Ninh Bình bảo tồn giá trị của hệ thống văn bia cổ

Ninh Bình là vùng đất gắn với kinh đô lừng lẫy của Nhà nước Đại Cồ Việt. Trải qua thời gian, nơi đây đã trở thành vùng văn hóa đặc sắc và lưu giữ nhiều di tích lịch sử; trong đó có hệ thống văn bia cổ đóng vai trò quan trọng trong việc lưu giữ, truyền tải các giá trị văn hóa xưa.

Do vậy, Ninh Bình đã có nhiều giải pháp nhằm bảo tồn, phát huy giá trị của các văn bia cổ, góp phần giữ gìn và giáo dục truyền thống cho các thế hệ sau. 

 Văn bia tại Đền thờ vua Lê Đại Hành, xã Trường Yên, huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình. Ảnh: Thùy Dung

Huyện Hoa Lư là một trong những địa phương còn gìn giữ, bảo tồn được nhiều văn bia cổ có niên đại từ thời Lý đến thời Nguyễn. Tại Di tích lịch sử văn hóa đặc biệt Cố đô Hoa Lư (xã Trường Yên, huyện Hoa Lư) hiện vẫn còn lưu giữ 3 văn bia cổ chất liệu đá, là nguồn tư liệu quý có giá trị cao về mặt lịch sử và văn hóa gồm: văn bia "Tiền triều Đinh Tiên Hoàng đế miếu công đức bi ký tính minh" niên đại Hoằng Định năm thứ 9 (năm 1608); văn bia "Tiền triều Đinh Tiên Hoàng đế công đức tăng tu điện miếu bi ký" có niên đại Chính Hòa năm thứ 17 (năm 1696) và văn bia "Tiền triều Đinh Tiên Hoàng đế miếu công đức bi ký" niên đại Thiệu Trị năm thứ 3 (năm 1843).

Bà Lê Thị Bích Thục, Phó Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích lịch sử văn hóa Cố đô Hoa Lư cho biết, đề tài trang trí trên các văn bia tại Di tích được nghệ nhân chạm khắc khéo léo, tinh xảo. Các văn bia có cấu trúc rõ ràng, mạch lạc, không chỉ lưu trữ thông tin, sử liệu mà còn là những tác phẩm nghệ thuật được chạm khắc công phu, có giá trị cao về điêu khắc và thư pháp. Đây nguồn tư liệu quý được ví như những trang sử trên đá. Vì vậy những năm qua, Trung tâm không chỉ quan tâm đến công tác bảo tồn, giữ gìn mà còn hướng dẫn, giải thích cho du khách tham quan về ý nghĩa của từng văn bia góp phần giáo dục truyền thống cho thế hệ sau. 

Văn bia tại Đền thờ vua Lê Đại Hành, xã Trường Yên, huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình. Ảnh: Thùy Dung.

Theo Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Ninh Bình, hiện tỉnh là một trong số ít những địa phương còn hệ thống văn bia Hán Nôm có lịch sử nối tiếp, liên tục kéo dài gần 1.000 năm. Theo kết quả khảo sát, địa phương hiện có hàng ngàn văn bia Hán Nôm tồn tại, lưu giữ trong các di tích lịch sử văn hóa, danh lam thắng cảnh (trong các đền, chùa, miếu, phủ, hang động và trên vách núi). Nhiều văn bia có giá trị lịch sử văn hóa đặc sắc, tiêu biểu như: hệ thống văn bia trên vách núi Non Nước, hệ thống văn bia tại Đền thờ vua Đinh Tiên Hoàng, đền thờ vua Lê Đại Hành; trong đó, Cột kinh Phật tại chùa Nhất Trụ đã được Chính phủ công nhận là Bảo vật quốc gia năm 2015. 

Ông Nguyễn Xuân Trường, Trưởng phòng Quản lý di sản văn hóa, Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Ninh Bình cho biết, dù được tạo tác, chạm khắc trên chất liệu bền vững là đá nhưng ngoài một số ít văn bia được dựng trong không gian thờ tự, có mái che, đa số được đặt ngoài trời hoặc trên vách núi đá tự nhiên nên đã chịu tác động lớn của thời tiết, sự phong hóa tự nhiên của đá, xâm thực của rêu mốc, cây cối dẫn đến nứt vỡ, mờ chữ. Bên cạnh đó, do tác động của chiến tranh, nhận thức hạn chế của một bộ phận người dân, quan điểm thời đại nhiều thời kỳ khác nhau, một số văn bia đã bị phá hủy một phần hoặc hoàn toàn.

Văn bia tại Đền thờ vua Đinh Tiên Hoàng, xã Trường Yên, huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình. Ảnh: Thùy Dung.

