Châu Âu tìm cách ứng phó trước sự trở lại của ông Trump

Liên minh châu Âu (EU) đã dành nhiều tháng để chuẩn bị ứng phó với sự trở lại của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Trong nhiệm kỳ thứ hai tại Nhà Trắng, ông Trump được cho là sẽ thực hiện các chính sách đã đưa ra trong chiến dịch tranh cử, trong đó có chính sách nhằm vào vấn đề thương mại với EU, như ngành công nghiệp ô tô, nguồn cung năng lượng hay thuế quan.

Những lời đe dọa của ông Trump

Tại Hội nghị thường niên Diễn đàn kinh tế thế giới tại Davos, Thụy Sĩ, Tổng thống Mỹ Donald Trump nhấn mạnh Liên minh châu Âu đối xử tệ với Mỹ và gây khó khăn cho việc đưa sản phẩm của Mỹ vào châu Âu. Hiện tại khoản thâm hụt của Liên minh châu Âu với Mỹ là 350 tỷ USD.

Theo quan điểm của Mỹ, EU đối xử với chúng tôi rất bất công. Rất tệ. Họ có một loại thuế lớn mà chúng ta đã biết - thuế VAT. Đó là một mức thuế rất lớn.

Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Ông Trump hy vọng sẽ đảo ngược thâm hụt thương mại của Mỹ với Liên minh châu Âu thông qua thuế quan. Trong chiến dịch tranh cử của mình, ông đã tuyên bố sẽ áp thuế 60% đối với hàng hóa từ Trung Quốc và 10% đến 20% đối với hàng nhập khẩu từ các nước còn lại trên thế giới, trong đó có các nước EU.

Những cam kết thuế quan của ông Trump có thể đẩy chi phí thương mại giữa Mỹ và EU tăng mạnh và dẫn đến tình trạng suy thoái công nghiệp của châu Âu, đặc biệt là đối với Đức, nền kinh tế lớn nhất châu lục này. Các nhà sản xuất ô tô của Đức, vốn đã phải vật lộn với những trở ngại trong nước và toàn cầu, có thể phải chịu thêm áp lực từ mức thuế 10%. Nếu được áp dụng, điều này có thể buộc các nhà sản xuất ô tô châu Âu phải chuyển hoạt động sản xuất sang Mỹ, có khả năng dẫn đến tình trạng mất việc làm lớn ở châu Âu.

Ngoài ra, ông Trump cũng tuyên bố có thể tăng xuất khẩu năng lượng cho EU để bù đắp thâm hụt thương mại. Ông đã đăng trên phương tiện truyền thông xã hội Truth của mình rằng, EU "phải bù đắp khoản thâm hụt khổng lồ với Mỹ bằng cách mua dầu và khí đốt của Mỹ với số lượng lớn. Nếu không sẽ phải chịu thuế quan".

Tôi nghĩ đó là một cách tiếp cận giao dịch, chúng ta phải đáp trả cách tiếp cận giao dịch này. Ông Trump trộn lẫn năng lượng và thuế quan đối với hàng hóa, sản xuất. Tôi nghĩ điều đó không đúng vì hai chủ đề này hoàn toàn khác nhau.

Ông Enrico Letta - Cựu Thủ tướng Italy.

Dù đây có thể là một đề xuất không cân xứng, nhưng EU có thể không còn lựa chọn nào khác ngoài việc phải nhập khẩu nhiều dầu và khí đốt hơn từ Mỹ như một cách để giảm thiểu mối đe dọa về thuế quan. Sau khi Ukraine ngừng trung chuyển khí đốt của Nga cho châu Âu, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đã đề xuất thay thế khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) của Nga bằng hàng nhập khẩu của Mỹ. Điều này phù hợp với chiến lược năng lượng khoan dầu trong nước của ông Trump. Là nhà cung cấp khí hóa lỏng lớn nhất của EU, Mỹ có thể củng cố vị thế của mình hơn nữa, gần như độc quyền về giá năng lượng và gây ảnh hưởng đáng kể đến thị trường dầu thô toàn cầu.

