Xung đột Israel-Hamas: một năm nhìn lại
Cách đây một năm, ngày 7/10/2023, các chiến binh Hamas phát động một cuộc tấn công chưa từng có vào miền Nam Israel. Đến nay, cuộc xung đột không có dấu hiệu nào sẽ lắng xuống, mà lại đang mở rộng ra ngoài biên giới Gaza, vào Liban và nhiều mặt trận ở Trung Đông, cướp đi sinh mạng của hàng chục nghìn người, làm hàng triệu người phải đi lánh nạn.
Cuộc tấn công ngày 7 tháng 10 năm 2023 khiến khoảng 1.200 người Israel thiệt mạng và khoảng 250 người bị bắt làm con tin, theo số liệu của Israel, đã gây ra một chuỗi sự kiện định hình lại động lực chính trị của Trung Đông, tàn phá Gaza, gây ra một cuộc di cư hàng loạt ở Liban và khiến người dân Israel, Palestine và Liban phải chịu những mất mát to lớn và đối mặt với tương lai bất định.
Cuộc tấn công trả đũa do Israel phát động đã làm hơn 41.000 người Palestine thiệt mạng ở Gaza. Theo số liệu của ngành y tế tại Gaza, hơn một nửa số người thiệt mạng là phụ nữ và trẻ em. Đồng thời, các cuộc không kích và chiến dịch trên bộ của Israel đã khiến nhiều cơ sở hạ tầng của Gaza trở thành đống đổ nát, bao gồm bệnh viện, trường học và khu dân cư.
Tương lai bất định
Các cơ quan viện trợ báo cáo tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng thực phẩm, nước sạch và vật tư y tế. Hầu hết các bệnh viện ở Gaza không còn hoạt động do bị hư hại và thiếu nhiên liệu chạy máy phát điện. Cuộc khủng hoảng nhân đạo ngày càng trầm trọng hơn. Ở Gaza, điều kiện sống vô cùng tồi tệ, bao gồm nạn đói nghiêm trọng, tình trạng thiếu nước và điều kiện vệ sinh kém.
Hệ thống giáo dục đã sụp đổ, với gần như tất cả các trường học đều đóng cửa hoặc bị phá hủy, khiến cả một thế hệ không được học hành một cách chính quy.
Cơ quan Cứu trợ và Việc làm của Liên hợp quốc dành cho Người tị nạn Palestine (UNWRA) đã đăng trên X vào đầu tuần này rằng, kể từ khi chiến tranh bắt đầu, hơn 140 trường học của UNWRA đã bị Israel tấn công.
Bà Louise Wateridge, người phát ngôn của UNRWA, đã đăng trên X:
"Tôi không thể định lượng được nỗi kinh hoàng mà mọi người đã phải chịu đựng suốt 12 tháng. Tôi không thể mô tả đầy đủ nỗi sợ hãi mà toàn bộ người dân phải chịu đựng, từng giờ, từng ngày. Tôi không thể chia sẻ mùi máu nồng nặc trong bệnh viện".
Lệnh phong tỏa của Israel, được thắt chặt kể từ khi cuộc xung đột bắt đầu, đã hạn chế nghiêm trọng việc tiếp cận viện trợ nhân đạo. Liên hợp quốc ước tính 1,9 triệu người Palestine ở Gaza, phần lớn dân số của vùng, đã phải di dời trong năm qua. Nhiều người chen chúc trong những nơi trú ẩn hoặc lều trại quá tải ở phía nam của dải đất này. Bom vẫn trút xuống Gaza, 2,4 triệu người dân Lãnh thổ Palestine đối mặt với tương lai bất định.
Xung đột lan rộng
Mặc dù Gaza vẫn là tâm điểm của cuộc chiến sau ngày 7 tháng 10 và gánh chịu hậu quả nặng nề từ các cuộc tấn công trả đũa tàn khốc của Israel, nhưng cuộc xung đột đã mở rộng và nhấn chìm các vùng đất khác trong khu vực. Trong những tuần gần đây, Israel đã leo thang đáng kể các cuộc tấn công vào nước láng giềng Liban, nhắm vào những gì họ cho là thành trì của Hezbollah trên khắp cả nước, lấy cớ bảo vệ biên giới với Liban, để hàng chục nghìn người Israel phải di dời sau gần một năm giao tranh với Hezbollah có thể trở về nhà.
