Xu hướng quân sự hóa AI tại Mỹ và châu Âu
Nhiều quốc gia đang ứng dụng mạnh mẽ trí tuệ nhân tạo (AI) trong lĩnh vực quốc phòng - quân sự, từ việc xử lý và phân phối thông tin trong trung tâm chỉ huy cho đến những máy bay yểm trợ trung thành do AI điều khiển.
Châu Âu và Mỹ ra mắt thế hệ máy bay không người lái AI mới
Trang web "Defense News" của Mỹ hôm 15/7 đăng bài báo cho rằng "Hệ thống không quân chiến đấu tương lai" (FCAS) của châu Âu là một kế hoạch đầy tham vọng nhằm triển khai một loạt máy bay chiến đấu có người lái và máy bay không người lái (UAV) vào những năm 40 của thế kỷ 21.
Đây có thể trở thành chương trình phòng thủ quy mô lớn đầu tiên kết hợp đầy đủ trí tuệ nhân tạo.
Bài báo cho biết Bỉ, với tư cách quan sát viên, gần đây đã tham gia một nhóm phát triển chung gồm các nước Đức, Pháp, Tây Ban Nha. Nhóm này cam kết sẽ ra mắt nguyên mẫu trình diễn đầu tiên phù hợp cho hoạt động bay để chứng minh khái niệm “Hệ thống không quân chiến đấu tương lai” (FCAS).
Mặc dù chưa có nhiều thông tin chi tiết về hình dạng và chức năng cụ thể của FCAS, nhưng các nước châu Âu đã đầu tư nguồn lực đáng kể vào đó. Người phát ngôn của Airbus Christian Scherer cho biết chỉ riêng Airbus đã có 1.400 nhà nghiên cứu làm việc trong dự án này.
Sự đổi mới chính của FCAS so với các nền tảng hiện có là việc sử dụng những “wingman” trung thành. Wingman trước đây được hiểu là phi công của máy bay yểm trợ, cung cấp hỗ trợ cho máy bay chính.
Trong hệ thống FCAS, wingman là máy bay không người lái được điều khiển bằng trí tuệ nhân tạo và có nhiệm vụ hợp tác với các máy bay chiến đấu có người lái để nâng cao khả năng hoàn thành các nhiệm vụ khó khăn. Chúng có thể giúp thu thập thêm dữ liệu, cung cấp thêm hỏa lực hoặc đơn giản là dựa vào ưu thế về số lượng để áp đảo hàng phòng thủ của đối phương.
Matthew Cross, kỹ sư trưởng của Airbus, cho biết máy bay có người lái và máy bay không người lái hoạt động cùng nhau sẽ đòi hỏi phải xác định lại hoàn toàn vai trò của phi công.
Ông nói rằng phi công ngồi trong buồng lái của máy bay chiến đấu thế hệ tiếp theo của châu Âu không chỉ lái máy bay chiến đấu mà sẽ "thực sự trở thành người điều hành sứ mệnh, có thể thực hiện nhiệm vụ với những người bạn đồng hành có người lái hoặc không người lái".
Trong một số trường hợp, vai trò truyền thống của phi công con người sẽ hoàn toàn thay đổi, chẳng hạn như máy bay chiến đấu có người lái trên danh nghĩa thực ra lại bay hoàn toàn tự động, để phi công được giải phóng khỏi nhiệm vụ bay truyền thống và tập trung vào điều hành nhiệm vụ.
Đối với quân đội Mỹ, nước này có kế hoạch thành lập phi đội máy bay không người lái gồm 1.000 "máy bay hợp đồng tác chiến" để hợp tác với máy bay chiến đấu F-35A hoặc máy bay "ưu thế trên không thế hệ tiếp theo" để thực hiện nhiệm vụ chiến đấu trên không.
