S-350 Vityaz - hệ thống phòng không tầm trung linh hoạt của Nga

S-350 Vityaz có thể tiêu diệt đồng thời tới 16 mục tiêu

S-350 Vityaz là hệ thống phòng không di động tiên tiến của Nga, được thiết kế để đánh chặn hiệu quả các mối đe dọa trên không như máy bay chiến đấu, máy bay không người lái, tên lửa hành trình cũng như tên lửa đạn đạo.

Mỗi tổ hợp chiến đấu Vityaz bao gồm một xe chỉ huy - điều khiển 50K6E, từ một đến hai xe radar đa chức năng 50N6E, và từ một đến tám xe mang bệ phóng tên lửa 50P6E, mỗi xe có thể mang tới 12 tên lửa. Hệ thống này sử dụng công nghệ radar và điện tử hiện đại để phát hiện và tiêu diệt nhiều mục tiêu đồng thời.

S-350 Vityaz có khả năng tiêu diệt tối đa 16 mục tiêu khí động học hoặc 12 mục tiêu đạn đạo cùng lúc, với tầm bắn tối đa 70 km và độ cao tối đa 30 km. Thời gian triển khai hệ thống vào vị trí chiến đấu là 5 phút. Hệ thống hoạt động chủ yếu ở chế độ tự động, với kíp chiến đấu đảm nhận việc triển khai và kiểm soát.

S-350 Vityaz – hệ thống tên lửa phòng không thế hệ mới của Nga

Được phát triển bởi Tập đoàn Almaz-Antey, S-350 Vityaz là đại diện cho thế hệ mới trong dòng vũ khí tên lửa phòng không của Nga. Dù chỉ mới được đưa vào trang bị gần đây nhưng S-350 đã chứng tỏ hiệu quả vượt trội trong điều kiện chiến đấu thực tế.

Hệ thống S-350 được thiết kế với mục tiêu bảo vệ các cơ sở dân sự, công nghiệp và quân sự quan trọng khỏi các cuộc tấn công từ trên không. Với khả năng tự động hóa cao, S-350 có thể hoạt động độc lập hoặc kết hợp với các hệ thống phòng không khác như S-300, S-400 và S-500. Điều này tạo nên một mạng lưới phòng không đa tầng, có khả năng bảo vệ tối đa các mục tiêu quan trọng trước các cuộc tấn công của đối phương.

Theo Đại tá Sergey Khatylev - Cựu chỉ huy lực lượng tên lửa phòng không thuộc Bộ Tư lệnh Đặc nhiệm Không quân Nga, S-350 Vityaz đã chứng tỏ hiệu quả vượt trội trong việc đối phó với các tên lửa hành trình của phương Tây, đặc biệt là HIMARS và ATACMS. Với khả năng thay đổi vị trí linh hoạt, S-350 không chỉ bảo vệ các mục tiêu quan trọng mà còn gây khó khăn lớn cho đối phương trong việc tìm và tiêu diệt hệ thống này.

S-350 thử lửa trên chiến trường Ukraine

Hệ thống tên lửa phòng không S-350 là đại diện của thế hệ mới trong dòng vũ khí tên lửa phòng không của Tập đoàn Almaz-Antey và chỉ mới được đưa vào trang bị gần đây.

Hệ thống tên lửa phòng không đầu tiên được chuyển giao cho Trung tâm huấn luyện quân đội tên lửa phòng không tại Gatchina vào năm 2020. Đến tháng 12 năm 2021, việc trang bị S-350 cho trung đoàn đầu tiên thuộc Quân đoàn Phòng không và Không quân số 4 của Quân khu phía Nam được xác nhận.

Bộ Quốc phòng Nga đã công bố những hình ảnh về hoạt động thực chiến của hệ thống tên lửa phòng không S-350 Vityaz trong chiến dịch quân sự đặc biệt (SVO). Theo thông tin từ cơ quan này, hệ thống đã thành công trong việc đánh chặn các loại tên lửa chính xác cao của phương Tây như ATACMS, Storm Shadow và đạn từ hệ thống pháo phản lực HIMARS.

"Trong chiến dịch quân sự đặc biệt, các đơn vị tên lửa S-350 đã phản ứng hiệu quả với các cuộc tấn công đường không của đối phương. Tổ hợp S-350 Vityaz nhiều lần đánh chặn thành công từ pháo phản lực của Ukraine. 12 tên lửa đánh chặn được phóng loạt từ mỗi bệ phóng sẽ bay theo nhiều hướng khác nhau, nhưng đều nhắm chính xác vào các mục tiêu", theo thông báo từ Bộ Quốc phòng Nga.

