Người cao tuổi trong xây dựng gia đình văn hóa| Chuyện tuổi già | 8/10/2023

Khi mẹ chồng – nàng dâu cơm chẳng lành, canh chẳng ngọt sẽ ảnh hưởng đến cả gia đình. Tuy nhiên không phải là không có ngoại lệ, ngày nay người cao tuổi ngày càng có có lối suy nghĩ thoáng hơn, thích hợp hơn với giới trẻ và cũng có không ít người con dâu có hiếu với cha mẹ chồng.

Người cao tuổi đã và đang tiếp tục góp phần quan trọng vào sự nghiệp đổi mới, xây dựng Thủ đô và đất nước bằng nhiệt huyết, trí tuệ, kinh nghiệm của mình.

Người cao tuổi, bằng trí tuệ, vốn sống và kinh nghiệm của mình, tích cực tham gia công tác mặt trận ở địa phương, trở thành chỗ dựa tin cậy cho chính quyền địa phương và người dân.

Đục thủy tinh thể là căn bệnh phổ biến đối với người đã lớn tuổi và bắt đầu giai đoạn lão hóa nặng khiến cho thị lực giảm sút, gây bất tiện trong cuộc sống. Mặc dù vậy, các biện pháp phòng ngừa vẫn có thể giúp tăng cường thị lực, hạn chế tỷ lệ mắc bệnh hoặc làm chậm quá trình khởi phát hoặc tiến triển của bệnh.

Với tỷ trọng càng cao trong cơ cấu dân số, người cao tuổi ngày càng có một vai trò, vị trí quan trọng trong gia đình và xã hội. Họ không những là người chỉ đường, dẫn dắt thế hệ sau mà còn là tấm gương sáng về phẩm chất đạo đức và nỗ lực đóng góp không ngừng nghỉ cho cộng đồng.

Bằng những việc làm thiết thực và ý nghĩa, nhiều năm qua các cấp hội người cao tuổi trên địa bàn thành phố đã và đang phát huy vai trò trong thực hiện nếp sống văn minh tại cộng đồng, sống mẫu mực, nuôi dạy con cháu trưởng thành, góp phần gìn giữ giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc.

Vốn gia đình có nghề mộc đã nhiều đời, ngay từ khi lên 10, nghệ nhân Nguyễn Khắc Tiến đã được bố truyền nghề. Ông say mê học tập, rèn luyện tay nghề điêu khắc.

Đi xe đạp không chỉ là hoạt động dành riêng cho những người trẻ tuổi mà nó ngày càng được nhiều người cao tuổi yêu thích, lựa chọn. Hiện tỷ lệ người trong độ tuổi từ 60 - 79 tham gia luyện tập môn vận động này ngày càng tăng vì nó giúp họ có được niềm vui và sức khỏe tốt hơn.

Việc không giao tiếp xã hội có thể bắt đầu như một thói quen, nhưng khi kéo dài, có thể phát triển thành một vấn đề sức khỏe tâm thần khó chữa trị nhất là với người cao tuổi.

Trầm cảm ở người cao tuổi có thể xuất phát từ những biến cố liên quan đến căng thẳng tâm lý, biến cố về sức khỏe của người bệnh. Đặc biệt là đối với người cao tuổi, khi được chẩn đoán cùng lúc nhiều bệnh lý đồng diễn, các bệnh lý có tính chất mãn tính kéo dài, thậm chí nan y… khiến họ không kiểm soát về vấn đề sức khỏe của mình.

Tất bật với việc gia đình khiến nhiều người cao tuổi đánh mất quyền được nghỉ ngơi, tĩnh dưỡng khi tuổi đã xế chiều. Họ hầu như không còn thời gian tham gia các hoạt động xã hội, thể thao, giải trí.

Theo các chuyên gia tâm lý, thiền là phương pháp giúp thay đổi nhận thức cũng như tư duy và hành vi của con người theo một hướng tích cực, lạc quan hơn.

Hiện có 61,3% người cao tuổi đang sống với ít nhất một người con ruột. Họ đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ con cái chăm sóc cháu và đặc biệt là giáo dục cháu.

Ở người cao tuổi, ngoài chức năng suy giảm do lão hóa tự nhiên thì các bệnh lý như tiểu đường, huyết áp, tim mạch hay những bệnh liên quan đến hệ thần kinh như sa sút trí tuệ, Alzheimer, Parkinson... là những bệnh lý ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và chất lượng giấc ngủ.