Trong số đó, những máy bay không người lái do AI điều khiển này không chỉ phải thực hiện các nhiệm vụ hợp tác và yểm trợ của “wingman” truyền thống mà còn có thể dựa vào “lợi thế giá rẻ” để thực hiện thêm các nhiệm vụ rủi ro hơn như trinh sát phía trước, làm mồi nhử chiến trường hay phân tán hỏa lực.
Đồng thời, Hải quân Mỹ cũng đang tìm cách triển khai một hạm đội hỗn hợp bao gồm tàu không người lái trên mặt nước và thiết bị không người lái dưới nước.
Ông Admiral Samuel Paparo, chỉ huy Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của Mỹ, mới đây tuyên bố quân đội Mỹ sẽ thực hiện kế hoạch mang tên "Hellscape" và dự định sử dụng máy bay không người lái, tàu không người lái và tàu ngầm không người lái trên quy mô lớn cho nhiệm vụ ở eo biển Đài Loan, Trung Quốc.
Trong tháng này, Tư lệnh Hải quân Mỹ Mike Posey và Trung tá quân đội Mỹ Paul Lushenko đã viết bài báo “Khuôn khổ hệ thống không người lái trên biển” đăng trên trang web của Viện Hải quân Hoa Kỳ. Bài báo nêu rõ “Hải quân cần có kế hoạch hướng dẫn việc sử dụng các hệ thống không người lái để phục vụ cho tác chiến trên biển dạng phân tán và chiến tranh thông tin".
Bài báo cũng đề xuất bốn chế độ ứng dụng: "canh phòng, phân tán, quy mô lớn và hợp tác người và máy" để cung cấp một khuôn khổ chung cho Hải quân Mỹ và các lực lượng phối hợp về việc sử dụng các hệ thống không người lái trên biển.
Tướng quân đội đã nghỉ hưu Mark Milley, người từng giữ chức Chủ tịch thứ 20 của Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Hoa Kỳ, cho biết tại một sự kiện gần đây rằng trí tuệ nhân tạo và công nghệ không người lái đang phát triển có thể tạo ra một đội quân robot trong tương lai: “Tôi đoán là 10 đến 15 năm nữa, 1/3 hoặc 1/4 quân đội Mỹ sẽ là robot”.
AI được ứng dụng sâu vào quản lý Lầu Năm Góc
Ngoài các dự án vũ khí cụ thể, AI còn tham gia sâu vào công tác quản lý thực tế của Lầu Năm Góc. Thứ trưởng Quốc phòng Mỹ Kathleen Hicks đã công bố kế hoạch tăng tốc dữ liệu và trí tuệ nhân tạo chỉ vài tháng sau khi nhậm chức vào tháng 5/2021.
Mục tiêu của chương trình là thông qua thử nghiệm và diễn tập, giúp Bộ tư lệnh tác chiến Mỹ áp dụng công cụ kỹ thuật số vào các khái niệm tác chiến như chỉ huy và kiểm soát toàn khu vực cũng như các chức năng quan trọng khác như bảo trì và hậu cần.
Là một phần của nỗ lực này, Lầu Năm Góc đã triển khai các nhóm nhà khoa học dữ liệu, kỹ sư và lập trình viên tại 11 Sở tư lệnh tác chiến. Các chuyên gia này có nhiệm vụ đánh giá mức độ sẵn sàng số hóa của từng bộ tư lệnh và đưa ra phản hồi về lĩnh vực mà Bộ Quốc phòng nên đầu tư để đẩy nhanh tiến độ.
Bà Radha Plumb, Giám đốc Kỹ thuật số và AI của Lầu Năm Góc, cho biết trong chuyến thăm gần đây tới trụ sở Bộ Tư lệnh Trung ương Mỹ ở Tampa, Florida, rằng các nhóm chuyên gia đã đạt được “thành công to lớn”.
Bà Plumb cũng cho biết một nhóm làm việc của Bộ Quốc phòng Mỹ đang nghiên cứu việc sử dụng AI tổng hợp sẽ giúp các quan chức đưa ra hướng dẫn và xác định nhu cầu cơ sở hạ tầng cho các năng lực mới nổi.
