Về miền Ví, Giặm
Ví, Giặm Nghệ Tĩnh giờ đây không còn chỉ là của người Nghệ Tĩnh. Nó trở thành văn hoá phi vật thể của nhân loại. Nó được nhiều lớp người, nhiều thế hệ mến yêu. Nó là sản phẩm văn hoá tinh thần của cõi người được chưng cất từ tâm hồn của bao lớp nghệ nhân dân gian. Có màu xanh thẳm của dòng nước Lam Giang, có điệu dặt dìu của thông reo ngàn Hống, có cái thâm trầm như triết lý của những danh nho. Bởi vậy, khi núi Hồng vẫn xanh, sông Lam vẫn chảy thì điệu Ví, Giặm vẫn còn có sức trường tồn.
Thuở bé nằm trên cánh võng, điệu Ví, Giặm theo lời hát ru của mẹ cứ bồng bềnh trong giấc trẻ thơ tôi. Dòng sữa ngọt ngào thơm mát chắt ra từ hồn cốt ông cha đã nuôi tôi lớn lên, trưởng thành và nâng bước tôi đi đến những miền đất lạ. Từ những bài học, những trang viết và cả những ứng xử trong đời đều nhắc nhở với tôi rằng hồn Ví, Giặm trong tôi luôn hiện hữu.
Đi xa, những lúc nhớ nhà, nhớ quê, nghe câu hát dân ca xứ Nghệ, lòng lại cháy lên như lửa. Và chính những lúc ấy, tôi càng yêu hơn điệu dân ca được sinh ra, lớn dần lên bên những luống cày từ buổi khai thiên tịch địa cho đến bây giờ.
Cũng bởi tình yêu cái điệu hồn quê da diết ấy mà nhạc sĩ An Thuyên có bài hát để đời.
"Câu đò đưa thầm gọi
Tôi ghé về tuổi thơ
Người xưa đâu xa vắng
Ai đưa tôi qua đò".
Trong cái quy luật của đất trời, con người phải không ngừng đấu tranh để bảo vệ sự sống còn. Nào thiên tai, nào địch hoạ… Cái thứ nghệ thuật sinh ra từ giông bão của đời ấy nó mới đủ sức lay động, nó mới không lạc điệu, nó mới đủ sức chinh phục lòng người.
Tôi lớn lên, xa nhà, vào với Trường Sơn. Khỏi có thể nói hết nỗi nhớ nhà, nhớ quê, nhớ bạn. Câu Ví, Giặm đã nhiều lần làm tôi rưng rức.
Còn nhớ vào một buổi trưa hè trên đất nước hoa Chăm Pa, đang bồi hồi khi nghe tiếng gà trưa não nùng vọng về từ một cõi xa xôi nào đó, rồi thì từ bên phòng tuyên huấn sư đoàn, câu dân ca xứ Nghệ cất lên: "Có thương nhau thì thương cho chắc/Bằng có trục trặc thì trục trặc đi luôn/Đừng như con thỏ đứng đầu truông/Khi vui giỡn bóng, khi buồn ngắm trăng", thì cái mạch nguồn của nỗi nhớ nó dâng lên, tràn ra. Tôi bật khóc! Cái tuổi mười tám nó thế và cũng tại cái hồn quê, chất quê đã chạm vào cái khoảnh khắc nhạy cảm nhất, mềm yếu nhất của cõi lòng.
Rồi tôi trở về Trường Đại học Sư phạm Vinh, ngôi trường tôi yêu, tôi khao khát. Hành trình tuổi thơ tôi cho đến lúc được về trường là một cuộc dấn thân đầy đam mê. Những năm tháng ấy, câu Ví, Giặm như suối nguồn tuôn chảy trong tôi. Bằng những buổi sinh hoạt câu lạc bộ văn học dân gian; bằng những đêm biểu diễn trên sân khấu nhà trường; bằng cả những ngày đưa vở kịch thơ do thầy Trần Lê Xuân, Trưởng phòng Tổ chức Cán bộ của trường, ra Hà Nội hội diễn.
