Tấn công Kursk tạo 'vùng đệm' - canh bạc lớn của Ukraine

Ukraine đặt mục tiêu tạo ra “vùng đệm” tại Kursk

Quân đội Ukraine vẫn đang tiến về phía trước sau khi phát động chiến dịch quân sự bất ngờ tại Kursk, khu vực giáp biên giới với Ukraine, cách đây gần hai tuần.

Kiev dường như có nhiều mục tiêu khi thực hiện cuộc đột kích này. Một cố vấn giấu tên của Ukraine cho biết ý tưởng về một cuộc xâm nhập vào lãnh thổ Nga đã “được đưa lên bàn thảo luận của Kiev trong hơn một năm”.

Chiến dịch đột kích này hướng tới nhiều mục tiêu, bao gồm từ nâng cao tinh thần của binh sỹ Ukraine sau nhiều tháng căng thẳng tới kéo căng các nguồn lực của Nga và chuyển hướng chú ý của Moscow khỏi các khu vực tiền tuyến, đặc biệt ở Donbass, nơi các đội quân Nga đã giành được những bước tiến đều đặn kể từ đầu năm nay. Một trợ lý của tổng thống Ukraine cho biết cuộc tấn công cũng nhằm đảm bảo một quá trình đàm phán “công bằng”.

Lần đầu tiên kể từ khi tiến hành cuộc đột kích, Tổng thống Ukraine Zelensky đã tuyên bố tham vọng chiến lược của chiến dịch này: “Bây giờ nhiệm vụ chính của chúng ta trong các hoạt động phòng thủ nói chung là phá hủy càng nhiều năng lực chiến tranh của Nga càng tốt và tiến hành các hành động phản công tối đa”. Những điều đó bao gồm “tạo ra một vùng đệm trên lãnh thổ” Nga, ông Zelensky nói.

“Mọi điều có thể gây tổn thất cho quân đội Nga, nhà nước Nga, tổ hợp công nghiệp quân sự và nền kinh tế của họ đều giúp ngăn chặn chiến tranh mở rộng và đưa chúng ta đến gần hơn với một kết thúc công bằng”, theo ông Zelensky.

Tổng thống Ukraine cũng cho biết Kiev đang không ngừng củng cố vị trí tại Kursk và đã kiểm soát gần 1.000 km2 lãnh thổ Nga. Đêm qua, Ukraine đã phá hủy cây cầu thứ ba bắc qua sông Seym ở khu vực Kursk.

Theo các quan chức Nga, cây cầu ở làng Karyzh đã bị hư hại do “pháo kích” có mục tiêu của Ukraine. Đây là cây cầu lớn cuối cùng ở khu vực này, sau khi Kiev phá hủy hai cây cầu xa hơn về phía đông cũng bắc qua sông Seym vào thứ Sáu và thứ Bảy tuần trước.

Lực lượng vũ trang Ukraine hiện đang chuẩn bị tiến về phía trước từ đầu cầu hiện tại xung quanh thị trấn Sudzha, nơi họ đã kiểm soát hai tuần trước sau cuộc đột kích. Quân đội Ukraine cũng đang tìm cách bao vây quân đội Nga bị mắc kẹt ở phía nam con sông tại quận Korenevsky.

Nếu chiến dịch này thành công, Ukraine sẽ giành thêm 700 km2 lãnh thổ Nga. Nga đã xây dựng cầu phao bắc qua sông để tiếp tế cho lực lượng của mình, nhưng những cây cầu này dễ bị tấn công tầm gần từ hệ thống Himars do Mỹ cung cấp.

Cũng trong ngày hôm qua, Kiev đã chiếm được thêm hai ngôi làng của Nga là Snagost và Apanasovka. Tuy nhiên, tốc độ tiến vào vùng Kursk đã chậm lại trong những ngày gần đây. Điện Kremlin đã huy động lực lượng dự bị để cố gắng ngăn chặn các đơn vị chiến đấu của Ukraine tiến xa hơn.

“Tình hình ở đó rất hỗn loạn”, “Nga đã đưa thêm quân vào”, một quan chức cấp cao của Ukraine nói với tờ The Guardian.

Nga tuyên bố gây tổn thất nặng nề cho Ukraine tại Kursk

Bộ Quốc phòng Nga ngày 19/8 cho biết trong cuộc giao tranh ở khu vực Kursk, quân đội Ukraine đã mất tới 3.800 quân nhân.

