Áp lực lì xì mừng tuổi
Trào lưu đổi tiền cuối năm và sự biến đổi của tục lì xì
Đến hẹn lại lên, dịch vụ đổi tiền mới dịp cuối năm phục vụ nhu cầu thị trường lại nở rộ. Nhận thấy cơ hội kiếm tiền từ nhu cầu này, các nhà cung cấp mọc lên như nấm với đầy đủ dịch vụ kèm theo hàng loạt vấn đề bất cập.
Chỉ cần tìm kiếm từ khóa “đổi tiền Tết” trên Facebook, hàng chục hội nhóm với hàng nghìn bài đăng quảng cáo dịch vụ này sẽ xuất hiện. Văn mẫu chung sẽ là những cụm từ như “phí đổi thấp”, “đầy đủ mệnh giá’, “seri đẹp”, … Tỉ lệ chênh lệch hay còn gọi là phần trăm phí đổi không có quy định chung, sẽ phụ thuộc vào mệnh giá tiền, chất lượng tiền và loại tiền.
Nếu người mua có nhu cầu, bên cung cấp còn có cả tiền mới theo số seri yêu cầu, bộ số tam hoa, phát tài, tiền nước ngoài và giá bán thường cao hơn giá trị tờ tiền, tùy thuộc vào độ độc, lạ của loại tiền.
Hiện nay, giới trẻ còn có trào lưu lì xì online qua ví điện tử như Momo hay Zalopay… Người dùng chỉ cần chọn tên, số điện thoại người nhận và chọn số tiền cần chuyển, đi kèm lời chúc dịp Tết là đã có thể thao tác thành công. Ứng dụng này cũng cập nhật hàng loạt các câu chúc thú vị, sành điệu, hướng tới người dùng trẻ.
Thậm chí nhiều người vào dịp Tết share mã QR hoặc cho con đeo trang sức, bờm, dán mã QR để nhận lì xì online. Sự biến tướng này đã làm méo mó vẻ đẹp của một nét phong tục truyền thống, vô hình chung tạo sự áp lực cho đối phương ngay những ngày đầu năm.
Lì xì nhiều tiền hay tượng trưng?
Những phong bao lì xì màu đỏ đem theo những câu chúc, hiện kim tượng trưng cho sự may mắn từ lâu đã là nét đẹp văn hóa truyền thống của người Việt Nam, thể hiện tình cảm, sự tri ân và gắn kết trong các mối quan hệ xã hội. Tuy nhiên truyền thống này thời gian qua đã vô tình bị biến tướng làm mất đi vẻ đẹp văn hóa vốn có.
Chị Vũ Thùy Linh (phường Phương Mai, quận Hai Bà Trưng) chia sẻ: "Tục lì xì mỗi năm phải tăng mức tiền lên vô hình trở thành gánh nặng cho những gia đình đông con. Ví dụ như gia đình mình ít con nhưng những gia đình nào mà đông con thì khoản đó có thể lên tới hàng triệu đồng."
Anh Vũ Anh Toàn (phường Hàng Lược, quận Hoàn Kiếm) cho biết: "Lì xì quan trọng là tấm lòng của mỗi người, không quan trọng về vật chất. Quan trọng là vẫn giữ được nét đẹp là trao nhau sự may mắn về mặt tinh thần là được."
Còn theo chị Lại Thu Hương (phường Kim Mã, quận Ba Đình): “Hồi còn bé tôi cũng rất hay được nhận lì xì từ ông bà cha mẹ, rất háo hức đến ngày Tết để được nhận lì xì. Bây giờ lớn rồi phải đi lì xì cho các con các cháu nhưng mình rất vui vì đã được cho đi và nhận lại”.
Áp lực lì xì - Hiểu đúng về mừng tuổi ngày Tết
Theo ý kiến từ PGS.TS Phạm Ngọc Trung - Giảng viên cao cấp, Nguyên Trưởng khoa Văn hóa, Học viện Báo chí và Tuyên truyền: “Khi Tết đến, mình mừng tuổi cho các cháu nhỏ một hai chục nghìn thì các cháu không hài lòng vì thấy giá trị rất bé, các cháu thường thích những giá trị hàng trăm nghìn hoặc thậm chí là 1.000.000."
