Cúm mùa bủa vây toàn thế giới

Cúm mùa nghiêm trọng nhất trong 15 năm qua tại Mỹ

Dịch cúm mùa đang diễn biến phức tạp tại nhiều quốc gia ở châu Á, châu Âu và Mỹ, với số ca nhiễm gia tăng nhanh chóng.

Cúm mùa năm nay là đợt cúm mùa nghiêm trọng nhất trong vòng 15 năm qua tại Mỹ . Vào tuần trước, số người mắc bệnh cao hơn bất kỳ đợt cúm mùa đông nào kể từ năm 2009-2010. Những con số do Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh CDC của Mỹ cung cấp vào sáng ngày mùng 7/2 vừa qua cho thấy trong tuần thứ năm của năm, gần 50.000 người phải nhập viện và 10 trẻ em tử vong vì cúm.

Bệnh cúm đã buộc các trường học ở một số bang phải tạm dừng các lớp học hoặc chuyển sang học trực tuyến. Khu học chánh độc lập Godley, một hệ thống gồm 3.200 học sinh gần Fort Worth, Texas, tuần trước đã đóng cửa trong ba ngày sau khi 650 học sinh và 60 nhân viên vắng mặt trong cùng một ngày.

Nhìn chung, 43 tiểu bang đã báo cáo tình trạng cúm ở mức cao hoặc rất cao vào tuần trước. Bệnh cúm dữ dội nhất ở các bang miền Nam, Tây Nam và miền Tây. Theo CDC, mức độ lây nhiễm cúm ở nước này ở mức cao và tỷ lệ lây nhiễm tiếp tục gia tăng. Hơn 96% trường hợp là do cúm A.

Kết quả xét nghiệm từ các bệnh nhân chỉ ra rằng hai chủng cúm theo mùa đang gây ra hầu hết các bệnh là cúm AH1N1 và H3N2. Các quan chức y tế  nước này cũng đang theo dõi chặt chẽ chủng thứ ba cúm gia cầm H5N1.

Để tránh virus theo mùa, các bác sĩ khuyên người dân nên tránh chạm vào mắt, mũi và miệng, rửa tay bằng xà phòng và nước, lau chùi các bề mặt thường xuyên chạm vào, đeo khẩu trang khi tiếp xúc gần với người bị bệnh.

Trứng gà trở nên khan hiếm và đắt đỏ  

Cúm gia cầm H5N1 thường chỉ xuất hiện chủ yếu trong các loài gia cầm nuôi trong trang trại hoặc chim hoang dã. Virus H5N1 được phát hiện lần đầu tiên ở người vào năm 1997 và đã khiến gần 60% người mắc bệnh tử vong. Những đợt bùng phát dịch bệnh này gây nhiều thiệt hại nặng nề cho ngành nông nghiệp, sức khỏe người dân và đặc biệt gây thiếu hụt nguồn cung thực phẩm. Tại Mỹ, cúm gia cầm đã khiến các trang trại gà trống rỗng và trứng gà trở thành mặt hàng khan hiếm và đắt đỏ.

Theo hợp tác xã nông nghiệp Mỹ United Egg Productions, người Mỹ rất thích trứng, đặc biệt là vào bữa sáng. Họ tiêu thụ trung bình 277 quả trứng trên đầu người mỗi năm.  Thế nhưng loại sản phẩm bổ dưỡng, cần thiết và giá rẻ trước kia giờ đây đã trở thành món hàng khó mua và đắt đỏ. Tại các cửa hàng như Trader Joe's ở bang Arizona, mỗi khách hàng chỉ được mua một hộp trứng 12 quả.

Theo công ty dữ liệu hàng hóa Expana, trứng khan hiếm dẫn đến giá trứng bán buôn ở Mỹ đạt mức cao nhất mọi thời đại. Giá trung bình của một hộp gồm 12 quả trứng đã tăng gần 65%  trong vòng một năm, từ khoảng 2,5 USD vào tháng 12 năm 2023 lên 4,15 USD một năm sau đó. Còn hiện nay mức giá là  5,57 USD ở khu vực Trung Tây nước Mỹ,  8,85 USD ở California và có nơi lên tới gần 11 USD.

Việc tăng giá không chỉ được cảm nhận ở quầy thanh toán của siêu thị. Waffle House, chuỗi nhà hàng giá rẻ, có 2.100 địa điểm trên khắp nước Mỹ, mỗi năm cung cấp 272 triệu quả trứng, đã gây chú ý sau khi quyết định tính phụ phí 50 xu cho mỗi quả trứng trong món ăn của họ. Một bữa sáng của Waffle House  theo tiêu chuẩn kiểu Mỹ, với hai quả trứng, được bán với giá 7,75 USD (khoảng 190 nghìn đồng) tại Norcross, Georgia, nơi công ty đặt trụ sở chính.  Với khoản phụ phí mới, bữa ăn đó bây giờ đắt hơn 1 USD.