Israel và Hezbollah đã giao tranh và tấn công xuyên biên giới kể từ ngày 8 tháng 10 năm 2023, một ngày sau khi Hamas, đồng minh Palestine của Hezbollah, tấn công miền Nam Israel. Tuy nhiên, một cuộc tấn công kinh hoàng mới bắt đầu gần đây, khi lực lượng Israel tấn công hệ thống liên lạc của Hezbollah, vô hiệu hóa máy nhắn tin và radio của hàng nghìn chiến binh, giết chết một số lượng lớn các chỉ huy cấp cao của Hezbollah, làm suy yếu cấu trúc chỉ huy của nhóm.
Sau đó, vào ngày 27 tháng 9, thủ lĩnh Hezbollah Hassan Nasrallah đã bị giết trong một cuộc không kích của Israel vào vùng ngoại ô phía nam Beirut, đánh dấu một bước ngoặt lớn ở Trung Đông. Hezbollah đã tăng cường các cuộc tấn công bằng tên lửa vào miền bắc Israel để đáp trả. Vào ngày 1 tháng 10, Israel đã liều lĩnh tăng cường leo thang, phát động một cuộc tấn công trên bộ vào miền nam Liban, lấy cớ tiêu diệt Hezbollah. Cùng ngày, Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) cho biết họ đã phát động các cuộc tấn công vào Israel để trả đũa cho vụ giết hại các nhà lãnh đạo Hamas và Hezbollah. Khoảng 180 tên lửa đạn đạo đã được phóng vào Israel sau đó.
Hơn 1,2 triệu người Liban đã phải di dời do các cuộc tấn công của Israel và gần 2.000 người đã thiệt mạng kể từ khi Israel bắt đầu các cuộc tấn công vào Liban trong năm qua. Tình hình đặc biệt nghiêm trọng trong hai tuần qua.
Bạo lực leo thang lan sang Biển Đỏ, các cuộc tấn công của lực lượng Houthis ở Yemen tiếp tục ảnh hưởng đến một trong những tuyến vận chuyển quan trọng của thế giới.
Khi chiến dịch quân sự của Israel tại Gaza sắp tròn một năm, các chuyên gia cảnh báo về sự leo thang nguy hiểm trong căng thẳng khu vực và hiện vẫn chưa có một lối thoát rõ ràng.
Tình hình vẫn bế tắc
Ở Israel, dân chủ suy thoái, thể hiện ở những hạn chế về quyền tự do ngôn luận và dân tộc chủ nghĩa lan rộng hơn. Bất chấp các cuộc biểu tình dai dẳng và lời kêu gọi từ chức, liên minh ủng hộ chiến tranh của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu vẫn tồn tại và có khả năng sẽ tồn tại cho đến cuộc bầu cử dự kiến vào tháng 10 năm 2026. Các tuyên bố và hành động của liên minh cầm quyền Israel cho thấy họ có ý định tránh giải quyết xung đột, thay vào đó họ mở rộng các khu định cư của Israel ở Bờ Tây và mở rộng vùng đệm an ninh dưới sự kiểm soát của quân đội Israel ở Liban và Gaza.
Về phần Mỹ, Ngoại trưởng Antony Blinken đã đến thăm khu vực này 9 lần và Tổng thống Joe Biden chính thức chấp nhận các cuộc đàm phán về lệnh ngừng bắn và thỏa thuận con tin trong ngắn hạn và các cuộc đàm phán khu vực trong dài hạn. Sau một lệnh ngừng bắn và việc thả hơn 100 con tin, các nỗ lực này không đem lại lệnh ngừng bắn hoặc thả con tin. Khi cuộc bầu cử Mỹ đang đến gần, không rõ Mỹ sẽ tiếp tục làm gì. Hầu hết công chúng Mỹ – 62% – muốn nước này đóng một vai trò nhỏ, hoặc không đóng vai trò gì cả, trong việc giải quyết cuộc chiến Israel-Hamas.
Các quốc gia Trung Đông khác công khai ủng hộ và thường tham gia vào các cuộc đàm phán do Mỹ dẫn đầu, nhưng thận trọng để duy trì lợi ích của riêng mình. Ví dụ, Ai Cập và Jordan lo ngại về khả năng nhiều người Palestine chạy trốn khỏi cuộc chiến và đến lãnh thổ của họ. Ả-rập Xê-út và Các Tiểu vương quốc Ả-rập Thống nhất lo ngại rằng cuộc xung đột có thể lan sang các quốc gia khác.