Ông Trump cũng có thể sử dụng các biện pháp trừng phạt tiếp theo đối với xuất khẩu dầu của Nga để thúc đẩy các cuộc đàm phán hòa bình với Ukraine. Tuy nhiên, động thái như vậy có khả năng đẩy giá dầu thô lên cao hơn nữa. Còn nếu Mỹ nới lỏng các biện pháp trừng phạt đối với Nga, điều đó có thể gây ra sự sụt giảm mạnh về giá dầu. Trong cả hai kịch bản, có vẻ như quỹ đạo giá năng lượng của EU vẫn chịu ảnh hưởng nặng nề bởi các quyết định của ông Trump.

Viễn cảnh về một cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và phần còn lại của thế giới, trong đó có Liên minh châu Âu có thể sẽ thúc đẩy lạm phát gia tăng trở lại. Chi phí nhập khẩu cao hơn sẽ được chuyển cho người tiêu dùng, gây ra một cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt mới. Đối với EU, việc phá giá thêm đồng euro so với đồng USD có thể bù đắp một số tác động của thuế quan bổ sung nhưng sẽ làm cho hàng hóa nhập khẩu đắt hơn. Trong khi đó, giá năng lượng tăng đột biến có thể cũng làm gia tăng áp lực lạm phát đối với khối đồng tiền chung châu Âu.

Trong lĩnh vực quốc phòng, sau khi nhậm chức, ông Trump có thể buộc các nước châu Âu phải tăng tỷ lệ ngân sách quân sự càng sớm càng tốt và sử dụng chuyên môn của mình trong "ngoại giao giao dịch" để buộc các nước châu Âu mua thêm vũ khí và đạn dược của Mỹ và đổi lấy sự ủng hộ của ông dành cho Ukraine. Điều này sẽ dẫn đến sự thay đổi định hướng chiến lược của các nước EU trong việc cung cấp viện trợ quân sự số lượng lớn cho Ukraine và đảm nhận trách nhiệm nhiều hơn trong việc đảm bảo an ninh cho châu Âu.

Ông Trump cũng thách thức vai trò quản lý của EU trong nhiều lĩnh vực công nghệ mới. Trong tương lai, chính quyền Trump sẽ tham gia vào cuộc cạnh tranh gay gắt hơn với Ủy ban châu Âu về quy định kỹ thuật số. EU lo ngại rằng, việc ông Trump lên nắm quyền có thể khiến các kênh tham vấn ngoại giao Mỹ - EU như Hội đồng Thương mại và Công nghệ Mỹ - EU trở nên kém hiệu quả, gây khó khăn cho việc tiếp tục phối hợp về các chủ đề như tiêu chuẩn chất bán dẫn và trí tuệ nhân tạo.

Các nước EU tìm cách ứng phó 

Đáp lại những lời đe dọa của ông Trump, các nhà lãnh đạo các nước EU đã có những phản ứng rõ ràng. Ủy viên Kinh tế châu Âu đã tuyên bố rằng, EU sẽ thực hiện "các biện pháp tương ứng" để bảo vệ lợi ích của mình nếu ông Trump áp thuế quan. Trong khi đó, lãnh đạo một số nước châu Âu cho biết, châu Âu cần khẩn trương nâng cao sức cạnh tranh để đáp ứng những thách thức do chính quyền ông Trump đặt ra.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Đức Olaf Scholz hôm 22/1 đã có cuộc gặp gỡ tại Paris, Pháp để thảo luận về vấn đề Ukraine và thách thức thuế quan mà châu Âu đang phải đối mặt. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho biết, hơn bao giờ hết, người châu Âu, bao gồm cả Pháp và Đức, phải tăng cường đoàn kết và đưa ra các biện pháp “nhanh chóng và mạnh mẽ” để đối phó với sự trở lại của Tổng thống Donald Trump.

Chúng ta có tình trạng khẩn cấp để hỗ trợ một số ngành quan trọng như ô tô, thép, ngành hóa chất. Có tình trạng khẩn cấp để đầu tư và giảm sự phụ thuộc của chúng ta vào các ngành quan trọng như trí tuệ nhân tạo, lượng tử, công nghệ sinh học, năng lượng, không gian và tất nhiên là ngành công nghiệp quốc phòng. Có tình trạng khẩn cấp để sử dụng tất cả các công cụ của châu Âu nhằm đảm bảo cho các công ty và nông dân của chúng ta có các điều kiện cạnh tranh công bằng trong một thế giới ngày càng tàn khốc và phi luật lệ.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron.

