Thanh âm Hà Nội | Chuyện Hà Nội | 27/03/2024

Hà Nội không thiếu những thương hiệu áo dài có tiếng nhưng muốn tìm về một Hà Nội cũ, nhiều người vẫn chọn những nhà may áo dài có chữ "Trạch" trong tên gọi. Đấy là những cửa hàng may áo dài có nguồn gốc từ làng Trạch Xá, huyện Ứng Hòa. Ông Đỗ Minh Tám chính là người đàn ông đã dành trọn nửa cuộc đời cho nghề khâu may áo dài truyền thống tại vùng quê yên bình, làng Trạch Xá, Ứng Hòa.

Bài hát "Tháng 10 Hà Nội" là một bức tranh thu tuyệt đẹp được vẽ nên bằng âm nhạc. Trong từng giai điệu, từng lời ca, ta cảm nhận được một Hà Nội dịu dàng, lãng mạn mà người nhạc sĩ tài hoa Trương Ngọc Ninh gửi gắm.

Người Hà Nội từ lâu được biết đến với những thú chơi nghệ thuật, thể hiện nét tài hoa của người Tràng An. Một trong số đó là thú chơi cây cảnh bonsai, thể hiện sự tỉ mỉ, kiên nhẫn và con mắt nghệ thuật của người chơi.

Hà Nội vẫn vậy, luôn có những góc nhỏ để tạm dừng, để ta nhớ về, để ta thương. Và đường Phan Đình Phùng, với tất cả những gì nó có sẽ mãi mãi là một bản tình ca đẹp nhất giữa lòng Thủ đô.

Trong vô số những món ngon của Hà Nội, không thể không nhắc tới ô mai - một món quà tinh túy, thứ quà vặt đặc biệt mà bất kể ai ghé thăm Thủ đô đều muốn thưởng thức một lần.

Nhiều giá trị văn hóa truyền thống dường như dần bị lãng quên, tuy nhiên vẫn còn đó những nét đẹp xưa cũ âm thầm tồn tại, gợi nhắc về một Hà Nội thanh lịch, tao nhã. Một trong số đó là hình ảnh đôi guốc mộc - biểu tượng của vẻ đẹp người con gái Hà Thành.

Giữa sự phát triển và chuyển đổi không ngừng của thị trường âm nhạc, vẫn có những nhạc sĩ trẻ kiên trì theo đuổi âm nhạc chính thống, sáng tác những ca khúc về đất nước và về Hà Nội. Đó là Trung tá, nhà sản xuất âm nhạc, nhạc sĩ Tạ Duy Tuấn - hiện đang công tác tại Nhà hát Ca múa nhạc Quân đội.

Giữa nhịp sống hiện đại, khi những giá trị truyền thống dần mai một vẫn có những người gìn giữ và nâng niu tinh hoa cha ông để lại. Nghệ nhân Tạ Thu Hương (làng Chuông, xã Phương Trung, huyện Thanh Oai) là một người như thế, một người thợ không chỉ khéo léo mà còn tận tâm với nghề làm nón lá bằng cả trái tim.

Giữa nhịp sống hối hả hôm nay vẫn tồn tại một giá trị mang linh hồn xưa cũ, nơi mà từng hạt nếp cõng cả hồn xưa nằm nghe chuông chùa - xôi oản lá mít. Xôi oản lá mít như một “mảnh ghép” không thể thiếu, một thức quà vừa mang đậm hương vị của tuổi thơ, vừa chứa chan những giá trị của lòng thành kính và niềm tin vào cội nguồn.

Trong dòng chảy văn hóa lâu đời của mảnh đất nghìn năm văn hiến Thăng Long Hà Nội, nghệ thuật chèo luôn chiếm một vị trí đặc biệt. Mỗi làn điệu chèo, dù là về tình yêu đôi lứa hay những câu chuyện đời thường, đều mang trong mình một vẻ đẹp giản dị nhưng đầy sâu sắc.

Hà Nội với lịch sử lâu dài và văn hóa phong phú luôn là nguồn cảm hứng bất tận cho các nghệ sĩ. Trong dòng chảy của thời gian, không ít nghệ sĩ đã cố gắng khắc họa lại vẻ đẹp ấy nhưng ít ai như họa sĩ, nhà nghiên cứu Trần Hậu Yên Thế - người đã dành cả thanh xuân để tìm kiếm, tái hiện và lưu giữ những hình ảnh Hà Nội xưa trong tác phẩm của mình.

