Bạo hành tinh thần - Nỗi đau phía sau cánh cửa
(HanoiTV) - Lâu nay, người ta vẫn luôn quan niệm bạo lực là khi dùng những hung khí, nắm đấm, hay ở mức độ nhẹ hơn là cái tát, nhưng thực tế, cũng có nhiều người chưa hiểu được, một lời nói xúc phạm, hay sự im lặng cũng là một dạng “tra tấn” về tinh thần, mà hậu quả của nó là những chấn thương dai dẳng về tâm lý cho nạn nhân. Đó là dạng bạo hành tinh thần. Chị Vũ Phương Ly – Chuyên gia LHQ về Bình đẳng giới và Trao quyền cho Phụ nữ - UN Women có những chia sẻ xoay quanh chủ đề này.
Là một chuyên gia nhiều năm nghiên cứu về giới, bình đẳng giới, cũng như từng chứng kiến nhiều nạn nhân của sự bạo hành, hẳn cụm từ “bạo hành tinh thần” đã không còn xa lạ với chị?
Chuyên gia Vũ Phương Ly: Thực ra thì bạo lực đối với phụ nữ có rất nhiều những dạng khác nhau, bạo lực về mặt kinh tế, bạo lực về mặt thể xác, bạo lực về tình dục và bạo lực về mặt tinh thần. Trong gia đình chẳng hạn, khi mà vợ chồng cãi cọ lẫn nhau chúng ta thường im lặng, tức là không nói chuyện với nhau trong nhiều ngày, gây ra những căng thẳng, đây là một dạng bạo lực. Một ví dụ nữa, như trên mạng xã hội hiện nay chẳng hạn, nam nữ khi mà người ta có điều gì đó không vui với nhau thì than phiền lên mạng xã hội để nói, khi những người khác đọc điều ấy, nó cũng gây lên rất là nhiều áp lực với đối phương , đấy cũng là một dạng bạo lực tinh thần.
Chuyên gia Vũ Phương Ly: Trong rất nhiều trường hợp, có trường hợp người phụ nữ, người ta quyết định tự tử bởi vì với những dư chấn bạo lực về tinh thần. Bạo lực tinh thần thường không nhìn thấy, nhưng cái kết quả của nó thì để lại tổn thương rất nặng nề với phụ nữ, nạn nhân.
Tôi từng chứng kiến một người bạn có chồng là một trí thức. Dù anh ấy chưa bao giờ đánh đập hay có bất cứ hành động nào xâm phạm thể xác của chị, nhưng anh có thói quen nói từng câu một và không bao giờ nhắc lại lần hai. Hễ chị sơ ý, không nghe rõ, thì phải cố đoán xem anh muốn gì để làm cho đúng. Điều này khiến chị sống triền miên trong căng thẳng, sợ hãi. Hành động của anh chồng có thể xem là một dạng bạo hành về tinh thần không thưa chị?
Chuyên gia Vũ Phương Ly: Chúng ta vẫn gọi đó là mối quan hệ không khỏe mạnh. Trong trường hợp đó, chị vợ lúc nào cũng phải suy nghĩ xem cái chồng mình mong muốn cái gì? Và càng như thế thì càng có xu hướng là người vợ phải lệ thuộc vào người chồng, đấy cũng là một cái dạng bạo lực tinh thần. Bộ phim rất nổi tiếng mà tôi nhớ, đó là “Người đàn bà nghịch cát”, trong đó nhân vật chị vợ ngoại tình, người chồng biết và cũng đã tha thứ. Nhưng anh ấy ghi âm lại những lời xin lỗi của vợ. Và cứ đến bữa cơm, anh ấy lại bật cái băng catxet lên, dẫn đến tình trạng chị này bị căng thẳng, và cuối cùng cùng bị thần kinh. Đấy cũng là một dạng của bạo lực tinh thần diễn ra rất tinh vi.
Vậy với nam giới, các bạn trẻ “chưa là gì của nhau”, tức là chưa cưới, nhưng có tâm lý “sở hữu”, kiểm soát các mối quan hệ của nhau? Đây có phải là một hình thức bạo lực tinh thần?
Chuyên gia Vũ Phương Ly: Gần đây, có một khái niệm gọi là “bạo lực hẹn hò”, có rất nhiều hình thức ví dụ như kiểm soát tin nhắn, lúc nào cũng muốn kiểm tra điện thoại của người yêu, cho nhau những vật dụng nhất định để từ đấy vào những quan hệ ràng buộc lẫn nhau hoặc bạo lực về mặt tình dục. Hoặc ngay cả khi đã dừng mối quan hệ này rồi thì vẫn tiếp tục còn đeo bám như là nhờ người theo dõi, nói xấu. Nhưng hiện nay pháp luật của Việt Nam chưa có những quy định cụ thể cho những dạng bạo lực đặc biệt này.Vậy nạn nhân của bạo hành cần tìm đến đâu?
Chuyên gia Vũ Phương Ly: Đã có một thông điệp rất rõ ràng, đó là “Im lặng là chết đấy”. Dù bạn đã kết hay chưa, thì khi gặp những trường hợp này bạn cần phải nói ra. Bạo lực đã xảy ra thì nó sẽ có xu hướng tăng lên, rất hiếm khi có xu hướng giảm đi hoặc biến mất. Trong trường hợp như vậy thì bạn hãy lên tiếng để thoát khỏi.