Chương trình này được gọi là Lực lượng đặc nhiệm Lima, được khởi động vào tháng 8 năm ngoái và sẽ kéo dài 18 tháng, với mục tiêu là giúp Bộ Quốc phòng Mỹ sử dụng AI “một cách có trách nhiệm và có chiến lược”.
Bà Plumb gần đây đã phát biểu trong một sự kiện tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, một tổ chức tư vấn của Mỹ, rằng nhóm làm việc hiện đang tư vấn cho bà cho biết các hướng dẫn liên quan sẽ giúp đưa ra những chính sách và biện pháp bảo vệ cần thiết khi bắt đầu thử nghiệm và sử dụng AI tổng hợp.
Vấn đề đáng quan tâm
Liu Wei, Giám đốc Phòng thí nghiệm Kỹ thuật Nhận thức và Tương tác Con người-Máy tính của Đại học Bưu chính Viễn thông Bắc Kinh, cho biết trong một cuộc phỏng vấn với phóng viên của Global Times hôm 17/7 rằng các kế hoạch quân sự hóa AI của Mỹ và châu Âu về đối ngoại cho thấy tâm thế không chịu thua, có thể giúp trấn áp đối thủ, nêu bật những ưu thế; về đối nội, giúp thúc đẩy nghiên cứu tương ứng, tăng cường hơn nữa tốc độ tình báo quân sự, cho các đồng minh thấy sức mạnh, và tăng cường sự gắn kết; trên tiền đề tạo ra áp lực khoa học và công nghệ lên đối thủ, có lợi cho việc đẩy nhanh xây dựng các tiêu chuẩn và luật cấp cao có liên quan nhằm đạt được lợi thế vượt trội trong các khía cạnh liên quan.
Ông Liu Wei tin rằng tiến độ của các dự án hợp tác giữa con người với AI hoặc con người với máy móc, mà đại diện là máy bay yểm trợ trung thành, các đội tác chiến thông minh hay hệ thống chỉ huy và kiểm soát trong tương lai cần được quan tâm cao độ. Đây là cốt lõi và xu hướng của tình báo quân sự toàn cầu và cũng là hướng phát triển liên tục của quân đội Mỹ.
Liên quan đến quan điểm được cựu Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Milley đề cập gần đây rằng "vào năm 2039, 1/3 quân đội Mỹ sẽ là robot", ông Liu Wei tin rằng việc hình thành nhóm hợp tác con người và robot là xu hướng phát triển của tình báo quân sự trong tương lai.
Các robot ở đây không chỉ có hình người mà còn có nhiều robot không phải hình người hơn, nhưng nhìn từ góc độ khoa học công nghệ cơ bản thì vẫn còn những khó khăn rất lớn, đòi hỏi phải phát triển các ngành cơ bản mới và sự tích hợp liên ngành ngày càng lớn hơn.
TIN LIÊN QUAN
Ý KIẾN
Việc kiểm soát biên giới và xử lý người nhập cư bất hợp pháp đã trở thành trọng tâm trong suốt chiến dịch tranh cử vào Nhà Trắng của Tổng thống đắc cử Donald Trump. Ngay sau khi chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống, ông đã bắt tay vào thực hiện kế hoạch. Bước đầu tiên là ông đề cử những nhân vật có quan điểm cứng rắn về nhập cư vào các vị trí chủ chốt trong nội các mới của mình.
Ngay khi Tòa án Hình sự quốc tế (ICC) thông báo lệnh bắt giữ Thủ tướng và cựu Bộ trưởng Quốc phòng Israel cùng một thủ lĩnh của lực lượng Hamas, cộng đồng quốc tế đã đưa ra những phản ứng trái chiều.
Theo hãng thông tấn TASS, Tổng thống Nga Vladimir Putin khẳng định Nga luôn ưu tiên và hiện đã sẵn sàng giải quyết mọi tranh chấp thông qua các biện pháp hòa bình, tuy nhiên cũng nhấn mạnh nước này đã sẵn sàng cho mọi kịch bản.