Rối loạn giấc ngủ có thể gây ra những rắc rối lớn cho con người, nhất là ở người cao tuổi khi ảnh hưởng trực tiếp đến việc nghỉ ngơi, hồi phục sức khỏe sau một ngày dài hoạt động. Đây cũng là chủ đề của chương trình Chuyện tuổi già tuần này.

Với những người lớn tuổi thì cơ thể đã bước vào giai đoạn lão hóa, sức khỏe suy giảm và dẫn đến nhiều bệnh lý khác nhau. Trong đó, răng miệng cũng dễ mắc các bệnh lý như sâu răng, nha chu, ê buốt, mòn răng, nứt vỡ răng,.. Nếu không kịp thời điều trị và có biện pháp dự phòng sớm thì dễ dẫn tới lung lay và mất răng.

Răng miệng là một trong những bộ phận rất nhạy cảm và cũng không nằm ngoài sự tác động của quá trình lão hóa. Sức khỏe răng miệng tốt ở người cao tuổi vô cùng quan trọng, giúp họ ăn nhai tốt và đảm bảo sức khỏe về cả thể chất lẫn tinh thần.

Yoga không chỉ là một môn thể dục mà còn là sự lựa chọn cho việc cải thiện sức khỏe, chất lượng cuộc sống. Tuy vậy, vẫn có những quan điểm khác nhau về việc người cao tuổi tập yoga.

Mọi người cao tuổi đều có thể tập yoga và coi đó là môn thể dục hỗ trợ rất nhiều trong việc cải thiện sức khỏe.

Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đã và đang diễn ra mạnh mẽ trên quy mô toàn cầu, có những tác động sâu sắc tới mọi khía cạnh. Người cao tuổi cũng là một trong những đối tượng chịu ảnh hưởng của công nghệ 4.0.

Parkinson là một trong những bệnh thoái hóa hệ thần kinh tiến triển nặng dần theo thời gian, gây ảnh hưởng sinh hoạt và chất lượng cuộc sống người bệnh. Bệnh thường xảy ra ở những người lớn tuổi, đặc biệt là ở những người trên tuổi 50.

Nhiều cụ ông, cụ bà dù tuổi đã cao nhưng vẫn giữ thói quen làm bạn với từng trang sách, tờ báo mỗi ngày để tìm tòi khám phá những điều mới lạ, bổ sung kiến thức và cập nhật thông tin.

Thực hiện phương châm “Sống vui, sống khỏe, sống có ích”, nhiều người cao tuổi tích cực nâng cao kiến thức, thực hiện tốt công tác khuyến học khuyến tài, thúc đẩy phong trào học tập ở địa phương.

Người cao tuổi sử dụng xe đạp, xe máy, xe ô tô lưu thông trên đường không hiếm và sẽ tăng trong tương lai, song điều này tiềm ẩn nhiều nguy hiểm cho người cao tuổi. Đây là chủ đề của chương trình Chuyện tuổi già tuần này.

Một làng nghề tồn tại, phát triển và lưu truyền qua nhiều thế hệ thì không thể không kể đến đóng góp của những người cao tuổi. Họ bền bỉ giữ gìn nghề truyền thống cho tới hôm nay.

Âm nhạc luôn gắn liền với đời sống con người. Đặc biệt, đối với người cao tuổi, ngoài thể dục thể thao thì âm nhạc là một liều thuốc bổ cho tinh thần rất hiệu quả.

Người gia sa sút trí tuệ là mối quan tâm lo ngại của nhiều người. Đây cũng là chủ đề của chương trình Chuyên tuổi già tuần này.

Cô đơn là cảm giác quạnh hiu do chỉ có một mình hoặc do sống cách biệt với xã hội. Khi cô đơn kéo dài sẽ dẫn đến trầm cảm, sa sút trí tuệ và suy yếu cơ thể. Một mình rất khó thoát khỏi nỗi cô đơn. Và các con, các cháu chính là chiếc chìa khóa để giúp đấng sinh thành không còn cảm thấy đơn chiếc.