“Tổng cộng, trong cuộc giao tranh ở hướng Kursk, đối phương đã tổn thất tới 3.800 quân nhân, 54 xe tăng, 26 xe chiến đấu bộ binh, 48 xe thiết giáp chở quân”, tuyên bố của Bộ Quốc phòng Nga cho biết.

Ngoài ra, các lực lượng vũ trang Ukraine còn tổn thất 281 xe thiết giáp chiến đấu; 123 ô tô; 27 khẩu pháo; 5 hệ thống phòng không; 7 bệ phóng của hệ thống tên lửa phóng loạt, bao gồm 3 bệ phóng HIMARS MLRS và 1 bệ phóng MLRS; 5 trạm tác chiến điện tử; 4 đơn vị thiết bị kỹ thuật, bao gồm hai xe rà phá kỹ thuật và một thiết bị rà phá bom mìn UR-77.

Quân đội Nga đã đẩy lùi ba cuộc tấn công của Ukraine theo hướng các làng Olgovka, Russkoe và Cherkasskoe Porechnoye. Tại đây, quân đội Ukraine đã mất một xe tăng, một xe chiến đấu bộ binh, hai xe chiến đấu bọc thép và hơn 25 binh sỹ. Bộ Quốc phòng Nga cũng lưu ý rằng bốn quân nhân Ukraine đã bị bắt làm tù binh.

Quân đội Nga cũng tấn công nơi tập trung nhân lực và trang thiết bị của các lữ đoàn tấn công đường không cơ giới số 22, 61, 115 và 80 của lực lượng vũ trang Ukraine tại các khu vực định cư Borki, Bogdanovka, Vishnevka, Viktorovka, Kositsa, Lyubimovka, Melovoy, Snagost, phía tây Martynovka và phía đông nam Korenevo.

Các lực lượng Nga cũng tấn công các khu vực tập trung nhân sự và thiết bị quân sự của Lữ đoàn tấn công dù số 82, Lữ đoàn phòng thủ lực lượng vũ trang số 103 và 129 của lực lượng vũ trang Ukraine tập trung ở các khu vực Basovka, Vorozhba, Kruzhka, Miropolya, Novaya Sich và Sadkov ở vùng Sumy.

Tổng tham mưu trưởng các lực lượng vũ trang Nga Valery Gerasimov khẳng định cuộc tiến công của Ukraine đã bị ngăn chặn.

Canh bạc lớn của Tổng thống Ukraine Zelensky

Khi phát động cuộc đột kích sang khu vực Kursk của Nga, Tổng thống Ukraine Zelensky có lẽ đã từng hy vọng rằng cuộc tấn công sẽ buộc Moscow phải tái triển khai lực lượng từ những nơi khác trên chiến trường Ukraine, qua đó làm giảm bớt áp lực đối với quân đội nước này ở mặt trận phía đông. Tuy nhiên, đây là một động thái mạo hiểm và kết quả vẫn chưa rõ ràng.

Gần hai tuần sau cuộc tấn công bất ngờ, Ukraine đang trong tình thế khó khăn khi phải cân bằng giữa việc chiếm giữ lãnh thổ bên kia biên giới và đánh mất lãnh thổ ở ngay trung tâm mặt trận phía đông ở khu vực Donetsk.

Từ nhiều tháng qua, quân đội Nga đã liên tục giành được lợi thế ở phía đông Ukraine. Ngày 19/8, Nga đã kiểm soát thị trấn New York, giương cao quốc kỳ Nga tại đây và đổi tên thị trấn thành Novgorodske, các blogger quân sự của Điện Kremlin đưa tin.

Quân đội Nga cũng đã tiến gần hơn đến thành phố chiến lược Pokrovsk. Tổng tư lệnh quân đội Ukraine, Tướng Oleksandr Syrskyi, hôm 16/8 tuyên bố rằng quân đội nước này đã tiến được hai dặm mỗi ngày bên trong nước Nga, nhưng các lực lượng Nga cũng đã tiến được khoảng ba dặm trong tháng này khi Moscow đặt cược vào một thắng lợi tại Pokrovsk.

