Houthi tấn công, giải pháp nào cho vận tải qua Biển Đỏ?
Vận chuyển qua Biển Đỏ tiếp tục sụt giảm
Kể từ khi xung đột giữa Israel-Hamas ở Dải Gaza leo thang vào tháng 10 năm ngoái, lực lượng Houthi đóng tại Yemen đã thực hiện nhiều cuộc tấn công vào các tàu thương mại đi qua Biển Đỏ nhằm gây sức ép với Israel. Mỹ và Anh đã thực hiện nhiều đợt tấn công nhắm vào hàng chục mục tiêu của Houthi ở Yemen, nhằm đối phó với mối đe dọa đặt ra đối với quyền tự do hàng hải ở một trong những tuyến đường thủy quan trọng nhất thế giới, tuy nhiên tình hình vẫn liên tục bất ổn. Mối nguy hiểm đối với thủy thủ đoàn, hàng hóa và tàu thuyền đã buộc các hãng vận tải phải định tuyến lại tuyến đường vận chuyển.
Sau khi giảm xuống mức thấp nhất vào giữa tháng 1, con số tàu thương mại di chuyển trên tuyến Biển Đỏ đã tăng lên khoảng 50, nhưng hiện đã giảm trở lại.
Đáng chú ý, hôm 6/3, ít nhất 3 thành viên thủy thủ đoàn đã thiệt mạng và 4 người khác bị thương khi Houthi tấn công tàu hàng True Confidence treo cờ Barbados trên Vịnh Aden. Đây là lần đầu tiên các đòn tấn công của Houthi gây thương vong cho thủy thủ, đánh dấu căng thẳng leo thang đáng kể tại tuyến đường hàng hải quan trọng này.
Theo công ty phân tích rủi ro hàng hải Windward, số lượng tàu đi qua Biển Đỏ và kênh đào Suez có vẻ như đang giảm sau cuộc tấn công mới nhất. Số lượng tàu chở hàng ngừng di chuyển, neo đậu bên ngoài các cảng ở phía bắc và phía nam kênh đào Suez, đã tăng 225% sau thời điểm xảy ra vụ tấn công. Windward đồng thời dự đoán lượng tàu qua kênh đào Suez, tuyến hàng hải vận chuyển 10-15% giá trị thương mại thế giới, sẽ còn tiếp tục giảm.
Theo các chuyên gia, gián đoạn càng kéo dài và càng có nhiều tàu chuyển hướng thì việc giao hàng hóa và nhiên liệu càng bị chậm trễ, có nguy cơ đẩy giá lên cao.
Làm sao để bảo vệ an ninh cho tàu hàng?
Arsenio Dominguez, tổng thư ký của Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO), đã kêu gọi một giải pháp “nhiều mặt” cho cuộc khủng hoảng vận tải Biển Đỏ đang diễn ra.
“Quyền tự do hàng hải là điều tối quan trọng. Giải pháp phải đa diện: tăng cường an ninh tàu thuyền; chấm dứt hoạt động thù địch nhằm vào những thủy thủ vô tội; và cần các nỗ lực khu vực và quốc tế nhằm đạt được giải pháp hòa bình cho vấn đề này”, ông Dominguez cho hay.
Hiện tại, bên cạnh các cuộc tấn công nhằm vào các mục tiêu của Houthi ở Yemen, hải quân Mỹ và Anh đang cung cấp lực lượng phòng thủ chính bằng các tàu khu trục phòng không của họ ở các vị trí gác cổng giữa bờ biển Yemen và các kênh vận chuyển ở Biển Đỏ và Vịnh Aden. Các lực lượng hải quân khác cũng cung cấp sự hỗ trợ và hộ tống trực tiếp cho các tàu có giá trị cao, hoặc những tàu có khả năng bị tấn công lớn nhất.
Theo Salvatore Mercogliano, phó giáo sư lịch sử tại Đại học Campbell, biện pháp bảo vệ tốt nhất cho hoạt động vận chuyển ở Biển Đỏ sẽ là sự tiếp tục triển khai hải quân và quân sự hiện tại.
Tuy nhiên, Giám đốc điều hành công ty vận tải Maersk, Vincent Clerc, cho rằng các hoạt động quân sự ở Biển Đỏ không thể đảm bảo an toàn cho hoạt động vận tải thương mại trong khu vực. Theo ông Clerc, sự gián đoạn ở Biển Đỏ đã ảnh hưởng đến khoảng 1/3 khối lượng container của công ty. “Số lượng hoặc phạm vi vũ khí được sử dụng cho các cuộc tấn công này đang mở rộng. Vẫn chưa có gì rõ ràng về thời điểm và cách thức cộng đồng quốc tế có thể đảm bảo lối đi an toàn cho chúng tôi.”, ông nói.
Cùng chung quan điểm, Bjorn Hojgaard, người đứng đầu Anglo-Eastern, công ty quản lý tàu lớn nhất thế giới, cho biết ông thấy rất ít cơ hội để các con tàu sớm nhận được sự bảo vệ thích hợp khi đi qua Biển Đỏ. Chừng nào lực lượng Houthi còn bắn tên lửa vào các tàu chở hàng ở Biển Đỏ, các tàu chở hàng sẽ tiếp tục tránh tuyến đường qua kênh đào Suez.
