Hà Nội, cốm và thu
Nhiều người nói nếu không có mùa thu sẽ chẳng có một Hà Nội độc đáo và ấn tượng đến thế. Phố Phan Đình Phùng, Hoàng Diệu với những thảm lá vàng bay bay trong gió càng làm cho thu Hà Nội trở nên đắm say.
Những cơn gió heo may se se bờ môi, nắng vàng mơ lấp lánh như rót mật, tất cả tạo nên một thu quyến rũ. Và đặc biệt, thu Hà Nội còn hấp dẫn bởi những gói cốm xanh mà ai cũng muốn thưởng thức một lần.
Những hạt cốm màu xanh ngọc, dẻo thơm hương trời, khí đất, tích tụ qua bao ngày nắng hạ để mang tới vị ngon đặc biệt chẳng thể tả bằng lời.
Người Hà Nội cực kỳ tinh tế và khéo léo, gói cốm phải bằng hai lần lá. Lá ráy gói bên trong như màng bọc thực phẩm giữ cốm không bị khô. Mang đi xa làm quà vẫn giữ nguyên độ mềm, độ dẻo, phần ngoài mới gói bằng lá sen. Cầm trên tay gói cốm bọc trong những chiếc lá sen phảng phất thứ hương thoát tục, từ từ mở ra, nhón một nhúm cốm bỏ vào miệng, nhẩn nha nhai mới cảm nhận được hết sự ngọt bùi, tinh túy. Cái thứ nếp non ngậm sữa ngọt ngào khi đã tích nắng, đong gió để mà xanh, để mà kết tinh thành hạt. Thứ nếp ấy vừa tròn hạt thì người ta gặt về, tách hạt ra khỏi bông mà hạt cứ lưu luyến chẳng muốn rời. Quà ăn chơi thôi nhưng hấp dẫn vô cùng.
Cốm dẻo ngọt, cái ngọt thanh thanh cùng hương thơm man mát của nếp non tan ra từ đầu lưỡi, nhón tay không dính nhưng dẻo quẹo, ăn hạt cốm mà như có cả thơm thảo đồng quê. Thức quà giản dị nhưng chinh phục bao người, ăn rồi nhớ, rồi vấn vương lúc nào không biết.
Hà Nội nổi tiếng với cốm Làng Vòng, nó quyến rũ người ăn bởi sự tỉ mỉ trong quá trình chọn nguyên liệu và chế biến. Cốm ngon phải được làm từ những bông lúa nếp đã buông câu nhưng vẫn còn màu xanh lá mạ được gieo cấy ở những mảnh ruộng riêng, không bị lẫn lúa khác. Đến ngày lúa khum ngọn, hạt nếp còn sữa thì lúa được gặt đem về. Lúa làm cốm không được vò hay đập mà phải tuốt cẩn thận để hạt nếp không bị trầy, bị nát. Sau đó lúa nếp non được cho vào nồi rang. Cốm rang xong phải giã ngay, không được để nguội, khi thành cốm mới có độ dẻo. Thứ nếp để làm được cốm quý là hạt lúa nếp cái hoa vàng, nhỏ hơn, tròn trặn hơn hạt nếp thường. Là thứ nếp mà khi ta nhấm thử một hạt, vị ngọt mát như sữa lan tỏa khắp đầu lưỡi.
Cốm Hà Nội có từ nghìn năm trước, xưa là đặc sản quý tiến vua và trở thành món ăn tao nhã của người Tràng An. Ăn cốm không phải ăn lấy no, ăn cốm là thưởng thức hương vị của mùa thu, thưởng thức cái tinh tế của món quà đặc biệt đất Hà Thành. Cách ăn của người Hà Nội cũng đặc biệt, có thể ăn cốm không, cũng có thể dùng chuối trứng cuốc chấm với cốm để thưởng thức. Từ cốm, người Hà Nội cũng làm ra bao món ăn khác được mệnh danh món ngon Hà Nội như chè cốm, chả cốm, bánh cốm. Mỗi món ăn đều mang hương vị riêng thấm đẫm sự tinh tế của người Hà thành.
Hà Nội những ngày đầu thu, gió heo may se se, nắng như rót mật trên những tán lá xanh cũng là lúc hương cốm lan tỏa phố phường. Ngõ ngách nào cũng bắt gặp một gánh hàng rong với cốm xanh mát. Những hạt cốm xanh mịn đặt trên tàu lá sen còn gợn phấn, mùi thơm của cốm quyện với lá sen tạo nên thứ hương không thể lẫn. Nó vấn vương bao người đặt chân tới Hà Nội, một lần được thưởng thức.
Hôm qua, Hà Nội đón trận mưa rào mát rượi, làm dịu đi không khí oi nồng còn sót lại của mùa hạ. Tháng 8, sen nói lời giã bạn, những bông cúc tinh khôi đã kịp đến bên thềm trên những gánh hàng hoa mỗi sớm. Những gói cốm xanh mát bên trái hồng đỏ mọng cùng trái na mắt xanh biếc của gánh hàng rong trên phố như một biểu tượng bình yên trong ồn ào của nhịp sống.
Lê Hà
Hà Nội ba mươi sáu phố phường. Nói là lớn thì đi một ngày có khi đã nhẵn những địa điểm nổi bật, mà nói bé thì vỏn vẹn gần ba mươi năm ký ức thôi mà có người lần hoài chưa hết…
Trong thơ Xuân Diệu có câu: “Tháng Giêng ngon như một cặp môi gần”, có lẽ ông cũng thầm ngụ ý rằng, tháng Giêng đẹp như một nàng thiếu nữ. Có người yêu tháng Giêng qua những nhành lộc biếc, khi nắng ấm trở về óng ánh búp non tơ.
Trong cái rét lạnh giá của mùa đông còn vương vấn lại, ta gặp những hạt mưa bé nhỏ gieo vào lòng mùa xuân mà thổn thức, bâng khuâng. Người ta gọi đó là mưa phùn hay lấy mùa mà đặt tên cho nó là mưa xuân.
Tháng Chạp - cái tên dường như gói gọn cả một miền thương nhớ. Đối với người Việt Nam, đặc biệt là những người sinh ra ở miền Trung đầy nắng gió, tháng Chạp mang theo biết bao ký ức, kỷ niệm và những cảm xúc khó tả.
Phải chăng từ truyện ngắn nổi tiếng “Mùa hoa cải bên sông” của nhà thơ Nguyễn Quang Thiều được viết cách đây gần 30 năm, sau đó được dựng thành phim truyền hình “Lời nguyền của dòng sông” do Khải Hưng làm đạo diễn mà từ đó mùa hoa cải ven sông Hồng đã như một mùa hẹn hò, mùa tình yêu, mùa của thương nhớ phố Hà Nội.
Ký ức tuổi thơ thường là những mảnh ghép giản dị nhưng đầy ắp cảm xúc, những hương vị quen thuộc mà mỗi lần nhớ lại, lòng người lại bâng khuâng khó tả. Trong vô vàn những kỷ niệm ấy, có một thứ không thể không nhắc đến, đó chính là ang mỡ lợn - món ăn mà dù qua bao nhiêu năm tháng, vẫn mãi đọng lại trong tâm hồn mỗi người.
0