Người phát ngôn Nhà Trắng, bà Karine Jean-Pierre cho biết Mỹ không có ý định sửa đổi học thuyết hạt nhân sau khi Nga đưa ra học thuyết hạt nhân sửa đổi.
Dữ liệu mới nhất từ Văn phòng Thống kê Quốc gia của Anh cho thấy tỷ lệ lạm phát tại nước này trong tháng 10 tăng lên mức cao nhất trong 6 tháng qua, củng cố kỳ vọng của thị trường rằng sẽ không có đợt cắt giảm lãi suất nào khác trong năm nay.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc ngày 22/11 cho biết nước này đã thực hiện chính sách miễn thị thực cho 29 nước, trong đó có Đức và Pháp, nhằm thúc đẩy du lịch quốc tế.
Tại Pakistan, nhiều tay súng đã tấn công đoàn xe chở người Hồi giáo dòng Shiite, khiến ít nhất 42 người thiệt mạng và nhiều người khác bị thương.
Hội nghị lần thứ 29 Các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP29) tại Baku, Azerbaijan đang dần tiến tới những giờ đàm phán cuối cùng, tuy nhiên các đại biểu vẫn chưa thể tìm ra tiếng nói chung đối với vấn đề lớn là tài chính khí hậu.
Tại cuộc họp báo ngày 21/11, Thư ký báo chí Nhà Trắng Karine Jean-Pierre xác nhận, Mỹ đã thông báo trước cho Ukraine và các đồng minh về kế hoạch phóng tên lửa tầm trung của Nga.
Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump đang cân nhắc thay đổi ban lãnh đạo của Cục điều tra liên bang Mỹ (FBI) bằng cách sa thải giám đốc hiện tại và đưa một cựu đặc vụ giàu kinh nghiệm và trung thành với chương trình Đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại (MAGA) của ông vào vị trí đứng đầu cơ quan này.
Ngày 22/11, một người đàn ông đã tử vong và một người khác phải nhập viện sau khi một chiếc trực thăng rơi ở một vùng xa xôi của Australia.
Sau khi Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) quyết định ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và cựu Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant ngày 21/11 với cáo buộc phạm tội ác chiến tranh, hàng loạt các quan chức Mỹ đã có những phản ứng trái chiều trước vấn đề này.
Tân Hoa xã hôm 21/11 đưa tin, Cục địa chất tỉnh Hồ Nam, Trung Quốc xác nhận một mỏ vàng khổng lồ với trữ lượng ước tính hơn 1.000 tấn đã được phát hiện ở miền nam Trung Quốc.
Đảng Dân chủ Xã hội trung tả (SPD) của Đức xác nhận sẽ đề cử ông Olaf Scholz làm ứng cử viên thủ tướng vào ngày 25/11 tới.
Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump đã chỉ định bà Pam Bondi, cựu Tổng chưởng lý bang Florida làm lãnh đạo Bộ Tư pháp thay thế ứng cử viên Matt Gaetz vừa rút lui.
Tổng thống Nga Vladimir Putin cho rằng Moscow có quyền tấn công cơ sở quân sự của các quốc gia cho phép sử dụng vũ khí của họ nhắm vào lãnh thổ Nga.
Trái với phản ứng gay gắt của chính giới Israel cùng nhiều quốc gia đồng minh, nhiều quốc gia khu vực đã yêu cầu các bên nghiêm túc tuân thủ lệnh bắt giữ Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu do Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) ban hành.
Ngay sau khi Tòa Hình sự Quốc tế (ICC) ban bố lệnh bắt giữ Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và cựu Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant với cáo buộc phạm tội ác chiến tranh, tội ác chống lại loài người ở dải Gaza, giới chức Israel đã lập tức lên tiếng phản đối và chỉ trích gay gắt động thái của ICC.
