Thách thức với kế hoạch đóng tàu chiến mới của ông Trump
Kế hoạch phát triển lớp tàu chiến mới của ông Trump đang vấp phải nhiều hoài nghi, khi năng lực đóng tàu, chi phí và hiệu quả tác chiến đặt ra không ít thách thức.
Tổng thống Mỹ Donald Trump hồi đầu tuần này đã công bố kế hoạch phát triển một lớp thiết giáp hạm mới mang tên ông, đánh dấu cam kết về sức mạnh hải quân Mỹ trong thế kỷ 21. Kế hoạch này ngay lập tức thu hút sự chú ý đặc biệt của dư luận, đồng thời làm dấy lên nhiều tranh luận về năng lực thực tế của ngành công nghiệp đóng tàu quân sự Mỹ. Động thái này diễn ra trong bối cảnh Hải quân Mỹ nhiều năm qua liên tục đối mặt với tình trạng chậm tiến độ, đội vốn và thiếu hụt nhân lực trong các chương trình đóng tàu chiến chủ lực.
Phát biểu tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago, Tổng thống Trump mô tả, lớp tàu Trump là “tàu chiến có sức sát thương nhất từng được chế tạo”, với trọng tải từ 30.000 đến 40.000 tấn, chiều dài khoảng 270m. Đây sẽ là lớp tàu chiến mặt nước lớn nhất của Mỹ kể từ Thế chiến II. Các tàu này dự kiến được trang bị hỏa lực tối tân, bao gồm tên lửa hành trình mang đầu đạn hạt nhân, tên lửa siêu thanh, tên lửa Tomahawk, súng điện từ, vũ khí laser và nhiều hệ thống phòng thủ tiên tiến.
Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết: “Những tàu mới này còn lớn hơn và mạnh gấp 100 lần so với các tàu chiến trước đây. Chúng đã được nghiên cứu thiết kế từ rất lâu rồi. Chúng sẽ giúp duy trì ưu thế quân sự của Mỹ, hồi sinh ngành công nghiệp đóng tàu và khiến đối thủ của Mỹ phải dè chừng”.
Tuy nhiên, tham vọng này vấp phải nhiều hoài nghi. Bộ trưởng Hải quân John Phelan thừa nhận, các chương trình đóng tàu của Mỹ đang “rối loạn”, với hầu hết dự án bị chậm tiến độ và vượt ngân sách nghiêm trọng. Nhiều chương trình trước đó như tàu khu trục Zumwalt hay Constellation đã bị cắt giảm mạnh về số lượng hoặc hủy bỏ. Ngay cả tàu sân bay USS John F. Kennedy cũng chậm bàn giao khoảng hai năm do các vấn đề kỹ thuật.
Bên cạnh đó, năng lực của các xưởng đóng tàu Mỹ đang bị quá tải, khi nhiều cơ sở cũ đã đóng cửa. Theo một đánh giá gần đây của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, Mỹ đóng 0,1% số tàu trên thế giới, chỉ bằng một phần nhỏ so với Trung Quốc, nước chiếm 53% hoạt động đóng tàu toàn cầu.
Giới chuyên gia cho rằng để triển khai lớp thiết giáp hạm mới, Mỹ cần tái kích hoạt hoặc xây dựng thêm xưởng đóng tàu, đồng thời tiến hành chương trình tuyển dụng và đào tạo nhân lực quy mô lớn. Tuy nhiên, việc thu hút lao động gặp khó khăn do mức lương và điều kiện làm việc kém cạnh tranh so với khu vực tư nhân.
Chi phí cũng là một rào cản lớn. Trong khi một tàu khu trục lớp Arleigh Burke có giá khoảng 2 tỷ USD, một thiết giáp hạm lớp Trump được ước tính có thể lên tới 15 tỷ USD mỗi chiếc. Ngoài ra, một số công nghệ dự kiến trang bị cho tàu như súng điện từ, từng bị Hải quân Mỹ hủy bỏ do gặp quá nhiều thách thức kỹ thuật.
Không ít chuyên gia còn đặt câu hỏi về hiệu quả tác chiến của các tàu chiến cỡ lớn trong chiến tranh hiện đại. Trước sự phát triển nhanh chóng của tên lửa chống hạm, vũ khí siêu thanh và máy bay không người lái, các tàu lớn có nguy cơ trở thành mục tiêu dễ bị tổn thương. Một số ý kiến cho rằng, Mỹ nên ưu tiên phát triển các tàu nhỏ hơn, phân tán hỏa lực và sử dụng nhiều hệ thống không người lái để giảm rủi ro.
Trước những lo ngại này, ông Trump cho biết sẽ sớm làm việc với các nhà thầu quốc phòng hàng đầu nhằm đẩy nhanh tiến độ sản xuất, đồng thời xem xét cả việc trả lương giám đốc, mua lại cổ phiếu và cổ tức nếu các công ty không đạt mục tiêu. Dự án sẽ bắt đầu với hai tàu đầu tiên và dự kiến mở rộng lên 20-25 chiếc trong tương lai.
