Bát canh cá cháo quê nhà
Món canh cá cháo với vị cay của ớt, vị đắng của cải nhưng lại không hề làm giảm đi vị ngọt mềm của cá. Nó trộn lẫn vào nhau như cuộc đời đa sắc để nổi lên vị ngọt ngào. Bát canh cá cháo không chỉ là món ăn ngon theo mùa, mà còn mang đến cả hương vị quê nhà.
Có một người, trong một chiều đông lạnh giá nơi Thủ đô, dâng lên nỗi niềm nhớ quê. Chiều nay, Hường mời bạn cùng Thu Thủy về với ký ức mùa đông nơi quê nhà, nơi có một món ăn dân dã mà đậm tình quê hương, món canh cá cháo Xứ Nghệ.
"Thu xếp về quê một chuyến đi, nay cá cháo ngon lắm rồi đấy, về kẻo hết mùa thì đừng nói lời tiếc nuối nhé...", lời người bạn văng vẳng bên tai đã khiến tôi nửa muốn quay về, nửa ngại mùa đông.
Đã muốn tránh rét bấc, đã sợ sự buốt cóng luồn vào da thịt nhưng đâu thể dửng dưng với mùa đông được. Mùa đông, không hiểu sao ở biển lại là mùa của con cá cháo. Loài cá này các miền thường gọi là cá khoai, xứ Nghệ gọi là cá cháo. Cái tên gọi đặc tả cụ thể chất thịt của con cá, rặt một kiểu chất phác của người quê.
Phải theo mùa, phải có duyên mới được thưởng thức cá cháo theo cách nấu đơn giản nhưng đặc sắc của món canh cá cháo. Con cá thuôn dài, đuôi màu xám nhẹ, thịt trong veo như thạch, xương mềm. Cá cháo lưới, chỉ được vài cân khi thuyền đi lộng về, tươi trong.
Đồng hành cùng con cá cháo nổi lên theo con nước là hành tăm đã lên xanh, củ nhỏ xíu, rễ loằng ngoằng. Giống hành tăm, người xứ Nghệ lúc dùng xông hơ cho đứa trẻ sơ sinh, khi là gia vị món gà xáo trứ danh. Tất cả các món chế biến từ đồng ruộng hợp với hành tăm như người xứ Nghệ hợp với câu hò điệu ví là vậy. Hành tăm không thể thiếu được để ướp con cá cháo. Nó có vị cay tính ấm.
Bát canh cá cháo chỉ có trong mùa lạnh và cũng chỉ ngon khi thưởng thức vào trời lạnh. Vài quả cà chua bổ cau xào qua đun lấy nước dùng rồi bỏ thứ rau cải đúng vụ càng cay càng tốt; cá đã được ướp thì là, hành tăm cả cây lẫn củ, kèm với ớt bột. Khi nồi nước dùng sôi già, bỏ rau cải và cá vào, để sôi vài ba phút, thêm chút thì là nữa là đã có món ăn ngon tuyệt.
Ăn canh cá cháo chẳng ngại húp xì xụp. Vị cay của ớt, vị đắng của cải không hề làm giảm đi vị ngọt mềm của cá. Nó trộn lẫn vào nhau như cuộc đời đa sắc để nổi lên vị ngọt ngào. Kể cũng lạ, thực phẩm để làm nên bát canh cá cháo là tanh, cay, chua, hắc nhưng khi lên món, nó lại hấp dẫn đến vậy. Màu sắc rõ nét: xanh của cải và lá hành tăm, trắng ngần của thịt cá còn nguyên khúc, đỏ của cà chua và thấp thoáng ớt bột. Phải chăng đó là màu quê hương, vị nhớ thương theo tuổi theo mùa, thiên nhiên dẫu khắc nghiệt cũng ưu đãi chút ít cho người quê./.
Thuở bé, mỗi lần được nằm gối đầu lên đùi mẹ, lắng tai nghe những giai điệu trong trẻo mà sâu lắng từ những câu hát ầu ơ quen thuộc, lòng tôi mỗi lúc ấy đều cảm thấy dễ chịu và ấm áp lạ thường. Sau này, khi năm tháng trôi đi, bôn ba trên khắp các nẻo đường xuôi ngược, hễ vô tình được nghe thấy thứ âm thanh giản dị và thân thương ấy, thì những ký ức tuổi thơ trong tôi lại nối tiếp theo tiếng hát tìm về.
Chiến tranh đã lùi vào dĩ vãng. Trên những mảnh đất bom đạn ngày xưa, cỏ đã tô xanh màu máu đỏ. Màu xanh của hòa bình. Cỏ đã đắp da thịt lên vết thương chiến tranh, cỏ đã sống xanh hộ phần người. Nếu có một lần đến thăm nơi đó, xin đừng giẫm chân lên cỏ bởi mỗi một ngọn cỏ là một mặt trời, dưới mỗi ngọn cỏ là một trái tim đỏ thắm.
Tháng Tư, buổi sáng còn vương chút lành lạnh. Một đóa bằng lăng lặng lẽ xòe nở như ngọn đèn tím ở góc sân trường, dịu dàng quá đỗi. Tôi chợt sững người đứng lặng cuối hành lang… Loài hoa tím phơn phớt này, bao giờ cũng dễ khiến lòng người rưng rưng cảm xúc.
"Lòng người đôi khi như suối cạn/Chỉ còn sỏi đá trơ ra". Chẳng nhớ tôi đã đi dọc con suối cạn sau nhà bao nhiêu lần. Mỗi lần đi, lại một lần suy tư về con suối mà mình chưa biết tuổi.
Đã vài lần trong vội vã dòng đời đầy biến động, cảm thấy ngột ngạt giữa những gánh nặng mưu sinh, tôi mong muốn tìm đến chốn bình yên để nương náu. Những lần mệt nhoài ấy, tôi thường chạy xe ra ngoại ô thành phố để ghé thăm ngôi chùa làng cổ kính thân quen. Ngôi chùa có cổng tam quan nhuốm màu rêu phong, ở nơi đó có gốc cây Bồ đề đã già đứng sừng sững ngay cổng chùa.
Chúng ta đã đi qua bốn mùa như thời gian đi qua màu lá. Bốn mùa như lá, bốn mùa như cây. Bốn mùa nối chúng ta gắn bó với cuộc đời, còn lá nối chúng ta với một tình yêu thiên nhiên tha thiết.
0