Tổng thống Nga Vladimir Putin đã xuất hiện trong một video, tuyên bố Moscow đã tấn công một cơ sở quân sự của Ukraine bằng tên lửa đạn đạo liên lục địa siêu vượt âm tầm trung.
Thủ tướng Liban Najib Mikati cho biết quân đội nước này đang chuẩn bị tăng cường sự hiện diện quân sự ở miền Nam Liban, trong bối cảnh xung đột giữa Phong trào Hồi giáo Hezbollah và Israel chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.
Ứng viên cho vị trí Bộ trưởng Tư pháp Mỹ, cựu Hạ nghị sỹ Matt Gaetz tuyên bố rút lui khỏi đề cử của Tổng thống đắc cử Donald Trump.
Ngày 21/11, Công ty vũ trụ tư nhân SpaceX của tỷ phú Mỹ Elon Musk đã phóng thêm 24 vệ tinh internet Starlink lên quỹ đạo.
Trong thời gian rất ngắn, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã liên tiếp có những quyết sách làm thay đổi căn bản mức độ và phạm vi Mỹ can dự gián tiếp vào cuộc chiến giữa Nga và Ukraine.
Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 21/11 xác nhận quân đội Nga đã bắn một tên lửa đạn đạo liên lục địa tầm trung mới vào Ukraine, để đáp trả việc Kiev sử dụng tên lửa do Mỹ và Anh sản xuất trong các cuộc tấn công vào các mục tiêu ở Nga trong tuần này.
Chính phủ Australia vừa đưa ra dự luật mới, phạt lên đến 50 triệu đô la Australia (khoảng 32,5 triệu USD) nếu các nền tảng mạng xã hội không có biện pháp ngăn chặn trẻ dưới 16 tuổi truy cập vào nền tảng của họ.
Thủ lĩnh phong trào Hezbollah tại Liban, ông Naim Qassem cho biết lực lượng này sẽ không chấp nhận bất kỳ lệnh ngừng bắn nào vi phạm chủ quyền của Liban, trong khi Israel yêu cầu được tự do hành động chống lại phong trào này trong trường hợp đạt được thỏa thuận.
Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba cho biết ông sẽ theo đuổi quan hệ hợp tác với Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump nhằm làm sâu sắc thêm liên minh song phương lâu đời, không chỉ vì lợi ích của hai quốc gia mà còn cho toàn bộ khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.
Ngày 21/11, Thủ tướng Israel, ông Benjamin Netanyahu đã lên án quyết định của Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) ban hành lệnh bắt giữ ông và cựu Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant với cáo buộc tội ác chiến tranh ở Gaza, cho rằng đây là quyết định "chống Do Thái".
Lực lượng không quân Ukraine vừa xác nhận Nga đã phóng một tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM) từ vùng Astrakhan miền Nam nước này, nhắm vào thành phố Dnipro của Ukraine.
Cựu hạ nghị sĩ bang Florida Matt Gaetz hôm 21/11 thông báo rút khỏi đề cử bộ trưởng Tư pháp do Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump đưa ra.
Chính quyền Nhà nước Palestine đã từ chối mọi kế hoạch của Israel về việc thiết lập vùng đệm ở phía Bắc Dải Gaza để phân phối viện trợ.
Tỷ phú Ấn Độ Gautam Adani, Chủ tịch Tập đoàn Adani vừa bị truy tố tại New York, Mỹ với cáo buộc âm mưu hối lộ và gian lận trị giá hàng tỷ USD. Đáng chú ý, tỷ phú Gautam Adani hiện là người giàu thứ 2 tại Ấn Độ và giàu thứ 22 tại châu Á, với tổng tài sản gần 70 tỷ USD.
Tờ Moskovsky Komsomolets của Nga dẫn thông tin từ ấn phẩm “Chính trị đất nước” đưa tin sáng 21/11, Nga đã phóng một tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM) từ vùng Astrakhan, miền Nam nước này nhắm vào thành phố Dnipro của Ukraine.