Theo ông Nguyễn Xuân Trường, ngành văn hóa tỉnh đã tích cực, chủ động thực hiện các biện pháp bảo tồn và phát huy giá trị hệ thống văn bia. Đồng thời điều tra, khảo sát, thống kê hệ thống văn bia; thực hiện công tác rập và lưu trữ văn bản các văn bia. Hiện ngành đã thực hiện bản rập đối với 898 văn bia; tiến hành phân loại, lên danh mục và bảo quản số bản rập này. Bên cạnh đó, ngành tăng cường công tác quản lý nhà nước về di sản văn hóa, trong đó có bảo vệ và phát huy giá trị các văn bia trên địa bàn; tuyên truyền về giá trị của hệ thống văn bia nhằm nâng cao ý thức bảo vệ trong nhân dân.

Thời gian tới, Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Ninh Bình tiếp tục phối hợp cùng các cơ quan chuyên môn tiến hành các hoạt động nghiên cứu khoa học, hội thảo về hệ thống văn bia trên địa bàn. Năm 2023, Sở sẽ tham mưu UBND tỉnh phối hợp với các cơ quan, đơn vị nghiên cứu của Trung ương, các chuyên gia, nhà khoa học tổ chức Hội thảo khoa học "Nghiên cứu, đánh giá giá trị hệ thống văn bia tại di tích quốc gia đặc biệt Núi non nước" làm cơ sở cho việc định hướng xây dựng hồ sơ di sản tư liệu cấp quốc gia và quốc tế đối với các văn bia này. Đồng thời, ngành phối hợp với các chuyên gia, nhà khoa học tiến hành biên dịch, số hóa hệ thống văn bia; biên soạn, xuất bản sách "Văn bia tỉnh Ninh Bình" nhằm phát huy giá trị, góp phần quảng bá, giới thiệu về lịch sử, văn hóa địa phương.

Bài viết hay? Hãy đánh giá bài viết
Từ khóa:
user image
user image
User
Ý KIẾN

Sau gần hai năm trùng tu tôn tạo, tòa biệt thự cổ hơn 100 năm tuổi nằm tại số 49 phố Trần Hưng Đạo quận Hoàn Kiếm, Hà Nội đã được hoàn thiện và mở cửa đón du khách đến tham quan tìm hiểu. Đây là công trình được xây dựng từ đầu thế kỷ XX, vẫn còn giữ nguyên được các giá trị kiến trúc.

Tại Khu di tích lịch sử - văn hóa quốc gia đặc biệt Đền Trần - Chùa Phổ Minh, phường Lộc Vượng (thành phố Nam Định) hàng năm có 2 lễ hội quy mô lớn gồm: Lễ hội Trần (tháng 8 âm lịch) và Lễ hội Khai ấn đầu Xuân. Trong đó, Khai ấn Đền Trần đầu Xuân là một trong những lễ hội lớn, có từ lâu đời, hàng năm đều thu hút đông đảo người dân địa phương và du khách thập phương tham dự.

Các di tích thuộc quần thể di tích cố đô Huế sẽ mở cửa miễn phí, phục vụ khách tham quan trong ba ngày mùng Một đến ngày mùng Ba Tết Giáp Thìn.

Tại bảo tàng Hà Nội thường xuyên diễn ra các cuộc triển lãm, trưng bày đặc sắc, giới thiệu về truyền thống văn hóa, lịch sử của cha ông. Nhưng lần đầu tiên, hơn 200 hiện vật, hình ảnh, tài liệu về Giảng Võ trường - trường võ bị quốc gia đầu tiên của kinh thành Thăng Long xưa và bộ sưu tập vũ khí thời Lê - bảo vật quốc gia, đang được Bảo tàng Hà Nội giới thiệu đến công chúng.

Chùa chiền là một nét văn hoá đặc trưng của thủ đô Hà Nội nghìn năm văn hiến. Du khách phương xa khi đến với Hà Nội, ngoài việc ghé thăm những di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh, thưởng thức ẩm thực vô cùng đặc sắc, cũng như tận hưởng nếp sống đặc trưng của người dân nơi đây, thì không thể không đi lễ chùa. Hà Nội có rất nhiều những ngôi chùa lớn nhỏ khác nhau, trong đó có 6 ngôi chùa Bà vô cùng nổi tiếng.

Sản phẩm du lịch mới của Hà Nội khiến du khách tò mò, bởi di tích lịch sử Cổ Loa, huyện Đông Anh không xa lạ với nhiều người. Những câu chuyện về An Dương Vương xây thành Cổ Loa, Mỵ Châu-Trọng Thủy, cùng truyền thống dựng nước và giữ nước của ông cha, vốn đã đi vào tâm thức của hàng triệu người Việt Nam. Vậy, “Tìm về kinh đô người Việt cổ” có gì mới đang thu hút du khách trong và ngoài nước?