Thiếu nguồn cung trứng là do dịch cúm gia cầm hoành hành gây thiệt hại nặng nề cho ngành chăn nuôi Mỹ. Ông Matt Sutton-Vermeulen, chuyên gia về chuỗi cung ứng của công ty tư vấn Kearney, cho rằng sẽ mất nhiều thời gian nữa giá trứng mới giảm xuống.

Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp Mỹ được công bố hôm mùng 7/2, hơn 21 triệu con gà mái đẻ đã bị tiêu hủy kể từ đầu năm do dịch cúm gia cầm.

Trong khi đó, cũng vào cuối tuần qua, các thanh tra viên thành phố New York phát hiện 7 trường hợp nhiễm cúm H5N1 tại các khu chợ gia cầm sống ở Bronx, Brooklyn và Queens trong quá trình kiểm tra định kỳ. Để phòng tránh dịch lây lan, các nhà chức trách đã yêu cầu đóng cửa tất cả các chợ gia cầm sống ở thành phố New York và ba quận ngoại ô  trong vòng 1 tuần, từ ngày 7/2 đến ngày 14/2.

Các nhà chức trách đã hợp tác chặt chẽ với chủ hàng để tiêu hủy tất cả các gia cầm bị nhiễm bệnh và đồng thời yêu cầu những khu chợ không bị nhiễm bệnh cũng phải vệ sinh và khử trùng kỹ lưỡng. Mỗi khu chợ này phải được Bộ Nông nghiệp bang New York kiểm tra trước khi mở cửa trở lại.

Sở Y tế thành phố đã hướng dẫn những người tiếp xúc theo dõi các dấu hiệu của bệnh. Họ đã phát tài liệu phòng tránh cúm gia cầm bằng nhiều ngôn ngữ và cung cấp thuốc cúm cho những người có triệu chứng.

Châu Á ghi nhận sự lan rộng của dịch cúm

Nhiều quốc gia tại châu Á cũng đang phải đối mặt với dịch cúm tồi tệ nhất trong nhiều năm qua. Bắt đầu từ tháng 12/2024, Nhật Bản chứng kiến số ca nhiễm cúm tăng đột biến, cao hơn gấp 3 lần so với cùng kỳ năm trước. Còn tại Hàn Quốc, Trung Quốc, tỉ lệ mắc cúm cũng gia tăng nhanh chóng.

Dịch cúm đang lan rộng ở Nhật Bản là một bệnh theo mùa. Bệnh cúm thường lây lan từ tháng 12 đến tháng 3.

Mùa dịch năm nay tại quốc gia này nhận được sự chú ý đặc biệt sau khi minh tinh Đài Loan, Trung Quốc Từ Hy Viên qua đời tại quốc gia này vì bệnh cúm.

Theo Viện Bệnh truyền nhiễm Quốc gia Nhật Bản, từ ngày 2/9/2024 đến ngày 26/1/2025, nước này đã ghi nhận hơn 9,5 triệu ca mắc cúm. Trong đó, giai đoạn đỉnh dịch vào tuần cuối của tháng 12, số lượng ca mắc cúm lên tới 318.000 trường hợp, cao gấp hơn ba lần so với cùng kỳ năm trước. Đây là lần đầu tiên số ca mắc cúm hằng tuần đạt kỷ lục kể từ năm 1999.

Hiện tại, số ca bệnh, tình trạng quá tải và khan hiếm thuốc điều trị cúm tại các cơ sở y tế của Nhật Bản đã giảm bớt so với đỉnh dịch. Tuy nhiên Bộ Y tế nước này cảnh báo vẫn không thể chủ quan do số lượng người nhiễm cúm B có dấu hiệu tăng, thay thế cho thể cúm loại A đang phổ biến hiện nay.

Nhật Bản ước tính nếu tính cả chi phí điều trị cúm và ảnh hưởng kinh tế do người lao động phải nghỉ ốm, thì mùa cúm năm 2025 có thể gây thiệt hại lên tới khoảng 6.300 tỉ yen, khoảng hơn 41 tỷ USD.

Kể từ đầu tháng 1, Hàn Quốc cũng trải qua đợt dịch cúm lan rộng nhất kể từ năm 2016 với số ca bệnh tăng mạnh, đặc biệt ở nhóm tuổi từ 13 đến 18 tuổi. Cơ quan Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hàn Quốc (KDCA) cho biết  tỷ lệ người nghi mắc cúm khoảng 74 người trên 1.000 lượt khám tại 300 cơ sở y tế, tăng 136% so thời điểm cuối năm ngoái. Tỷ lệ này tiến gần đến mức đỉnh 86,2 vào năm 2016.

