Xyanua 'kịch độc' như thế nào?
Thời gian qua, dư luận xôn xao trước thông tin một phụ nữ ở tỉnh Đồng Nai đã đầu độc người thân bằng chất độc xyanua. Tiếp đến là vụ việc 6 người Việt tử vong tại Bangkok cũng do bị đầu độc bởi xyanua. Nhắc đến thứ chất độc này, chúng ta đã không khỏi "rùng mình" vì mức độ vô cùng nguy hiểm của nó.
Nguồn gốc chết người của xyanua
Theo Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), xyanua có thể là khí không màu, chẳng hạn như hydro xyanua (HCN) hoặc xyanua clorua (CNCl), hoặc ở dạng tinh thể như natri xyanua (NaCN) hoặc kali xyanua (KCN).
Xyanua đôi khi được mô tả là có mùi "hạnh nhân đắng", nhưng không phải lúc nào nó cũng phát ra mùi và không phải ai cũng có thể phát hiện ra mùi này.
Điều nguy hiểm là xyanua được giải phóng từ các chất tự nhiên trong một số thực phẩm và thực vật như sắn, đậu lima và hạnh nhân. Hoặc chất này có trong hạt của các loại trái cây phổ biến, chẳng hạn như quả mơ, táo và đào.
Thực tế, đã có nhiều người ăn sắn bị chết vì chất xyanua có trong sắn. Khói thuốc lá cũng có một lượng xyanua nhất định gây hại khi dùng lâu dài.
Ngoài ra, chúng không quá khó để điều chế và tìm kiếm dựa trên các nguồn nguyên liệu sẵn có. Người mua có thể dễ dàng tìm kiếm các thông tin mua bán loại hóa chất này, và thực tế chúng được bán một cách khá "tùy tiện" trên thị trường.
Xyanua là chất gì và độc như thế nào?
Thông tin với phóng viên Đài Hà Nội, thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Thị Minh Phương – Khoa Hồi sức tích cực và chống độc – Bệnh viện Thanh Nhàn cho biết, xyanua là một hoạt chất hóa học chứa nhóm cyano. Đây là một chất cực độc được biết đến từ những năm đầu của thế kỷ XIX.
Xyanua có thể được tồn tại dưới dạng khí, hydro xyanua, muối, kali xyanua. Chúng được tìm thấy trong các thực phẩm tự nhiên như măng tươi, sắn tươi, hạnh nhân, đậu ngự. Bên cạnh đó, xyanua cũng được tìm thấy trong các chế phẩm công nghiệp như thuốc trừ sâu, dung dịch tráng rửa phim, chất tẩy rửa đồ trang sức, sản xuất nhựa, cao su, sản phẩm sau các đám cháy.
Xyanua là loại chất độc rất mạnh, nó đã được sử dụng trong rất nhiều vụ giết người hàng loạt và tự tử. Chúng được hấp thu nhanh qua đường tiêu hóa, niêm mạc, đường hô hấp sau đó phân bổ nhanh vào cơ thể và gây độc.
Xyanua dạng lỏng có thể được hấp thụ qua da, mắt. Bên trong tế bào, xyanua bám vào các metalloenzyme phổ biến và bất hoạt chúng, đặc biệt là cytochrome oxidase và ức chế quá trình hô hấp tế bào ngay cả khi đủ lượng oxy dự trữ. Não và tim là hai cơ quan có nhu cầu tiêu thụ oxy cao nên bị ảnh hưởng nhiều nhất.
Chất xyanua, hay còn gọi là cyanide là một trong những chất hóa học bị cấm lưu hành trái phép trên thị trường hiện nay. Theo Cơ quan chuyên môn y tế, chỉ với khoảng 50 - 150 mg xyanua không những làm hại sức khỏe mà còn cướp đi tính mạng của một người khỏe mạnh. Đây là chất cực độc và tại Việt Nam đã bị cấm lưu hành, buôn bán, trao đổi, phát tán, sử dụng dưới mọi hình thức.
