Ngành gỗ tại thị trường nội địa “đóng băng” do dịch Covid-19
(HanoiTV) - Dịch Covid-19 đã làm cho toàn bộ hệ thống phân phối đồ gỗ theo cách truyền thống đã dừng hoạt động.
Hoạt động làng nghề gỗ sụt giảm nghiêm trọng
Đó là lý do khiến sụt giảm sức mua tại thị trường nội địa. Ông Nguyễn Phi Chiến, Giám đốc Công ty TNHH Bách Việt, đơn vị chuyên sản xuất giường, tủ, bàn ghế cho thị trường nội địa thuộc làng nghề gỗ Liên Hà, huyện Đang Phượng cho biết: “Đơn hàng bị ảnh hưởng nhiều so với trước khi dịch xảy ra… do dịch các cửa hàng đóng cửa và lệnh của Thủ tướng về cách ly xã hội.”
Đồng Kỵ thuộc huyện Từ Sơn tỉnh Bắc Ninh là một trong những làng nghề gỗ truyền thống nổi tiếng nhất của cả nước với các loại sản phẩm như bàn, ghế, giường, tủ… được làm bằng gỗ tự nhiên. Hiện toàn bộ hệ thống cửa hàng bán đồ gỗ trong địa bàn – hàng trăm các cửa hàng chỉ trong phạm vi làng – đã đóng cửa hoàn toàn. Không chỉ vậy, toàn bộ các cửa hàng, bao gồm cả hệ thống chợ gỗ cung cấp gỗ nguyên liệu cho các làng nghề gỗ, bao gồm cả Đồng Kỵ và các làng nghề gỗ gần với Đồng Kỵ -- hiện phải đóng cửa.
Ông Nguyễn Phúc Thắng, Giám đốc Công ty TNHH Nội thất Vàng Nam Á, đơn vị chuyên sản xuất sàn gỗ kỹ thuật sàn gỗ kỹ thuật và sàn gỗ tự nhiên phục vụ thị trường nội địa (và xuất khẩu đi Nhật Bản) cho biết toàn bộ hệ thống bán hàng của Công ty qua kênh các đại lý nhỏ hầu như đã ngừng hoạt động, với kim ngạch chỉ còn khoảng 10% so với thời điểm trước dịch.
Không có đầu ra, hoạt động của các làng nghề bị co hẹp nghiêm trọng. Ông Vũ Quốc Vương, Chủ tịch Hiệp hội gỗ Đồng Kỵ, người cũng là chủ cơ sở sản xuất đồ gỗ gia đình cho biết: “Hoạt động sản xuất của các hộ tại địa bàn chỉ sụt giảm khoảng 80% so với thời điểm trước dịch,… hiện chỉ còn khoảng 20%.” Việc giảm quy mô tác động trực tiếp đến nguồn thu của các hộ. Làng nghề Đồng Kỵ có khoảng 1.500 hộ gia đình tham gia sản xuất đồ gỗ phục vụ tiêu dùng nội địa. Theo ông Vương, trước dịch, bình quân mỗi tháng mỗi hộ sản xuất thu khoảng 1 tỷ đồng, hiện tại nguồn thu mỗi tháng chỉ còn khoảng 200 triệu.
Giảm mạnh quy mô sản xuất cũng thấy ở các làng nghề khác, bao gồm cả làng nghề Hữu Bằng, huyện Thạch Thất của Hà Nội. Trước dịch, có khoảng trên 2.500 hộ tại Hữu Bằng tham gia vào sản xuất đồ gỗ phục vụ tiêu dùng trong nước. Tuy nhiên, ông Nguyễn Duy Khiêm, Phó Giám đốc Công ty TNHH Hoàng Phát hoạt động sản xuất kinh doanh tại Hữu Bằng cho biết: “Hiện Công ty chỉ hoạt động khoảng 30% so với trước dịch.". Đây là tình trạng chung đối với toàn bộ các cơ sở sản xuất tại làng nghề này.