PGS.TS Phạm Ngọc Trung từng có trải nghiệm rằng, khi ông mừng tuổi các cháu 100.000 - 200.000 đồng, các cháu rất phấn khởi. Nhưng nếu như là 10.000 hay 20.000 đồng thì có những cháu cảm thấy buồn. Thậm chí bạn nào cá tính mạnh mẽ hay không có sự dạy dỗ cẩn thận của cha mẹ còn vứt ngay phong bao lì xì đi và chê là ít tiền.
Thực tế đó rõ ràng là quan niệm mới du nhập vào, làm cho giá trị truyền thống bị thay đổi, đi theo hướng không tốt, không tích cực.
“Khi mừng tuổi cho những người quan trọng, họ có thể nhân dịp Tết biến tướng lì xì đi. Họ phải lì xì cho tương xứng với vị trí xã hội của người đối diện mình. Đấy là những điều tạo ra áp lực ngầm trong thực tế, khiến hoạt động văn hóa về mừng tuổi và lì xì đầu xuân vốn rất tinh tế, rất lịch lãm bỗng bị biến tướng và theo hướng tiêu cực”, PGS.TS Phạm Ngọc Trung cho biết thêm.
Ý nghĩa thực sự của lì xì truyền thống
Lì xì vốn mang nhiều ý nghĩa sâu xa tượng trưng cho sự kín đáo, không so bì hơn thua, để tránh dẫn đến những xích mích không đáng có. Giá trị mỗi bao lì xì dù ít hay nhiều đều được coi là món quà tinh thần trong dịp đầu năm mới, có ý nghĩa biểu trưng cho một năm mới tốt đẹp và sung túc. Phong tục này cũng là dịp để gắn kết mọi người, chia sẻ những niềm vui và hy vọng cho một năm mới nhiều may mắn.
PGS.TS Phạm Ngọc Trung cho rằng: "Việc giáo dục các cháu nhỏ từ thế hệ 3 - 5 tuổi và những thế hệ lớn hơn hiểu biết sâu về bản chất của phong tục tập quán mừng tuổi là rất quan trọng. Có nhiều cách thức để mừng tuổi như lời chúc mừng hay tặng bất kỳ một hiện vật nào đó. Giá trị khi mừng tuổi tùy thuộc vào hoàn cảnh hoặc điều kiện của những nhóm người trong xã hội."
Phong tục lì xì đầu năm ở các nước
Ở Trung Quốc, tặng trẻ em tiền mừng tuổi trong phong bao đỏ, hay còn gọi là Ya Sui Qian, là một truyền thống lâu đời của người Trung Quốc trong dịp Tết. Theo truyền thuyết dân gian, người Trung Quốc cổ đại tin rằng trẻ em có khả năng thu hút hoặc bị ma quỷ trêu chọc. Trong tiếng Quan Thoại, "Sui" có nghĩa là "tuổi" và có cách phát âm giống với một ký tự khác có nghĩa là "ma quỷ". Vì vậy, "Ya Sui Qian" có nghĩa là xua đuổi tà ma bằng số tiền được gửi đi hàng năm. Biểu tượng của sự giàu có và may mắn thường được trang trí bên ngoài những bao lì xì. Bao lì xì đỏ, được gọi là hongbao, không chỉ mang ý nghĩa chúc phúc mà còn có vai trò xua đuổi tà ma, đem lại bình an. Ở Trung Quốc, việc mở bao lì xì trước mặt người tặng thường bị coi là bất lịch sự.