Vào tháng 3 năm nay, thời hạn gia hạn lệnh đình chỉ thuế thép và nhôm của Mỹ đối với EU sẽ hết hạn. Các nhà quan sát nhận định, cuộc phản công của EU có thể diễn ra ngay sau khi ông Trump chính thức nhậm chức tại Nhà Trắng. EU tin rằng ông Trump "về cơ bản là một người giỏi đàm phán". Do đó, EU tin rằng hành động trả đũa càng nghiêm trọng thì càng buộc ông Trump phải quay lại bàn đàm phán. Chỉ có sự trả đũa thực chất mới có thể thúc đẩy ông Trump đạt được thỏa thuận trong vòng đàm phán đầu tiên.

Về lĩnh vực an ninh quốc phòng, đa số các nhà lãnh đạo EU cho rằng cần thúc đẩy mạnh mẽ việc hợp tác và hội nhập an ninh. Cam kết của Mỹ đối với an ninh châu Âu ngày càng trở nên không chắc chắn. Do đó EU nên tăng cường năng lực quốc phòng và các năng lực khác, cũng như củng cố khả năng phòng thủ độc lập. Hiện GDP của châu Âu chỉ thấp hơn một chút so với Mỹ, nhưng chi tiêu quốc phòng mới chỉ bằng một nửa của Mỹ. Đa số các nước EU chỉ chi tiêu khoảng 2% GDP cho quốc phòng.

Tôi muốn nói với các bạn rằng đây là thời điểm mà châu Âu không nên tiết kiệm cho an ninh. Tôi đang nói với tư cách là Thủ tướng của một quốc gia đã chi gần 5% GDP cho an ninh. Và tôi muốn nói rằng chi 5% này không chỉ cho an ninh của riêng mình mà còn cho an ninh của toàn châu Âu.

Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen phát biểu hôm 21/1 tại cuộc họp thường niên của Diễn đàn Kinh tế Thế giới tại Davos (Thụy Sĩ) kêu gọi các nước EU cần phải hợp tác để ứng phó với các thách thức.

Ngoài ra, EU cần phải nâng cao mức độ cạnh tranh. Tại cuộc họp thường niên Diễn đàn kinh tế thế giới, Thủ tướng Đức Olaf Schozl nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường năng lực cạnh tranh của châu Âu.

Bên cạnh đó, các nhà phân tích cho rằng, EU cần đa dạng hóa các mối quan hệ ngoài Mỹ, trong đó có Trung Quốc. Chủ tịch ủy ban châu Âu Von der Leyen cho rằng, EU phải theo đuổi mối quan hệ cân bằng hơn với Trung Quốc và tìm ra các giải pháp cùng có lợi.

Đã đến lúc theo đuổi mối quan hệ cân bằng hơn với Trung Quốc theo tinh thần công bằng và có đi có lại. Sự hợp tác mới này với các quốc gia trên khắp thế giới không chỉ là một nhu cầu kinh tế mà còn là một thông điệp gửi đến thế giới. Đây là phản ứng của châu Âu trước sự cạnh tranh toàn cầu đang gia tăng. Chúng tôi muốn hợp tác nhiều hơn với tất cả những ai sẵn sàng hợp tác.

Bà Ursula Von Der Leyen - Chủ tịch Uỷ ban châu Âu.

Bà Von der Leyen nhấn mạnh, đây là thời điểm để vượt ra những ranh giới và điều cấm kỵ để hợp tác. Châu Âu đã sẵn sàng cho những thay đổi.

Thách thức trong ứng phó chính sách mới của ông Trump

Từ trước khi ông Trump nhậm chức, Ủy ban châu Âu thậm chí đã thành lập nhóm đối phó với ông Trump, dù chưa từng công bố chính thức. Nhóm đã dành phần lớn thời gian năm 2024 để nghiên cứu loạt biện pháp tiềm năng nhằm ứng phó với những thay đổi trong chính sách thương mại và đối ngoại của Mỹ dưới thời ông Trump. Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng, bất kỳ nỗ lực phản ứng nào của EU cũng có thể sẽ phải đối mặt với thách thức.