Trong suy nghĩ của nhiều người Ukraine, hai trận đánh này có liên quan đến nhau và kết quả cuối cùng vẫn chưa chắc chắn. Nga được kỳ vọng sẽ chuyển lực lượng đáng kể từ phía đông Ukraine về bảo vệ Kursk.

Tuy nhiên, theo bà Hanna Shelest, một thành viên cấp cao của Trung tâm Phân tích Chính sách châu Âu, mặc dù cuộc tấn công táo bạo của Ukraine đã “diễn ra tốt hơn mong đợi”, nhưng thực tế là “Nga có lẽ đã không di chuyển lực lượng từ sườn phía đông về Kursk như mong đợi của Kiev”.

Viện Nghiên cứu Chiến tranh, một nhóm chuyên gia tư vấn của Mỹ, cho biết họ tin rằng chỉ có “một số thành phần thuộc các đơn vị không chính quy của Nga” được tái triển khai đến Kursk, và Điện Kremlin có thể sẽ “cực kỳ phản đối việc rút các đơn vị quân đội Nga đang tham gia chiến đấu” gần một khu vực ưu tiên như Pokrovsk.

Ông Serhiy Dobryak, người đứng đầu chính quyền quân sự thành phố Pokrovsk hôm 18/8 cảnh báo rằng lực lượng Nga đã “gần như tiếp cận” thành phố và giao tranh có khả năng nhấn chìm thành phố trong vòng chưa đầy hai tuần nữa.

“Quân đội Nga đã ở gần, cách vùng ngoại ô thị trấn 11 km. Thị trấn đang chuẩn bị sẵn sàng”, ông Serhii Dobriak cho biết.

Pokrovsk là đô thị chiến lược nằm trên ngã ba của tuyến đường cung cấp nhu yếu phẩm cho quân đội Ukraine ở vùng Donbass. Nếu để mất Pokrovsk, Ukraine sẽ mất tuyến huyết mạch quan trọng phục vụ cho các đơn vị ở phía bắc thành phố, trong đó có thành trì Chasov Yar. Kiểm soát Pokrovsk cũng sẽ giúp các lực lượng Nga dễ dàng tiếp cận thị trấn Kostiantynivka, một trung tâm quân sự khác của Ukraine.

Tổng thống Ukraine Zelensky cho biết các đơn vị của Ukraine “đang làm mọi cách để giữ vững các vị trí” trong bối cảnh các lực lượng của Kiev đang phải chịu áp lực cực lớn từ hàng chục cuộc tấn công ở khu vực tiền tuyến Donetsk.

Trong bối cảnh quân đội Nga đang áp sát Pokrovsk, nhà chức trách Ukraine đang khẩn trương sơ tán dân thường khỏi thành phố. Chỉ riêng trong tuần trước, gần 1.800 người đã được sơ tán khỏi thành phố trong khi trước đó, mỗi tháng chỉ có 450-500 cư dân được sơ tán. Đến nay khoảng 60% dân số Pokrovsk đã rời khỏi thành phố này.

Cho đến một năm trước, Pokrovsk vẫn được coi là một căn cứ khu vực của Ukraine, nơi các nhà báo và nhân viên cứu trợ có thể ở lại qua đêm. Các tuyến đường bộ và đường sắt từ đây kết nối thành phố trung tâm Dnipro với các thành phố Kramatorsk và Sloviansk. Việc Nga kiểm soát được thành phố này trên thực tế sẽ cắt đôi khu vực còn lại thuộc tỉnh Donetsk do Ukraine kiểm soát.

Tổng thống Volodymyr Zelenskiy ngày 16/8 cũng đã liên kết các trận chiến tại Kursk và Pokrovsk. Ông giải thích rằng cuộc đột kích của Ukraine vào Kursk là “để phá hủy hậu cần của quân đội Nga và làm cạn kiệt nguồn dự trữ của họ”. Ông nói thêm rằng tướng Syrskyi đã tóm tắt cho ông “về các bước phòng thủ của chúng tôi ở Donbas” bao gồm cả những biện pháp phòng thủ ở Pokrovsk “cũng như bước tiến ở khu vực Kursk.”

Tại khu vực Sumy, đông bắc Ukraine, mặc dù binh lính Ukraine khá vui mừng với thành công ban đầu của quân đội nước này ở Kursk nhưng không ít người đã bày tỏ nghi ngờ về chiến lược chung của Kiev.