Theo sử sách, ca trù đã xuất hiện ở Thượng Mỗ từ thế kỷ 17. Trải qua thăng trầm của lịch sử nghệ thuật, ca trù đã có lúc bị mai một, tưởng như bị lãng quên. Tuy vậy, nhờ sự nỗ lực của các nghệ nhân, người dân Thượng Mỗ cùng sự hỗ trợ của chính quyền địa phương, nghệ thuật ca trù ở vùng Tây Đô này đang hồi sinh từng ngày.

Giữa mảnh đất Thủ đô trăm nghề, làng nghề dát vàng bạc quỳ Kiêu Kỵ (huyện Gia Lâm) đã tồn tại và phát triển qua hàng trăm năm. Trải qua bao biến cố, thăng trầm, có những lúc nghề này tưởng chừng đã mai một.

Nếu có một âm thanh nào đó có thể gợi lên ký ức về Hà Nội xưa thì chắc hẳn phải kể đến tiếng rao của những gánh hàng rong. Từ sáng sớm đến tối khuya, những gánh hàng nặng trĩu mang đủ thức quà len lỏi vào từng ngóc ngách. Những gánh hàng rong không chỉ là một hình thức mưu sinh mà từ lâu đã trở thành một phần tất yếu của trong nhịp sống Thủ đô.

Ai đã từng gắn bó với Hà Nội đều không thể quên được hương hoa bưởi. Mùi hương này giản dị nhưng đầy đằm thắm, nhẹ nhàng, len lỏi vào từng ngóc ngách, khẽ khàng như một lời thì thầm, như một nỗi nhớ da diết mà không thể nào quên.

Giọng hát truyền cảm đầy nội lực của NSND Tuấn Cường đã để lại dấu ấn đặc biệt trong lòng khán giả yêu chèo. Với phong cách biểu diễn tinh tế và khả năng hóa thân xuất sắc vào từng vai diễn, ông không chỉ góp phần giữ gìn mà còn phát huy giá trị nghệ thuật chèo truyền thống.

Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Thị Thỏa ở làng Đào Thục, xã Thụy Lâm, huyện Đông Anh, Hà Nội là người gắn bó hơn hai thập kỷ với nghệ thuật múa rối nước. Với bà, múa rối nước không chỉ là một nghề mà còn là niềm vui, niềm tự hào, là sợi dây kết nối quá khứ với hiện tại, giúp thế hệ hôm nay hiểu hơn về giá trị văn hóa truyền thống của cha ông.

Khi công nghệ và mạng xã hội ngày càng phát triển, mỗi người trẻ lại có những cách khác nhau để quảng bá hình ảnh của Hà Nội. Nhiều bạn trẻ đã lựa chọn sáng tạo video để đưa hình ảnh Thủ đô đến với nhiều du khách trong nước và quốc tế.

Nghệ nhân Nguyễn Hoàng Vinh chính là người đã dành cả đời mình để bảo vệ, truyền dạy và giữ lửa cho tín ngưỡng thờ Mẫu giữa lòng Hà Nội, để những giá trị tinh thần ngàn đời vẫn vững bền trước sóng gió thời gian.

Họa sĩ Hoàng Anh không chỉ đơn thuần tạo ra những bộ trang phục dân tộc cho búp bê mà còn cẩn trọng trong từng chi tiết, tỉ mỉ giữ lại những nét đặc trưng nhất từ chất liệu thổ cẩm, lụa truyền thống đến những đường kim mũi chỉ, nhằm mang đến một phiên bản thu nhỏ nhưng vô cùng sống động của trang phục các dân tộc Việt Nam.

Giữa biết bao món ngon đất Hà Thành, cá kho Hàng Bè vẫn giữ một chỗ đứng riêng, trở thành hương vị quen thuộc trong mâm cơm của nhiều gia đình, đặc biệt vào những ngày se lạnh.