Vận tải đường sắt – Sự lựa chọn mới
Căng thẳng leo thang ở Biển Đỏ đã thúc đẩy các công ty vận tải thay đổi hoạt động vận chuyển, trong đó vận tải đường sắt nổi lên như một sự lựa chọn mới.
Khi việc định tuyến lại các tàu đi qua Mũi Hảo Vọng của Châu Phi không chỉ khiến hành trình vận tải biển kéo dài thêm 10-15 ngày mà còn gây ra nhiều khoản phụ phí và tăng chi phí cho người gửi hàng, các công ty logistics đang cân nhắc các tuyến đường sắt để vận chuyển hàng hóa từ châu Á đến châu Âu.
Tờ Financial Times trích dẫn báo cáo từ công ty DHL của Đức cho biết nhu cầu vận chuyển hàng hóa trên tuyến đường sắt qua Nga đã tăng vọt khoảng 40% kể từ tháng 12/2023. Công ty vận tải RailGate Europe cũng báo cáo nhu cầu tăng 25-35%, và công ty Rail Bridge Cargo của Hà Lan ghi nhận lưu lượng hàng hóa đường sắt qua Nga tăng 31% so với thời điểm này năm ngoái.
Theo DHL, một phần đáng kể hàng hóa vận chuyển đường sắt từ châu Á đến châu Âu sử dụng “hành lang phía tây” - qua Kazakhstan vào Nga và Belarus, trong khi một số hàng hóa đi theo “hành lang phía bắc” - đi thẳng từ Trung Quốc vào Nga ở phía đông Mông Cổ.
Vận tải đường sắt đang trở nên hấp dẫn đối với các chủ hàng do tính hiệu quả về mặt chi phí so với vận tải hàng không và thời gian giao hàng nhanh hơn so với vận tải đường biển. Chẳng hạn, vận chuyển đồ nội thất, đồ chơi, quần áo và phụ tùng ô tô từ Trung Quốc qua Nga đến các nước châu Âu, mất từ 14 đến 25 ngày tùy thuộc vào điểm xuất phát và điểm đến, nhanh hơn đáng kể so với thời gian đi biển.
Cho đến nay, vẫn chưa có giải pháp nào thực sự hiệu quả để bảo đảm an toàn cho vận tải hàng hóa trên tuyến Biển Đỏ. Trước thực trạng này, giới chuyên gia khuyến cáo các doanh nghiệp cần phân luồng hàng hóa và tuyến đường thay thế; đa dạng nguồn cung ứng hàng hóa; xây dựng kế hoạch phòng ngừa và phản ứng nhanh; tăng cường hợp tác quốc tế, trao đổi thông tin, đánh giá tình hình và ứng phó đối với các tình huống tương tự trong tương lai.
Nga đã thông báo với Áo rằng sẽ tạm dừng cung cấp khí đốt qua Ukraine vào hôm nay (16/11), báo hiệu việc cung cấp khí đốt từ Nga sang Liên minh châu Âu (EU) sắp kết thúc.
Lãnh đạo vùng Valencia, Tây Ban Nha, hôm qua đã có bài phát biểu trước các nhà lập pháp tại khu vực này, thừa nhận sai sót trong xử lý khủng hoảng lũ lụt. Thảm kịch xảy ra vào cuối tháng 10 vừa qua tại Valencia đã khiến hơn 200 người thiệt mạng.
Người đứng đầu chính sách đối ngoại của Liên minh châu Âu (EU), ông Josep Borrell đã đề xuất khối này đình chỉ đối thoại chính trị với Israel, với lý do có thể xảy ra các hành vi vi phạm luật nhân đạo quốc tế trong cuộc xung đột tại Dải Gaza.
Ủy ban Bầu cử Sri Lanka đã công bố kết quả cuộc bầu cử Quốc hội ở nước này, trong đó đảng liên minh Quyền lực Nhân dân quốc gia (NPP) của tân Tổng thống Sri Lanka Anura Kumara Dissanayake đã giành chiến thắng vang dội, giành quyền lực để thúc đẩy các kế hoạch chống đói nghèo, trong bối cảnh quốc gia này vẫn đang phải nỗ lực phục hồi từ cuộc khủng hoảng tài chính - kinh tế.
Bên lề Hội nghị Thượng đỉnh Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) diễn ra tại Lima, Peru, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có cuộc gặp với Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol và Thủ tướng Nhật Bản Ishiba Shigeru, thảo luận về các thách thức an ninh khu vực và tăng cường quan hệ đối tác chiến lược trong bối cảnh địa chính trị có nhiều biến động.
Trong khuôn khổ chuyến thăm Iran, Tổng Giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) Rafael Grossi đã gặp các quan chức cấp cao Iran và thăm 2 địa điểm hạt nhân quan trọng của nước này, trong đó Iran đưa ra tín hiệu sẵn sàng khởi động lại các cuộc đàm phán về chương trình hạt nhân.
0