Xyanua là hóa chất cực độc, thậm chí được liệt vào danh sách những chất độc nhất trong các chất độc. Chúng được hấp thu nhanh vào cơ thể, ức chế rất nhanh, mạnh với hô hấp tế bào, một liều rất nhỏ cũng có thể gây tử vong. Bệnh nhân tử vong nhanh thường do suy hô hấp, co giật. Liều gây ngộ độc của xyanua phụ thuộc vào dạng (muối hay khí), thời gian tiếp xúc và đường tiếp xúc.
Thông thường, sau khi bị ngộ độc xyanua, nạn nhân sẽ trải qua ba giai đoạn. Đầu tiên là giai đoạn kích động, người bị nhiễm độc sẽ có dấu hiệu lo lắng, kích động, thở nhanh và lú lẫn. Sau đó, nạn nhân bắt đầu co giật, khó thở, tụt huyết áp và bị giảm thông khí. Cuối cùng, nạn nhân dần rơi vào trạng thái giảm trường lực cơ và mất phản xạ, bị trụy tim mạch, hạ oxy trong máu, dẫn đến tử vong.
Những dấu hiệu để nhận biết khi trúng độc xyanua đó là cảm thấy đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, thở nhanh, nhịp tim tăng cao, cảm thấy bồn chồn và kiệt sức. Khi phát hiện ra người có dấu hiệu trên, chúng ta cần nhanh chóng đưa người nhiễm độc xyanua đến cơ sở y tế gần nhất để cấp cứu kịp thời. Theo các tổ chức y tế, nếu người trúng độc xyanua trong vòng hai giờ không được chữa trị kịp thời, sẽ gây nguy cơ tử vong rất cao.
Chia sẻ về vấn đề xyanua có độc không, các chuyên gia cho biết, xyanua là chất độc cực mạnh và chỉ cần ăn phải một lượng nhỏ cũng có thể gây ra rất nhiều hậu quả nghiêm trọng, thậm chí là mất mạng.
Chất độc xyanua khi vào đến cơ thể có tốc độ hấp thu cực nhanh, ảnh hưởng trực tiếp đến hệ tiêu hóa, thần kinh, hô hấp, tuần hoàn và cuối cùng là lấy đi sinh mạng chỉ sau khoảng thời gian rất ngắn từ khi nhiễm độc.
Mức độ nguy hiểm của xyanua phụ thuộc khá nhiều vào lượng xyanua và chiết xuất xyanua mà nạn nhân nhiễm phải. Với nồng độ rất nhỏ, dưới ngưỡng 50 mg xyanua có thể gây tàn phế vĩnh viễn hoặc người bệnh sẽ có vấn đề về thần kinh, tiêu hóa, tuần hoàn, không thể chữa khỏi.
Xyanua có trong thực phẩm ở nồng độ tương đối thấp nên nhiễm độc xyanua từ thực phẩm ít xảy ra. Nếu bạn ăn thực phẩm có chứa xyanua đúng cách vẫn không làm hại đến sức khỏe nhưng có thể gây khó tiêu, đầy bụng, chướng bụng, ợ hơi, choáng nhẹ với người có cơ địa nhạy cảm.
Triệu chứng thường gặp khi ngộ độc xyanua
Nói về “triệu chứng thường gặp khi ngộc độc xyanua”, thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Thị Minh Phương - Khoa Hồi sức tích cực và chống độc - Bệnh viện Thanh Nhàn cũng lưu ý có nhiều mức độ và biểu hiện lâm sàng đa dạng từ nhẹ đến nguy hiểm tới tính mạng.
Biểu hiện bên ngoài: Đỏ da; Niêm mạc bám bụi (sau vụ cháy), hơi thở có mùi hạnh nhân.
Triệu chứng thần kinh: Chóng mặt, đau đầu, lú lẫn, hôn mê, co giật.
Triệu chứng tiêu hóa: Đau bụng, buồn nôn, nôn.
Triệu chứng hô hấp: Khó thở, ngưng thở.
Triệu chứng tim mạch: đau ngực, rối loạn nhịp, ngừng tim.