Có những vật dụng nhỏ bé nhưng lại gắn liền với cả một thế hệ, trở thành ký ức không thể phai mờ trong tâm trí người Hà Nội xưa, ví dụ như diêm Thống Nhất. Những hộp diêm với biểu tượng chú chim bồ câu trắng ngậm hoa hồng, đang dang rộng cánh trên bầu trời xanh từng xuất hiện trong mọi căn bếp, mọi góc phố Hà Nội một thời.

Có những bức tranh không chỉ đơn thuần là hình ảnh mà còn trở thành linh hồn, ký ức, thời gian đọng lại trên từng nét vẽ. Đó chính là tranh truyền thần - một môn nghệ thuật độc đáo, nơi người họa sĩ không chỉ tái hiện chân dung mà còn thổi hồn vào đó, vẽ lên câu chuyện về cuộc đời, về quá khứ.

Giữa những con phố cổ kính và nhịp sống sôi động của Hà Nội, có một nhóm bạn trẻ đang kết nối Thủ đô với thế giới theo cách rất riêng - đó là HanoiKids (những đứa trẻ Hà Nội) - câu lạc bộ tình nguyện viên trẻ, nơi các bạn sinh viên dùng khả năng ngoại ngữ của mình để hướng dẫn du khách khám phá Hà Nội. Không chỉ là những hướng dẫn viên miễn phí, HanoiKids còn là những đại sứ du lịch của Thủ đô.

Trong dòng chảy của văn hóa lịch sử Hà Nội, có một thanh âm vang vọng qua hàng thế kỷ vừa linh thiêng, vừa cuốn hút, đó chính là hát văn và hát chầu văn. Hãy cùng bước vào một không gian đặc biệt, nơi những giai điệu không chỉ vang lên từ quá khứ, mà còn đang được kế thừa và lan tỏa bởi chính những người trẻ Hà Nội hôm nay.

Về thăm làng cổ Đường Lâm, thị xã Sơn Tây chúng ta sẽ được nghe câu chuyện về nghệ nhân Nguyễn Tấn Phát - người dành tình cảm sâu đậm với sơn mài. Nghệ nhân 8x đã có nhiều sáng tạo trong việc ứng dụng văn hóa dân gian Việt Nam vào những sản phẩm nghệ thuật.

Với mong muốn quảng bá nét đẹp của văn hóa Thủ đô, cô gái trẻ Đào Thị Hiền Thu đã dành nhiều tâm huyết để tạo ra những sản phẩm độc đáo, tinh tế khắc họa hình ảnh Hà Nội qua nhiều góc nhìn mới mẻ, sáng tạo.

Được tổ chức lần đầu tiên vào năm 1994, hơn 30 năm qua, cuộc thi "Tiếng hát Hà Nội" do Đài Hà Nội tổ chức đã tìm kiếm, phát hiện nhiều tài năng âm nhạc. Mùa giải năm 2024, cuộc thi đã thu hút hơn 700 thí sinh từ mọi miền đất nước. Trong đó, thí sinh Ninh Trịnh Quang Minh giành giải nhất dòng nhạc nhẹ đã thể hiện tài năng cùng tình yêu dành cho âm nhạc Thủ đô.

Dưới bóng dáng làng quê thanh bình nằm bên bờ sông Hồng, tại làng Lệ Mật, quận Long Biên, Hà Nội, hình ảnh con rắn không chỉ hiện hữu trong những câu chuyện huyền thoại mà còn gắn bó mật thiết với đời sống thực tế qua nghề nuôi rắn truyền thống. Với sự khéo léo và kiến thức sâu rộng, người dân Lệ Mật đã tạo dựng nên một thương hiệu riêng, trở thành điểm nhấn đặc sắc trong bức tranh văn hóa Thủ đô.

Trong không gian đầy thơ mộng và huyền bí của Thủ đô, có một nghệ sĩ luôn tìm cách gom nhặt những khoảnh khắc để đưa Hà Nội vào trong từng bức tranh. Họa sĩ Nguyễn Hoàng Anh chính là người đã làm được điều đó, anh không chỉ là người vẽ mà là người kể chuyện, kể lại những câu chuyện của Hà Nội qua những hình ảnh giản dị mà sâu lắng.

