Thương mại điện tử đẩy lùi lợi thế kinh tế mặt đường
Cuối năm vốn cao điểm mua sắm, nhưng nhiều tuyến phố trung tâm Hà Nội trầm lắng, cửa hàng đóng cửa, mặt bằng bỏ trống, biển “cho thuê”, “sang nhượng” xuất hiện, khiến “kinh tế mặt đường” từng là lợi thế vàng giảm sức hút.
Những ngày này, dọc các tuyến phố trung tâm Hà Nội như Tây Sơn, Kim Mã, Láng Hạ, Phạm Ngọc Thạch, nhiều cửa hàng mặt tiền đẹp lại đóng cửa, tấm biển “cho thuê cửa hàng” treo hàng tháng không có người thuê mới. Ngay cả các cửa hàng mở, lượng khách cũng không tấp nập, biển “sang nhượng”, “thanh lý cửa hàng” xuất hiện dày đặc.
PGS.TS Nguyễn Thường Lạng, chuyên gia kinh tế, nhận định: "Chúng ta chứng kiến bước ngoặt trong hành vi tiêu dùng. Mua sắm trực tiếp mất dần ưu thế khi khách hàng ưa chuộng tiện lợi qua thương mại điện tử xuyên biên giới. Kênh truyền thống giảm sức hấp dẫn do thương mại điện tử cắt giảm chi phí trung gian, tạo lợi thế cạnh tranh về giá, buộc các mô hình bán lẻ truyền thống phải thay đổi chiến lược".
Giá thuê mặt bằng nhà phố cao, kết hợp dịch chuyển hành vi tiêu dùng, là nguyên nhân chính khiến làn sóng trả mặt bằng tăng. Theo Cục Thống kê, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng đến tháng 11/2025 vẫn tăng hơn 9%, nhưng sức mua chuyển mạnh sang kênh online để giảm chi phí mặt tiền đắt đỏ.
Ông Trần Hữu Linh, Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển Thị trường trong nước, Bộ Công Thương cho biết: "Trong kỷ nguyên Mobile Commerce, thương mại điện tử là kênh chiến lược hiệu quả bậc nhất, bao phủ cả nông sản, từ trái cây tươi, thực phẩm chế biến đến đồ uống. Tích hợp công cụ trực tuyến là thay đổi tư duy tất yếu để tối ưu chuỗi cung ứng và đưa nông sản Việt tiếp cận trực tiếp người tiêu dùng cuối cùng".
Nhiều hộ kinh doanh nhỏ buộc thu hẹp quy mô, chuyển vào ngõ sâu hoặc chọn mặt bằng rẻ hơn. Chuyên gia bất động sản cho biết, mặt bằng trong ngõ, giá thuê thấp hơn 20–30%, khoảng 10 triệu đồng/tháng, hiện có tỷ lệ lấp đầy cao nhất.
Chị Vũ Thu Thủy, chủ tiệm kinh doanh phường Cầu Giấy, Hà Nội chia sẻ: "Ngành hoa đang trải qua chuyển dịch cơ cấu thách thức. Doanh thu online vượt xa bán trực tiếp, các cửa hàng vật lý dư thừa chi phí mặt bằng. Nhu cầu sụt giảm, chúng tôi đối mặt 'áp lực kép': duy trì nhân sự, mặt bằng đắt đỏ, đồng thời đầu tư quảng cáo cạnh tranh trên không gian mạng. Ngay mùa cao điểm, lợi nhuận cũng bị bào mòn, duy trì hoạt động trở thành cuộc chiến dòng tiền thực sự".
PGS.TS Nguyễn Thường Lạng nhận định thêm: "Chi phí mặt bằng tại các tuyến phố lớn là rào cản tài chính nặng nề. Doanh nghiệp cần thay đổi mô hình: ưu tiên hiện diện trên sàn thương mại điện tử, tinh giản không gian vật lý, chuyển sang kho vận hoặc cửa hàng diện tích nhỏ để giảm chi phí cố định. Chiến lược này chấp nhận biên lợi nhuận mỏng hơn để đổi lấy lợi thế giá và doanh số bùng nổ (high volume, low margin), chiếm lĩnh thị phần hiệu quả hơn".
Kinh tế mặt đường chưa hết thời, nhưng đang đối mặt thách thức lớn. Trong bối cảnh tiêu dùng dịch chuyển nhanh, sống còn với doanh nghiệp phụ thuộc khả năng thích ứng và thay đổi linh hoạt.