Hội nghị Thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) vừa bế mạc tại thành phố Rio de Janeiro (Brazil). Một trong những nội dung thu hút sự quan tâm đặc biệt của dư luận tại Hội nghị thượng đỉnh G20 lần này chính là vấn đề chống đói nghèo và bất bình đẳng.
Ngày 21/11, một nhóm vũ trang đã nã súng vào một số xe chở khách tại phía Tây Bắc Pakistan, khiến ít nhất 50 người thiệt mạng và 29 người bị thương.
Lễ hội Du lịch Quốc tế Sahara lần thứ sáu đã được tổ chức tại vùng sa mạc của Algeria, với hơn 400 đơn vị tham gia. Sự kiện kéo dài 4 ngày bao gồm nhiều hoạt động biểu diễn văn hóa dân gian và là một trong những sáng kiến nhằm quảng bá du lịch ở Algeria.
Động thái của Tòa án Hình sự quốc tế ICC khiến Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu có nguy cơ bị giam giữ nếu ông đi đến một số quốc gia khác.
Lực lượng không quân Ukraine cho biết Nga đã phóng một tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM) từ vùng Astrakhan miền Nam nước này nhắm vào thành phố Dnipro của Ukraine. Đây là lần đầu tiên Nga sử dụng một tên lửa có tầm bắn xa và mạnh như vậy trong cuộc xung đột ở Ukraine.
Một chàng trai người Ai Cập đã trở thành người nổi tiếng trên mạng xã hội, thu hút hơn 750.000 người theo dõi trên Instagram khi anh thực hiện hành trình đường bộ dài hơn chu vi trái đất từ Ai Cập tới Nhật Bản trong vòng 274 ngày.
Mỹ đã công bố gói viện trợ an ninh mới trị giá 275 triệu USD cho Ukraine, trong bối cảnh cuộc xung đột ở Ukraine đã vượt qua mốc 1.000 ngày và được dự báo sẽ còn kéo dài.
Lực lượng không quân Ukraine thông báo Nga đã phóng một tên lửa đạn đạo liên lục địa vào Ukraine hôm thứ Năm. Đây là lần đầu tiên trong cuộc chiến, Nga sử dụng một loại vũ khí mạnh mẽ, có khả năng hạt nhân với tầm bắn hàng nghìn km.
Nvidia vừa công bố kết quả kinh doanh quý 3 ấn tượng và kỳ vọng sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh khi nhu cầu chip AI vẫn còn rất cao.
Ukraine cáo buộc Nga tập kích thành phố Dnipro bằng loạt vũ khí, trong đó có tên lửa đạn đạo xuyên lục địa, nhấn mạnh không có thiệt hại đáng kể. Tên lửa này có khả năng mang đầu đạn hạt nhân đi xa hàng nghìn km.
Hội đồng thành phố Los Angeles (Mỹ) đã thông qua một sắc lệnh nhằm bảo vệ quyền lợi của người nhập cư, trong đó cấm sử dụng các nguồn lực và nhân sự của thành phố để thực hiện các biện pháp thi hành luật nhập cư của chính quyền liên bang.
Hãng thông tấn trung ương Triều Tiên (KCNA) đưa tin, nước này và Nga đã ký nghị định thư về mở rộng hợp tác kinh tế, trong bối cảnh Moscow và Bình Nhưỡng đang thúc đẩy quan hệ đối tác song phương, bao gồm cả hợp tác quân sự.
Phát biểu tại Hội nghị COP29 đang diễn ra tại Thủ đô Baku của Azerbaijan, Tổng thư ký Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) - ông Haitham Al-Ghais đã nêu bật vai trò quan trọng của dầu mỏ và khí đốt tự nhiên; đồng thời nhấn mạnh các cuộc đàm phán về sự nóng lên toàn cầu nên tập trung vào vấn đề cắt giảm khí thải, chứ không phải việc lựa chọn nguồn năng lượng.
0