ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Thông tin trên được đưa ra tại Hội thảo trực tuyến “Phục hồi - Tăng tốc - Bứt phá - Phát triển ngành gỗ giai đoạn hậu đại dịch” vừa được Tổ chức Forest Trends, Hội Mỹ nghệ và chế biến gỗ TP.HCM (HAWA), Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (VIFOREST),… tổ chức.

35% DN sẽ tạm ngừng sản xuất trong thời gian tới

Từ trung tuần tháng 3/2020, dịch bùng phát mạnh tại các thị trường quan trọng nhập khẩu đồ gỗ của Việt Nam, bao gồm Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc và EU (kim ngạch từ 5 thị trường này chiếm trên 80% trong tổng kim ngạch xuất khẩu của cả ngành vào tất cả các thị trường). Chính phủ các quốc gia này hiện đang áp dụng các chính sách mạnh nhằm kiểm soát dịch lan rộng như đóng cửa biên giới, đóng toàn bộ các chuỗi cửa hàng không thiết yếu. Điều này dẫn đến các đứt gãy nghiêm trọng các chuỗi cung ứng.

Năm 2020, ngành gỗ Việt Nam đặt mục tiêu đạt 12 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu. Đại dịch đã, đang và sẽ tiếp tục ảnh hưởng tiêu cực đến ngành. “Tăng trưởng trong xuất khẩu của ngành năm 2020 có thể bằng 0” ông Ngô Sỹ Hoài, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký VIFOREST dự báo.

Kết quả khảo sát do các Hiệp hội gỗ thực hiện với 124 doanh nghiệp (DN) trong ngành vào cuối tháng 3 vừa qua cho thấy, 100% DN bị ảnh hưởng bởi COVID-19. Cụ thể, về tác động tài chính, 75% số DN phản hồi với Khảo sát cho biết thiệt hại ban đầu đối với các DN này ước tính vào khoảng 3.066 tỷ đồng. Trên một nửa (51%) số DN tham gia khảo sát cho biết họ đã phải thu hẹp quy mô sản xuất. Khoảng 35% DN mặc dù hiện đang hoạt động bình thường nhưng phải sẽ tạm ngừng sản xuất trong thời gian tới; 7% số DN đã ngừng hoạt động và chỉ có 7% DN vẫn hoạt động bình thường. 

Đại dịch cũng tác động tới khâu nhập khẩu gỗ nguyên liệu và chế biến, tiêu thụ trong nước. Cụ thể, nhập khẩu gỗ nguyên liệu từ Châu Phi – nguồn cung gỗ nguyên liệu nhiệt đới lớn nhất cho Việt Nam – đã dừng hẳn. Lượng nhập từ nguồn gỗ ôn đới giảm 70%. Đại dịch àm giá gỗ nguyên liệu và cước vận chuyển tăng. Sản xuất kinh doanh của các hộ tại các làng nghề giảm 80%. Khoảng 50-60% xưởng xẻ sử dụng nguyên liệu gỗ rừng trồng trong nước phải dừng hoạt động. Cầu tiêu dùng trong các dự án dân sinh và công cộng hiện đang dừng.

 Chính sách của Chính phủ tạo tiền đề phục hồi

Nhằm giảm thiểu tác động của bệnh dịch tới các ngành kinh tế, bao gồm cả ngành gỗ, Chính phủ vừa qua đã nhanh chóng ban hành các chính sách và giải pháp về chính sách tài khóa, tín dụng thương mại, an sinh xã hội … Cụ thể, ngày 3/4/2020 Bộ Tài chính đã tiếp thu và đưa phân ngành chế biến gỗ và các sản phẩm từ gỗ, tre nứa vào dự thảo Nghị định trình Chính phủ. Bộ Tài chính tiếp tục đề xuất nâng gói tài khoá hỗ trợ các doanh nghiệp, bao gồm doanh nghiệp ngành gỗ lên gần 180.000 tỷ đồng, gấp 6 lần số tiền dự tính ban đầu. Ngày 8/4/2020 Thủ tướng Chính phủ đã chính thức ký Nghị định số 41/NĐ- CP về gia hạn thời gian nộp thuế và tiền thuê đất trong đó có ngành gỗ. Tại cuộc họp thường trực Chính phủ chiều 5/4/2020, Thủ tướng đã đồng ý với dự thảo Nghị quyết gói 61.580 tỷ đồng hỗ trợ người lao động, doanh nghiệp khó khăn do dịch bệnh. Ông Phạm Mạnh Cường, Vụ trưởng Vụ Kinh tế ngành, Văn phòng Chính phủ cho biết: “Chính phủ luôn mong muốn và sẵn sàng lắng nghe tâm tư và nguyện vọng của cộng đồng doanh nghiệp, đặc biệt trong giai đoạn này”. Hiện các cơ quan quản lý đang nỗ lực nhanh chóng thực hiện các cơ chế và chính sách này.

Giải pháp nào để bứt phá?

Đại dịch sẽ qua đi và sản xuất sẽ quay trở lại. Tuy nhiên, theo ông Tô Xuân Phúc, chuyên gia cao cấp của Forest Trends cho biết: “Phương thức vận hành của ngành đòi hỏi cần phải có những thay đổi căn bản, mang tính chất chiến lược, nhằm giảm rủi ro, tạo bứt phá và phát triển bền vững ngành trong tương lai.” Thứ nhất, ngành cần có thay đổi căn bản về xác định dòng sản phẩm và thị trường chiến lược. “Cơ cấu dòng sản phẩm của ngành hiện chưa hợp lý... Ngành hiện đang sản xuất các sản phẩm không có nhu cầu lớn và không tăng cao trong tương lai.” Ông Đỗ Xuân Lập, Chủ tịch VIFOREST cho biết. Nhóm đồ gỗ phòng bếp, phòng tắm và bàn trang điểm hiện đang chiếm khoảng 60% trong tổng cầu của tất cả các loại đồ gỗ trên toàn thế giới. Đây là dòng sản phẩm chiến lược. Phần 40% còn lại là các nhóm đồ gỗ khác như đồ gỗ văn phòng, đồ gỗ ngoài trời… Theo ông Đỗ Xuân Lập, khi dịch bệnh xảy ra, chuỗi cung cho các loại đồ gỗ chiến lược không bị biến động quá lớn, do nhu cầu về các sản phẩm thuộc nhóm vẫn còn tồn tại, trong khi nhu cầu về các nhóm đồ gỗ khác gần như mất hẳn.

Ngoài ra, ngành cần phải có chuyển dịch về phương thức bán hàng. Đại dịch cũng cho thấy phương thức bán hàng truyền thống (Offline) cần phải thay đổi, nhằm giảm rủi ro trong hội nhập và phù hợp với xu thế thương mại thế giới (Online). Chuyển đổi số cần diễn ra mạnh mẽ và đồng bộ hơn. Để làm được điều này, theo ông Nguyễn Chánh Phương, Phó Chủ tịch HAWA, cần phải có thời gian và nguồn lực, cần có sự thay đổi đồng bộ cả trong cơ chế chính sách của Chính phủ và trong bản thân doanh nghiệp.