Tháo gỡ vướng mắc trong triển khai tự chủ đại học
Đã có 142/232 trường đủ điều kiện tự chủ
Hôm nay (4/8), Bộ Giáo dục và Đào tạo đã phối hợp với Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội tổ chức Hội nghị Tự chủ đại học năm 2022. Hội nghị có sự tham dự của hơn 900 đại biểu là lãnh đạo các bộ, ban, ngành trung ương; đại diện các hiệp hội, các tổ chức quốc tế; lãnh đạo các cơ sở.
Phó thủ tướng Vũ Đức Đam, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn và Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - giáo dục của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh chủ trì hội nghị.
Theo báo cáo của Bộ GD-ĐT, đến nay, tự chủ đại học đã đạt một số kết quả đáng khích lệ, tạo bước chuyển biến tích cực cả về nhận thức lẫn công tác tổ chức thực hiện.
Vai trò lãnh đạo của Đảng từ khi thực hiện tự chủ ngày càng tăng thêm. Đảng ủy nhà trường giữ vai trò lãnh đạo toàn diện, mọi mặt, đặc biệt là về mặt nguyên tắc. Kết quả khảo sát các hiệu trưởng, bí thư Đảng ủy và chủ tịch hội đồng trường do Bộ GD&ĐT thực hiện cho thấy, trên 80% tán thành với chủ trương, chính sách tự chủ cho thấy vai trò lãnh đạo của Đảng ủy trường được nâng cao.
Từ năm 2003 đến năm 2018, vai trò và thực quyền của hội đồng trường đã được Quốc hội quy định cụ thể tại Luật số 34. Đây là bước đi quan trọng để các cơ sở GDĐH công lập thực hiện quyền tự chủ về công tác tổ chức bộ máy.
Theo kết quả khảo sát, trên 80% các trường trả lời khảo sát triển khai tự chủ toàn diện, sâu rộng về tuyển sinh và đào tạo dẫn đến các kết quả đạt được tích cực (trên 85%). Trên 65% các trường trả lời khảo sát triển khai tự chủ toàn diện, sâu rộng về hoạt động khoa học và công nghệ, các kết quả đạt được tích cực (trên 80%).
Các cơ sở GDĐH tự chủ đã chủ động rà soát, kiện toàn lại tổ chức bộ máy và nhân sự theo hướng tinh gọn, hiệu quả. Tự chủ đại học cũng giúp các cơ sở GDĐH đẩy mạnh quá trình xã hội hóa giáo dục, nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị nhằm đáp ứng đầy đủ hơn điều kiện giảng dạy và nghiên cứu khoa học, phục vụ cộng đồng.
Về nhân lực, từ thời điểm được giao thí điểm tự chủ, các trường đã từng bước hình thành cơ cấu nhân lực phù hợp. Các trường có chính sách cạnh tranh, thu hút giảng viên giỏi chuyên môn và khả năng nghiên cứu khoa học. Tỷ lệ giảng viên trình độ tiến sĩ ngày một tăng, từ 25% năm 2018 lên trên 31% năm 2021.
Đáng nói, đến thời điểm hiện tại, 32,76% trường đại học tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư (nhóm 1); 13,79% trường tự bảo đảm chi thường xuyên (nhóm 2). Về nâng cao năng lực tài chính của cơ sở, từ năm 2018 đến 2021, tổng thu của các cơ sở giáo dục đại học tự chủ đa phần tăng lên, tổng thu ngoài ngân sách Nhà nước cấp chi thường xuyên cũng tăng; thu nhập bình quân tăng 20,8% đối với giảng viên và 18,7% đối với cán bộ quản lý. Giảng viên thu nhập trên 200 triệu đồng/năm tăng từ 19,4% lên 31,34%; thu nhập trên 300 triệu đồng trở lên tăng từ 0,75% lên 5,97% sau 3 năm thực hiện tự chủ.
Đâu là rào cản?
Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho rằng tự chủ đại học là một cơ chế mới, phức tạp, cần đồng bộ của nhiều yếu tố, nhiều khâu, nhiều hoạt động, vì vậy trong quá trình triển khai thời gian qua vẫn có những vướng mắc, còn bộc lộ những hạn chế, khó khăn, và đó cũng là điều khó tránh khỏi. Trong đó có những vướng mắc do hệ thống các văn bản pháp luật làm nền tảng cho việc triển khai còn những điểm chồng chéo, thiếu đồng bộ và nhất quán.