Tên lửa phòng không S-350 khai hoả. Nguồn: Bộ Quốc phòng Nga.

Bộ Quốc phòng cũng nhấn mạnh rằng, nếu cần thiết, S-350 có thể đánh chặn cả một phi đội máy bay hoặc trực thăng của đối phương. Tên lửa của Vityaz có khả năng đối phó với các phương tiện bay hiện đại, ngay cả khi chúng thực hiện các động tác né tránh phức tạp.

Số lượng tên lửa là một trong những thế mạnh của Vityaz so với các hệ thống trước đây. Một bệ phóng của S-350 có thể mang theo số lượng tên lửa tương đương với một tiểu đoàn S-300. Một trạm radar có thể điều khiển năm bệ phóng, và mỗi tổ hợp có thể hoạt động đồng thời với ba trạm radar, điều này tăng gấp ba lần số lượng tên lửa trong trạng thái trực chiến, cho phép đối phó với cả những cuộc tấn công tên lửa ồ ạt.

Trong cuộc phỏng vấn với cơ quan báo chí của Bộ Quốc phòng Nga, một chỉ huy đơn vị tên lửa phòng không thuộc quân khu phía Nam với biệt danh Lev cho biết rằng gần đây, Vityaz của đơn vị anh đã tiêu diệt hơn 10 đợt tấn công bằng hệ thống HIMARS của Ukraine. Các tên lửa từ hệ thống pháo phản lực do Mỹ sản xuất đã nhanh chóng bị phát hiện từ khoảng cách hơn 90 km và bị đánh chặn ở khoảng cách khoảng 70 km.

Khi hoạt động trong điều kiện tiêu chuẩn, thời gian từ lúc phát hiện đến khi tiêu diệt mục tiêu của Vityaz không quá tám giây. Trong điều kiện chiến đấu tại chiến trường Ukriane, thời gian này giảm xuống còn từ một giây rưỡi đến ba giây, bất kể hệ thống hoạt động ở chế độ tự động hay điều khiển thủ công.

Chỉ huy Lev cũng đánh giá cao tính tự chủ, di động và khả năng hoạt động trong điều kiện địa hình và thời tiết khó khăn của Vityaz. Ngoài ra, các thành phần của một tổ hợp có thể được bố trí ở khoảng cách xa nhau nhằm tăng khả năng bảo toàn hệ thống nếu bị đối phương tấn công.

So sánh S-350 Vityaz với các hệ thống tên lửa phòng không khác của Nga

S-350 Vityaz vs S-300

• Tầm bắn: S-350 có tầm bắn tối đa 120 km, hơn một số phiên bản của S-300 (75 - 150 km). Tuy nhiên, S-300 có một số phiên bản với tầm bắn lớn hơn.

• Số lượng mục tiêu: S-350 có khả năng tiêu diệt đồng thời lên đến 16 mục tiêu, trong khi S-300 có thể tiêu diệt 6 - 12 mục tiêu tùy thuộc vào phiên bản.

• Khả năng tự động hóa: S-350 có mức tự động hóa cao hơn so với S-300, giúp giảm sự can thiệp của con người.

S-350 Vityaz vs S-400

• Tầm bắn: S-400 có tầm bắn tối đa 400 km, vượt trội hơn so với S-350 (120 km). Điều này làm cho S-400 phù hợp hơn với các nhiệm vụ phòng không tầm xa.

• Số lượng mục tiêu: S-400 có khả năng tiêu diệt đồng thời lên đến 36 mục tiêu, cao hơn so với 16 mục tiêu của S-350.

• Khả năng phát hiện mục tiêu: Radar của S-400 có khả năng phát hiện mục tiêu ở khoảng cách xa hơn (400 km so với 300 km của S-350).

S-350 Vityaz vs S-500

• Tầm bắn: S-500 có tầm bắn tối đa lên đến 600 km, vượt xa tầm bắn của S-350 (120 km). S-500 được thiết kế để đối phó với các mối đe dọa từ không gian và tầm xa hơn.

• Số lượng mục tiêu: S-500 có khả năng tiêu diệt 10 - 15 mục tiêu đồng thời, gần bằng S-350.

