Ông Biden rút lui, bước ngoặt trong cuộc đua vào Nhà Trắng

Một quyết định bước ngoặt

Tổng thống Joe Biden tuyên bố chấm dứt nỗ lực tái tranh cử tổng thống, dừng cuộc đua vào Nhà Trắng chưa đầy bốn tháng trước ngày bầu cử.

Như vậy ông Biden, 81 tuổi, đã khuất phục trước áp lực càng tăng trong đảng của mình rằng ông quá yếu để tiếp tục cuộc chạy đua quá khốc liệt và có nguy cơ thua ông Donald Trump vào tháng 11 tới.

Tổng thống Biden thông báo sẽ ủng hộ Phó Tổng thống Kamala Harris thay thế ông làm ứng cử viên đại diện của Đảng Dân chủ trong cuộc đua vào Nhà Trắng.

Ông Biden đăng một bức thư trên mạng xã hội X: “Mặc dù tôi có ý định tái tranh cử, nhưng tôi tin rằng việc tôi chấm dứt tái tranh cử là tốt nhất cho đảng tôi và đất nước của tôi và tôi sẽ chỉ tập trung hoàn thành nhiệm vụ tổng thống của mình trong thời gian còn lại của nhiệm kỳ.

Quyết định đầu tiên của tôi với tư cách là ứng cử viên của đảng vào năm 2020 là chọn bà Kamala Harris làm phó tổng thống. Và đó là quyết định đúng đắn nhất mà tôi đã đưa ra. Hôm nay tôi muốn bày tỏ sự ủng hộ và tán thành hoàn toàn của mình để bà Kamala trở thành ứng cử viên của Đảng Dân chủ năm nay.”

Ông Biden đã có bốn lần tranh cử tổng thống. Ông đã làm việc 36 năm tại Thượng viện Mỹ, đại diện cho Delaware nhỏ bé. Ông đã vươn lên vị trí Chủ tịch của Uỷ ban Tư pháp và Quan hệ đối ngoại đầy quyền lực. Và ông đã có tám năm làm phó tổng thống dưới thời Barack Obama.

Thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ lâu năm Richard Blumenthal ca ngợi quyết định mà ông cho là "không vụ lợi và mạnh mẽ" của Tổng thống Joe Biden khi kết thúc chiến dịch tranh cử tổng thống vào Chủ nhật (21/7) và lên tiếng ủng hộ Phó Tổng thống Kamala Harris trở thành ứng cử viên của đảng.

Phó Tổng thống Harris đăng trên mạng xã hội rằng và rất "vinh dự" trước sự tán thành và khẳng định quyết tâm giành được đề cử của Đảng Dân chủ.

Nhưng trên Truth Social, ứng cử viên Đảng Cộng hòa, cựu Tổng thống Donald Trump viết: "Ông Joe Biden không phù hợp để tranh cử tổng thống và chắc chắn không phù hợp để phục vụ đất nước". Liên danh tranh cử của ông Trump, ông JD Vance cũng có ý kiến tương tự.

Phản ứng trước quyết định bất ngờ của Tổng thống Biden, lãnh đạo nhiều nước đã bày tỏ sự tôn trọng cho quyết định của ông. Trong tuyên bố cùng ngày, Thủ tướng Anh Keir Starmer bày tỏ mong muốn tiếp tục phối hợp với nhà lãnh đạo Mỹ “trong khoảng thời gian còn lại của nhiệm kỳ tổng thống”, đồng thời nhấn mạnh: “Tổng thống Biden đã đưa ra quyết định dựa trên những gì mà ông ấy tin tưởng sẽ phục vụ cho lợi ích cao nhất của nhân dân Mỹ”.

Trong khi đó, Điện Kremlin cho biết đang theo dõi các diễn biến sau khi Tổng thống Biden tuyên bố rút khỏi cuộc đua, đồng thời nhận định “rất nhiều thứ có thể thay đổi” trong giai đoạn hiện nay. Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nhấn mạnh: “Cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ vẫn còn bốn tháng ở phía trước. Đó là một chặng đường dài, trong đó, rất nhiều thứ có thể thay đổi. Chúng tôi cần chú ý, theo dõi những gì sẽ diễn ra”.

Việc ông Biden quyết định rút khỏi cuộc đua khi còn chưa đầy một tháng trước đại hội đảng và vài tháng trước khi cử tri đi bỏ phiếu là điều chưa từng có trong kỷ nguyên chính trị hiện đại Mỹ.

Bà Harris - ứng cử viên sáng giá của Đảng Dân chủ

Phó Tổng thống Kamala Harris (59 tuổi), cựu Thượng nghị sĩ Mỹ và Tổng chưởng lý California, đang đứng trước cơ hội trở thành nữ Tổng thống Mỹ đầu tiên nếu bà được Đảng Dân chủ đề cử và giành chiến thắng trong cuộc bầu cử ngày 5 tháng 11.

