kiện tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, một tổ chức tư vấn của Mỹ, rằng nhóm làm việc hiện đang tư vấn cho bà cho biết các hướng dẫn liên quan sẽ giúp đưa ra những chính sách và biện pháp bảo vệ cần thiết khi bắt đầu thử nghiệm và sử dụng AI tổng hợp.
Vấn đề đáng quan tâm
Liu Wei, Giám đốc Phòng thí nghiệm Kỹ thuật Nhận thức và Tương tác Con người-Máy tính của Đại học Bưu chính Viễn thông Bắc Kinh, cho biết trong một cuộc phỏng vấn với phóng viên của Global Times hôm 17/7 rằng các kế hoạch quân sự hóa AI của Mỹ và châu Âu về đối ngoại cho thấy tâm thế không chịu thua, có thể giúp trấn áp đối thủ, nêu bật những ưu thế; về đối nội, giúp thúc đẩy nghiên cứu tương ứng, tăng cường hơn nữa tốc độ tình báo quân sự, cho các đồng minh thấy sức mạnh, và tăng cường sự gắn kết; trên tiền đề tạo ra áp lực khoa học và công nghệ lên đối thủ, có lợi cho việc đẩy nhanh xây dựng các tiêu chuẩn và luật cấp cao có liên quan nhằm đạt được lợi thế vượt trội trong các khía cạnh liên quan.
Ông Liu Wei tin rằng tiến độ của các dự án hợp tác giữa con người với AI hoặc con người với máy móc, mà đại diện là máy bay yểm trợ trung thành, các đội tác chiến thông minh hay hệ thống chỉ huy và kiểm soát trong tương lai cần được quan tâm cao độ. Đây là cốt lõi và xu hướng của tình báo quân sự toàn cầu và cũng là hướng phát triển liên tục của quân đội Mỹ.
Liên quan đến quan điểm được cựu Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Milley đề cập gần đây rằng "vào năm 2039, 1/3 quân đội Mỹ sẽ là robot", ông Liu Wei tin rằng việc hình thành nhóm hợp tác con người và robot là xu hướng phát triển của tình báo quân sự trong tương lai.
Các robot ở đây không chỉ có hình người mà còn có nhiều robot không phải hình người hơn, nhưng nhìn từ góc độ khoa học công nghệ cơ bản thì vẫn còn những khó khăn rất lớn, đòi hỏi phải phát triển các ngành cơ bản mới và sự tích hợp liên ngành ngày càng lớn hơn.
TIN LIÊN QUAN
Ý KIẾN
Một chiếc máy bay nhỏ chở 10 người đã đâm vào các cửa hàng ở trung tâm thành phố du lịch miền Nam Brazil ngày 22/12, khiến tất cả mọi người trên máy bay thiệt mạng.
Đài phun nước Trevi ở Italy đã được mở cửa lại sau hơn hai tháng vệ sinh và phục hồi, một phần trong công tác chuẩn bị của Rome cho Năm Thánh Công giáo La Mã 2025.
Tổng thống Nga Vladimir Putin đã tiếp Thủ tướng Slovakia Robert Fico tại Điện Kremlin vào tối ngày 22/12.
Tổng thống đắc cử Donald Trump vừa bày tỏ sự ủng hộ việc cho phép TikTok tiếp tục hoạt động tại Mỹ trong ít nhất một thời gian ngắn và nói rằng, ông đã nhận được hàng tỷ lượt xem trên nền tảng truyền thông xã hội này trong chiến dịch tranh cử tổng thống của mình.
Tại ngôi làng Ponikla ở Cộng hòa Séc, nghề thổi thủy tinh có truyền thống hơn 150 năm tuổi vẫn đang được duy trì. Nhà xưởng Rautis, đơn vị duy nhất trên thế giới còn sản xuất đồ trang trí Giáng sinh từ cát thủy tinh, không chỉ đang bảo tồn một nghề thủ công truyền thống mà còn góp phần đưa kỹ thuật này đến đông đảo bạn bè quốc tế.
Albania công bố lệnh cấm TikTok trong vòng một năm do lo ngại về ảnh hưởng của mạng xã hội lên trẻ em. Quyết định được đưa ra sau vụ một thiếu niên 14 tuổi bị bạn học đâm chết vì những tranh cãi qua lại trên mạng xã hội.
Theo tờ Maariv của Israel, các lực lượng quân sự Israel đang gặp phải những thách thức đáng kể trong việc đối phó với các cuộc tấn công bằng tên lửa và thiết bị bay không người lái từ nhóm Houthi.
Trong cuộc họp trực tuyến ở Moskva ngày 22/12, Tổng thống Vladimir Putin đã đề cập vụ máy bay không người lái (UAV) tấn công hạ tầng dân sự tại thành phố Kazan, thủ phủ của Cộng hòa Tatarstan thuộc Nga, cách biên giới với Ukraine hơn 1.000 km hôm 21/12.
Thủ lĩnh lực lượng đối lập Syria Hayat Tahrir al-Sham (HTS), ông Ahmed al-Sharaa, ngày 22/12 khẳng định với lãnh đạo cộng đồng người Druze ở Liban rằng Syria sẽ không can thiệp tiêu cực vào Liban và cam kết tôn trọng chủ quyền của nước láng giềng.