Khi bước vào tuổi xế chiều, không vướng bận nhiều lo toan, nhiều người cao tuổi lại cảm thấy cô đơn, vì nngười bạn đời không may ra đi sớm hay bởi cuộc hôn nhân không vẹn tròn dẫn đến ly hôn. Nhiều ông bà tìm được hạnh phúc mới, cũng có những người lại không nhận được sự đồng tình ủng hộ của con cháu và xã hội, khiến họ chùn bước, tiếp tục sống một mình.

Dù xã hội ngày càng phát triển, xu hướng hạt nhân hóa gia đình đang ngày một rộng rãi, song các giá trị văn hóa truyền thống, nhất là truyền thống ứng xử với người cao tuổi vẫn được duy trì tốt đẹp.

Sáng tác thơ, ngâm thơ đã trở thành thú vui không thể thiếu trong cuộc sống của nhiều người cao tuổi. Họ tìm đến với thơ không chỉ để gửi gắm tiếng lòng, động viên bản thân sống, vui sống khỏe, góp thêm tiếng nói của mình với sự đổi thay của quê hương, mà còn là để dạy bảo con cháu, để gắn kết bạn hiền.

Đạo làm con phải lắng nghe cha mẹ, quan tâm đến cha mẹ, đỡ đần cha mẹ mọi việc… Trước khi dạy con, anh chị luôn chú ý mình phải là tấm gương, phải thực hành trước con để con nhìn vào học theo. Từ lời nói đến cử chỉ hành động của anh chị đều thể hiện sự hiếu thảo với bà và cha mẹ.

Nhà giáo Nguyễn Thượng Hùng là cháu nội của danh nhân Nguyễn Thượng Hiền một tài năng văn chương lớn và là chắt của trí thức nho học Nguyễn Thượng Phiên. Phát huy truyền thống hiếu học của của dòng họ, ông Hùng luôn gương mẫu trong việc xây dựng gia đình, dòng họ học tập. Từ việc giáo dục con cháu trong gia đình, vận động quỹ khuyến học dòng họ đến việc khuyến khích động viên, trao thưởng cho con cháu học giỏi, đỗ đạt cao.

Sau phần tin, mời quý khán giả cùng theo dõi phóng sự về thú chơi cây cảnh từ lâu vốn đã trở thành thú vui của rất nhiều người, đặc biệt phổ biến ở người cao tuổi.

Câu chuyện chùa Chòng được chọn làm an toàn khu của Xứ ủy, nhân dân xã Trầm Lộng đã nuôi giấu và bảo vệ an toàn cho nhiều cán bộ lãnh đạo cấp cao của Trung ương… đã thu hút học sinh. Những buổi nói chuyện như thế không chỉ trang bị thêm kiến thức lịch sử cho các em mà còn bồi đắp lòng tự hào về quê hương đất nước.

Ở người cao tuổi, bên cạnh các dấu hiệu lão hóa dễ nhận thấy như da nhăn, khô, tóc bạc, đau xương khớp khi chuyển mùa...thì mắt cũng là bộ phận bị ảnh hưởng nhiều. Khi tuổi càng cao thì hai bộ phận có chức năng, vai trò quan trọng nhất trong việc đảm bảo thị lực cho đôi mắt là thủy tinh thể và võng mạc càng bị tổn thương nghiêm trọng hơn, từ đó gây suy giảm thị lực và dẫn đến các bệnh lý về mắt như đục thể thủy tinh, thoái hóa hoàng điểm.

Bước vào tuổi nghỉ hưu, tùy thuộc vào nhiều yếu tố, điều kiện kinh tế, gia đình và tính cách của từng người mà người cao tuổi lại có những lựa chọn riêng. Có người lại quyết định về quê sinh sống, an hưởng tuổi già thay vì sống tại các thành phố chật hẹp, ồn ào. Song có người lại lựa ở thành phố để tiện hơn trong việc chăm sóc sức khỏe.

Đối với người dân đất Việt, nhất là những người cao tuổi, đi lễ đầu năm là nét văn hóa truyền thống được hình thành từ lâu đời, tạo nên bức tranh đa sắc trong nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc. Đi lễ đầu năm thể hiện khát vọng về một cuộc sống hạnh phúc, no đủ, hướng con người tới chân - thiện - mỹ, đồng thời, là dịp vun đắp tinh thần người Việt thêm yêu và trân trọng những giá trị cội nguồn.