Bà là người Mỹ gốc Phi đầu tiên giữ chức phó tổng thống. Trong ba năm rưỡi qua giữ chức vụ cao thứ hai trong Nhà Trắng, bà chưa có thành tích nổi bật, nhưng tình hình đã thay đổi đáng kể kể từ khi bà thúc đẩy quyền phá thai và thu hút các cử tri trẻ. Các cuộc thăm dò gần đây cho thấy bà Harris có thể làm tốt hơn ông Biden trong cuộc đua với ông Trump, ứng cử viên Đảng Cộng hòa, mặc dù bà sẽ phải đối mặt với một cuộc đua rất khốc liệt.

Bà Harris, sinh ra ở Oakland, California, là con gái của một gia đình có mẹ gốc Ấn Độ và cha là người Jamaica. Bà theo học tại Đại học Howard ở Washington, DC trước khi lấy bằng luật tại Đại học Luật California, San Francisco. Bà bắt đầu làm việc tại Văn phòng luật sư quận Alameda, sau đó chuyển sang Văn phòng luật sư quận San Francisco.

Bà trở thành luật sư quận San Francisco vào năm 2003. Sau đó, bà được bầu làm Tổng chưởng lý của California, cơ quan thực thi pháp luật hàng đầu của bang, vào năm 2010 và tái đắc cử bốn năm sau đó. Bà được bầu vào Thượng viện Mỹ năm 2016 và là người chỉ trích ông Trump lớn tiếng nhất, đặc biệt là chính sách nhập cư của ông.

Bà Harris ban đầu tranh cử vào Nhà Trắng trong cuộc bầu cử năm 2020, nhưng nhanh chóng mờ nhạt vì những cuộc tranh luận không để lại ấn tượng gì trong vòng bầu cử sơ bộ.

Khi ông Biden củng cố vị trí dẫn đầu của mình vào năm 2020, ông tuyên bố sẽ chọn một phụ nữ làm người đồng hành cùng mình. Việc lựa chọn bà Harris được coi là một nỗ lực nhằm thu hút cử tri da đen và tiếp thêm sinh lực cho đảng.

Thành tích thực thi pháp luật và cách tiếp cận trung dung của bà Harris cũng được coi là thế mạnh có thể thu hút những cử tri còn do dự. Bà Harris đã lập được những thành tích xuất sắc nhất trong sự nghiệp của mình, trở thành người phụ nữ da đen đầu tiên nắm giữ những chức vụ quan trọng như luật sư quận San Francisco, Tổng chưởng lý California, Thượng nghị sĩ bang California và phó tổng thống.

Jennifer Victor - Giáo sư tại Đại học George Mason, mô tả bà Harris là một “phó tổng thống rất điển hình”, chủ yếu bà tán dương các chính sách quan trọng của chính quyền Tổng thống Biden, bao gồm luật về cơ sở hạ tầng, nhập cư, kiểm soát súng và bảo vệ quyền phá thai. Đặc biệt, bà Harris được giao nhiệm vụ dẫn đầu các nỗ lực nhằm ngăn chặn làn sóng di cư từ Trung Mỹ.

Các đảng viên Đảng Dân chủ có ảnh hưởng bao gồm: Hạ nghị sỹ Jim Clyburn, người đóng vai trò then chốt trong chiến thắng năm 2020 của ông Biden; Hạ nghị sĩ Gregory Meeks, một nghị sĩ New York và là thành viên cấp cao của Nhóm da đen trong Quốc hội và Summer Lee, một đảng viên Đảng Dân chủ Hạ viện từ Pennsylvania đã hàm ý rằng bà Harris sẽ là lựa chọn tốt nhất cho cuộc đua vào Nhà Trắng. Một số nhà tài trợ quan trọng của Đảng Dân chủ ở Phố Wall bắt đầu chuyển hướng ưu tiên cho bà.

Cơ quan thăm dò ý kiến Five Thirty Eight cho biết 37,1% cử tri tán thành Phó Tổng thống Harris và 49,6% không tán thành, so với 36,9% tán thành và 57,1% không tán thành ông Biden, và 38,6% tán thành và 53,6% không tán thành ông Trump.

Kể từ khi Tòa án tối cao bãi bỏ quyền phá thai theo hiến pháp của phụ nữ vào năm 2022, Phó Tổng thống Harris đi đầu trong chính quyền của Tổng thống Biden trong các vấn đề về quyền sinh sản, một vấn đề mà Đảng Dân chủ đang đặt cược để giúp họ giành chiến thắng trong cuộc bầu cử năm 2024.

Một số đảng viên Đảng Dân chủ tin rằng bà Harris có thể tiếp thêm sinh lực cho Đảng Dân chủ, giữ chân những người ủng hộ đảng khi mà sự nhiệt tình của họ dành cho ông Biden đã phai nhạt, bao gồm cử tri da đen, cử tri trẻ và những người không tán thành cách ông Biden xử lý cuộc chiến Israel - Hamas.