Hà Nội đã trở thành đề tài quen thuộc với nhiều họa sĩ. Mỗi người họa sĩ đều có những cách nhìn và cảm nhận riêng về Thủ đô để phác họa nên bức vẽ của riêng mình. Mỗi nét vẽ không chỉ thể hiện tài năng mà còn gửi gắm trong đó tình cảm và sự gắn bó sâu sắc của người họa sĩ ấy với Hà Nội.

Gian bếp nhỏ của gia đình Nhà báo Vũ Thị Tuyết Nhung một ngày chiều cuối năm thật rộn ràng. Tiếng chị em í ới gọi nhau làm cỗ, tiếng dao thớt lạch cạch vang lên... tất cả tựa như một bản giao hưởng của thanh âm đầy gia vị và lôi cuốn.

Hát trống quân là một hình thức văn hoá nghệ thuật dân gian độc đáo của vùng đồng bằng Bắc Bộ. Những lời đối đáp, giao duyên qua những giọng ca mượt mà đã phản ánh hơi thở cuộc sống lao động của nhân dân. Đứng trước nguy cơ mai một, bằng tình yêu với loại hình nghệ thuật dân gian, nhiều nghệ nhân đã dày công sưu tầm, khôi phục làn điệu này, trong đó có nghệ nhân ưu tú đất Hà Thành Kiều Thị Mách.

Càng đến gần với ngày cuối năm, chúng ta càng nhớ về những điều đã qua. Đôi khi đó là cảm giác muốn tìm về một hoài niệm xa xôi, chuẩn bị Tết cho lần nào bận rộn lo lắng nhưng cũng đầy háo hức. Bây giờ khó có thể tìm lại được cái không khí ấy nên chúng ta vẫn nhớ, vẫn hoài niệm về Tết xưa Hà Nội.

Quận Hoàn Kiếm không chỉ nổi bật với những di tích lịch sử, văn hóa đặc biệt, mà còn sở hữu những thức quà, món ăn đặc sắc. Nơi đây, mỗi góc phố, mỗi con đường đều gắn với những món ăn tinh tế, hấp dẫn. Mỗi món đều gắn liền với công thức chế biến truyền thống, mang đậm hương vị đặc trưng của người Hà Nội, trong đó có café trứng - một trong những món đồ uống độc đáo của Hà Nội.

Bưởi Diễn, trái ngọt quê nhà, mang theo hương vị của đất trời Hà Nội. Mỗi múi bưởi căng mọng như một lời chào thân thương của mùa xuân. Vỏ ngoài vàng ươm, bên trong là những tép bưởi vàng thơm, mọng nước. Hương thơm dịu nhẹ, lan tỏa khắp không gian vườn bưởi. Thưởng thức một múi bưởi, vị ngọt thanh mát lan tỏa khắp khoang miệng, xua tan đi mọi mệt mỏi, lo âu.

Năm 2024, Tiếng hát Hà Nội đã khẳng định được chất lượng và sức hút của cuộc thi qua nhiều mùa giải với hơn 700 thí sinh đăng kí dự thi tới từ nhiều tỉnh thành trên cả nước. Vượt qua hàng trăm thí sinh tài năng, Nguyễn Mộc An - cô gái đến từ Hà Tĩnh với số báo danh 207 dòng nhạc dân gian đã xuất sắc giành được giải đặc biệt danh giá, cũng là giải thưởng cao nhất tại cuộc thi Tiếng hát Hà Nội 2024.

Bát Tràng, một cái tên gợi lên bao hình ảnh về những chiếc ấm trà men xanh ngọc, những chiếc bát, chiếc đĩa hoa văn tinh xảo. Đến với làng gốm cổ kính này, chúng ta như lạc vào một thế giới khác, một thế giới của đất, của lửa và của những bàn tay tài hoa. Mùi đất sét ẩm ướt quyện với hơi khói từ lò nung thơm lừng, tạo nên một hương vị rất riêng, rất Bát Tràng.

Nhắc đến Bát Tràng, mọi người thường biết đây là một trong những vùng tinh hoa nghề gốm lâu đời của Việt Nam. Thế nhưng ít ai biết rằng, nơi đây có nền văn hóa ẩm thực truyền thống độc đáo, trong đó cỗ Bát Tràng được xem là mâm cỗ thể hiện trọn vẹn nét đẹp tinh túy đặc sắc văn hóa ẩm thực của xứ Kinh kỳ xưa.