Mỗi độ Tết đến Xuân về, cùng với việc tổ chức các lễ hội truyền thống nhằm làm phong phú hơn đời sống tinh thần thì lễ mừng thọ cho những cụ tròn tuổi cũng được các địa phương, gia đình tổ chức trang trọng ở nhiều nơi. Hoạt động này, đã hình thành nét đẹp văn hoá đầu Xuân mới của dân tộc Việt Nam.

Giờ đây, dù ở nông thôn hay thành thị, tại một số địa điểm có không gian thoáng, rộng rãi như: công viên, nhà văn hóa hay bãi đất trống nào đó của khu dân cư, chúng ta có thể thấy hình ảnh người cao tuổi tham gia luyện tập dưỡng sinh. Với phương châm “Sống vui, sống khỏe, sống có ích”, các câu lạc bộ thể dục dưỡng sinh hoạt động ngày càng hiệu quả, thu hút ngày càng nhiều hội viên là người cao tuổi tham gia. Nhiều hội viên nhờ tham gia sinh hoạt đều đặn tại CLB mà duy trì sức khỏe tốt, tránh được nhiều căn bệnh mãn tính.

Dù bận rộn thế nào, dù đi xa tới đâu, nhưng cứ đến Tết - ai cũng cố gắng trở về sum vầy bên mẹ bên cha, bên những người thân yêu nhất. Bởi, trong tâm thức của người Việt, Tết là khoảnh khắc thiêng liêng dành cho gia đình. Tết là đoàn viên. Người già mong con cháu trưởng thành. Con trẻ thì háo hức gặp anh chị em họ hàng. Người trưởng thành thêm trân quý những phút giây bên gia đình.

Mỗi khi Tết đến, Xuân về thì người người, nhà nhà lại nô nức đi chơi, sắm sửa, trang hoàng nhà cửa đón Tết. Với người cao tuổi, Tết còn là dịp con cháu sum vầy chúc thọ, gia đình quây quần. Tuy nhiên, có những người cao tuổi ở tại trung tâm dưỡng lão vì điều kiện mà không thể về nhà đón Tết cùng con cháu. Để người cao tuổi không cảm thấy đơn côi, được hòa mình vào không khí vui tươi ấm áp khi xuân về, tại các trung tâm dưỡng lão đã tổ chức nhiều hoạt động đón Tết đầy ý nghĩa, mang đậm hương vị truyền thống.

Ngày nay, hòa chung cùng xu thế phát triển, đời sống văn hóa tinh thần được nâng lên, người già không còn bó hẹp trong không gian của gia đình. Họ có nhiều hoạt động tích cực, nhằm mang lại niềm vui sống và uống cà phê “chém gió” đang được nhiều người già lựa chọn.

Khi về già, nhiều người cao tuổi vẫn có khát vọng giao tiếp, thể hiện qua việc muốn đi làm, trực tiếp làm chủ trang trại, cơ sở sản xuất hay các doanh nghiệp. Với họ còn sức khỏe thì còn cống hiến miễn sao phù hợp với sức khỏe cùa mình, và như thế cũng giúp họ trở nên năng động, minh mẫn hơn.

Khiêu vũ là bộ môn thể thao giúp tăng cường sự tự tin cho người tập, và còn là phương thuốc diệu kì với sức khỏe con người. Với người già cũng vậy, khiêu vũ là phương thuốc giúp duy trì sự dẻo dai và trí nhớ của người già. Ngày nay có nhiều câu lạc bộ khiêu vũ cho người già được tổ chức với rất nhiều hoạt động phong phú giúp cho người cao tuổi sống vui hơn, khỏe hơn.

Khi bước vào tuổi xế chiều ai cũng có nỗi lòng riêng. Có người vẫn tất bật với cuộc sống, có người đã an nhàn hơn trước, có người đã an nhàn những vẫn lo cho con cháu. Và mỗi người có những cách khác nhau để làm cho tuổi già thêm vui vẻ và khỏe mạnh. Vậy làm sao để có một tuổi già thêm vui vẻ hạnh phúc như chúng ta mong muốn?

Người ta thường nói khi lớn tuổi tâm hồn sẽ chai sạn, khó rung động. Thế nhưng, cũng giống như với các độ tuổi khác, âm nhạc cũng có nhiều tác động tích cực đến người lớn tuổi. Và khi người cao tuổi tham gia các hoạt động ca hát, với những làn điệu âm nhạc phong phú sẽ mang lại năng lượng sống tích cực giúp họ ngày càng trẻ hơn, yêu đời hơn.