Một số nhà tài trợ của Đảng Dân chủ cho biết, bà Harris có thể gặp khó khăn trong việc thu hút các đảng viên Đảng Dân chủ ôn hòa và các cử tri độc lập thích các chính sách trung dung của ông Biden. Tuy nhiên, các chiến lược gia cho biết bất kỳ chiến dịch tranh cử nào của Đảng Dân chủ vẫn cần huy động thêm hàng trăm triệu USD trước tháng 11. Và đối với bà Harris, đó có thể là một trách nhiệm nặng nề.

Tuy nhiên, bà Harris cũng sẽ tiếp quản số tiền quyên góp được từ chiến dịch Biden và kế thừa cơ sở hạ tầng của chiến dịch tranh cử, một lợi thế quan trọng khi chỉ còn bốn tháng trước ngày bầu cử vào ngày 5/11. Một số đảng viên Đảng Dân chủ cho biết kinh nghiệm của bà Harris có thể tỏa sáng trong cuộc tranh luận trực tiếp với ông Trump.

Thách thức chưa từng có của Đảng Dân chủ

Đảng Dân chủ hiện phải đối mặt với thách thức chưa từng có do mùa bầu cử sơ bộ mà theo truyền thống đã phải kết thúc từ lâu. Tổng thống Biden rút khỏi cuộc đua vào Nhà Trắng và ủng hộ Phó Tổng thống Kamala Harris làm ứng cử viên của Đảng Dân chủ ra tranh cử, nhưng ông Biden không thể đưa bà Harris trở thành ứng cử viên tổng thống.

Đảng Dân chủ Mỹ sẽ cần chọn một ứng cử viên mới để thay thế Tổng thống Joe Biden. Quyết định cuối cùng sẽ được đưa ra bởi khoảng 4.700 đại biểu tham dự Đại hội toàn quốc của Đảng Dân chủ diễn ra ngày 19 - 22/8 tới.

Theo Ballotpedia, dự kiến năm 2024 sẽ có khoảng 4.672 đại biểu, trong đó có 3.933 đại biểu cam kết và 739 “siêu đại biểu”, là những đảng viên cấp cao. Để đảm bảo được đề cử, một ứng cử viên cần phải đạt được đa số phiếu, tức là có nhiều phiếu bầu hơn tất cả phiếu của những ứng cử viên khác cộng lại. Nếu không ai đạt được điều đó thì sẽ xảy ra “đại hội thương lượng”, trong đó các đại biểu tự do thương lượng với lãnh đạo đảng.

Các quy tắc sẽ được thiết lập và sẽ có cuộc bỏ phiếu điểm danh cho những cái tên được đề cử. Có thể phải mất vài vòng bỏ phiếu để có người giành được đa số và trở thành người được đề cử.

Trong một bài đăng trên mạng xã hội X, Tổng thống Biden đã bày tỏ ủng hộ cấp phó Kamala Harris. Tuy nhiên, hãng tin CNN cho rằng có những ứng cử viên tiềm năng khác có thể thực hiện một chiến dịch hiệu quả hơn để đánh bại ứng cử viên tổng thống của Đảng Cộng hòa – ông Donald Trump.

Liệu Thống đốc California Gavin Newsom - người đã đưa ra sự ủng hộ tuyệt đối cho Tổng thống Biden sau cuộc tranh luận hôm 27/6 - có trở thành đối thủ cạnh tranh của bà Harris tại Đại hội Đảng Dân chủ hay không? Việc tìm người thay thế có thể gây chia rẽ trong nội bộ đảng.

Theo giới phân tích, một số ứng cử viên tiềm năng khác có thể được chọn để thay thế Tổng thống Mỹ Joe Biden bao gồm: Thống đốc bang Michigan Gretchen Whitmer, Thống đốc bang Kentucky Andy Beshear và Thống đốc bang Illinois JB Pritzker.

Theo quy định của đảng, các ứng cử viên phải đáp ứng một số yêu cầu nhất định để được đề cử làm ứng cử viên tổng thống của đảng. Họ phải thu thập hàng trăm chữ ký từ các đại biểu (ít nhất 300, nhưng không quá 600) từ một số bang (không quá 50 chữ ký có thể đến từ một bang). Không đại biểu nào có thể ký nhiều hơn một bản kiến nghị và chữ ký có thể đến từ các đại biểu hoặc siêu đại biểu.

Các ứng cử viên cũng phải đáp ứng một loạt yêu cầu được đặt ra trong nội quy đảng, bao gồm việc họ phải là một “đảng viên Đảng Dân chủ chân chính” và họ đã “có được sự ủng hộ đáng kể cho việc đề cử làm ứng cử viên Đảng Dân chủ” cho chức tổng thống.

Thông báo rút lui của ông Joe Biden là bước ngoặt mới nhất trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ 2024, diễn ra chỉ vài ngày sau vụ ám sát hụt ông Donald Trump trong cuộc vận động tranh cử ở Pennsylvania.

Đây được xem là một diễn biến cực kỳ bất ngờ vào những tháng gần kề cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, không giống với bất kỳ cuộc đua nào trong lịch sử nước Mỹ. Trong bốn tháng còn lại, cuộc bầu cử này dự kiến sẽ còn đầy những bất ngờ khó đoán định.