Vị thế của Iran đã được củng cố phần nào, với sự gia tăng quyền lực và sự chú ý đến các lực lượng ủy nhiệm của mình, bao gồm Hamas, Hezbollah, Syria, dân quân Shiite ở cả Iraq và Syria, và Houthis ở Yemen. Trước cuộc tấn công bằng tên lửa vào Israel vào ngày 1 tháng 10 năm 2024, Iran đã liên tục tỏ ý rằng lợi ích chính của họ là tránh một cuộc chiến tranh khu vực. Tổng thống mới Masoud Pezeshkian đã nhiều lần nói về mong muốn đối thoại mang tính xây dựng với phương Tây.
Nhìn chung, mặc dù đã gần một năm giao tranh và mất mát rất nhiều sinh mạng, nhưng tình hình vẫn bế tắc. Các tòa án quốc tế mất nhiều thời gian và có quyền hạn hạn chế. Sự thoái trào dân chủ của Israel, 57 năm chiếm đóng các vùng lãnh thổ của Palestine, sự chia rẽ và quản lý yếu kém của Palestine, cùng với việc thiếu cam kết thực sự từ các nước lân cận và Mỹ vẫn tiếp diễn - cũng như việc thiếu bất kỳ giải pháp ổn định hoặc hòa bình nào.
Triển vọng ngừng bắn mờ nhạt
Khi cuộc xung đột bước sang năm thứ hai, hy vọng về một lệnh ngừng bắn có vẻ mờ nhạt sau những diễn biến gần đây, bao gồm các cuộc tấn công trên bộ của Israel vào miền nam Liban và các cuộc tấn công bằng tên lửa trực tiếp của Iran vào Israel. Điều này có nghĩa là tình trạng bất ổn nghiêm trọng của người Palestine sống trong vùng xung đột hiện đã trở thành thực tế hàng ngày ở Gaza. Số phận của những con tin Israel còn lại do Hamas giam giữ vẫn chưa chắc chắn. Các hoạt động của Israel ở Liban có thể là một nỗ lực gây sức ép buộc Hezbollah tác động đến Hamas để họ được thả, nhưng vẫn chưa có bằng chứng nào cho thấy điều này đang có hiệu quả trong thực tế.
Người ta ngày càng lo ngại rằng việc Israel chuyển trọng tâm sang Liban có thể kéo dài xung đột ở Gaza. Bà Ozcelik nhấn mạnh yêu cầu cấp thiết là Israel phải nêu rõ chiến lược rút lui khỏi Gaza và các nỗ lực quốc tế nhằm thiết kế một kế hoạch ổn định và phục hồi cho vùng đất này.
Đánh giá về các sự kiện trong năm qua, bà Ruth Wasserman Lande, một cựu chính trị gia và nhà ngoại giao Israel, nói rằng các cuộc giao tranh xuyên biên giới khó có thể chấm dứt trong thời gian tới. Khi được hỏi về hy vọng của mình cho tương lai, bà Lande ủng hộ một cách tiếp cận toàn diện trong khu vực, cần có hiểu biết toàn diện trong khu vực không chỉ đối với Gaza, Bờ Tây hay Liban. Việc đạt được những mục tiêu này sẽ mất thời gian. "Liệu điều này có thể xảy ra trong một năm không? Không, ít nhất là một vài năm, và rất có thể là một thế hệ", bà thừa nhận.
TIN LIÊN QUAN
Ý KIẾN
Tỷ phú Elon Musk đã được chỉ định dẫn đầu nhóm điều tra vụ rò rỉ tin nhắn trò chuyện trên ứng dụng Signal, theo thông báo từ Nhà Trắng.
Người phát ngôn của Hamas, ông Abdel-Latif Al-Qanoua đã thiệt mạng trong một cuộc không kích của Israel, kênh truyền hình Al-Aqsa đưa tin vào ngày 27/3.
Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un vừa thị sát cuộc thử nghiệm máy bay không người lái (UAV) cảm tử ứng dụng trí tuệ nhân tạo.
NATO cho biết chưa xác nhận được tình trạng các binh sĩ bị mất tích trong tập trận ở Lithuania và quá trình tìm kiếm họ vẫn đang diễn ra.
Bộ trưởng Quốc phòng Israel đã kêu gọi người dân Palestine ở Gaza tiếp tục sơ tán và yêu cầu lực lượng Hamas phải từ bỏ việc quản lý dải đất này.
Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết có thể giảm thuế với Trung Quốc nếu đạt được thỏa thuận liên quan đến mạng xã hội TikTok.