Anh Oleksii, một chiến sỹ bộ binh Ukraine, chia sẻ: “Chúng ta nên bảo vệ những gì chúng ta có. Việc tấn công Kursk sẽ lấy đi những người lính giỏi khỏi Pokrovsk”.

Có nhiều tin đồn rằng Đại tá Emil Ishkulov, vị chỉ huy nổi tiếng của lữ đoàn 80 của Ukraine đã bị cách chức vào cuối tháng 7 sau khi ông phản đối cuộc tấn công của Kiev sang lãnh thổ Nga vì không chắc đơn vị của mình có đủ sức mạnh để thực hiện nhiệm vụ. Vào thời điểm đó, những người lính trong đơn vị đã đưa ra một lời kêu gọi công khai để phục chức cho ông nhưng không thành công.

Theo tình báo Estonia, lực lượng được cho là có những nhà phân tích giỏi nhất về ý định của Nga, hiện không có dấu hiệu nào cho thấy Moscow đã tập hợp đủ lực lượng để phản công toàn diện ở Kursk. Điều đó cho thấy có lẽ Moscow đang ưu tiên Donbas.

Ngoài mặt trận Pokrovsk, giao tranh dữ dội cũng đang diễn ra xung quanh các ngôi làng Pivnichne và Zalizne ở Donetsk, cách Pokrovsk khoảng 64 km về phía đông, nơi lực lượng Nga đã phát động “một cuộc tấn công lớn” vào sáng 18/8.

Cánh cửa đàm phán đã khép?

Về mặt chính trị, cuộc đột kích của Ukrane vào vùng Kursk của Nga nhằm tạo đòn bẩy trước các cuộc đàm phán có thể xảy ra. Nếu cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 11 tới, mối đe dọa rút lại viện trợ quân sự-kỹ thuật có thể sẽ buộc Kiev phải ngồi vào bàn đàm phán. Chính phủ Ukraine muốn đảm bảo rằng nếu phải tham gia vào quá trình đó, họ có những thứ mà Nga muốn trao đổi để đổi lấy nhượng bộ. Do đó, quân đội Ukraine phải chiếm và giữ một phần đất đáng kể của Nga trong suốt thời gian diễn ra các cuộc đàm phán tiềm năng.

Tuy nhiên, Đại tá Douglas McGregor, cựu cố vấn Lầu Năm Góc, trong một cuộc phỏng vấn với nhà phân tích Cyrus Janssen cho rằng, việc lực lượng vũ trang Ukraine đột kích vào khu vực Kursk của Nga đã khiến cơ hội giải quyết hòa bình thông qua đàm phán giảm đi đáng kể.

“Nếu ở giai đoạn này có bất kỳ khả năng nào giải quyết các vấn đề giữa Nga và Ukraine thông qua đàm phán với chế độ Zelensky, thì cơ hội đã kết thúc”, ông McGregor nhận định.

Trợ lý Tổng thống Nga, ông Yuri Ushakov ngày 19/8 tuyên bố Moscow không sẵn sàng đàm phán hòa bình với Ukraine do cuộc tấn công của Kiev vào tỉnh Kursk, tuy nhiên Nga không rút lại các đề xuất hòa bình trước đó.

Hồi tháng 6 vừa qua, Tổng thống Putin tuyên bố Nga sẵn sàng khởi động hòa đàm với Ukraine vào bất cứ lúc nào nhưng phải đáp ứng một điều kiện - đó là các lực lượng của Kiev phải rút khỏi toàn bộ lãnh thổ Donetsk, Lugansk, Zaporizhzhia và Kherson mà Nga tuyên bố sáp nhập trước đó.

Bên cạnh đó, còn có các điều kiện khác gồm Ukraine tuyên bố không gia nhập NATO; giữ quy chế trung lập, phi hạt nhân; thỏa thuận hòa bình phải được ghi nhận bằng các thỏa thuận quốc tế, bao gồm dỡ bỏ án phạt Nga. Chính quyền Kiev đã ngay lập tức bác bỏ các yêu cầu này.

Trước đó, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova ngày 18/8 cũng tuyên bố Moscow sẽ không đàm phán với Ukraine khi nước này tấn công tỉnh Kursk, đồng thời bác thông tin “hai bên bí mật thảo luận về ngừng tập kích hạ tầng năng lượng”.