Tại Nhật Bản, lì xì được gọi là "Otoshidama" - đại diện cho lời chào đầu năm mới. Theo quan niệm của người Nhật, Otoshidama được tặng cho trẻ nhỏ với ý nghĩa mong đợi niềm vui và may mắn trong năm mới, tuổi mới. Tiền được đựng trong những chiếc phong bì đặc biệt gọi là “pochi-bukuro”, có thiết kế từ đơn giản, thanh lịch đến dễ thương và kỳ quặc. Khác với những quốc gia khác, tiền mừng năm mới ở xứ Phù Tang ghi cả tên người nhận trên đó để thể hiện sự tôn trọng. Phong bao lì xì có màu chủ đạo là trắng thay vì đỏ như những nước khác, bởi họ coi trọng sự đơn giản. Khi trẻ nhận được Otoshidama, có thể sẽ nhận được câu hỏi về cách sử dụng số tiền đó. Bất kể được chi như thế nào, một điều mà hầu hết trẻ em Nhật Bản đều đồng ý rằng, tiền lì xì là một trong những truyền thống thú vị nhất của năm mới.
Đối với Hàn Quốc, phong tục tặng tiền lì xì được gọi là "Sebae Don" và là cách thể hiện sự tôn trọng và biết ơn đối với những người thân yêu. Tiền thường được tặng trong một chiếc túi lụa truyền thống đầy màu sắc gọi là "Bokjumeoni". Phong tục này đặc biệt chú trọng vào việc thể hiện sự kính trọng qua các nghi lễ. Sau khi các thành viên trong gia đình thực hiện lễ cúng tổ tiên, trẻ em sẽ thực hiện một nghi thức chào hỏi người lớn bằng động tác "Sebae" (lạy chào) để bày tỏ lòng biết ơn sinh thành, dưỡng dục. Sau đó, người lớn sẽ tặng tiền mừng tuổi cho các em, kèm với lời chúc mạnh khỏe và bình an trong năm mới. Lì xì ở Hàn Quốc đa dạng hơn các nước khác, không chỉ có tiền mà còn là vàng, ngọc, đá quý.
Ở đâu trên thế giới cũng vậy, ngày Tết là để trao cho nhau những phong bao lì xì, không chỉ là cách gửi gắm những lời chúc tốt đẹp mà còn thể hiện nét văn hóa tryền thống được gìn giữ qua bao đời nay của tất thảy người dân. Chúng ta không nên đau đầu về những giá trị vật chất trong những phong bao lì xì mà hãy cảm nhận giá trị tinh thần và ý nghĩa to lớn của nét đẹp này.


Lễ hội đền Sái với tục rước vua, chúa giả là một trong những lễ hội vô cùng độc đáo tại xã Thuỵ Lâm, huyện Đông Anh, Hà Nội. Năm nay, địa phương đang thực hiện hồ sơ khoa học để đề nghị Nhà nước công nhận lễ hội là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia.
Tại xã Kim Chung, huyện Hoài Đức, lễ hội truyền thống hai thôn Yên Bệ - Yên Vĩnh không chỉ là dịp để người dân tưởng nhớ công lao của các vị anh hùng, mà còn thể hiện tinh thần đoàn kết, gắn bó của cộng đồng, góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa quê hương.
Lễ hội vùng Lim (huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh) vừa chính thức khai hội vào sáng 9/2. Đây là một trong những lễ hội đặc sắc nhất của vùng đồng bằng Bắc Bộ nói chung, miền quê quan họ nói riêng.
Hôm qua, chùa Tam Chúc, thị xã Kim Bảng, tỉnh Hà Nam, đã long trọng tổ chức Lễ khai hội Xuân Tam Chúc 2025 với chủ đề "Tam Chúc - Linh thiêng hội tụ".
Những ngày đầu năm mới Ất Tỵ 2025, ở nhiều khu, điểm du lịch tâm linh của các địa phương rực rỡ những tà áo dài duyên dáng.
Tại Hà Nam, ngay từ những ngày đầu năm mới Ất Tỵ, các điểm du lịch tâm linh đã đón hàng vạn du khách từ khắp nơi về chiêm bái, vãn cảnh, du xuân.
0