Như vậy, xyanua có độc và rất nguy hiểm. Ngay khi nhận thấy nạn nhân có triệu chứng nhiễm độc xyanua cần nhanh chóng xử lý, sơ cứu và liên hệ y tế kịp thời, tránh trường hợp xấu nhất có thể xảy ra.
Xử trí khi ngộ độc xyanua
Để xử trí khi có người bị ngộ độc xyanua, thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Thị Minh Phương - Khoa Hồi sức tích cực và chống độc - Bệnh viện Thanh Nhàn đã lưu ý:
Xyanua là loại chất độc có chất giải độc tuy nhiên không phải luôn sẵn có tại các cơ sở y tế. Điều trị chủ yếu là ngăn chặn tiếp tục phơi nhiễm, đảm bảo các chức năng sống và điều trị hồi sức tích cực trong trường hợp ngộ độc nặng.
*Tại hiện trường cần thực hiện:
Ngăn chặn không để phơi nhiễm tiếp tục với độc chất, cởi bỏ quần áo bị nhiễm, đưa bệnh nhân ra khỏi vụ cháy, không gian chứa chất độc, làm sạch da nếu cần thiết bằng xà phòng và nước sạch.
Cung cấp oxy lưu lượng cao, quản lý đường thở và hỗ trợ hô hấp nâng cao khi cần thiết.
Thiết lập đường truyền tĩnh mạch.
Nhanh chóng vận chuyển bệnh nhân đến trung tâm cấp cứu.
*Tại bệnh viện:
Đảm bảo hô hấp, huyết động.
Rửa dạ dày, sử dụng than hoạt tính nếu phơi nhiễm qua đường miệng và bệnh nhân đến sớm.
Sử dụng antidote càng sớm càng tốt nếu sẵn có tại cơ sở y tế.
*Lưu ý:
Cần chú ý đến nguy cơ phơi nhiễm gợi ý ngộ độc chất xyanua. Phương án điều trị sớm và đúng cho bệnh nhân (nghề nghiệp có nguy cơ tiếp xúc với hóa chất công nghiệp); hoàn cảnh xảy ra tai nạn (sau vụ cháy, nổ); nguy cơ rối loạn tâm thần nghi ngờ tự tử, yếu tố đột ngột nghi ngờ ngộ độc, hay hoàn cảnh nhiều người cùng bị bệnh cảnh tương tự nghi ngờ đầu độc.
*Dự phòng:
- Để tránh ngộ độc sắn, măng tươi, khi ăn cần gọt vỏ, cắt bỏ hai đầu của củ sắn, ngâm trong nước, khi luộc phải mở nắp nồi cho khí HCN bay hơi.
- Không ăn hạt quả mận, đào, lê, mơ, cherry.
- Cần kiểm soát, tránh bỏ sót ngộ độc xyanua sau các vụ cháy.
- Sử dụng phòng hộ cá nhân đối với những người có nguy cơ tiếp xúc với các hóa chất công nghiệp, thuốc trừ sâu, người tham gia cứu hộ đám cháy.
- Cần có quy chế quản lý sát sao hơn trong mua bán các hóa chất độc hại như xyanua.
Vì xyanua là chất kịch độc nên cần tránh tiếp xúc dưới mọi hình thức, trường hợp nghi ngộ độc xyanua cần gọi cấp cứu ngay để bảo vệ tính mạng cho nạn nhân.
TIN LIÊN QUAN
Ý KIẾN
Với thiết kế bắt mắt, hình thức quảng bá hấp dẫn khiến cho thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng dễ dẫn dắt thế hệ người sử dụng nicotin mới, đặc biệt là thanh thiếu niên và nữ giới.
Ung thư đang trở thành gánh nặng lớn tại các quốc gia trên thế giới. Tuy nhiên tỷ lệ chữa khỏi một số bệnh ung thư của Bệnh viện K và một số bệnh viện ở Việt Nam đã ngang tầm với các nước tiên tiến trong khu vực và thế giới.
Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm y tế là một trong những nội dung quan trọng được Quốc hội xem xét, cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, đang diễn ra. Dự án luật bổ sung thêm nhiều quy định mới nhằm tăng thêm quyền lợi cho người tham gia khi đi khám, chữa bệnh.
Người đi khám chữa bệnh có thẻ bảo hiểm y tế phải đúng tuyến với nơi đăng ký khám bệnh, chữa bệnh ban đầu, nên việc chuyển tuyến vốn đang gặp nhiều khó khăn. Đây là vấn đề cử tri kỳ vọng Quốc hội sẽ sửa đổi trong kỳ họp lần này.
Virus đậu mùa khỉ đang gây ra mối lo ngại mới ở Trung Phi khi chủng clade Ia, vốn chỉ lây từ động vật sang người, đang có xu hướng tiến hóa cho thấy khả năng lây truyền liên tục từ người sang người
Theo Sở Y tế TP.HCM, từ đầu năm 2024 đến cuối tháng 10 này, các bệnh viện tại TP.HCM đã điều trị cho 3.139 trường hợp mắc bệnh sởi, trong đó 58% số ca đến từ các tỉnh, thành phố phía Nam.
Thanh tra Sở Y tế TP.HCM vừa ra quyết định xử phạt nhiều cơ sở thẩm mỹ, nha khoa và các cơ sở kinh doanh dịch vụ làm đẹp "chui" gắn mác bệnh viện, với số tiền lên đến hàng trăm triệu đồng, kèm theo hình thức phạt bổ sung là đình chỉ dài hạn.
Ngày 30/10, thông tin từ Bệnh viện Trung ương Huế (Thừa Thiên - Huế) cho biết, đơn vị vừa thực hiện thành công ca ghép tim thứ 13, mang lại sự sống cho một bệnh nhân nam suy tim giai đoạn cuối. Qua đó, bệnh viện xác lập kỷ lục mới về ghép tim xuyên Việt.
Dự án thí điểm bác sĩ trẻ tình nguyện về vùng khó khăn đã góp phần quan trọng trong việc cung cấp nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn, kỹ thuật cao, đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khoẻ của nhân dân.
Bệnh viện Bạch Mai vừa tổ chức lấy và ghép tạng thành công từ người hiến chết não.
Lần đầu tiên tại Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội), một nam thanh niên chết não đã hiến tạng, hồi sinh sự sống cho nhiều bệnh nhân khác.
Ngày 28/10, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Hà Nội thông tin, trong tuần qua (18-25/10), toàn thành phố ghi nhận 502 trường hợp mắc sốt xuất huyết (tăng 99 trường hợp so với tuần trước đó). Bệnh nhân phân bố tại 30 quận, huyện, thị xã.
Việt Nam thuộc nhóm những nước có tỷ lệ đột quỵ cao nhất trên thế giới. Cứ 4 người trên 25 tuổi sẽ có 1 người đã và sẽ bị đột quỵ. Đó là thông tin được đề cập tại Hội thảo về Chương trình dự phòng đột quỵ và nhồi máu cơ tim do Đại học Y Khoa Tokyo Việt Nam và Bệnh viện Kusumi tổ chức ngày 27/10.
Nội soi siêu âm can thiệp là một kỹ thuật tiên tiến giúp cho chẩn đoán và điều trị các bệnh lý ống tiêu hóa và mật tụy được hiệu quả. Bệnh viện Bạch Mai đã tổ chức hội thảo khoa học nội soi siêu âm can thiệp trong bệnh lý ống tiêu hóa và mật tụy với sự tham gia của các chuyên gia đầu ngành trong nước và quốc tế trong lĩnh vực tiêu hóa và nội soi.
Sở Y tế Hà Nội là đơn vị đầu tiên hoàn thành việc xếp cấp 100% cơ sở khám chữa bệnh trên địa bàn. Sở đã xếp cấp và thẩm định 86 bệnh viện, trong đó có 45 bệnh viện công lập và 41 bệnh viện tư nhân.
Gần 50 người đã nhiễm khuẩn E. coli, trong đó có một trường hợp tử vong, sau khi ăn hamburger Quarter Pounder của McDonald's tại Mỹ.