Đầu tiên là sự không chắc chắn về phong cách điều hành của ông Trump trong nhiệm kỳ thứ hai. Các chuyên gia cho rằng, ông Trump là "người tạo ra thỏa thuận" chủ yếu dựa trên thành tích của ông trong việc đối phó với Mexico, Canada, Hàn Quốc, Nhật Bản và Trung Quốc trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình, nhưng liệu ông có còn sẵn sàng áp dụng cách tiếp cận "người tạo ra thỏa thuận" trong nhiệm kỳ thứ hai của ông hay không vẫn còn phải chờ xem, bởi ngoại giao là điều không dễ dự đoán.

Thứ hai, vẫn chưa rõ liệu EU sẽ trở nên đoàn kết hơn hay chia rẽ hơn trong bốn năm nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump. Hiện nay, các thể chế EU và các nước châu Âu đang tích cực tìm kiếm các kênh truyền thông hiệu quả với Tổng thống Mỹ và các nhà lãnh đạo đảng cánh hữu có nhiều khả năng sẽ đi đầu. Tổng thống Pháp đã thành công trong việc mời ông Trump tham dự lễ khánh thành Nhà thờ Đức Bà Paris tại Pháp vào ngày 7/12/2024, đây có thể trở thành cơ hội quan trọng để Mỹ và Pháp "làm mới mối quan hệ trong quá khứ".

Các nhà lãnh đạo Hungary và Slovakia có khuynh hướng thân Nga rõ ràng, còn Thủ tướng Italy Meroni và Thủ tướng Ba Lan Viktor Orban đều có quan điểm tư tưởng gần gũi với ông Trump. Vì những lo ngại cấp bách về an ninh, Ba Lan và các nước Baltic cũng có thể đệ trình "lời cam kết trung thành" với chính quyền ông Trump ở cấp độ song phương. Khả năng các quốc gia này cố gắng làm hài lòng ông Trump và chấp nhận các yêu cầu của ông sẽ làm suy yếu nghiêm trọng tính toàn vẹn và thống nhất trong chiến lược của EU đối với Mỹ.

Đa số các nhà lãnh đạo EU cho rằng, ưu tiên hàng đầu của EU hiện nay là sẵn sàng đàm phán với ông Trump một cách thực dụng, không cứng nhắc nhưng vẫn tuân thủ các nguyên tắc của mình để bảo vệ lợi ích và duy trì các giá trị của châu Âu. Ngoài ra, EU cũng cần tìm kiếm liên minh thay vì đối đầu, đặc biệt là với những quốc gia và tổ chức nằm trong tầm ngắm của ông Trump. Nhưng trước hết và quan trọng nhất, EU cần hàn gắn những chia rẽ, tăng cường đoàn kết thống nhất, như vậy mới có thể tăng cường sức mạnh nội khối để ứng phó những thách thức từ bên ngoài.

Bài viết hay? Hãy đánh giá bài viết
user image
user image
User
Ý KIẾN

Trong chuyến thăm Trung Quốc vào cuối tuần qua, Thủ tướng Quần đảo Cook Mark Brown cho biết hai nước vừa ký Chương trình hành động về quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện cho giai đoạn 2025-2030.

Tổng thống Donald Trump cho biết Ukraine có thể phải tổ chức một cuộc bầu cử mới và nhấn mạnh nhà lãnh đạo Volodymyr Zelensky "không được lòng dân".

Thái tử Ả Rập Xê Út Mohammed bin Salman không trực tiếp tham gia vào cuộc đàm phán cấp cao đầu tiên giữa Nga và Mỹ hôm 18/2, nhưng quốc gia này vẫn ghi điểm khi tổ chức thành công cuộc họp có thể là bước khởi đầu để thay đổi cục diện cuộc xung đột kéo dài 3 năm giữa Nga và Ukraine.

Sau cuộc hội đàm cấp cao Nga-Mỹ tại Ả-rập Xê-út ngày 18/2, Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Lavrov đã gặp gỡ báo chí và có bài phát biểu về kết quả cuộc gặp đầu tiên sau một thời gian dài giữa hai nước. Sau đây là nội dung bài phát biểu:

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nói rằng Ukraine có thể phải tổ chức các cuộc bầu cử mới và nhấn mạnh rằng nhà lãnh đạo trên thực tế của nước này, Vladimir Zelensky, không được lòng dân.

Nga và Mỹ đã có những bước đi đầu tiên hướng tới bình thường hóa quan hệ sau nhiều năm bế tắc dưới thời chính quyền của ông Joe Biden.