Lầu Năm Góc cho biết, Hải quân Mỹ đã vô tình bắn nhầm một máy bay chiến đấu F/A-18 của nước này ở Biển Đỏ trong khi ném bom các mục tiêu thuộc nhóm vũ trang Houthi ở Yemen. Hai phi công của Hải quân Mỹ may mắn nhảy dù thành công và được giải cứu an toàn.
Ngày 22/12, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky khẳng định việc nước này gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) là "khả thi", nhưng Kiev sẽ phải nỗ lực thuyết phục các đồng minh để điều này thành hiện thực.
Ngày 22/12, lãnh tụ Tối cao của nước Cộng hòa Hồi giáo Iran, Đại giáo chủ Ayatollah Seyyed Ali Khamenei, đã lên tiếng bác bỏ các cáo buộc rằng Iran đã mất các lực lượng ủy nhiệm tại khu vực Tây Á.
Các quốc gia đang nỗ lực phát triển và ứng dụng trí tuệ nhân tạo AI vào mọi lĩnh vực, trong đó Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, Anh, Canada, Pháp... là những quốc gia hàng đầu.
Phong trào Hồi giáo Hamas cho biết một thỏa thuận ngừng bắn ở Dải Gaza “đang ở gần hơn bao giờ hết” nếu Israel không đưa ra thêm điều kiện mới.
Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump đã cáo buộc Panama tính phí quá cao khi sử dụng kênh đào Panama và cảnh báo sẽ yêu cầu đồng minh giao lại kênh đào này nếu Panama không quản lý kênh đào theo cách chấp nhận được.
Đảng Dân chủ đối lập ở Hàn Quốc đã kêu gọi quyền Tổng thống Han Duck Soo nhanh chóng ký ban hành dự luật bổ nhiệm cố vấn đặc biệt để điều tra Tổng thống Yoon Suk Yeol và đệ nhất phu nhân Kim Keon Hee.
Không giống như truyền thống, năm nay, một nhóm ông già Noel tại thủ đô Argentina đã đổi xe trượt tuyết của họ lấy một đoàn xe máy đi phát quà, nhằm mang lại niềm vui và không khí lễ hội cho trẻ em tại các bệnh viện trên khắp thành phố.
Lễ hội Băng Tuyết Cáp Nhĩ Tân lần thứ 26 chính thức khai mạc vào cuối tuần qua tại thủ phủ tỉnh Hắc Long Giang, Trung Quốc, mở ra một thế giới trải nghiệm kỳ diệu như trong mơ dành cho du khách trong nước và quốc tế.
Một chiếc trực thăng đã đâm vào một bệnh viện ở phía tây nam Thổ Nhĩ Kỳ vào Chủ nhật, khiến bốn người thiệt mạng, gồm hai phi công, một bác sĩ và một nhân viên trên máy bay. Không có ai bên trong tòa nhà hoặc trên mặt đất bị thương.
Cảnh sát Nigeria ghi nhận đã có ít nhất 13 người thiệt mạng trong hai vụ giẫm đạp nhận quà từ thiện tại nước này, đa số các nạn nhân là phụ nữ và trẻ em.
Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump đã chọn nhà sản xuất chương trình truyền hình thực tế Mark Burnett làm đặc phái viên của ông tại Vương quốc Anh. Lựa chọn này cần được Thượng viện Mỹ phê duyệt.
Thủ tướng Hungary Viktor Orban cho biết, nước này đang đàm phán với Nga và Ukraine về giải pháp duy trì trung chuyển khí đốt qua Ukraine, đồng thời khẳng định Budapest không muốn từ bỏ tuyến đường này.
Đảng Dân chủ đối lập ở Hàn Quốc đã kêu gọi quyền Tổng thống Han Duck-soo nhanh chóng ký ban hành dự luật bổ nhiệm cố vấn đặc biệt để điều tra Tổng thống Yoon Suk Yeol và đệ nhất phu nhân Kim Keon Hee, nếu không sẽ phải chịu trách nhiệm pháp lý.
Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump cảnh báo sẽ áp đặt thêm thuế quan với Liên minh châu Âu nếu lục địa già không tăng cường mua dầu khí của Mỹ.
Ukraine đang đưa những chiếc xe tăng Abrams cuối cùng tới tỉnh Kursk của Nga khi Moskva tăng tốc phản công dồn dập trong thời gian qua.
Tổng thống Mỹ Joe Biden đã ký phê chuẩn thành luật - dự luật cấp ngân sách cho Chính phủ liên bang đến giữa tháng 3/2025, tránh được nguy cơ phải đóng cửa một phần chỉ vài ngày trước dịp lễ Giáng sinh.
Truyền thông Đức cho biết nghi phạm bị cáo buộc trong vụ lao xe vào đám đông ở một khu chợ Giáng sinh ở thành phố Magdeburg, đông bắc nước này, là Taleb Al Abdulmohsen, một công dân Ả Rập Xê-út. Đáng chú ý, nghi phạm là một bác sĩ tâm lý được đánh giá cao về chuyên môn.