Bệnh viện Xanh Pôn vừa phối hợp với các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực chỉnh hình nhi trên thế giới khám cho hơn 100 trẻ và đã phẫu thuật ra viện cho 27 trẻ nhỏ.
Bộ Y tế và Tổng hội Y học Việt Nam vừa phối hợp tổ chức Hội nghị khoa học với chủ đề “Nghiên cứu và ứng dụng trong y học”.
Thời tiết thay đổi thất thường trong thời điểm giao mùa sẽ là điều kiện thuận lợi cho các loại vi khuẩn, virus gây bệnh phát triển, trong đó có bệnh viêm màng não. Chỉ trong 2 tháng, riêng Bệnh viện Nhi Trung ương đã tiếp nhận điều trị hơn 400 ca viêm màng não do virus.
Liên quan đến chủng cúm A/H1pdm làm 1 người tử vong tại Bình Định, hôm qua, Cục Y tế Dự phòng (Bộ Y tế) thông tin, virus cúm này được phát hiện đầu tiên trong đại dịch cúm năm 2009 nên có tên là pandemic09 (pdm).
Bệnh viện Đa khoa huyện Mê Linh vừa tiếp nhận 15 giường cấp cứu và 50 tủ đựng đồ bệnh nhân trị giá 300 triệu đồng từ nguồn xã hội hóa nhằm đáp ứng tốt hơn yêu cầu điều trị cho người bệnh.
Bộ Y tế cho biết từ năm 2024 đến năm 2030, sẽ có thêm 4 vaccine được tiêm chủng miễn phí cho người dân.
Trong một tuyên bố, Viện Robert Koch Đức ngày 22/10 cho biết bệnh nhân nhiễm virus từ nước ngoài và được phát hiện vào ngày 18/10.
Rối loạn cảm xúc lưỡng cực là một dạng rối loạn cảm xúc mãn tính khi bệnh nhân thường đề cao bản thân quá mức. Thông tin được đưa ra tại Hội thảo “Rối loạn hưng cảm giai đoạn lưỡng cực: Triệu chứng và nguy cơ” do Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia, Bệnh viện Bạch Mai, tổ chức.
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) ngày 21/10 tuyên bố Việt Nam đã loại trừ thành công bệnh đau mắt hột, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong sức khỏe toàn cầu.
Trong tuần qua, từ ngày 11/10 đến ngày 17/10, toàn thành phố đã ghi nhận 403 trường hợp mắc sốt xuất huyết, tăng 57 người so với tuần trước đó.
Bộ Y tế đang xem xét đề xuất của Bảo hiểm xã hội Việt Nam, điều chỉnh việc cấp thuốc cho người bệnh mãn tính, như người tiểu đường, huyết áp cao… đã điều trị ổn định, từ 30 ngày lên 90 ngày.
Thanh tra Sở Y tế Hà Nội - thành viên Ban Chỉ đạo 389 thành phố đã xử phạt 9 cơ sở y, dược tư nhân gần 223 triệu đồng, tước chứng chỉ hành nghề của hai bác sĩ.
Tại Hội thảo “Phát triển thị trường dược phẩm trong nước - Giải pháp từ chuyển đổi số” vừa được tổ chức, các đại biểu đã tham luận về sửa đổi bổ sung Luật Dược, ứng dụng khám chữa bệnh từ xa, đơn thuốc điện tử, bình ổn giá thuốc, bán thuốc trên nền tảng trực tuyến…
Hiện tại thành phố Hà Nội đang duy trì mức sinh thay thế. Tuy nhiên, số sinh đang có xu hướng giảm và số sinh con thứ ba trở lên tại các huyện ngoại thành vẫn còn ở mức cao.
Ung thư đại trực tràng là ung thư phổ biến đứng thứ ba về tỷ lệ mắc mới, thứ hai về tỷ lệ tử vong do ung thư. Đặc biệt đây là căn bệnh dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác nên có thể trở thành mối lo ngại của bất kỳ ai.