Còn tại Đài Loan (Trung Quốc), trong tuần cuối tháng 1, số người có triệu chứng cúm đã vượt mốc cao nhất trong vòng 10 mùa dịch gần đây. Sau tin tức về nữ diễn viên Từ Hy Viên, người dân đã đổ xô đi tiêm phòng. Khoảng 73.000 liều vaccine đã được phân phối về các cơ sở y tế. Trung bình, mỗi ngày có 24.700 mũi vaccine được tiêm, kể từ 1/1 đến 20/1.

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh CDC Đài Loan (Trung Quốc) cho biết dịch cúm hiện đã bước vào giai đoạn bùng phát và dự báo sẽ còn tiếp tục gia tăng trong 1 - 2 tuần tới trước khi giảm dần.

Cúm mùa gây quá tải bệnh viện châu Âu 

Mùa đông năm nay chứng kiến sự bùng phát mạnh mẽ của dịch cúm tại nhiều quốc gia châu Âu. Đáng lo ngại, virus cúm năm nay có vẻ nguy hiểm hơn. Phát biểu tại cuộc họp báo gần đây của Tổ chức Y tế Thế giới, Tổng giám đốc WHO Tedros Ghebreyesus nhấn mạnh về tầm quan trọng của việc tiêm chủng trong việc phòng, chống dịch cúm.

Biến đổi của virus cúm, miễn dịch cộng đồng suy giảm sau Covid-19, chủng ngừa thấp, yếu tố môi trường và khí hậu  là những yếu tố khiến dịch cúm năm nay bùng phát mạnh.

Các cơ sở y tế của nước Bỉ đã quá tải do dịch cúm. Đây là đợt dịch tồi tệ nhất tại nước này kể từ sau đại dịch Covid. Nhiều bệnh viện quá tải, 85% các bác sĩ cho biết khối lượng công việc của họ là rất nặng khi nhân viên y tế và thậm chí cả những người đã tiêm vaccin cũng có thể bị nhiễm bệnh. Viện y tế công cộng Sciensano Bỉ cho biết trong tuần qua, số lượng bệnh nhân mắc cúm tới khám tại các cơ sở y tế đã gia tăng, lên tới 1.199  người trên 100.000 dân và trên thực tế, con số này thậm chí có thể còn cao hơn.

Cộng hòa Séc có thể đang ở đỉnh dịch trong mùa cúm năm nay. Tỷ lệ người mắc bệnh nhiễm trùng đường hô hấp lên tới 86% trong tuần đầu của tháng 2/2025, với số ca mắc cúm là 2.219 bệnh nhân trên 100.000 dân. Viện Y tế Công cộng Nhà nước cộng hòa Séc cho biết số bệnh nhân  đã giảm 1,4% so với tuần cuối tháng 1/2025.

Trong mùa cúm hiện tại, tính đến ngày 7/2, tổng cộng có 235 trường hợp nhiễm cúm nghiêm trọng phải nhập viện tại khoa chăm sóc đặc biệt, trong đó 54 người đã tử vong. Tác nhân gây bệnh chủ yếu về đường hô hấp hiện nay ở Cộng hòa Séc chiếm ưu thế là virus cúm A và B. Các chuyên gia khuyến cáo tiêm vaccin là biện pháp tốt nhất để phòng tránh cúm, tuy nhiên tại Séc, mùa cúm năm nay mới chỉ có khoảng 7% dân số tiêm vaccine, trong đó người già, nhóm dân số dễ bị lây nhiễm cúm, con số này chỉ đạt khoảng 5%.

Mùa đông năm nay, tại Pháp, bệnh cúm dễ lây lan hơn bình thường với sự lưu hành cùng lúc của 3 loại virus cúm AH1N, H3N2 và cúm B. Điều này khiến việc kiểm soát  dịch trở nên khó khăn hơn.

Theo báo cáo mới nhất của Bộ Y tế Công cộng Pháp ngày 5/2, dịch cúm cuối cùng cũng đã có dấu hiệu giảm nhiệt vào cuối tuần qua khi ghi nhận có ít  cuộc tư vấn với bác sĩ hơn và tỷ lệ nhập viện giảm.

Mặc dù vậy, cúm mùa vẫn đang lây lan nhanh, đặc biệt ở trẻ em. Cơ quan y tế nước này chỉ rõ mức độ nhập viện rất cao ở những người dưới 15 tuổi và vẫn cao ở những người từ 65 tuổi trở lên. Hàng năm, từ 2 đến 6 triệu người Pháp bị nhiễm vi-rút cúm và khoảng 10.000 người tử vong vì bệnh cúm.

Các chuyên gia dự báo tình hình sẽ thay đổi và đỉnh mùa cúm sẽ kết thúc, nhưng rất khó để dự đoán chính xác khi nào, bởi không có thời điểm bắt đầu và kết thúc chính xác của mùa cúm. Vì vậy biện pháp phòng chống tốt nhất hiện nay là tiêm vắc xin, vệ sinh sạch sẽ, đeo khẩu trang và tránh tiếp xúc với người bị bệnh, nhanh chóng đến các cơ sở y tế  khi có các dấu hiệu mắc cúm.