Giải pháp bán hàng online
Trong bối cảnh đại dịch đang hoành hành, cộng đồng doanh nghiệp đang hết sức nỗ lực, cố gắng duy trì phần nào hoạt động sản xuất kinh doanh, để giảm thiểu các động của dịch tới hoạt động của doanh nghiệp.
Một số cơ sở kinh doanh hộ gia đình tại các làng nghề, với sản phẩm phục vụ thị trường nội địa, bắt đầu chuyển đổi sang hình thức bán hàng online. Hiệp hội gỗ Đồng Kỵ hiện nay đã thành lập nhóm trên Zalo, viber và facebook, bao gồm các hộ gia đình sản xuất, hộ chuyên làm thương mại và hộ cung cấp nguyên liệu đầu vào, với ít nhất 179 thành viên đang tham gia vào các nhóm bán hàng này. Các thành viên trong nhóm thường xuyên chia sẻ các mặt hàng mà hộ mình làm ra, chào giá bán trên nhóm và nhờ các thành viên trong nhóm kết nối với người mua có nhu cầu. Sáng kiến thành nhập nhóm và bán hàng qua mạng cũng xuất hiện tại làng nghề Hữu Bằng. Theo ông Nguyễn Duy Khiêm, Phó Giám đốc Công ty TNHH Hoàng Phát tại Hữu Bằng, Công ty hiện tại hoạt động chủ yếu theo phương thức bán hàng online, qua zalo, viber và sản xuất theo các đơn đặt hàng theo các kênh đặt hàng trên các nhóm này.
Sự đứt gãy trong các chuỗi cung xuất khẩu do các hạn chế về cách ly xã hội cho thấy một yêu cầu hết sức cấp bách của ngành trong việc chuyển đổi phương thức bán hàng theo cách truyền thống (offline) theo hình thức bán hàng online. Đây cũng là xu hướng trong thương mại toàn cầu hiện nay. Theo ông Điền Quang Hiệp, Chủ tịch của BIFA, hiện tại BIFA đang hợp tác với 2 công ty thương mại điện tử lớn nhất toàn cầu Amazon và Alibaba trong việc chuyển đổi hình thức bán hàng. Cụ thể, hai đối tác này đang tiến hành các hoạt động đào tạo cho một số công ty thành viên của BIFA và kỳ vọng trong tương lai các bên sẽ phối hợp để hình thành kênh thương mại online.
Tuy nhiên, cũng theo các chuyên gia, để chuyển đổi phương thức bán hàng từ truyền thống sang hình thức online đòi hỏi cần phải có những thay đổi căn bản về dòng sản phẩm, trình độ quản trị doanh nghiệp và tay nghề của người lao động, và phát triển cơ sở hạ tốt nhằm thực hiện các giao dịch online. Chuyển đổi phương thức bán hàng sang hình thức online đòi hỏi cần có những thay đổi căn bản trong bản thân doanh nghiệp, đặc biệt trong khâu thiết kế. Theo ông Điền Quang Hiệp, Chủ tịch BIFA, cho đến nay, “hầu hết các doanh nghiệp trong ngành vẫn chủ yếu làm công việc gia công chế biến, với mẫu mã thiết kế là do người mua cung cấp”. Điều này có nghĩa rằng bản quyền về mẫu mã thiết kế của sản phẩm không thuộc về doanh nghiệp mà thuộc về người mua. Doanh nghiệp không thể thực hiện được hình thức bán hàng online nếu mẫu mã và thiết kế không thuộc bản quyền của mình. Nói cách khác, doanh nghiệp cần phát triển mẫu mã riêng của mình để thực hiện việc chuyển đổi bán hàng online. Để làm được điều này, các doanh nghiệp cần phải đầu tư nguồn lực nhằm đẩy mạnh khẩu nghiên cứu và phát triển. Chính phủ cũng cần ưu tiên hỗ trợ phát triển khâu mẫu mã thiết kế, thông qua đẩy mạnh hoạt động này tại các trường đạo tạo thiết kế, và/hoặc thiết kế các chương trình riêng tập trung phát triển mảng mẫu mã thiết kết.