Sau hơn hai tháng triển khai khám bệnh ngoài giờ để phục vụ người bệnh, Bệnh viện Bạch Mai đã nhận được sự phản hồi tích cực từ phía người bệnh và dư luận xã hội cùng sự hưởng ứng nhiệt tình từ phía đội ngũ thầy thuốc nhân viên y tế, góp phần vào việc phục vụ người bệnh được toàn diện hơn.
Công đoàn ngành Y tế Hà Nội vừa gặp mặt biểu dương 178 cán bộ nữ tiêu biểu của ngành nhân dịp kỷ niệm 94 năm thành lập Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam.
Hà Nội đang thực hiện chiến dịch tiêm chủng vaccine phòng, chống dịch sởi diện rộng trên địa bàn thành phố, nhằm ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh, bảo vệ sức khỏe của trẻ nhỏ và cộng đồng.
Bệnh viện Bạch Mai gần đây liên tục tiếp nhận các ca ngộ độc, bệnh nhân khó thở, hôn mê bất tỉnh do uống loại nước được truyền bá có khả năng chữa bách bệnh.
Trước nguy cơ dịch bệnh sởi diễn biến phức tạp, Hà Nội đã triển khai chiến dịch tiêm chủng vaccine phòng chống dịch sởi năm 2024. Hàng nghìn trẻ từ 1-5 tuổi đã được cha mẹ đưa đến các điểm tiêm chủng.
Điều trị các dị tật bẩm sinh là một thách thức lớn, đặc biệt khi nhiều trẻ em đến bệnh viện trong tình trạng dị tật đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển và cuộc sống của các em. Bệnh viện Xanh Pôn, Hà Nội, vừa tiếp nhận nhiều trẻ mắc dị tật bàn tay bẩm sinh trong tình trạng như vậy.
Ở Việt Nam, tình trạng sức khỏe bà mẹ và trẻ em tuy đã được cải thiện nhưng tai biến sản khoa vẫn còn có sự khác biệt rõ rệt giữa các vùng, miền. Đây là thông tin được đưa ra tại Hội nghị sản phụ khoa Việt Pháp lần thứ 24, diễn ra trong hai ngày 14 và 15/10 tại Hà Nội.
Từ tháng 5/2024 đến nay, số lượng ca hiến tạng từ người chết não tăng gấp 3 lần, các ca ghép tạng trong đó có ghép hiến giác mạc tăng 10% so với thời điểm trước.
Thông tin từ Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cho biết, thời gian gần đây, bệnh viện tiếp nhận nhiều trường hợp bệnh nhân nguy kịch vì chữa viêm gan B bằng thuốc nam.
Theo Phó Chủ tịch UBND huyện Đan Phượng (Hà Nội) Đào Thị Hồng, UBND huyện đã có công văn gửi Cục Báo chí (Bộ Thông tin và Truyền thông) và các cơ quan thông tấn báo chí, khẳng định trên địa bàn huyện không xảy ra trường hợp học sinh bị ngộ độc thực phẩm do sử dụng sản phẩm sữa tươi và sữa chua.
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã phê duyệt sử dụng Jynneos - vaccine phòng bệnh đậu mùa khỉ (mpox) của Bavarian Nordic cho thanh thiếu niên từ 12 đến 17 tuổi.
Tuần qua, trên địa bàn Hà Nội ghi nhận 346 trường hợp mắc sốt xuất huyết tại 29 quận, huyện, tăng 62 trường hợp so với tuần trước đó.
Từ sáng 14/10, Hà Nội bắt đầu triển khai chiến dịch tiêm vắc xin sởi. Qua rà soát, dự kiến có khoảng 70.000 trường hợp thuộc diện được tiêm lần này.
Từ ngày 14/10, Hà Nội đã thực hiện chiến dịch tiêm chủng vắc xin phòng, chống dịch sởi diện rộng trên địa bàn thành phố năm 2024.
Ngày 13 và 14/10/2024, Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn đã tổ chức chương trình khám sàng lọc và phẫu thuật cho trẻ em dưới 16 tuổi mắc các dị tật bẩm sinh và bệnh lý cơ xương khớp.
0