Phản ứng lúng túng từ Nhà Trắng về sự cố để lộ thông tin quân sự nhạy cảm vào ngày 24/3 đã khiến dư luận lên tiếng trái chiều.
Có nhiều điểm khác biệt trong phản ứng của những bên liên quan về kết quả các khuôn khổ đàm phán vừa qua giữa Mỹ - Nga và giữa Mỹ - Ukraine ở Ả Rập Xê Út.
Tổng thống Mỹ Donald Trump thay đổi thái độ về vụ rò rỉ tin nhắn trên ứng dụng Signal, quy hết trách nhiệm cho Cố vấn An ninh Quốc gia Mike Waltz.
Người đứng đầu Cục An ninh Quốc gia Ba Lan, Dariusz Lukowski, cho biết nước này có đủ đạn dược để duy trì phòng thủ trong vòng hai tuần nếu xảy ra chiến tranh, trước khi lực lượng đồng minh kịp tiếp viện.
Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 26/3 tuyên bố áp thuế 25% đối với tất cả ô tô nhập khẩu vào Mỹ, đánh dấu bước đi quan trọng trong chính sách bảo hộ thương mại của ông.
Tổng thống Pháp cho biết sẽ cung cấp thêm khoảng 2 tỷ euro, tương đương 2,15 tỷ USD viện trợ quân sự cho Ukraine.
VĐV chạy siêu marathon khiếm thị người Bulgaria, Victor Asenov đã vượt qua giới hạn thể chất và tinh thần để chinh phục đỉnh Black Peak của dãy Vitosha, gần thủ đô Sofia.
Tổng tư lệnh quân đội Sudan (SAF) Abdel Fattah al-Burhan đã đến Phủ Tổng thống ở Khartoum và tuyên bố thủ đô đã được 'giải phóng' khỏi lực lượng hỗ trợ nhanh (RSF) bán quân sự.
Nga cáo buộc Ukraine tiếp tục tấn công các cơ sở hạ tầng năng lượng, bất chấp thỏa thuận ngừng bắn một phần.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết Mỹ đã đề xuất một phiên bản mới của thỏa thuận khoáng sản với Kiev, dựa trên thỏa thuận khung trước đó.
Hai máy bay chiến đấu của Pháp đã va chạm trên không khi đang tham gia một buổi luyện tập cho buổi biểu diễn của đội bay, hai phi công đều kịp thoát ra ngoài.
Đức vừa thông qua một cải cách lớn đối với quy định “phanh nợ” trong Hiến pháp, bạo tay chi hàng tỷ Euro để đầu tư cho quốc phòng.
Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đang đối mặt với những chỉ trích gay gắt, sau khi một nhà báo vô tình được thêm vào nhóm thảo luận chứa thông tin tối mật về kế hoạch quân sự.
Việc thực thi và duy trì thỏa thuận ngừng bắn trong chiến sự Nga - Ukraine vẫn đối mặt với nhiều khó khăn và bất đồng giữa các bên.
Họa sĩ người Nhật Bản Yayoi Kusama đã bước sang tuổi 96 nhưng những gì bà cống hiến cho nghệ thuật dường như không giới hạn ở tuổi tác.
Phòng khám cai nghiện điện tử đầu tiên dành cho trẻ em của Các tiểu vương quốc Ả rập thống nhất (UAE) đã được mở tại Thủ đô Abu Dhabi.
Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đang đẩy mạnh chiến dịch trục xuất quy mô lớn. Chiến dịch này không loại trừ cả những người có thẻ xanh nếu họ bị coi là vi phạm pháp luật hoặc đe dọa an ninh quốc gia.
Một video về máy bay chiến đấu J-36 của Trung Quốc đang được lan truyền rộng rãi vào ngày 25/3, làm dư luận tò mò về khả năng công nghệ của Bắc Kinh.
Tổng thống Peru Dina Boluarte vừa công bố kế hoạch tổ chức tổng tuyển cử vào ngày 12/4/2026 và kỳ vọng cuộc bầu cử này sẽ giúp đất nước thoát khỏi tình trạng bất ổn chính trị kéo dài.
Bộ Quốc phòng Nga ngày 26/3 tuyên bố giành thêm quyền kiểm soát một số khu vực, trong khi Ukraine khẳng định đã đẩy lùi nhiều cuộc tấn công của Moscow.
Chính quyền Mỹ đã bổ sung hàng chục thực thể nước ngoài vào danh sách hạn chế thương mại, trong đó, có hơn 50 công ty công nghệ Trung Quốc nhằm ngăn chặn công nghệ và hàng hóa Mỹ bị lạm dụng trong các lĩnh vực nhạy cảm.