"Có khó khăn vướng víu do những thói quen cũ, cách nghĩ cũ, tư duy cũ, vướng mắc do sự chia sẻ và đón nhận từ xã hội có chuyển biến chưa đồng bộ và tương thích. Có cả những ngộ nhận về các quyền và nghĩa vụ của các bên liên quan tới tự chủ, có những trục trặc phát sinh trong quá trình chuyển đổi hệ thống và chuyển đổi của các đơn vị, các thành tố. Và cả những vấn đề nảy sinh từ các điều kiện để thực hiện tự chủ trong bối cảnh chuyển đổi kinh tế - xã hội của Việt Nam trong hơn 30 năm qua", Bộ trưởng Kim Sơn nhận xét.
Ngoài ra, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Hoàng Minh Sơn cũng cho rằng việc thực hiện tự chủ vẫn còn có những hạn chế như ở nhiều trường, đó là sự thiếu đồng bộ giữa các luật, hạn chế về phương thức quản lý của cơ quan cấp trên; nguồn kinh phí hạn hẹp, ngân sách cấp chưa tương xứng với chủ trương của Đảng và Nhà nước về ưu tiên đầu tư cho giáo dục; hạn chế trong chính sách tự chủ về quản lý tài sản công, quản lý đầu tư công và khai thác, sử dụng các nguồn thu ngoài ngân sách Nhà nước. Các cơ sở đào tạo cũng gặp những vướng mắc về hành lang pháp lý, khó khăn cho việc triển khai khoa học công nghệ tại đơn vị cũng như sự lạc hậu, chưa đáp ứng yêu cầu của cơ sở vật chất phục vụ nghiên cứu; hạn chế của hoạt động liên kết đào tạo với nước ngoài; hạn chế về phân cấp, phân quyền và thực hiện quy chế dân chủ của các trường…
Vì thế, trong 5 năm tới, giai đoạn 2022-2026, Bộ GD-ĐT định hướng trọng tâm là đẩy mạnh nhận thức, quan điểm về tự chủ đại học theo đường lối, chủ trương, chính sách đúng đắn, đã được kiểm nghiệm trong thực tiễn của Đảng và Nhà nước.
Trong giai đoạn tới, cần khẳng định việc tiếp tục đầu tư tài chính từ ngân sách (thông qua chế độ chi đầu tư theo Luật ngân sách Nhà nước hoặc giao vốn theo Luật quản lý và sử dụng vốn Nhà nước), chi đầu tư từ các bộ, ngành cho lĩnh vực giáo dục đại học mà bộ, ngành quản lý… để tự chủ không đồng nghĩa với cắt toàn bộ đầu tư Nhà nước như giai đoạn thí điểm và cách hiểu của một số cá nhân. Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, các cơ sở giáo dục đại học trong giai đoạn hiện nay rất cần Nhà nước tiếp tục đầu tư công thông qua các chương trình, dự án để bảo đảm nguồn lực phát triển bền vững, thực hiện tự chủ đại học thành công.
Phó Thủ tướng kỳ vọng Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam sẽ là đại diện cho tiếng nói chung của các trường đại học để cùng nhau tiến bước trên con đường tự chủ. “Hành trình này còn rất nhiều điều mới mẻ, khó lường mà chưa ai hình dung được, chúng ta phải sẵn sàng thích ứng với nó. Cuối cùng, tôi mong muốn các trường đại học sẽ hình thành một hình mẫu về quản trị, là một môi trường mà ở đó mọi giá trị tốt đẹp được thể hiện, lan tỏa ra ngoài xã hội”, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam chia sẻ.
Các địa phương chậm báo cáo Bộ Giáo dục và Đào tạo về thực hiện Thông tư 29 về dạy thêm, học thêm bao gồm: Quảng Ninh, Đắk Lắk, Đồng Nai, Tiền Giang, Tây Ninh, Vĩnh Phúc và Bà Rịa - Vũng Tàu.
Chương trình ôn thi tốt nghiệp THPT của Đài Hà Nội sẽ bắt đầu lên sóng từ ngày 4/4 trên kênh H2 và ứng dụng Hanoi ON.
Tổng chỉ tiêu tuyển sinh của 8 trường khối công an năm nay là hơn 2.300, trong đó Học viện An ninh nhân dân tuyển nhiều nhất với 540 chỉ tiêu, Bộ Công an thông tin.
Nhiều trường đại học tại Hà Nội đã công bố đề án tuyển sinh dự kiến năm 2025, trong đó, đáng chú ý là mức học phí tăng so với năm trước.
Việc ôn thi tuyển sinh chỉ tổ chức cho học sinh có nhu cầu, không tổ chức ôn tập tràn lan, không đúng đối tượng, không hiệu quả, gây lãng phí.
Đại sứ quán Đan Mạch tại Việt Nam và Hội Hữu nghị Việt Nam - Đan Mạch đã tổ chức lễ trao giải và triển lãm tranh Cuộc thi “Đan Mạch trong mắt em”, với chủ đề “ những sáng kiến xanh”, tại NXB Kim Đồng vào sáng 2/4.
0