Tôi yêu điệu Ví, Giặm cũng bởi những tiết dạy về văn học dân gian của thầy Hoàng Tiến Tựu, Chủ nhiệm khoa Văn của trường: nó đẹp quá, đời sống quá! Sức hút từ những bài giảng của thầy làm cho tụi sinh viên bọn tôi hồi đó mê mẩn. Đến nỗi khi tiếng trống báo hiệu hết giờ thì sinh viên vỡ oà vì tiếc nuối. Chẳng khác nào những thực khách đang say sưa với những món đặc sản hạng nhất trong một bữa tiệc đêm thì mất điện.
Và bây giờ thầy đã về với đất. Hy vọng rằng, dưới lớp lớp trầm tích kia, hồn thầy vẫn tiếp tục chăm sóc cho vườn văn hoá dân gian xứ Nghệ ngày càng đẹp hơn, nhiều hương sắc hơn.
Những năm tháng ở trường Vinh, cứ mỗi buổi chiều, sau giờ ăn cơm, tiếng nhạc dân ca lại nổi lên ở phòng tập, lòng tôi lại xốn xang khôn tả. Cái điệu nhạc dụ hồn người quên tất cả để tận hưởng tận cùng mê đắm cái tinh hoa, cái hương nhuỵ của hồn quê.
Giờ sống xa quê, mỗi lần nghe câu Ví, Giặm cất lên là tôi thấy cả bát ngát trời quê ở đó.
Lê Nguyễn
Tháng 5/2025 thông xe toàn tuyến đường Lê Quang Đạo kéo dài; Đầu tư xây dựng Vành đai 3 đoạn qua huyện Đông Anh; Hơn 300 tỷ đồng nâng cấp tỉnh lộ 419;... là một số nội dung đáng chú ý trong chương trình hôm nay.
Thúc đẩy giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm giữa nghị sĩ Việt Nam và Armenia; Khen thưởng giáo viên dạy giỏi THPT cấp thành phố; Mỹ công bố danh sách miễn thuế quan mới;... là một số nội dung đáng chú ý trong Chương trình Thời sự 15h00 hôm nay.
Nhận thêm nhiệm vụ đảm bảo ANTT, ATGT trên địa bàn huyện Quốc Oai, Thạch Thất, Đội CSGT đường bộ số 11 - Công an thành phố Hà Nội đã nhanh chóng nắm bắt, khép kín địa bàn, cương quyết xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.
Chủ tịch nước Lương Cường chủ trì lễ đón chính thức Tổng thống Burundi; Thủ tướng Phạm Minh Chính viếng đồng chí Khamtay Siphandone; Áp thuế 46%: Tâm điểm sắp tới là đối thoại Việt - Mỹ; Hàn Quốc: Tòa án Hiến pháp phế truất Tổng thống Yoon Suk Yeol;... là những thông tin đáng chú ý trong chương trình hôm nay.
Từng làm nhiều công việc khác nhau, từ bán hàng nước, bán ngô khoai nướng, trông quán net thuê, phát tờ rơi, làm nhân viên bưng bê phục vụ cho đến làm shipper, Nguyễn Trần Phong Vũ (phường Thanh Nhàn, quận Hai Bà Trưng) đã nỗ lực không ngừng nghỉ mưu sinh, để có cuộc sống tốt đẹp hơn. Điều đáng khâm phục ở Vũ là em chưa bao giờ bỏ cuộc và luôn mang trái tim nhân hậu lan tỏa đến cộng đồng.
Lãnh đạo Đảng, Nhà nước Việt Nam viếng đồng chí Khamtay Siphandone; Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu đẩy mạnh phòng ngừa, xử lý hoạt động sử dụng công nghệ cao để lừa đảo chiếm đoạt tài sản; Séc và Ba Lan ra tín hiệu sẵn sàng đáp trả mức thuế quan mới của Mỹ;... là những thông tin đáng chú ý trong bản tin hôm nay.
0