Tổng thống Mỹ Donald Trump đã lên tiếng bảo vệ Cố vấn An ninh Quốc gia Michael Waltz sau sự cố một nhà báo vô tình được thêm vào nhóm chat bàn về kế hoạch tấn công Yemen của giới chức quân sự Mỹ.
Thủ tướng Đức Olaf Scholz cùng các bộ trưởng trong nội các đã nhận quyết định miễn nhiệm từ Tổng thống Frank-Walter Steinmeier vào ngày 25/3.
Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Mike Waltz vừa lên tiếng nhận trách nhiệm về vụ rò rỉ thông tin liên quan đến các cuộc tấn công ở Yemen.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky xác nhận, Ukraine và Nga đã đồng ý về lệnh ngừng bắn trên biển, tự do hàng hải trên Biển Đen và lệnh ngừng bắn vào các cơ sở hạ tầng năng lượng.
Israel đã tấn công tổng cộng 420 mục tiêu của phong trào Hamas và loại khỏi vòng chiến đấu hơn 150 tay súng, kể từ khi mở lại chiến dịch tập kích quy mô lớn vào Dải Gaza.
Cơ quan Phòng chống AIDS của Liên hợp quốc (UNAIDS) cảnh báo số ca nhiễm HIV toàn cầu có thể tăng 2.000 ca mỗi ngày và số ca tử vong có thể tăng gấp mười lần, do ảnh hưởng từ việc Mỹ chấm dứt nguồn viện trợ nước ngoài.
Chính quyền Tổng thống Donald Trump đang đẩy mạnh nhập khẩu trứng từ Brazil và cân nhắc nới lỏng quy định đối với trứng gà lấy thịt.
Phó Tổng thống Mỹ JD Vance sẽ có chuyến thăm Greenland trong tuần này, cùng với một phái đoàn cấp cao của Washington.
Nga và Mỹ đã thống nhất danh sách các cơ sở năng lượng của Nga và Ukraine nằm trong diện hạn chế tấn công, theo thỏa thuận đạt được sau cuộc đàm phán giữa Washington và Moscow tại Ả Rập Xê Út.
Phó tổng thống JD Vance thông báo sẽ đi cùng vợ và phái đoàn cấp cao đến thăm Greenland, bất chấp phản đối từ chính quyền sở tại.
Đài Thiên văn Nam Âu (ESO) đưa ra cảnh báo dự án công nghiệp INNA, một tổ hợp sản xuất hydro xanh khổng lồ, có thể gây ô nhiễm ánh sáng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến các hoạt động quan sát thiên văn gần núi Paranal ở Chile.
Hungary đã áp dụng mức trần giá bán lẻ đối với 30 nhóm thực phẩm thiết yếu để kiểm soát giá cả, trước tình trạng lạm phát tăng trở lại và triển vọng kinh tế phục hồi yếu.
Điện Kremlin đã thông báo danh sách các cơ sở hạ tầng năng lượng mà Nga và Ukraine tạm dừng tấn công và Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen.
Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký một sắc lệnh hành pháp ngày 25/3 nhằm bảo vệ tính toàn vẹn của các cuộc bầu cử ở Mỹ, trong đó cấm công dân nước ngoài can thiệp vào bầu cử.
Nga và Ukraine đã nhất trí trong các cuộc đàm phán riêng rẽ tại Ả Rập Xê Út về việc tránh các cuộc tấn công quân sự vào các tàu thuyền ở Biển Đen.
Ông Alexander Lukashenko hôm nay đã chính thức nhậm chức sau khi được bầu làm Tổng thống Belarus nhiệm kỳ thứ bảy trong cuộc bầu cử ngày 26/1 vừa qua.
Hệ thống phòng không Nga đã bắn hạ một tiêm kích F-16 của không quân Ukraine trên bầu trời vùng Sumy, gần biên giới Nga, trang Military Review cho biết.
Ngoại trưởng Nga cho biết, trọng tâm các cuộc đàm phán giữa các quan chức Mỹ và Nga tại Riyadh, Ả rập Xê út tập trung vào vấn đề an toàn hàng hải ở Biển Đen.
Các cuộc hội đàm giữa các quan chức cấp cao của Nga và Mỹ tập trung giải quyết xung đột Ukraine và an ninh hàng hải ở Biển Đen kết thúc sau hơn 12 giờ.
0