• Khả năng tự động hóa: S-500 có mức tự động hóa rất cao, tương đương hoặc vượt trội hơn so với S-350, phù hợp với các nhiệm vụ phòng không hiện đại.

S-350 Vityaz là một hệ thống phòng không tầm trung hiện đại, có tính tự động hóa cao và khả năng tiêu diệt nhiều mục tiêu đồng thời. So với S-300, S-400 và S-500 thì S-350 nổi bật về tính di động và khả năng tự động hóa nhưng có tầm bắn và khả năng tiêu diệt mục tiêu thấp hơn.

Trong khi đó, S-400 và S-500 cung cấp khả năng phòng không tầm xa và khả năng tiêu diệt mục tiêu vượt trội. S-350 khi được triển khai sẽ đóng vai trò bổ sung một lớp phòng không quan trọng trong chiến lược bảo vệ mục tiêu.

So sánh S-350 Vityaz với các hệ thống tên lửa phòng không của Mỹ và phương Tây

S-350 Vityaz vs Patriot PAC-3

• Tầm bắn: Patriot PAC-3 có tầm bắn tối đa khoảng 160 km, vượt trội hơn S-350 (120 km). Patriot PAC-3 chủ yếu được thiết kế để chống lại các mối đe dọa từ tên lửa đạn đạo và tên lửa hành trình.

• Số lượng mục tiêu đồng thời: Patriot PAC-3 có khả năng tiêu diệt đồng thời khoảng 9 mục tiêu, trong khi S-350 có thể tiêu diệt 16 mục tiêu.

• Khả năng tự động hóa: Cả hai hệ thống đều có mức tự động hóa cao, tuy nhiên, Patriot PAC-3 thường được biết đến với khả năng tích hợp và phối hợp tốt hơn với các hệ thống phòng không khác.

S-350 Vityaz vs THAAD

• Tầm bắn: THAAD có tầm bắn tối đa khoảng 200 km, vượt xa S-350 (120 km). THAAD chủ yếu được thiết kế để đánh chặn các tên lửa đạn đạo tầm trung và tầm xa.

• Số lượng mục tiêu đồng thời: THAAD có khả năng tiêu diệt đồng thời khoảng 14 mục tiêu, gần bằng S-350 (16 mục tiêu).

• Khả năng tự động hóa: THAAD có mức tự động hóa rất cao và được thiết kế để hoạt động độc lập hoặc phối hợp với các hệ thống phòng không khác.

S-350 Vityaz vs Aegis

• Tầm bắn: Hệ thống Aegis (có thể sử dụng tên lửa SM-2, SM-3) có tầm bắn từ 150 đến 200 km, tùy thuộc vào loại tên lửa được sử dụng. Điều này tương đương hoặc vượt trội hơn S-350 (120 km).

• Số lượng mục tiêu đồng thời: Aegis có khả năng tiêu diệt đồng thời từ 24 đến 30 mục tiêu, cao hơn so với 16 mục tiêu của S-350.

• Khả năng cơ động: Aegis chủ yếu được lắp đặt trên tàu chiến, điều này tạo ra sự cơ động cao trong môi trường biển nhưng hạn chế so với tính cơ động của S-350 trên mặt đất.

S-350 Vityaz là một hệ thống phòng không tầm trung có tính năng nổi bật về khả năng tự động hóa và tiêu diệt nhiều mục tiêu đồng thời. Tuy nhiên, khi so sánh với các hệ thống của Mỹ và phương Tây như Patriot PAC-3, THAAD và Aegis thì S-350 có tầm bắn ngắn hơn và khả năng tiêu diệt mục tiêu đồng thời thấp hơn.

Các hệ thống của Mỹ và phương Tây thường có tầm bắn xa hơn và khả năng tích hợp tốt với các hệ thống phòng không khác, đồng thời cũng có khả năng cơ động cao hơn trong một số trường hợp.

S-350 dù mới được đưa vào sử dụng nhưng đã phát huy vai trò hiệu quả khi thực chiến trên chiến trường, có khả năng bảo vệ hiệu quả trước các đợt tấn công bằng vũ khí hàng không hiện đại của Mỹ và phương Tây.

S350 Vityaz hiện đang đóng vai trò quan trọng trong chiến lược phòng thủ của Nga và tạo ra các chiến thuật phòng không mới, bổ sung một lớp bảo vệ tầm trung quan trọng khi phối hợp với các hệ thống khác như S-300, S-400, S-500 để hình thành thành một mạng lưới phòng không đa tầng hiệu quả.