Viện Thống kê và nghiên cứu kinh tế quốc gia Pháp vừa công bố số liệu cho thấy nợ công của nước này tiếp tục tăng trong quý III/2024.
Tờ Financial Times dẫn nguồn thạo tin khẳng định Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump vừa thay đổi yêu cầu với Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), trong đó yêu cầu các quốc gia thành viên của khối tăng chi tiêu quốc phòng lên 5% GDP, gấp 2,5 lần so với mức hiện tại là 2%.
Tại Slovenia, hang động đá vôi Postojna là một điểm đến không thể bỏ lỡ mỗi dịp Giáng sinh. Đến với hang động này, du khách sẽ được chiêm ngưỡng khung cảnh chúa Giesu ra đời.
Hàng chục nghìn người biểu tình phản đối Tổng thống Yoon Suk Yeol vừa tổ chức mít tinh và diễu hành ở trung tâm Seoul, một tuần sau khi Tổng thống Hàn Quốc bị kiến nghị luận tội vì lệnh thiết quân luật hồi đầu tháng này.
Trước tình trạng khoai tây đặc biệt dễ bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ cao và biến đổi khí hậu, các nhà khoa học tại Trung Quốc - nước sản xuất khoai tây lớn nhất thế giới - đang nỗ lực nghiên cứu giống khoai tây chịu nhiệt, nhằm bảo vệ nguồn cung cấp lương thực.
Nhà chức trách Nga vừa cho biết Ukraine phóng máy bay không người lái (UAV) chứa thuốc nổ tấn công thành phố Kazan của Nga, cách biên giới Ukraine hơn 1.000 km, gây thiệt hại cho một số công trình.
Hãng tin Tass ngày 21/12 cho biết, chuyên gia quân sự Andrey Marochko đã nói với hãng tin này rằng lực lượng Nga đang kiểm soát hơn một nửa thành phố Chasov Yar ở Cộng hòa Nhân dân Donetsk .
Quân đội Israel thừa nhận đã không thể đánh chặn một "vật thể bay" được phóng từ Yemen tới Tel Aviv, làm ít nhất 16 người bị thương.
Phe đối lập Syria tuyên bố muốn đóng góp vào hòa bình khu vực sau cuộc gặp lịch sử giữa lãnh đạo Ahmed al-Sharaa và phái đoàn ngoại giao Mỹ tại Damascus.
Con số cập nhật mới nhất cho thấy, có 5 người thiệt mạng, bao gồm một trẻ em và ít nhất 200 người bị thương sau khi chiếc xe BMW lao vào đám đông tại chợ Giáng sinh Magdeburg của Đức.
Ngày 21/12, một vụ tai nạn nghiêm trọng giữa một xe buýt chở khách và một xe tải trên đường cao tốc tại Brazil đã khiến ít nhất 30 người tử vong.
Khắp mọi nơi trên thế giới đang tưng bừng đón Giáng sinh năm 2024 với nhiều màu sắc và ánh sáng tràn ngập khắp nơi. Nhiều thành phố trên thế giới đã trang hoàng đường phố, tổ chức nhiều sự kiện thú vị để chào đón một mùa Giáng sinh và năm mới với mong ước hòa bình và hạnh phúc.
Sau Hạ viện, Thượng viện Mỹ hôm nay 21/12, đã thông qua dự luật ngân sách ngắn hạn nhằm duy trì hoạt động của chính phủ liên bang tới tháng 3 năm sau.
Tư lệnh Tình báo quốc phòng Hàn Quốc, Thiếu tướng Moon Sang Ho đã bị bắt giữ ngày 20/12, với cáo buộc đóng vai trò quan trọng trong việc ban bố thiết quân luật đêm 3/12.
Công đoàn IG Metall thông báo đã đạt được bước đột phá trong cuộc đàm phán thương lượng tập thể với Volkswagen. Theo đó, thỏa thuận này sẽ ngăn chặn việc đóng cửa các nhà máy và sa thải nhân viên.
Chính quyền Croatia cho biết có kế hoạch tổ chức quốc tang vào hôm nay (21/12) cho các nạn nhân của vụ tấn công bằng dao chưa từng có tại một trường học ở thủ đô Zagreb.
Chính phủ Nhật Bản cho hay, nước này sẽ cung cấp vaccine đậu mùa khỉ cho Cộng hòa dân chủ Congo và đã cử một đoàn chuyên gia y tế đến thực địa để khảo sát cách tiến hành tiêm chủng. Động thái này nhận được sự hoan nghênh từ Tổ chức Y tế thế giới và cộng đồng quốc tế.
Một đoàn gồm 120 binh sĩ Pháp đã rời Chad vào ngày 20/12, đánh dấu sự khởi đầu cho cuộc rút quân của Pháp khỏi một trong những thuộc địa cuối cùng mà Pháp vẫn duy trì sự hiện diện quân sự.
Tổng thống Đức Frank-Walter Steinmeier cho biết, vào ngày 27/12 tới, ông sẽ ra quyết định liệu có giải tán quốc hội hay không.
0