Những sợi cỏ tế, mỏng manh và mềm mại tưởng chừng như chỉ có thể dùng để đốt, nhưng dưới đôi bàn tay khéo léo của người dân thôn Lưu Thượng (xã Phú Túc, huyện Phú Xuyên), chúng lại trở thành những tác phẩm nghệ thuật tinh xảo. Mỗi đường nét, mỗi hoa văn trên những chiếc giỏ, chiếc rổ đều mang đậm dấu ấn của hồn Việt.

Nhiều người cho rằng tranh sơn mài chỉ dành cho những người nghệ sĩ trung niên. Tuy nhiên, một chàng trai 9x đầy tài năng đã chứng minh rằng, nghệ thuật truyền thống này vẫn có thể trẻ trung và hiện đại đến bất ngờ. Với những sáng tạo độc đáo, họa sĩ trẻ Chu Nhật Quang đã thổi một làn gió mới vào tranh sơn mài, khiến cho bộ môn nghệ thuật này trở nên gần gũi và hấp dẫn hơn với giới trẻ.

Giữa lòng Hà Nội nhộn nhịp, có một ngôi làng nhỏ bình yên, lặng lẽ bên dòng sông Nhuệ, nơi người dân vẫn giữ gìn nghề làm miến truyền thống của cha ông, đó là làng Cự Đà. Chẳng ai còn nhớ nghề làm miến của làng có từ bao giờ, nhưng cứ nhắc đến miến dong ngon ở đất Hà Thành, người ta lại nghĩ ngay đến thương hiệu miến Cự Đà.

Bánh giầy không chỉ là món ăn mà còn là biểu tượng của sự tròn đầy, viên mãn, đại diện cho lòng thành kính, tấm lòng hiếu thảo của con cháu đối với tổ tiên. Vậy nhưng, nếu bánh giầy ở những vùng đất khác chỉ là một món quà bánh đơn thuần, thì bánh giầy thôn Gà, xã Cổ Loa lại mang trong mình một câu chuyện và hồn cốt đặc biệt, gắn liền với những giá trị truyền thống của dân tộc.

Là một người công tác trong ngành xây dựng, nhưng với tình yêu và sự đam mê nghệ thuật nhiếp ảnh, gần 30 năm qua, nghệ sĩ nhiếp ảnh Kim Mạnh đã kiên trì theo đuổi và chinh phục bộ môn nghệ thuật này. Với thế mạnh về chụp ảnh đời thường, các bức ảnh của anh không cầu kỳ, hoa mỹ nhưng giàu tính nghệ thuật và mang đậm hơi thở cuộc sống.

Với kinh nghiệm hơn 40 năm đứng trên bục giảng, TS. Lê Thống Nhất là cố vấn cho nhiều chương trình lớn trên truyền hình. Ngoài vai trò là một thầy giáo, ông còn là một nghệ sĩ nhận được rất nhiều sự yêu mến từ cộng đồng bởi những ca khúc sâu lắng do ông phổ nhạc.

Tại số 5 phố Chả Cá (phường Hàng Đào, quận Hoàn Kiếm), sắc xuân luôn ngập tràn bốn mùa trong khoảng không gian chỉ vỏn vẹn 10m². Đến đây, người ta có thể nhận ra rằng, thủ đô ngàn năm văn hiến, không chỉ nổi tiếng với những di tích cổ kính, những con phố cổ trầm mặc mà còn được biết đến với sự tinh tế, khéo léo của những con người nơi đây. Những người đã tạo ra những đóa hoa lụa đẹp mê hồn.

Ẩm thực Hà Thành vốn phong phú nên mùa nào thức ấy, buổi nào món ấy. Người ta ăn cốm mùa thu, ăn sấu mùa hạ, xuýt xoa phở sáng và ấm lòng với bát cháo đêm. Nhưng có một món quà vặt rất đỗi đơn sơ lại thích hợp với cả mùa đông lẫn mùa hạ, vừa làm quà sáng, vừa làm món lỡ bữa ban chiều ấy là bánh giò.